Tháng 9/2004

Ý Chỉ Ðức Thánh Cha

Ý Chung: “Xin cho thành phần cao niên được coi như là vốn liếng cho việc phát triển của xã hội về tinh thần cũng như về nhân bản”.

Ý Truyền Giáo: “Xin cho việc hợp tác huynh đệ thực sự ở Phi Châu được phát triển nơi tất cả mọi thành phần hoạt động cho việc phát triển các cộng đồng giáo hội”.  

__________________

Linh ÐẠo ThỜi MỚi: TỔng Quan

 Chương Hai trong Bản Hướng Dẫn về Thời Mới

của

Hội Ðồng Tòa Thánh Về Văn Hóa và

Hội Ðồng Tòa Thánh Về Ðối Thoại Liên Tôn

(tiếp theo từ bài đầu ngày Thứ Sáu 10/9/2004)

 

... Thời Mới không phải là một phong trào có tính cách duy nhất và đồng nhất mà là một hệ thống lỏng lẻo bao gồm những con người thực hành đường lối suy nghĩ một cách toàn cầu nhưng hoạt động theo địa phương...

2.1.   Những Gì Mới về Thời Mới

Sau đây là những gì "mới" về Thời Mới. Nó là một "hóa giải của những yếu tố bí hiểm và trần thế" (W.J. Hanegraaff, op. cit., p. 520.). Những yếu tố ấy liên kết thành một nhận thức được chấp nhận một cách rộng rãi là đã đến lúc cần phải thực hiện một cuộc thay đổi sâu xa nơi cá nhân, trong xã hội cũng như trên thế giới. Có những biểu lộ khác nhau nơi nhu cầu thực hiện một cuộc thay đổi

- từ vật lý cơ khí của Newton sang vật lý lượng tử;

- từ tình trạng thăng hoa lý trí thuộc thời hiện đại đến tình trạng nhận thức về cảm tình, cảm xúc và cảm nghiệm (thường được diễn tả như là một đổi thay từ việc suy nghĩ theo luận lý 'của bộ óc phía bên trái' sang việc suy nghĩ trực giác của 'bộ óc phía bên phải');

- từ việc thống chế của nam tính và phụ hệ sang việc cử hành nữ tính, nơi cá nhân cũng như trong xã hội.

Theo chiều hướng ấy mới thường thấy xuất hiện từ ngữ "chuyển đổi mẫu thức". Trong một số trường hợp thì việc chuyển đổi này rõ ràng là những gì không phải chỉ đáng ước mong mà còn là những gì bất khả tránh nữa. Việc loại bỏ tính cách tân thời cho thấy niềm mong muốn chuyển đổi này không phải là 'một cái gì mới mẻ mà là những gì có thể được diễn tả như 'một thứ phục hồi mới mẻ các loại tôn giáo dân ngoại, gây ra bởi tầm ảnh hưởng hỗn hợp giữa các tôn giáo đông phương cùng các khoa tâm ý, triết lý và khoa học tân thời, với tình trạng phản văn hóa được phổ thông trong những thập niên 1950 và 1960' (Irish Theological Commission, A New Age of the Spirit? A Catholic Response to the New Age Phenomenon, Dublin 1994, chapter 3.). Thời Mới chính là chứng từ cho một thứ cách mạng về văn hóa, một phản ứng phức tạp đối với những tư tưởng và giá trị chủ yếu của văn hóa tây phương...

....... Những gì đang thực sự diễn tiến đó là một cuộc đổi thay sâu xa về vũ trụ quan chẳng những liên quan đến việc xét lại nội dung mà còn cả đến việc giải thích chính yếu quan điểm trước đây. Có lẽ điển hình nhất trong cuộc đổi thay này, liên quan giữa Thời Mới và Kitô Giáo, đó là việc hoàn toàn xét lại vấn đề về đời sống và vai trò quan trọng của Chúa Giêsu Kitô.

