ĐTC Biển Đức XVI: Bài Giảng cho Thánh Lễ Khai Mạc Thượng Nghị Giám Mục Thế Giới Thường Lệ XI.

Các bài đọc của Chúa Nhật tuần này, được trích từ sáqch Tiên Tri Isaia và Phúc Âm, cho chúng ta thấy một trong những hình ảnh lớn của Thánh Kinh, đó là hình ảnh vườn nho.

Trong Thánh Kinh, bánh biểu hiệu cho những gì con người cần cho cuộc sống hằng ngày của họ. Nước làm cho đất đai phì nhiêu mầu mỡ: Nó là tặng ân thiết yếu giúp cho sự sống được khả dĩ. Trái lại, rượu nho là biểu hiệu cho tính chất thanh tú của thiên nhiên tạo vật, nó cống hiến cho chúng ta một bữa tiệc vượt ra ngoài các hạn chế của cuộc sống hằng ngày: Rượu “làm hoan lạc tâm can”.

Như thế, rượu cùng với cây nho cũng trở thành hình ảnh của tặng ân yêu thương, làm cho chúng ta có một cảm nghiệm nào đó về mùi vị thần linh. Bởi vậy, bài đọc của tiên tri Isaia chúng ta vừa nghe mở đầu bằng một ca vịnh yêu thương: Thiên Chúa đã thiết lập một vườn nho, hình ảnh về lịch sử Ngài yêu thương nhân loại, về tình Ngài yêu thương dân Yến Duyên được Ngài tuyển chọn.

Ý tưởng đầu tiên về bài đọc hôm nay đó là: Thiên Chúa đã làm thấm nhập nơi con người được dựng nên theo hình ảnh của Ngài khả năng yêu thương, nhờ đó, họ có khả năng yêu mến Ngài là Hóa Công của họ. Qua bài ca vịnh yêu thương của tiên tri Isaia, Thiên Chúa muốn nói với tâm can của dân Ngài cũng như nói với mỗi một người trong chúng ta.

Ngài nói với chúng ta rằng: “Cha đã tạo dựng nên các con theo hình ảnh và tương tự như Cha. Chính Cha là tình yêu và các con là hình ảnh của Cha ở chỗ tình yêu rạng ngời nơi các con, ở chỗ các con yêu thương đáp ứng lại Cha”.

Thiên Chúa đợi chờ chúng ta. Ngài muốn chúng ta yêu mến Ngài: Lời mời gọi như thế lại không đánh động lòng chúng ta hay sao? Chính vào giờ khắc này đây, vào giờ khắc chúng ta cử hành Thánh Thể đây, giờ khắc chúng ta khai mạc Thượng Nghị về Thánh Thể đây, Ngài đến gặp gỡ chúng ta, Ngài đến để gặp gỡ tôi. Ngài có tìm thấy được đáp ứng hay chăng? Hay chúng ta lại giống như vườn nho được Thiên Chúa nói tới trong bài đọc của tiên tri Isaia: “Ngài mong nó sinh trái nho thì nó lại sinh nho dại”. Phải chăng đời sống của chúng ta có lẽ cũng thường trở thành dấm chua hơn là rượu? Thứ dấm chua của than van ta thán, của xung khắc tranh giành, của dửng dưng lạnh nhạt?

Như thế, chúng ta đi đến ý tưởng thứ hai của các bài đọc hôm nay. Ý tưởng này trước hết nói về cái tốt đẹp của việc Thiên Chúa tạo dựng cũng như về sự cao cả của việc Ngài muốn tìm kiếm và yêu thương chúng ta. Thế nhưng, ý tưởng ấy cũng nói về lịch sử xẩy ra sau đó, lịch sử về việc sa ngã của con người.

Thiên Chúa đã trồng những cây nho hảo hạng nhưng chúng lại sinh ra các thứ nho dại. Những trái nho dại đây là gì? Những trái nho tốt được Thiên Chúa mong muốn, theo lời vị tiên tri, là ở chỗ công minh và chính trực. Ngược lại, những thứ nho dại là bạo lực, là đổ máu và đàn áp, những gì khiến cho con người quằn quại dưới ách bất công.

Trong bài Phúc Âm, hình ảnh này được thay đổi: Vườn nho sinh ra những trái nho tốt, thế nhưng thành phần tá điền trồng nho lại giữ lấy những trái nho tốt này. Họ không muốn trả chúng về cho vị chủ nhân ông. Họ đánh đập và sát hại thành phần sứ giả và giết chết người con trai của vị chủ nhân ông này. Động lực thúc đẩy họ làm như thế không có gì là phứ ctạp cả: Họ muốn trở nên thành phần chủ nhân ông; họ lấy đi những gì không thuộc về họ.

