TOP

ĐTC Biển Đức XVI với Những Liên Hệ Giữa Công Giáo và Hồi Giáo

Cha Daniel Madigan, chủ tịch Học Viện Về Văn Hóa Và Chư Giáo của Đại Học Gregorian ở Rôma, vị mới được vị đương kim giáo hoàng bổ nhiệm làm tham vấn viên liên quan tới những mối liên hệ với Hồi hữu của Hội Đồng Giáo Hoàng Đặc Trách Đối Thoại Liên Tôn, trong một cuộc phỏng vấn với mạng điện toán toàn cầu Zenit, đã cho biết nhận định của mình về thái độ của Đức Thánh Cha Biển Đức đối với cơ hội gặp gỡ nanh chị em Hồi hữu, ở chỗ, ngài chú trọng tới việc đối thoại với con người hơn là với cơ cấu.

Vấn:     Phải chăng Đức Thánh Cha Biển Đức XVI theo đường lối của Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đối với Hồi hữu, hay là ngài theo một đường lối khác?

Đáp:    Quá sớm để tóm tắt đường lối tổng quan của vị tân Giáo Hoàng này đối với Hồi hữu, cũng như để so sánh nó với nhiều năm tháng hoạt động về lãnh vực này của Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Đối với tôi, có một số điểm trong bài ngài ngỏ cùng thành phần đại diện Hồi hữu ở Cologne cho thấy một cái gì đó về kiểu cách của ngài.

Đức Thánh Cha này đôi lúc gọi thành phần thính giả của mình là “quí bạn Hồi hữu trọng kính thân mến”, và tôi hiểu rằng việc cứ sử dụng những chữ ấy không có trong nguyên bản được trao cho phóng viên ký giả, thế nhưng chúng phản ảnh những ngôn tự tự phát của ngài vào dịp ấy.

Đối với tôi, đó là một dấu hiệu quan trọng về cung cách ngài muốn Giáo Hội thực hiện. Nó không phải là cái gì mới mẻ, nhưng cần phải nhấn mạnh trong những năm này là thời điểm nhiều sự đã bị xao động rất nhiều giữa chúng ta.

Ngoài ra, ngài tái khẳng định bản văn kiện của Công Đồng Chung Vaticanô II “Nostra Aetate”, cho đó là Đại Hiến Chương cho vấn đề đối thoại. Đó là điều quan trọng ở vào lúc mà một số người đang cố gắng đặt vấn đề về thẩm quyền đối với các chủ trương của công đồng này nơi bản văn kiện ấy.

Đức Thánh Cha này chưa bao giờ nói trong bài diễn từ ấy về “Hồi giáo” cả, mặc dù ngài nói hai lần đến đức tin Hồi giáo. Điều này quan trọng vì chúng ta có khuynh hướng nói về Hồi giáo như thể tôn giáo này là điều duy nhất. Chúng ta cảm thấy choáng váng trước tôn giáo này, vì tôn giáo ấy dường như quá lớn.

Thế nhưng, Đức Thánh Cha Biển Đức hướng tới đường lối bằng cách nhấn mạnh đi nhấn mạnh lại (như công đồng đã làm) về việc nói về con người, không nói về giáo thể, nói về Hồi hữu, không nói về Hồi giáo.

Người ta đôi khi ngờ vực về khả năng của việc đối thoại; một lý do tối thiểu về mối ngờ vực này đó là họ bị nhầm lẫn về thành phần tín hữu thực sự, về tha nhân và đồng nghiệp của họ, về đồng bào của họ, và họ nghĩ rằng đối thoại là vấn đề liên hệ tới những bản văn cổ cùng với những giáo điều lịch sử. Chỉ có con người mới đối thoại với nhau mà thôi.

Cuộc gặp gỡ ở Cologne đã cho thấy một bộ mặt quan trọng khác của cuộc đối thoại này – Đức Thánh Cha này đã không ngần ngại nói một cách thành thực về những quan tâm sâu xa của ngài. Ngài kh6ong tránh né sự thật hiển nhiên về tình trạng suy đồi của thế giới chúng ta đây, hay ngài không chỉ trách móc “những người bạn trọng kính” của ngài.

