Tòa Thánh tại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc dịp Thượng Nghị 60 Năm Thành Lập: “Nhiều việc vẫn cần phải được thực hiện”.

Sau đây là nguyên văn (bằng tiếng Pháp đã được dịch sang Anh ngữ) bài diễn văn của Quốc Đô Vatican qua vị hồng y Quốc Vụ Khanh của Tòa Thánh là Angelo Sodano, hôm Thứ Sáu, 16/9/2005., trước Tổng Hội Đồng LHQ.

Ông Chủ Tịch,

Tôi hân hạnh chuyển lời chào thân ái nhất của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đến ông cũng như các vị lãnh đạo quốc gia và chính quyền hội họp nơi đây, đến cả các vị đại diện khác thuộc tổ chức của các quốc gia phần tử LHQ.

Tiếng nói của tôi cũng vang vọng những cảm tình của người Công giáo khắp thế giới, những người hướng đến LHQ như là một cơ cấu cần thiết hơn bao giờ hết cho vấn đề hòa bình và tiến bộ của toàn thể nhân loại.

Sáu mươi năm đã qua đi kể từ ngày 26/6/1945, thời điểm tổ chức này được hình thành, nhắm mục đích áp dụng 4 mục tiêu cả thể được liệt kê trong lời mở đầu bản qui chế của mình. Nhiều điều đã đạt được trong việc phục vụ nhân loại trong những năm ấy. Tuy nhiên, thời gian đã điểm đối với cơ quan này, cũng như với hết mọi công cuộc của con người làm. Giờ đây nhiều người nghĩ rằng LHQ cần phải được canh tân cải tổ để đáp ứng với những thách đố lớn lao trong thời điểm hiện nay.

1.         Tính cách thích hợp hiện đại của LHQ

Thật sự LHQ không phải là một siêu chính phủ. Trái lại, nó là kết quả bởi ý muốn về chính trị của các mỗi quốc gia phần tử. Tuy nhiên, thành phần con người nam nữ, nhiều triệu con người làm nên “dân chúng tôi” của Bản Hiến Chương LHQ, đang nói cùng các vị lãnh đạo chư quốc rằng: Xin hãy cống hiến cho chúng tôi một cơ cấu tân tiến, có khả năng thực hiện những giải quyết rồi có khả năng áp dụng những giải quyết ấy. Đó là một lời kêu gọi liên lỉ được ngỏ cùng chúng ta từ những con người nam nữ đang cảm thấy nản lòng trước những hứa hẹn được bày tỏ nhưng không giữ lời, những giải quyết được chấp nhận nhưng không áp dụng. Tiếng kêu của họ cần phải thấm nhập vào chúng ta việc quyết tâm cần thiết để thực hiện vấn đề canh tân cải tổ LHQ, một thứ canh tân cải tổ chú trọng tới những đòi hỏi thật sự của các thành phần dân chúng của chúng ta, hơn là vấn đề cân bằng về quyền lực.

Về vấn đề này cần phải nói rằng những cơ chế được ấn định ở các Chương VI và VII của Bản Qui Chế LHQ là những gì vẫn còn nguyên giá trị của chúng và chất chứa một qui chuẩn cần thiết cho việc ngăn chặn những thứ đe dọa đối với nền hòa bình cũng như cho việc bảo đảm nền an ninh chung. Tuy nhiên, ngày nay, cơ cấu về pháp lý này cũng cần phải được bổ khuyết bởi những phương tiện pháp lý quốc tế cần thiết đối với vấn đề giải giới và kiểm soát vũ khí, với việc chống nạn khủng bố và tội ác quốc tế, cũng như với việc hợp tác hiệu năng giữa LHQ và các cơ quan vùng để giải quyết những trường hợp xung khắc.

2.            Những Trọng Trách của LHQ
 
Lịch sử lâu dài về các hoạt động gìn giữ hòa bình, kèm theo những thành công và thất bại, đã cống hiến một nguồn dồi dào kinh nghiệm được sử dụng để khai triển những lượng định cho hoạt động sau này về việc giải quyết vấn đề xung khắc. Tức là Tòa Thánh thích có được một Ủy Ban xây dựng Hòa Bình, một ủy ban được thiết lập để phác họa và áp dụng một sách lược phong phú cho việc chế ngự những yếu tố đối chọi về chủng tộc, những yếu tố gây nên các cuộc xung đột và là những gì có thể tái bùng nổ trong tương lai.

Những sách lược đã được áp dụng ở vùng Balkans, ở Trung Đông và ở Phi Châu khiến chúng ta phải suy nghĩ. Giờ đây vấn đề quan trọng đó là việc chúng ta quyết tâm duy trì một thứ văn hóa ngăn ngừa xung khắc, thế nhưng chúng ta cũng phải khám phá thấy tất cả vấn đề của việc sử dụng võ lực để giải giới thành phần tấn công. “Trách nhiệm bảo vệ” xuất phát từ một quan niệm rất hệ trọng về chính trị và pháp lý, một quan niệm được phát triển mỗi ngày một hơn trong 60 năm hiện hữu của LHQ. Tự bản chất của mình, thứ trách nhiệm này liên quan tới phẩm vị trổi vượt của hết mọi cá nhân con người nam nữ trên quốc gia cũng như trên hết mọi thể chế ý hệ.

