Thánh giáo phụ Gregory Nazianzus (tiếp)

Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI: Buổi Triều Kiến Chung hằng tuần Thứ Tư 22/8/2007

Bài Giáo Lý 47 trong loạt bài về Giáo Hội Hiệp Thông Tông Truyền

Anh Chị Em thân mến,

Trong tiến trình trình bày các vị đại Giáo Phụ và Tiến Sĩ của Hội Thánh đang được tôi chia sẻ trong những buổi Giáo Lý này, lần vừa rồi tôi đã nói về Thánh Gregory Nazianzus, một v ị Giám Mục ở thế kỷ thứ 4, và hôm nay, tôi muốn hoàn trọn hình ảnh về một bậc đại sư này. Hôm nay, chúng ta sẽ cố gắng tìm hiểu một số giáo huấn của ngài.

Suy niệm về sứ vụ được Thiên Chúa ủy thác cho mình, Thánh Gregory Nazianzus đã kết luận rằng: “Tôi đã được dựng nên để tiến lên ngay cả tới Thiên Chúa bằng các hoạt động của tôi” (Orationes 14, 6 De Pauperum Amore: PG 35, 865).

Thật vậy, ngài đã sử dụng những tài năng của mình, là một văn sĩ và là thuyết giảng viên để phụng sự Thiên Chúa và phục vụ Giáo Hội. Ngài đã viết rất nhiều bài thuyết giảng, các bài giảng và bài tán tụng khác nhau, rất nhiều bức thư và thi ca (gần 18 ngàn câu thơ) có tiếng: thật là một sự sản xuất phi thường.

Ngài đã nhìn nhận rằng đó là sứ vụ Thiên Chúa đã úy thác cho ngài: “Là một người tôi tớ của Lời Chúa, tôi gắn bó với thừa tác vụ của Lời Chúa; chớ gì tôi không bao giờ lo là với sự thiện này. Tôi cảm nhận được ơn gọi này và tôi tri ân ơn gọi ấy; tôi cảm thấy hân hoan bởi ơn gọi này hơn tất cả mọi sự khác hợp lại” (Orationes 6, 5: SC 405, 134; cf. also Orationes 4, 10).

Thánh Gregory Nazianzus là một con người mềm mại và trong đời sống luôn tìm cách mang lại an bình cho Giáo Hội vào thời của ngài, một Giáo Hội bị xâu xé bởi bất hòa và lạc thuyết. Ngài đã nỗ lực dùng Phúc Âm để dấn thân thắng vượt tính chất e dè ngần ngại của mình để loan báo sự thật của đức tin.

Thánh nhân đã cảm thấy sâu xa khao khát tiến đến gần Thiên Chúa, được hiệp nhất với Ngài. Thánh n hân đã diễn tả nó ở một trong những bài thơ của mình như thế này: “Trong số nhiều ngọn sóng cồn cả thể của biển khơi cuộc sống, dận dồn bởi những cơn gió hoang dại… chỉ có một điều duy nhất   thân thương đối với tôi, là kho tàng duy nhất của tôi, an ủi và xoa dịu cuộc đối chọi của tôi, đó là ánh sáng của Thiên Chúa Ba Ngôi” (Carmina [historica] 2, 1, 15: PG 37, 1250ff.). Bởi thế, Thánh Gregory đã làm cho ánh s áng của Chúa Ba Ngôi sáng tỏ, bằng việc bênh vực đức tin được Công Đồng Chung Nicea công bố: đó là một Thiên Chúa duy nhất có 3 ngôi, bằng nhau và khác biệt – Cha, Con và Thánh Thần -, “một ánh sáng tam chiều qui tụ lại thành một ánh quang rạng ngời duy nhất” (Hymn for Vespers, Carmina [historica] 2, 1, 32: PG 37, 512).

Bởi thế, theo chiều hướng của Thánh Phaolô (1Cor 8:6), Thánh Gregory nói thêm rằng: “Đối với chúng ta thì chỉ có một Thiên Chúa duy nhất là Cha, Đấng là nguồn mạch của tất cả mọi sự; và một Chúa duy nhất là Đức Giêsu Kitô, Đấng là đường nẻo cho tất cả mọi sự; và một Thánh Thần duy nhất, Đấng ở trong tất cả mọi sự (Orationes 39, 12: SC 358, 172).