Trái lại, ngài đã nêu lên việc cùng làm việc với họ để tìm lối thoát. Ngài đã trang trọng coi họ là những tín hữu – thật sự ngài đã nhấn mạnh là “tất cả chúng ta, Kitô hữu và Hồi hữu, đều là những tín hữu” – và đã nói với họ một cách thành thật theo niềm tin của ngài và kêu gọi niềm tin của họ.

Vấn:     Vị Giáo Hoàng này không bao giờ nói tới việc đụng độ mà là việc gặp gỡ và liên đới văn minh. Thành phần Hồi hữu cha có dịp đối thoại trao đổi có luôn nghĩ như thế hay chăng?

Đáp:    Thật đáng chú ý về việc không có nơi bài nói của ngài tất cả những ngôn từ có tính cách đối đầu, chiến đấu, đối chọi, chiến tranh. Không phải vì ngài là một người dễ lạc quan, mà ngài dường như nhận thấy rằng tất cả những thứ nói về cuộc đụng độ văn hóa có thể trở thành một thứ tiên tri tự mãn.

“Văn minh” là một tư tưởng khác trong những tư tưởng trừu tượng rộng lớn có khuynh hướng làm lu mờ đi con người thực sự được chúng ta giao tiếp. Con người nói về một nền văn minh Hồi giáo, thế nhưng theo cách thức họ diễn tả về nó, hầu như không có một Hồi hữu nào tôi biết thuộc về thứ văn minh ấy cả. Tôi giao tiếp với nhiều Hồi hữu từ các quốc gia khác nhau và đời sống khác nhau, họ là một nhóm người hết sức khác nhau.

Tôi may mắn được giao tiếp hằng ngày trong 5 năm qua với một nhóm sinh viên Hồi hữu tuyệt vời, thành phần đến Rôma để học hỏi về Kitô giáo hầu phát động việc đối thoại và hiểu biết. Họ thật sự là không mất niềm hy vọng vào việc đối thoại.

Một điểm quan trọng nơi kinh nghiệm của họ nữa đó là họ vượt ra ngoài tất cả những thứ nói năng về “Tây phương” và “Kitô giáo”, và sống động cùng hoạt động bên những Kitô hữu thực sự – một lần nữa, chính con người mới là then chốt, chứ không phải cơ cấu.
 
Vấn:     Cha là một chuyên viên về Hồi giáo chẳng những biết được rất rõ về các văn liệu mà còn biết được rất nhiều người nữa. Cha thấy những cơ hội quan trọng nhất cho vấn đề đối thoại là ở chỗ nào và những điểm bất đồng trầm trọng nhất là ở chỗ nào?

Đáp:    Tôi rất thích việc đối thoại về thần học chúng tôi có được ở nơi viện đại học này. Tuy nhiên, tôi không tin rằng những điểm khác nhau giữa chúng ta thực sự về thần học. Nhẫn nại và chuyên chăm, chúng ta có thể tiến đến chỗ hiểu biết rõ ràng hơn những đường lối khác của nhau nơi việc tin tưởng vào một vị Thiên Chúa duy nhất.

Tuy nhiên, càng trở nên khó khăn hơn nữa khi đi sâu vào căn gốc của mối hận ức, của niềm bất mãn và của cảm quan bị loại trừ là những gì rất nhiều Hồi hữu (và không chỉ Hồi hữu thôi) cảm thấy, những gì càng ngày càng được khai thác để trở thành những phản ứng bạo động từ một số ít.

Rất nhiều yếu tố góp lại khiến cho thế giới của chúng ta trở nên như hiện này, đó là chính trị, kinh tế, chủ nghĩa quốc gia, vấn đề toàn cầu hóa, nợ nần, chủ nghĩa bộ tộc, chỉ cần liệt kê ít điều như thế. Tất cả những yếu tố ấy cần phải hiểu được biết nếu chúng ta hy vọng thay đổi thế giới của mình.