Trong Cựu Ước, những gì thoạt tiên có vẻ vấn đề cáo trạng liên quan tới việc vi phạm về công lý xã hội, vấn đề con người khinh miệt con người. Tuy nhiên, sâu xa hơn, con người thấy rằng việc khinh thường Kinh Torah, khinh thường luật do Thiên Chúa ban bố, là khinh thường chính Thiên Chúa; chỉ vì ước vọng duy nhất là muốn hoan hưởng chính quyền lực. Khía cạnh này hoàn toàn được nổi bật trong dụ ngôn của Chúa Giêsu: Ở chỗ, thành phần tá điền không muốn chấp nhận vị chủ nhân, và thành phần tá điền ấy trở thành tấm gương cho chúng ta là con người đã chiếm quyền làm chủ thiên nhiên tạo vật đã được ký thác cho chúng ta quản trị.

Chúng ta muốn trở nên thành phần chủ nhân độc nhất vô nhị. Chúng ta muốn chiếm hữu thế giới và đời sống của chúng ta một cách vô giới hạn. Thiên Chúa là Đấng làm cho chúng ta ngứa ngáy khó chịu, hay chúng ta làm cho Ngài trở thành một thứ thành ngữ đạo đức thuần túy hoặc hoàn toàn chối bỏ Ngài, hoàn toàn loại trừ Ngài ra khỏi cuộc sống quần chúng, để nhờ đó Ngài không còn có một ý nghĩa gì nữa. Thứ khoan nhượng chỉ chấp nhận Thiên Chúa như là một thứ ý kiến riêng tư, thế nhưng lại chối bỏ Ngài ở lãnh vực công cộng, ở thực tại của thế giới và ở đời sống của chúng ta, không phải là khoan nhượng mà là giả hình.

Bất cứ lúc nào con người trở thành chủ nhân ông duy nhất của thế giới này và làm chủ chính mình thì không thể nào có vấn đề công lý. Bấy giờ chỉ có vấn đề thủ đoạn về quyền lực và lường gạt về lợi lộc mà thôi. Thật thế, người con có thể bị loại trừ khỏi vườn nho và bị sát hại để thành phần tá điền được hoan hưởng một cách vị kỷ những hoa trái của trái đất. Thế nhưng, bấy giờ vườn nho này lại sớm trở thành một khu vườn không được vun xới, bị giầy xéo bởi đám heo rừng, như trong bài đáp ca (x Ps 79:14).

Chúng ta tiến sang yếu tố thứ ba của các bài đọc hôm nay. Vị Chúa ở trong cả Cựu lẫn Tân Ước đã loan báo phán quyết về số phận vườn nho bất trung. Phán quyết tiên tri Isaia thấy trước đã được hiện thực nơi những cuộc đại chiến và lưu đầy gây ra bởi những người Assyria và Babylonia. Phán quyết được Chúa Giêsu loan báo liên quan trước hết tới việc hủy hoại của thành Giêrusalem năm 70.

Thế nhưng, mối đe dọa bị phán quyết cũng ảnh hưởng cả đến chúng ta nữa, một Giáo Hội ở Âu Châu, Giáo Hội của Tây phương nói chung. Qua bài Phúc Âm này, Chúa cũng la lên trong tai chúng ta những lời Ngài đã nói đến trong Sách Khải Huyền về Giáo Hội ở Êphêsô: “Ta sẽ đến với các người và sẽ lấy đi ngọn đèn của các người khỏi chỗ của nó, trừ phi các người ăn năn thống hối” (2:5). Thứ ánh sáng này cũng có thể bị lầy đi khỏi chúng ta, và chúng ta cần phải làm sao cho lời cảnh báo hoàn toàn nghiêm trọng này vang vọng trong tâm hồn của chúng ta, để đồng thời kêu lên cùng Chúa rằng: “Xin hãy giúp chúng con ăn năn cải thiện! Xin hãy ban cho chúng con ân sủng thực hiện việc canh tân đích thực! Xin đừng để ánh sáng ấy bị tắt mất nơi chúng con! Xin hãy củng cố đức tin của chúng con, đức cậy của chúng con và đức mến của chúng con để chúng con có thể sinh hoa kết trái tốt đẹp!”.

Đến đây, một vấn đề được đặt ra là: “Thế nhưng, có hứa hẹn hay chăng, có lời nào an ủi trong bài đọc và bài Phúc Âm hôm nay hay chăng? Phải chăng đe dọa là tất cả những gì muốn nói tới?” Không! Có một lời hứa hẹn và đó là tất cả những gì muốn nói tới, là điều thiết yếu. Chúng ta nghe lời hứa hẹn này nơi câu alleluia được trích từ Phúc Âm Thánh Gioan: “Thày là cây nho, các con là cành. Ai ở trong Thày và Thày ở trong họ thì người ấy sẽ sinh nhiều hoa trái” (15:5).