Thánh Gregory đã đề cao trọn vẹn nhân tính của Chúa Kitô, ở chỗ, để cứu chuộc toàn thể con người nơi cả thân xác, linh hồn và tinh thần của họ, Chúa Kitô đã mặc lấy tất cả mọi yếu tố của bản tính nhân loại, bằng không, con người không thể nào được cứu độ.

Để luận bác lạc thuyết của Apollinaris, người chủ trương rằng Chúa Giêsu Kitô không mặc lấy tâm trí, Thánh Gregory đã giải quyết vấn đề trong ánh sáng của mầu nhiệm cứu độ: “Những gì không được mặc lấy thì không được chữa lành” (Ep. 101, 32: SC 208, 50), và nếu Chúa Kitô đã không “được trang bị bằng một tâm trí thì làm sao Người có thể làm người được chứ?” (Ep. 101, 34: SC 208, 50). Chính tâm trí của chúng ta là những gì đã cần đến và đang cần đến mối liên hệ, cuộc gặp gỡ Thiên Chúa trong Chúa Kitô.

Trở thành một con người, Chúa Kitô đã hiến cho chúng ta cơ hội để ngược lại trở thành như Người. Thánh Gregory Nazianzus đã kêu gọi dân chúng rằng: “Chúng ta hãy tìm cách nên giống Chúa Kitô, vì Chúa Kitô cũng đã trở nên như chúng ta: tìm cách trở thành thần linh nhờ Người vì chính Người qua chúng ta đã trở thành một con người. Người đã tự nhận lấy những gì là tàn tệ nhất để làm cho chúng ta trở thành một tặng ân cao quí nhất” (Orationes 1, 5: SC 247, 78).

Mẹ Maria, Vị đã hiến cho Chúa Kitô nhân tính, là Mẹ Thiên Chúa thực sự (Theotokos: cf. Ep. 101, 16: SC 208, 42), và vì sự vụ cao cả nhất của Mẹ, Mẹ “đã được thanh tẩy trước” (Orationes 38, 13: SC 358, 132, hầu như đây là một dạo khúc xa xa cho Tín Điều Hoài Thai Vô Nhiễm vậy). Mẹ Maria, đối với Kitô hữu, nhất là với các trinh nữ, như là một mẫu mực và sự phù giúp của họ trong những lúc cần thiết (cf. Orationes, 24, 11: SC 282, 60-64).

Thánh Gregory nhắc nhở chúng ta rằng, là người, chúng ta cần phải tỏ ra đoàn kết với nhau. Ngài viết: “’Tất cả chúng ta là một trong Chúa’ (x Rm 12:5), giầu hay nghèo, nô lệ hay tự do, khỏe mạnh hay đau yếu, cũng như nhau; và là một nơi vị thủ lãnh là Chúa Giêsu Kitô, Đấng qui tụ tất cả. Và như các chi thể của một thân thể, mỗi một người đều có liên hệ với nhau, và tất cả mọi người đều liên hệ với nhau”.

Thế rồi ngài kết luận, khi đề cập tới thành phần bệnh nạn cũng như tới thành phần gặp khó khăn: “Đây là ơn cứu độ duy nhất cho xác thịt của chúng ta cũng như linh hồn của chúng ta: đó là khi chúng ta tỏ cho họ thấy được đức bác ái” (Orationes 14, 8 De Pauperum Amore: PG 35, 868ab).

Thánh Gregory nhấn mạnh rằng con người cần phải bắt chước sự thiện hảo và lòng yêu thương của Thiên Chúa. Bởi vậy mà ngài đã khuyên nhủ rằng: “Nếu anh chị em khỏe mạnh và giầu có, hãy làm vơi đi nhu cầu của những ai bệnh nạn và nghèo khổ; nếu anh chị em không sa ngã, hãy đến trợ giúp những ai sa ngã và sống trong khổ đau; nếu anh chị em hân hoan, hãy an ủi những kẻ buồn thảm; nếu anh chị em may mắn, hãy giúp đáp những ai bất hạnh. Hãy cống hiến cho Thiên Chúa chứng cớ về lòng tri ân của anh chị em, vì anh chị em là thành phần được lợi ích chứ không phải người cần được lợi ích… Hãy giầu có chẳng những nơi những gì là sở hữu mà còn nơi lòng trắc ẩn nữa; chẳng những nơi vàng bạc mà còn nơi nhân đức nữa, hay nơi nhân đức mà thôi. Tiếng tăm của anh chị em hãy trổi vượt hơn tha nhân của mình bằng việc nhân ái hơn mọi người; hãy biến mình thành Thiên Chúa đối với thành phần bất hạnh, phản ảnh tình thương của Thiên Chúa” (Orationes 14, 26 De Pauperum Amore: PG 35, 892bc).