Tôi thấy cơ hội hay nhất cho việc đối thoại là ở chỗ kinh nghiệm về con người, chỗ chúng ta thấy được nỗi ước mong cho một thế giới tốt đẹp hơn. Đó là nơi chúng ta thực sự gặp gỡ nhau: ở đó, ở lòng mong ước thấy được một thế giới chân chính hơn và một đời sống viên trọn hơn cho tất cả mọi người này vang vọng thần linh của Thiên Chúa là Đấng tìm cách “canh tân bộ mặt trái đất”.

Điều này có vẻ qú ứ cao cả và có lẽ là ảo tưởng, thế nhưng chúng ta biết rằng, theo những dụ ngôn của Chúa Giêsu thì vương quốc của Thiên Chúa giống như một hạt giống nhỏ bé hay là một chồi mềm yếu, chứ không phải là một cơ cấu rải rác khắp thế giới.

Chính nơi những cuộc gặp gỡ nhỏ bé ấy mà đường lối của Thiên Chúa lộ diện, qua một nu cười, nơi việc chào hỏi, bằng bàn tay giúp đáp, bằng nói năng tử tế, bằng việc phục vụ nhỏ bé. Đó là những điều chung cho tất cả chúng ta mà tất cả chúng ta đều có trách nhiệm trong vấn đề đối thoại vậy.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, dịch theo Zenit ngày 16/9/2005

TOP

“Vai Trò của Giáo Hội Công Giáo trong Tiến Trình Âu Châu Hội Nhập”

Ngày 9 và 10/9/2005, Thứ Sáu và Thứ Bảy, tại Giáo Hoàng Học Viện Thần Học ở Krakow Balan, trong phần khai mạc hội nghị về “Vai Trò của Giáo Hội Công Giáo trong Tiến Trình Hội Nhập Âu Châu”, ĐTGM Giovanni Lajolo, bộ trưởng ngoại giao của Tòa Thánh Vatican đã bày tỏ nhận định và chủ trương của Tòa Thánh như sau:

1.         Tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn của tôi với Đức Giám Mục Tadeusz Pieronek về lời ưu ái mời tôi nói ở Giáo Hoàng Học Viện Thần Học danh tiếng này để khai mạc cho hội nghị quốc tế lần thứ năm theo chu kỳ hộp họp mang chủ đề: “Vai Trò của Giáo Hội Công Giáo trong Tiến Trình Hội Nhập Âu Châu”. Tôi cũng xin thân ái chào các ĐTGM Josef Kowalczyk và Stanislaw Dziwisz, vị đương kim khâm sứ Tòa Thánh ở Balan và TGM Krakow, Đức Ông Jan Dyduch, viện trưởng Giáo Hoàng Học Viện Thần Học, cùng thành phần tham dự viên hội nghị này.

Đức Thánh Cha, Giáo Hoàng Biển Đức XVI, khi bảo tôi viếng thăm Krakow đã yêu cầu tôi chuyển đến tất cả mọi người lời chào từ phụ và phép lành tòa thánh của ngài.

2.         Khi tôi bắt đầu nói về đề tài được nêu lên cho tôi là “Vai Trò của Giáo Hội Công Giáo trong Tiến Trình Hội Nhập Âu Châu”, tôi không thể không nhận thấy rằng tôi đang chia sẻ đề tài này trước sự hiện diện linh thiêng của vị đại Giáo Hoàng là Đức Gioan Phaolô II. Sở dĩ như thế là vì một loạt lý do hiển nhiên sau đây:

Thứ nhất: Tôi đang ở thành phố Krakow “của ngài” và chính ngài đã tôn vinh Viện Thần Học này với tước hiệu “Giáo Hoàng Thần Học Viện”.

Thứ hai: Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II là vị được công nhận là đã đóng một vai trò lịch sử trong việc giúp vào tiến trình được bắt nguồn từ Balan đây và đã dẫn đến cuộc súp đổ của tình trạng chia rẽ bất thường bị áp đặt trên Âu Châu bởi ý hệ duy vật cũng như bởi một quyền lực phản nhân bản.

