Một tiêu chuẩn căn bản được Thánh Giêrome sử dụng trong việc dẫn giải Thánh Kinh đó là theo chiều hướng với huấn quyền của Giáo Hội. Tự mình chúng ta không thể đọc Thánh Kinh. Chúng ta thấy có quá nhiều cánh cửa đóng và chúng ta dễ dàng bị lầm lẫn. Thánh Kinh được viết bởi dân Chúa, cho dân Chúa, với ơn linh ứng của Thánh Linh. Chỉ hiệp thông với dân Chúa chúng ta mới thực sự có thể đi vào cốt lõi của chân lý mà Chúa muốn  chuyển đạt cho chúng ta thôi.

 

Đối với ngài thì việc dẫn giải Thánh Kinh đích thực bao giờ cũng phải hòa hợp với niềm tin của Giáo Hội Công Giáo. Đây không phải là một thứ đòi hỏi ngoại tại áp đặt trên cuốn sách này. Chính cuốn sách là tiếng nói của dân Chúa lữ hành, và chỉ trong niềm tin tưởng của thành phần dân này chúng ta mới thấy được cái cấu trúc thực sự của trí khôn trong việc hiểu biết Thánh Kinh. Bởi thế mà Thánh Giêrome đã cảnh giác rằng: “Hãy gắn chặt với tín lý truyền thống mà các bạn đã học biết, nhờ đó các bạn có thể giảng dạy theo đúng như tín lý chân thực và bài bác những ai tương phản với tín lý chân thực này” (Ep 52, 7).

 

Vì Chúa Giêsu Kitô đã thiết lập Giáo Hội của Người trên Thánh Phêrô, ngài đã đặc biệt kết luận rằng hết mọi Kitô hữu cần phải hiệp thông “với ngai toà Thánh Phêrô. Tôi biết rằng Giáo Hội được thiết dựng trên tảng đá này” (Ep 15,2). Thế nên, ngài đã tuyên bố rằng: “Tôi ở với bất cứ ai liên kết với ngai toà Thánh Phêrô” (Ep 16).

 

Thánh Giêrome dĩ nhiên  cũng không bỏ qua khía cạnh đạo lý. Trái lại, ngài thường nhắc nhở đến  nhiệm vụ hòa hợp đời sống với lời thần linh, và chỉ nhờ việc sống lời này mà chúng ta mới có thể hiểu được lời ấy. Sự liên kết này cần thiết đối với hết mọi Kitô hữu, nhất là đối với thành phần giảng dạy, để bảo đảm rằng các hành động của họ không trở thành mối lung túng khi tương phản với lời nói của họ. Bởi vậy ngài khuyên vị linh mục Nepotian rằng: “Chớ gì những hành động của cha đừng phủ nhận các lời nói của cha, để khi cha giảng dạy trong nhà thờ thì không ai có thể nói rằng: ‘tại sao cha không tác hành như thế?’ Thật là buồn cười khi vị giảng thuyết giảng về việc chay tịnh mà bụng lại no đầy – cho dù là kẻ trộm cũng lên án lòng tham lam – thế nhưng, đối với một vị linh mục của Chúa Kitô thì tâm trí và ngôn từ phải ăn khớp với nhau” (Ep 52, 7).

 

Trong một bức thư khác, Thánh Giêrome khẳng định rằng: “Ngay cả khi thông suốt được một tín lý tuyệt vời, người nào bị lương tâm của mình lên án cũng sẽ bị hổ ngươi” (Ep 127, 4). Luôn liên hệ với sự liên kết này mà ngài đã nhận định rằng Phúc Âm cần phải chuyển dịch thành các thái độ của đức ái chân thực, vì Chúa Kitô hiện diện nơi hết mọi người. Chẳng hạn như, khi nói với Pauline (vị đã trở thành giám mục ở Nola sau đó trở nên một thánh nhân), Thánh Giêrome đã khuyên bảo rằng: “Đền  thờ thực sự của Chúa Kitô là linh hồn của tín hữu: hãy trang hoàng cung thánh ấy, hãy làm đẹp cung thánh này, hãy đặt các của lễ của con nơi đó và hãy lãnh nhận Chúa Kitô. Con trang hoàng các bức tường bằng những viên  đá quí để làm gì, nếu Chúa Kitô bị đói khổ nơi con người của thành phần  nghèo khốn chứ?” (Ep 5 8,7).

 

Thánh Giêrome tiếp tục: cần phải “mặc cho Chúa Kitô nơi thành phần nghèo khổ, thăm viếng Người nơi thành phần  khổ đau,  n uôi dưỡng Người nơi thành phần đói khát, tiếp đón Người nơi thành phần vô gia cư” (Ep 130, 14). Tình yêu đối với Chúa Kitô, một tình yêu được nuôi dưỡng bằng học hỏi và suy niệm, làm cho chúng ta thắng vượt bất cứ khó khăn nào: “Chúng ta yêu mến Chúa Giêsu Kitô, bao giờ chúng ta cũng tìm kiếm mối hiệp nhất nên một với Người: bấy giờ tất cả mọi khó khăn sẽ dường như trở thành dễ dàng” (Ep 22, 40).

 

Thánh Giêrome, được Prosper ở Aquitaine (“Carmen de Ingratis”, 57) coi là “một mô phạm cho hạnh kiểm và là một bậc thày về lòng từ ái nhân loại”, cũng để lại cho chúng ta một giáo huấn phong phú về vấn đề khổ chế nữa. Ngài đã nhắc nhở chúng ta rằng việc can đảm dấn thân nên trọn lành đòi phải liên lỉ tỉnh táo, thường xuyên hãm mình, cho dù là vừa phải và thận trọng, một hoạt động chuyên  cần về trí óc và chân tay để tránh tình trạng nhàn rỗi (cf. Epp. 125.11 và 130,15), nhất là vâng lời Thiên Chúa: “Không gì… làm hài lòng Thiên Chúa bằng việc vâng phục…. Đó là cái trổi vượt nhất và là nhân đức duy nhất” (Hom. De oboedientia: CCL 78,552).