Thánh Gregory dạy chúng ta trước hết và trên hết về tầm quan trọng và cần thiết của việc nguyện cầu. Ngài nói: “Cần phải nhớ Thiên Chúa thường xuyên hơn là con người hít thở” (Orationes 27, 4: PG 250, 78), vì việc cầu nguyện là một cuộc gặp gỡ giữa lòng khao khát của Thiên Chúa với lòng khát khao của chúng ta. Thiên Chúa khao khát chúng ta khát khao Ngài (cf. Orationes 40, 27: SC 358, 260).

Khi nguyện cầu, chúng ta hướng tâm hồn của chúng ta về Thiên Chúa, ký thác bản thân chúng ta cho Ngài như một của lễ cần được thanh tẩy và biến đổi. Nơi nguyện cầu, chúng ta thấy tất cả mọi sự nơi ánh sáng của Chúa Kitô, chúng ta lột trần những bộ mặt giả tạo của mình ra và chìm mình trong chân lý và lắng nghe Thiên Chúa, nung nấu ngọn lửa yêu thương.

Trong một bài thơ đồng thời cũng là một bài suy niệm về mục đích của cuộc đời và là một lời ngầm khẩn cầu lên Thiên Chúa, Thánh Gregory đã viết: “Hỡi linh hồn của tôi ơi, ngươi có một công việc làm cao cả nếu ngươi muốn như thế. Hãy nghiêm cẩn suy nghĩ về bản thân mình, về hữu thể của ngươi, về số phận của ngươi; người từ đâu đến và cần phải nghỉ ngơi ở chốn nào; hãy tìm cách hiểu biết xem phái chăng đó là đời sống mà ngươi đang sống hay còn là một cái gì hơn thế nữa. Hỡi linh hồn tôi, ngươi có một việc làm, bởi vậy hãy thanh tẩy đời sống của ngươi: Hãy lưu ý tới Thiên Chúa và các mầu nhiệm của Ngài, hãy tìm hiểu những gì hiện hữu trước vũ trụ này và những gì được giành cho người, ngươi từ đâu đến và số phận của ngươi là gì. Hỡi linh hồn tôi ơi, đó là công việc của ngươi; bởi thế, hãy thanh tẩy đời sống của mình” (Carmina [historica] 2, 1, 78: PG 37, 1425-1426).

Vị Giám Mục thánh này tiếp tục xin Chúa Kitô giúp đỡ để được nâng lên và bắt đầu khởi hành: “Ôi Chúa Kitô của con ơi, con đã bị chìm đắm bởi ảo tưởng quá trớn của con: từ trên các đỉnh cao, con đã rơi xuống rất sâu. Thế nhưng, giờ đây xin Chúa hãy nâng con lên lại, để con có thể thấy rằng con đã lừa đảo bản thân mình; nếu con vẫn còn tin tưởng quá nhiều vào bản thân mình, con sẽ ngã lập tức và cái ngã đó sẽ là một cái ngã chí tử” (Carmina [historica] 2, 1, 67: PG 37, 1408).

Bởi vậy mà Thánh Gregory cảm thấy cần phải đến gần Thiên Chúa để thắng vượt được tình trạng mỏi mệt lừ đừ của mình. Ngài đã cảm nghiệm được sức xô lấn của linh hồn, cái sôi nổi của một tinh thần nhạy cảm và cái bấp bênh của thứ hạnh phúc hời hợt.

Đối với ngài, trong thảm kịch của một cuộc đời bị đè nặng bởi ý thức về nỗi yếu kém và bất hạnh của mình, thì cảm nghiệm về tình yêu của Thiên Chúa bao giờ cũng phỗng tay trên.

Thánh Gregory cũng nói với chúng ta rằng, hỡi linh hồn, anh chị em có một công việc làm, một công việc tìm kiếm ánh sáng chân thực, tìm kiếm cái cao quí thực sự cho đời sống của anh chị em. Và đời sống của anh chị em đang gặp gỡ Thiên Chúa là Đấng khao khát lòng khát khao của anh chị em.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch trực tiếp từ mạng điện toán toàn cầu của Tòa Thánh

http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/audiences/2007/documents/hf_ben-xvi_aud_20070822_en.html