Thứ ba: Những suy tư về tương lai của Âu Châu là một phần trong giáo huấn của ngài và là những gì được bày tỏ ở nhiều dịp, ngay cả bằng hiệu lực giáo huấn quan trọng, từ ban đầu của giáo triều lâu dài của ngài cho tới khi giáo triều này kết thúc. Ở chương thứ 6, tông huấn hậu thượng nghị giám mục “Giáo Hội tại Âu Châu”, ban hành ngày 28/6/2003, đã cho thấy một tổng hợp phong phú tư tưởng của ngài về Âu Châu.

Thứ bốn: Vào Tháng 12 năm 2004, khi ngài biết tôi được mời tới tham dự vào hội nghị này, chính ngài đã phấn khích tôi – ở một trong những buổi triều kiến hằng tuần không bao giờ tôi có thể quên được – hãy thắng vượt việc lưỡng lự của tôi để nói về một đề tài khẩn trương như thế.

Bởi thế mà vào lúc này đây tôi đang nghĩ đến ngài, với tất cả tấm lòng lúc nào cũng tràn ngập khâm phục và tri ân. Dĩ nhiên những cảm tình này cũng giành cho cả quốc gia Balan nữa, một đất nước đã cống hiến cho Giáo Hội cũng như cho nhân loại một tặng vật tuyệt vời ấy, một tặng vật xuất phát từ những căn gốc nhân bản và Kitô giáo sâu xa nhất và chân thực nhất.

3.         ĐHY Joseph Ratzinger đã được tuyển chọn kế vị Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, và ngài đã chọn danh xưng Biển Đức XVI. Ngay cả nơi việc chọn lựa danh xưng này, như ngài đã không ngần ngại giải thích, cũng có một qui chiếu rõ ràng về các giá trị Kitô giáo của Âu Châu, những thứ giá trị có Quan Thày của mình là Thánh Biển Đức (1). Ngài chú trọng tới vấn đề Âu Châu không phải là những gì mới đây. Việc ngài phân tích về tình hình Âu Châu cũng như những viễn tượng của nó thì nhiều, luôn hiện đại và đầy những suy đoán minh thức, như của một đại tư tưởng gia và đại thần học gia (2). Tôi chắc chắn là, trong vị thế làm Giáo Hoàng của mình, ngài sẽ trở lại với đề tài này vào những năm tới đây.

Việc chú trọng được các Vị Giáo Hoàng giành cho Âu Châu ấy – ở đây, tôi cố ý chỉ đề cập tới Âu Châu trong hạ bán thế kỷ 20 mà thôi – bao giờ cũng sống động, xây dựng và phấn khởi. Chỉ cần đề cập tới nơi đây bài diễn từ cảm kích của Đức Giáo Hoàng Phaolô VI ngỏ cùng Cuộc Hội Luận Chư Giám Mục Âu Châu ngày 18/10/1975; và trước đó, Đức Giáo Hoàng Piô XII, ngay từ năm 1948, đã công khai tán thành ý nghĩ hình thành một “Khối Hiệp Nhất Âu Châu”, một khối có Kitô giáo là yếu tố quan trọng cho căn tính và mối hiệp nhất của nó.

4.         Tất cả những gì đã được đề cập tới cho đến đây cho thấy rằng Giáo Hội, và Giáo Hội ở mức độ cao nhất của mình, đã nói về tương lai của Âu Châu và vẫn còn một cái gì đó để nói về nó. Giờ đây tôi muốn trở về với đề tài đặc biệt giành cho tôi. Tôi xin nói trước, những chia sẻ này của tôi không có mục đích mang tính cách suy luận theo tín lý hay là những gì thực sự rất độc đáo, mà là, như tôi hy vọng, những chia sẻ tích cực và có thể rõ ràng minh bạch. 

(còn tiếp)

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, dịch theo Zenit ngày 13/9/2005

TOP