?   ‘Chúng ta rất cần đến việc thực sự đối thoại giữa các tôn giáo cũng như giữa các nền văn hóa, có khả năng hỗ trợ chúng ta, trong tinh thần hợp tác hiệu năng, thắng vượt tất cả mọi thứ căng thẳng’

ĐTC Biển Đức XVI Tông Du Thổ Nhĩ Kỳ (28/11-1/12/2006): 28/11 – Diễn Từ ngỏ cùng Phái Đoàn Ngoại Giao ở Ankara

Thưa Quí Vị Đại Sứ,

Cùng Quí Bà và Quí Ông,

Tôi rất hân hoan gửi lời chào tới quí vị, Chư Vị Đại Sứ mang một trọng trách cao quí trong việc đại diện cho xứ sở của mình tại nước Cộng Hòa Thổ Nhĩ Kỳ, và qui tụ lại nơi đây tại Tòa Khâm Sứ Tòa Thánh để gặp gỡ vị Thừa Kế Thánh Phêrô. Tôi xin cám ơn vị Phó Đoàn của quí vị là Đại Sứ nước Lebanon, về những lời lẽ tốt đẹp ngỏ cùng tôi. Tôi vui mừng tái xác nhận việc tri ân cảm tạ Tòa Thánh thường bày tỏ đối với những nhiệm vụ quan trọng được quí vị thi hành, một nhiệm vụ ngày nay đang càng ngày càng có chiều kích quốc tế. Thật vật, sứ vụ cxủa quí vị trước hết kêu gọi quí vị bảo vệ và cổ võ những thiện ích hợp lý của quốc gia riêng biệt của quí vị, ‘một thứ liên thuộc bất khả tránh mà ngày nay đang càng ngày càng liên kết các dân tộc trên thế giới lại với nhau, kêu mời những vị ngoại giao, bằng một đường lối mới mẻ và sáng tạo, trở thành những người cổ võ mối cảm thông, tình hình an ninh quốc tế và hòa bình giữa các quốc gia’ (John Paul II, Address to the Diplomatic Corps, Mexico, 29 June 1979).

Tôi muốn mở đầu bằng việc gợi nhớ tới những chuyến viếng thăm đáng nhớ của hai vị tiền nhiệm tôi ở Thổ Nhĩ Kỳ, đó là Giáo Hoàng Phaolô VI vào năm 1967 và Giáo Hoàng Gioan Phaolô II vào năm 1979. Tôi cũng không thể không đề cập tới Giáo Hoàng Biển Đức XV, một cổ động viên hòa bình không biết mệt mỏi trong thời Thế Chiến I, và Chân Phước Gioan XXIII, vị Giáo Hoàng được tiếng là ‘người bạn của dân Thổ’, vị mà sau những tháng năm làm Đại Điện Tòa Thánh ở Thổ Nhĩ Kỳ và Quản Nhiệm Tòa Thánh Hạt Latinh ở Istanbul, đã lưu lại nơi mọi người nỗi nhớ nhung về một vị mục tử ân cần và yêu thương, nhất là nhiệt tình gặp gỡ và tìm hiểu nhân dân Thổ Nhĩ Kỳ, thành phần nhận ngài là một vị khách ưu ái của họ! Bởi thế tôi sung sướng được làm một người khách của nước Thổ hôm nay đây, đến đây như là một người bạn và như là một tông đồ của việc đối thoại và bình an.

Trên 40 năm trước đây, Công Đồng Chung Vaticanô II đã viết rằng ‘Bình an không phải chỉ là tình trạng vắng bóng chiến tranh: nó không thể trở thành một thứ bảo trì mức độ quân bình về quyền lực giữa các lực lượng đối nghịch nhau…. Mà là hoa trái của trật tự xác đáng của sự vật được vị sáng lập thần linh đã ấn định nơi xã hội loài người và là những gì cần phải được nhân loại đạt tới theo nỗi khát khao của họ mong cho công lý được hoàn toàn sáng tỏ hơn’ (Gaudium et Spes, 78). Chúng ta đã nhận thấy rằng bình an đích thực là những gì cần đến công lý, trong việc điều chỉnh những tình trạng bất quân bình về kinh tế và những hỗn loạn về chính trị luôn làm căng thẳng và đe dọa hết mọi xã hội. Những diễn tiến gần đây về tình trạng khủng bố và về những cuộc xung đột ở một miền đất nào đó, đã là những gì đề cao việc cần phải tôn trọng những quyết định của các tổ chức quốc tế, cũng như cần phải ủng hộ những quyết định ấy, đặc biệt bằng cách cống hiến cho chúng phương tiện hiệu nghiệm, hầu có thể ngăn ngừa những cuộc xung đột và duy trì những vùng trung lập giữa thành phần tham chiến, nhờ sự hiện diện của các lực lượng bảo vệ hòa bình.