2.2.  Những Gì Thời Mới Muốn Cống Hiến?

 

2.2.1.  Vấn Ðề Giải Trí: Cần Phải Có Một Vị Thiên Thần

Một trong những yếu tố nơi 'linh đạo' Thời Mới đó là cái say mê về những thứ hiện tượng ngoại thường, nhất là với những thực tại huyền linh. Như những "người đồng bóng" chủ trương, dân chúng nhìn nhận rằng nhân cách của họ bị chi phối bởi một thực tại khác trong những mộng trạng ở hiện tượng Thời Mới, như "việc lên đồng" là những gì khi thực hiện người đồng bóng không thể làm chủ được thân xác cùng những quan năng của mình nữa... Những người bạn khác hay những cố vấn thuộc thế giới thần linh này là các thiên thần (thành phần đã trở thành tâm điểm của một thứ kỹ nghệ sách vở và tranh ảnh).

2.2.2.  Vấn Ðề Hòa Hợp và Hiểu Biết: Những Giao Cảm Ðẹp

Nơi Thời Mới, không có vấn đề phân biệt giữa thiện và ác. Các hành động của con người là hoa trái của việc sáng suốt ý thức hay vô thức. Bởi thế, chúng ta không thể kết án ai, và cũng chẳng có ai cần phải thứ tha cả. Tin có sự dữ chỉ khiến con người trở thành tiêu cực và sợ hãi. Vấn đề đáp ứng cho tình trạng tiêu cực đó là yêu thương. Thế nhưng yêu thương đây không phải là một thứ cần phải được thể hiện bằng các việc làm; nó là một vấn đề của những thái độ về tâm trí. Yêu thương là một năng lực, một thứ rung cảm thường xuyên nhất, và là cái bí mật sống hạnh phúc và khỏe mạnh lẫn thành công...

2.2.3.  Vấn Ðề Sức Khỏe: Sống Vàng Son

Theo quan điểm Thời Mới thì bệnh nạn và đau khổ phát xuất từ việc sống nghịch lại với tự nhiên; khi sống hợp với tự nhiên, người ta có thể sống khỏe mạnh hơn nhiều, thậm chí còn được thịnh vượng về vật chất nữa; đối với một số chuyên viên chữa lành Thời Mới thì chúng ta cũng thực sự không phải chết nữa. Vấn đề phát triển khả năng con người của chúng ta sẽ giúp chúng ta giao tiếp với thần tính nội tại của chúng ta, cũng như với những phần bản thân của chúng ta đã bị loại trừ và đàn áp. Ðiều này được thấy rõ nhất nơi Những Trạng Thái Chuyển Ðổi của Tâm Thức ASCs (Altered States of Consciousness), những trạng thái được bởi phát xuất từ việc hút sách hay từ những kỹ thuật vươn giãn tâm trí, nhất là theo chiều hướng của loại "tâm lý liên cá thể"...

Có nhiều đường lối khác nhau trong việc phát động vấn đề sức khỏe toàn diện, một số được phát xuất từ các truyền thống văn hóa cổ xưa, hoặc từ truyền thống về đạo giáo hay từ truyền thống luyện thức, một số dính dáng đến những thuyết về tâm lý được phát triển ở Esalen trong những năm 1960-1970. Việc quảng cáo liên quan đến Thời Mới bao gồm nhiều việc làm như vấn đề châm cứu, phản hồi thể lực, chỉnh gân nắn xương, vận động cơ thể, trị bệnh nhẹ liều dược, iridology, đấm bóp và những thứ khác nhau về 'thân xác vụ' (như orgonomy, Feldenkrais, reflexology, Rolfing, polarity massage, phương pháp giao chạm trị liệu v.v.), tịnh niệm và thị niệm, những trị liệu về dinh dưỡng, việc chữa lành tâm lý, những loại khác nhau về thảo dược, việc chữa lành bằng những thứ pha lê, những thứ kim loại, âm nhạc hay mầu sắc, những trị liệu về đầu thai luân hồi, sau hết là những chương trình 12 bước và những nhóm tự liệu (W.J. Hanegraaff, op. cit., pp. 54-55.). Nguồn mạch việc chữa lành được tin rằng ở nơi chính bản thân chúng ta, là điều gì đó chúng ta đạt được khi chúng ta giáo chạm với nội lực của mình hay năng lượng của vũ trụ.