Liên quan tới vấn đề canh tân cải cách của LHQ, Tòa Thánh xin các quốc gia phần tử của LHQ hãy can đảm tiếp tục bàn luận về vấn đề áp dụng cùng những hậu quả thực tiễn của “Trách Nhiệm bảo vệ”, để tìm ra giải quyết tốt đẹp nhất, qua Hội Đồng Bảo An và hợp với những ấn định trong Chương VII của Qui Chế LHQ, cho những trường hợp thẩm quyền quốc gia không thể nào hay không muốn bảo vệ nhân dân của mình trước các mối đe dọa từ bên trong hay từ bên ngoài. Bản Qui Chế của LHQ, nơi Lời Mở Đầu của nó, đặc biệt nói rằng tổ chức LHQ được thiết lập “là để cứu các thế hệ tương lai khỏi nạn chiến tranh”.

Vì mục đích ấy, vẫn cần phải phục vụ trong công lý phẩm vị con người để đạt tới, thậm chí để vượt trổi Các Mục Tiêu Phát Triển Ngàn Năm, nhờ đó, thiết lập một điều kiện tiên quyết cho hòa bình và nền an ninh chung, cũng như cho việc loại trừ hay giảm bớt thật nhiều mối đe dọa bị khủng bố và tội ác quốc tế.

1.             Chúng ta đã nghe phần đầu của bài Thánh Vịnh 131 (132), một bài thánh ca được Phụng Vụ Giờ Kinh Tối nêu lên cho chúng ta hai lần. Không phải là ít học giả nghĩ rằng bài ca này được vang lên trong việc long trọng cử hành việc chuyển hòm bia Chúa, dấu hiệu hiện diện thần linh giữa Dân Yến Duyên, đến Giêrusalem, một tân đô do vua Đavít chọn.

Theo trình thuật về biến cố này được Thánh Kinh cho biết thì chúng ta đọc thấy rằng Vua Đavít “đã thắt áo bào trúc bâu, đến nhẩy múa ngất ngây trước nhan Chúa, khi vua và toàn dân Yến Duyên nghênh đón hòm bia Chúa một cách hớn hở reo hò và vang lên tiếng kèn thổi” (2Sam 6:14-15). 

Trái lại, có những nhà học giả khác lại liên hệ bài Thánh Vịnh 131 (132) với việc cử hành tưởng niệm biến cố xa xưa, sau khi thiết lập việc tôn thờ ở cung thánh Sion, một việc làm thực sự của vua Đavít.

2.             Bài thánh ca của chúng ta dường như bao hàm một chiều kích phụng vụ: Nó có lẽ được sử dụng trong việc kiệu rước, với sự hiện diện của các tư tế và tín hữu cùng với việc góp mặt của một ca đoàn.

Theo Phụng Vụ Giờ Kinh Tối thì chúng ta sẽ dừng lại ở 10 câu đầu tiên của bài Thánh Vịnh này, những câu giờ đây được công bố. Tâm điểm của phần bài Thánh Vịnh này là lời thề trọng đại của vua Đavít. Thật vậy, sự kiện đó là, vua – không kể đến sự bất đồng gay go với vị tiền nhiệm của mình là Vua Saolê – “đã thề cùng Chúa, đã hứa cùng Đấng Toàn Năng của Giacóp” (Ps 131[132]:2). Nội dung của việc long trọng quyết tâm này, được diễn tả ở câu 3-5, là những gì rõ ràng minh bạch, đó là Vị vương chủ này sẽ không bước vào vương điện Giêrusalem, sẽ không an tâm ngơi nghỉ, trừ phi trước hết ông tìm thấy một nơi cư ngụ cho hòm bia Chúa.

Ở chính tâm điểm của đời sống xã hội bởi đó cần phải có một sự hiện diện gợi lên mầu nhiệm về Vị Thiên Chúa siêu việt. Thiên Chúa và con người có thể cùng bước đi trong lịch sử, và đền thờ ấy có nhiệm vụ cho thấy mối hiệp thông này một cách hữu hình.

3.             Đến đây, sau những lời của vua Đavít, là việc tưởng nhớ về quá khứ, có lẽ qua những lời của một ca đoàn phụng vụ. Thật vậy, việc tái nhận thức đã bừng lên về hòm bia đang ở miền quê Jaar, thuộc vùng Ephrata (xem câu 6): Hòm bia đã ở đó lâu ngày, sau khi được quân Philitinh đem trả lại cho dân Yến Duyên là dân đã bị mất đi trong một trận chiến (xem 1Sam 7:1; 2Sam 6:2-11). Vì lý do này, hòm bia đã được mang từ thành ấy về thành thánh tương lai, và đoạn Thánh Vịnh của chúng ta kết thúc với việc hân hoan cử hành cho thấy, một đàng, dân chúng tôn thờ (xem câu 7,9), tức là hội đồng phụng vụ, đàng khác, Chúa là Đấng tỏ mình hiện diện và tác hành bằng dấu hiệu của hòm bia được đặt ở Sion (câu 8).