Qua những lời lẽ này của Chúa Kitô, Thánh Gioan đã cho chúng ta thấy cái kết thúc cuối cùng đích thực của lịch sử vườn nho của Thiên Chúa – đó là Thiên Chúa không bị thảm bại. Cuối cùng Ngài sẽ chiến thắng – tình yêu chiến thắng. Một hình ảnh lờ mờ đã hiện lên trong bài dụ ngôn về vườn nho của bài Phúc Âm hôm nay cũng như ở những lời cuối cùng của bài Phúc Âm này. Nơi đoạn cuối này, cái chết của người con không phải là kết thúc lịch sử, cho dù nó không trực tiếp nói như thế. Tuy nhiên, Chúa Giêsu đã diễn tả cái chết này bằng một hình ảnh được lấy từ bài Thánh Vịnh: “Chính tảng đá bị đám thợ xây loại bỏ đã trở nên tảng đá góc tường” (Mt 21:42; Ps 117:22).

Sự sống đã được phát sinh từ cái chết của người con này, một dinh thự mới được thiết lập, một vườn nho mới xuất hiện. Ở Cana, Người đã biến nước lã thành rượu, Người đã biến đổi máu Người thành thứ rượu của tình yêu chân thật, nhờ đó, biến đổi rượu thành máu của Người. Ở Nhà Tiệc Ly, Người đã hướng về cái chết của Người và đã biến đổi cái chết này thành việc trao ban chính bản thân Người, một tác động yêu thương sâu xa. Máu của Người là một tặng ân, là tình yêu, và bởi thế máu đó là thứ rượu thực sự được Đấng Hóa Công mong muốn. Như thế, chính Chúa Kitô trở thành vườn nho và vườn nho này bao giờ cũng sinh ra trái tốt – đó là sự hiện diện tình Người yêu thương chúng ta, một tình yêu bất khả bị hủy diệt.

Những điều ấy, cuối cùng, đồng tụ lại nơi mầu nhiệm Thánh Thể, một mầu nhiệm Chúa Kitô đã ban cho chúng ta bánh sự sống và rượu yêu thương của Người, cùng mời gọi chúng ta hãy đến với bữa tiệc của tình yêu vĩnh cửu này. Chúng ta cử hành Thánh Thể với ý thức rằng cái giá của Thánh Thể là cái chết của người con ấy, là hy hiến của mạng sống Người, một hy hiến vẫn hiện diện nơi Thánh Thể. Mỗi khi chúng ta ăn bánh này và uống chén ấy là chúng ta loan truyền việc Chúa chịu chết cho tới khi Người lại đến, như Thánh Phaolô nói (x 1Cor 11:26).

Thế nhưng, chúng ta cũng biết rằng từ cái chết này sự sống đã được phát sinh, khi Chúa Giêsu biến đổi cái chết ấy bằng cử chỉ hiến tế, biến đổi thành một tác động yêu thương, biến đổi một cách sâu xa: Tình yêu đã chiến thắng tử thần. Nơi Thánh Thể, Người đã từ thập tự giá kéo tất cả mọi con người đến cùng Người (Jn 12:32), và Người đã biến chúng ta thành những cành của cây nho là chính bản thân Người. Nếu chúng ta hiệp nhất với Người, chúng ta nhờ đó cũng sinh hoa kết trái, nhờ đó chúng ta sẽ không còn sinh ra dấm chua của lòng tự mãn, của cái bất đồng với Thiên Chúa cũng như với thiên nhiên tạo vật của Ngài, nhưng trở thành thứ rượu ngon của niềm vui Thiên Chúa và tình yêu thương tha nhân.

Chúng ta hãy cầu xin Chúa ban cho chúng ta ân sủng của Người để trong ba tuần lễ thượng nghị này để chúng ta bắt đầu chẳng những nói những điều tốt đẹp về Thánh Thể mà chúng ta còn sống bằng sức mạnh của Người nữa. Quí nghị phụ thượng nghị thân mến, những vị tôi thân ái chào thăm, chào thăm cả  các cộng đồng khác nhau là nơi qúi nghị phụ sống và đại diện  nơi đây, chúng ta hãy nhờ Mẹ Maria cầu xin cho được tặng ân này, để nhờ dễ dạy với tác động của Thánh Linh, chúng ta có thể giúp cho thế giới được biến đồi – trong Chúa Kitô và với Chúa Kitô – thành cây nho sai trái của Thiên Chúa. Amen.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, dịch theo Zenit ngày 2/10/2005

TOP