2.2.4.   Vấn Ðề Toàn Thể: Một Cuộc Du Hành Huyền Nhiệm Ảo Thuật

Một trong những quan tâm chính yếu của phong trào Thời Mới là việc tìm cầu "tổng thể". Vấn đề là làm sao thắng vượt được tất cả mọi hình thức "nhị nguyên", vì những gì phân rẽ như thế là sản phẩm thiếu lành mạnh của một thứ quá khứ không được giác ngộ cho lắm. Những phân rẽ được các nhân vật Thời Mới đề cập tới cần phải thắng vượt bao gồm sự khác nhau thật sự giữa Hóa Công và tạo sinh, một sự phân biệt thực sự giữa con người với thiên nhiên, hay tinh thần với thể chất, tất cả đều được coi là sai trái như những hình thức nhị nguyên.... Vấn đề toàn diện thấm nhiễm phong trào Thời Mới, từ việc nó quan tâm đến toàn diện sinh lực đến việc nó tìm cầu một tình trạng tâm thức duy nhất, và từ việc ý thức về môi sinh đến lý tưởng về 'một hệ thống sinh hoạt' toàn cầu.

2.3.  Những Nguyên Tắc Nồng Cốt Nơi Tư Tưởng Thời Mới

2.3.1.   Việc Ðáp Ứng Toàn Cầu Trong Một Thời Ðiểm Khủng Hoảng

^{Vấn đề lâu dài về triết lý  của cái một và cái nhiều có một hình thức tân thời và hiện đại theo khuynh hướng muốn thắng vượt chẳng những tình trạng chia rẽ không nên không phải, mà ngay cả tính cách khác nhau và biệt phân thực sự nữa, thông dụng nhất là holism, một yếu tố chính yếu của Thời Mới và là một trong những dấu hiệu chính của những thời điểm thuộc một phần tư thế kỷ 20 vừa rồi. Rất ư là nhiều cố gắng đã được dồn vào việc nỗ lực thắng vượt tình trạng chia rẽ nơi những yếu tố mang đặc tính của một thứ ý hệ có tính cách máy móc, thế nhưng điều này đã dẫn đến một cảm quan bị bắt buộc phải lụy thuộc vào một cơ cấu toàn cầu có một thẩm quyền bán siêu việt tính. Nỗ lực này được tỏ hiện hiển nhiên nơi tiến trình biến đổi về tâm thức và phát triển về môi sinh (}Michael Fuss, “New Age and Europe – A Challenge for Theology”, in Mission Studies Vol. VIII-2, 16, 1991, p. 199. ^{)... Những gì đã thành đạt đó là việc tổng quát hóa môi sinh như là một thứ say mê với thiên nhiên và tái linh thánh hóa trái đất là vị Thổ Mẫu hay Gaia, với việc truyền bá đặc tính nhiệt thành của thứ chính trị Xanh. Tác nhân thừa hành của Trái Ðất là toàn thể loài người, và tình trạng hòa hợp cùng hiểu biết là những gì cần đến một nền cai trị có trách nhiệm càng ngày càng được hiểu là một thứ chính quyền toàn cầu, với một hệ thống đạo lý toàn cầu. Tính cách đôn hậu của vị Thổ Mẫu có thần tính thấm nhập toàn thể tạo sinh được cho là chiếc cầu nối khoảng cách giữa tạo sinh với vị Thiên Chúa Cha siêu việt của Do Thái Giáo và Kitô Giáo, nhờ đó cũng loại trừ đi được cả ý tưởng bị một Hữu Thể như thế phán xét.}