 

Việc hành hương cũng có thể được bao hàm nơi đường lối khổ hạnh. Thánh Giêrome đặc biệt cổ võ các cuộc hành hương đến Thánh Địa, nơi thành phần hành hương được tiếp đón và phục vụ ở những dinh thự  được xây cất gần đan viện Bê Lem, nhờ lòng quảng đại của nữ lưu Paula, người con gái thiêng liêng của Thánh Giêrome (cf.  Ep. 108, 14).

 

Sau hết, chúng ta phải đề cập tới việc Thánh Giêrome đóng góp vào khoa sư phạm Kitô Giáo (cf. Epp. 107  và 128). Ngài đã để ra việc hình thành “một tâm hồn cần phải trở thành đền  thờ của Chúa” (Ep. 107,4), “một hạt ngọc quí báu nhất” trước mắt Thiên Chúa (Ep. 107,13). Với một trực giác sâu xa, ngài đề nghị hãy bảo vệ linh hồn cho khỏi sự dữ và khỏi các biến cố tội lỗi, hãy loại trừ những mối thân tình bấp bênh hay hoang phí (cf. Ep. 107.4 and 8-9; cf also Ep. 128,3-4).

 

Trước hết, ngài kêu gọi thành phần làm cha mẹ hãy kiến tạo một hoàn cảnh bình thản và vui tươi chung quanh con cái, khuyến khích chúng học hành và làm việc, cũng như bằng việc ca ngợi và ganh đua (cf. Epp. 107,4 and 128,1), trong việc khuyến khích chúng thắng vượt những khó khăn, trong việc nuôi dưỡng nơi chúng các thói tốt lành và bảo vệ chúng khỏi những tật xấu, vì – ở đây ngài đã trích lại một câu mà Publilius Syrus đã nghe thấy khi còn là một cậu học sinh – “các bạn khó mà thành đạt việc sửa lại những điều các bạn đã quen làm” (Ep 107 ,8). 

 

Cha mẹ là những giáo dục viên chính yếu đối với con cái, những vị thày đầu đời của chúng. Ngỏ lời cùng bà mẹ của một đứa con gái, rồi quay sang với người cha, Thánh Giêrome không úp mở, đã cảnh giác như thể bày tỏ cho thấy cái đòi hỏi căn bản của hết mọi tạo vật loài người đã hiện hữu: “Chớ gì cháu tìm thấy nơi chị vị thày của cháu, và chớ gì tuổi ấu thơ ngây ngô của cháu nhìn chị cách cảm phục. Chớ gì cháu không bao giờ thấy, hoặc nơi chị hay nơi người cha của cháu, bất cứ hành động nào, nếu noi theo, có thể sẽ dẫn cháu đến chỗ phạm tội. Hãy nhớ rằng… chị có thể giáo dục cháu hơn nữa bằng gương sáng hơn là bằng lời nói” (Ep 107,9).

 

Trong số những trực giác chính yếu của Thánh Giêrome như là một khoa sư phạm, chúng ta cần phải nhấn mạnh đến tầm quan trọng được qui cho một nền  giáo dục lành mạnh và trọn vẹn từ nhỏ, cũng như trách nhiệm đặc biệt được công nhận thuộc về thành phần làm cha làm mẹ, việc khẩn trương của một nền giáo dục nghiêm trọng về luân lý và đạo giáo, và nhu cầu cần học hỏi một thứ huấn luyện nhân bản hoàn toàn hơn.

 

Ngoài ra, một khía cạnh quan trọng được vị tác giả này chủ trương song bị coi  thường ở cổ thời đó là việc đề cao nữ giới là thành phần ngài nhìn nhận quyền được giáo dục trọn vẹn về nhân bản, học thức, tôn giáo và chuyên nghiệp. Chúng ta thực sự thấy ngày nay rằng điều kiện thực sự của bất cứ sự tiến bộ này, an bình nào, hòa giải nào cũng như việc tẩy chay bạo động đó là việc giáo dục con người cách trọn vẹn và là việc giáo dục theo trách nhiệm trước Thiên Chúa và loài người. Thánh Kinh cống hiến cho chúng ta bản hướng dẫn về việc giáo dục và khoa nhân bản đích thực.

 

Chúng ta không thể kết luận những ghi nhận vắn tắt này về vị đại Giáo Phụ của Hội Thánh mà không đề cập tới việc góp phần hiệu năng cho việc bảo toàn nhũng yếu tố tích cực và vững chắc của n hững nền văn hóa Do Thái, Hy Lạp và Rôma nơi nền văn minh Kitô Giáo nổi lên. Thánh Giêrome đã công nhận và thấm nhuần các giá trị nghệ thuật, những cảm giác phong phú cũng như những hình ảnh hòa hợp của văn chương kinh điển là những gì giáo dục tâm can và tạo nên những cảm giác cao quí.

 

Trước hết, ngài đã mang lời Chúa vào tâm điểm của đời sống và hoạt động của ngài, một lời tỏ cho con người thấy những đường lối của đời sống và tiết lộ những bí mật của sự thánh thiện. Ngày nay chúng ta không thể nào không sâu xa tri ân cảm tạ Thánh Giêrome về tất cả những điều ấy.

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 14/11/2007