Linh hồn của phụng vụ là ở việc vượt qua này giữa các vị tư tế và tín hữu, và giữa Chúa với quyền năng của Ngài. 

4.             Để kết thúc phần đầu củ abài Thánh Vịnh 131 (132), có một lời than nguyện cầu cho thành phần thừa kế vua Đavít: “Vì Đavít tôi tớ của Ngài, xin đừng loại trừ vị được xức dầu” (câu 10).

Thật là dễ trực giác thấy được chiều kích thiên sai nơi lời nguyện cầu ấy, một lời nguyện cầu thoạt tiên là để nài xin ơn trợ giúp chủ quyền của Yến Duyên trong các cơn thử thách của cuộc đời. Chữ “được xức dầu” thật sự được chuyển dịch từ chữ Do Thái “Thiên Sai”: ánh mắt của Thánh Vịnh gia bởi thế vươn tới cả những biến cố khác của vương quốc Giuđa và hướng tới niềm đại trông mong “Đấng Được Xức Dầu” trọn lành, Vị Thiên Sai sẽ luôn làm hài lòng Thiên Chúa, Đấng được Vị Thiên Sai yêu thương và chúc tụng.

5.             Việc dẫn giải về tính cách thiên sai này sẽ trở thành chủ yếu nơi việc Kitô hữu đọc lại bài Thánh Vịnh ấy và sẽ bao gồm toàn bài Thánh Vịnh.

Chẳng hạn, đáng kể là việc áp dụng được Ezechias thành Giêrusalem, vị linh mục thuộc tiền bán thế kỷ thứ 5, lấy câu thứ 8 áp dụng vào việc Nhập Thể của Chúa Kitô. Trong Bài Giảng Thứ Hai của mình về Mẹ Thiên Chúa, ngài đã ngỏ cùng Vị Trinh Nữ rằng: “Về Mẹ và về Đấng được Mẹ sinh ra, vua Đavít đã không ngừng hát với chiếc đàn tam thập lục rằng: ‘Ôi Chúa, xin hãy tiến lên đến chốn nghỉ ngơi của Chúa, Chúa và hòm bia của quyền toàn năng Chúa’ (Ps 131[132]:8)”. ‘Hòm bia của quyền toàn năng Chúa’ là ai? Ezechias đáp: “Hiển nhiên là Vị Trinh Nữ này, Mẹ Thiên Chúa. Vì, nếu Chúa là viên ngọc trai thì Mẹ có lý là hòm bia; nếu Chúa là mặt trời thì Vị Trinh Nữ này cần phải được gọi là tầng trời; và nếu Chúa là Hoa vô nhiễm thì Vị Trinh Nữ sẽ là cây bất hoại, là địa đường bất tử” ("Testi Mariani del Primo Millennio" [Marian Texts of the First Millennium] I, Rome, 1988, pp. 532-533).

Anh Chị Em thân mến,

Trong bài giáo lý tuần này, chúng ta xét tới phần đầu của bài Thánh Vịnh 131. Bài thánh vịnh này cho thấy việc Vua Đavít long trọng cử hành việc chuyển Hòm Bia Giao Ước, dấu hiệu Thiên Chúa hiện diện giữa Dân Ngài, đến chốn nghỉ ngơi của mình ở Giêrusalem. Việc Vua Đavít hứa xây cất một đền thờ cho hòm bia nhắc nhở chúng ta rằng mầu nhiệm của Thiên Chúa cần phải có một vị thế trọng tâm nơi cuộc sống của mọi xã hội.

Hòm bia và đền thờ là những dấu hiệu hữu hình cho việc hiện diện của Thiên Chúa ở mọi giai đoạn cuộc hành trình của chúng ta, trong khi hết mọi cộng đoàn phụng vụ cử hành việc hân hoan hội ngộ giữa Thiên Chúa và nhân loại. Bài thánh vịnh này tiếp tục nguyện cầu cho thành phần được xức dầu thừa kế Vua Đavít, thành phần được truyền thống Kitô giáo hiểu như là một qui chiếu ngôn sứ về Chúa Giêsu Kitô, Vị Thiên Sai và Đức Vua được hứa hẹn, Người Con Nhập Thể của Thiên Chúa, vị được hạ sinh bởi Trinh Nữ Maria khi thời gian viên trọn cho phần rỗi của chúng ta.

Đaminh Maria Cao tấn Tĩnh, BVL, dịch theo Zenit ngày 14/9/2005