^{Với một nhãn quan về một thứ vũ trụ khép kín bao gồm "Thiên Chúa" cùng với những hữu thể linh thiêng khác kể cả chính chúng ta như thế, chúng ta thấy được nơi đây bao gồm một thứ phiếm thần. Ðây là điểm nồng cốt đã thấm nhập vào tất cả tư tưởng và việc làm của Thời Mới, và là điều kiện cần phải có trước bất cứ hiểu biết nào khác để chúng ta có thể chiều theo một khía cạnh nào đó của linh đạo Thời Mới.}

2.3.2.   Nguồn Gốc Chính Yếu của Tư Tưởng Thời Mới

Nguồn gốc chính yếu của tư tưởng Thời Mới được tìm thấy nơi truyền thống thần tri  là những gì được chấp nhận tương đối rộng rãi bởi thành phần trí thức Âu Châu trong thế kỷ 18 và 19. Vấn đề này đặc biệt mạnh mẽ nơi tam điểm, duy linh thuyết, bí nhiệm quyết và thần trị học, những thứ có dính dáng đến một thứ văn hóa bí hiểm. Theo vũ trụ quan này thì những vũ trụ hữu hình và vô hình được liên kết với nhau bằng một loạt những gì tương đương, những gì là tương tự và những gì là ảnh hưởng giữa tiểu vũ trụ và đại vũ trụ, giữa các thứ kim loại và các hành tinh, giữa các hành tinh và những phần thể khác nhau nơi thân xác con người, giữa những vũ trụ hữu hình và những lãnh giới thực tại vô hình. Thiên nhiên là một hữu thể sống độnhg, bị bắn xuyên qua bởi những cơ cấu thiện cảm và mất thiện cảm, được sinh động bởi một thứ ánh sáng và một thứ lửa bí mật mà loài người tìm cách kiểm soát. Người ta có thể giao tiếp với các thế giới, thượng giới hay hạ giới, bằng việc họ tưởng tượng (một cơ quan của linh hồn hay của tinh thần), hoặc bằng việc sử dụngcác thành phần trung gian (thiên thần, thần linh, ma quỉ), hay bằng các thứ nghi thức.

Con người ta có thể được tham dự vào các mầu nhiệm về các thứ vũ trụ, về Thiên Chúa và về bản thân mình bằng đường lối biến đổi linh thiêng. Ðích điểm từ từ đạt được đó là gnosis, một thể thức cao nhất của kiến thức là những gì tương đương với sự cứu độ.

Khuynh hướng chuyển đổi tâm lý và linh đạo được tỏ hiện mạnh mẽ nơi Phong Trào Năng Lực Nhân Loại khi được phát triển vào cuối thập niên 1960 tại Viện Esalen ở California. Vấn đề tâm lý liên cá thể, một vấn đề bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi các tôn giáo Ðông Phương cũng như bởi Jung, đã cống hiến cho cuộc hành trình hiện đại một nơi gặp gỡ cho khoa học và thần bí học. Tình trạng căng thẳng được chú trọng về thể lý, việc tìm kiếm những đường lối để vươn giãn tâm thức cũng như việc vun trồng những thứ huyền thoại về tình trạng vô thức chung tất cả đều được khuyến khích tìm kiếm "một Vị Thiên Chúa bên trong" bản thân mình. Ðể hiện thực năng lực của mình, người ta cần phải vượt ra ngoài cái tôi của mình, để trở thành thần linh ởsâu xa nơi mình. Ðiều này có thể thực hiện bằng việc chọn lựa cách trị liệu thích hợp, tĩnh niệm, những cảm nghiệm bán tâm lý, việc sử dụng những loại thuốc ma túy. Ðó là tất cả những cách thức để chiếm đạt "những cảm nghiệm tột đỉnh", những cảm nghiệm "thần bí" được hòa hợp với Thiên Chúa cũng như với vũ trụ.

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, dịch từ tài liêu của Tòa Thánh Vatican
 
 

GIÁO HỘI HIỆN THẾ