Tuy nhiên, tất cả những điều ấy cũng chưa đủ trừ phi thực hiện một cuộc thực sự đối thoại với nhau, tức là thực hiện một cuộc tranh cãi tốt đẹp giữa những phe phái liên quan, để tiến tới những giải pháp lâu bền và khả chấp về chính trị, những giải pháp tôn trọng con người và thành phần dân chúng. Tôi đang đặc biệt nghĩ tới cuộc xung đột náo động ở Trung Đông, không có dấu hiệu hạ bớt và đang đè nặng trên toàn thể đời sống quốc tế; tôi đang nghĩ tới cái nguy cơ của những cuộc xung đột về ngoại biên đang tăng bội và những hành động khủng bố đang lan tràn. Tôi cám ơn những nỗ lực của nhiều quốc gia hiện đang dấn thân vào cuộc tái thiết hòa bình ở Lebanon, trong số đó có Thổ Nhĩ Kỳ.

Hỡi quí vị Đại Sứ, trước sự hiện diện của quí vị đây, một lần nữa tôi kêu gọi việc khôn ngoan tỉnh táo của cộng đồng quốc tế, đừng bỏ bê trách nhiệm của mình, trái lại, hãy hết sức cố gắng cổ võ việc đối thoại giữa các phe phái trong cuộc, một cuộc đối thoại duy nhất có thể bảo đảm việc tôn trọng kẻ khác, trong khi vẫn bảo toàn được những lợi ích hợp lý mà lại loại trừ được việc sử dụng phương tiện bạo lực. Như tôi đã viết trong sứ điệp đầu tiên của mình cho Ngày Thế Giới Hòa Bình, ‘chân lý của sự bình an kêu gọi hết mọi người hãy vun trồng những mối liên hệ bổ ích và chân thành; nó phấn khích họ tìm kiếm và theo đuổi những đường lối thứ tha và hòa giải, minh bạch trong việc đối xứ với kẻ khác, và trung thành với lời nói của họ’ (1/1/2006, đoạn 6).

Thổ Nhĩ Kỳ bao giờ cũng giữ vai trò như là một chiếc cầu nối giữa Đông và Tây, giữa Á Châu và Âu Châu, và như một giao điểm của các nền văn hóa và tôn giáo. Trong thế kỷ vừa qua, quốc gia này đã có cách để trở thành một đại Quốc Gia tân tiến, đáng kể ở chỗ chọn một thể chế trần thế, phân biệt rõ ràng giữa xã hội dân sự và tôn giáo, một bên có tính cách tự lập theo lãnh vực xứng hợp của mình mà vẫn tôn trọng lãnh vực của nhau. Sự kiện đa số dân chúng của xứ sở này là tín đồ Hồi Giáo là một yếu tố quan trọng trong sinh hoạt xã hội, một yếu tố mà Quốc Gia này không thể không chú trọng tới, tuy nhiên, Bản Hiến Pháp của Thổ Nhĩ Kỳ công nhận quyền lợi của hết mọi người công dân trong việc được tự do thờ phượng và được tự do theo lương tâm. Các quyền bính dân sự của hết mọi quốc gia dân chủ có phận sự phải bảo đảm quyền tự do hiệu lực này của tất cả mọi tín hữu và cho phép họ được tự do tổ chức sinh hoạt nơi các cộng đồng tôn giáo của họ.

Dĩ nhiên là tôi hy vọng rằng các tín hữu, bất kể họ thuộc về cộng đồng tôn giáo nào, sẽ tiếp tục được hưởng lợi ích từ các quyền lợi ấy, vì tôi tin tưởng rằng quyền tự do tôn giáo là một biểu hiệu căn bản của quyền tự do làm người và việc hiện diện chủ động của các tôn giáo trong xã hội là một mạch nguồn cho sự tiến bộ và làm phong phú cho tất cả mọi người. Dĩ nhiên điều này bao gồm việc các tôn giáo không tìm cách hành xử trực tiếp quyền lực chính trị, vì quyền này không thuộc lãnh vực của các tôn giáo, và cũng bao gồm việc các tôn giáo hoàn toàn từ khước vấn đề sử dụng bạo lực như một biểu hiệu hợp pháp của tôn giáo. Về vấn đề này, tôi cám ơn hoạt động của cộng đồng Công Giáo ở Thổ Nhĩ Kỳ, nhỏ về con số nhưng hết sức dấn thân cho việc hết sức góp phần vào việc phát triển xứ sở này, nhất là về vấn đề giáo dục giới trẻ, cũng như về việc xây dựng hòa bình và hòa thuận nơi tất cả mọi người công dân.

Như tôi gần đây đã nhận định, ‘chúng ta rất cần đến việc thực sự đối thoại giữa các tôn giáo cũng như giữa các nền văn hóa, có khả năng hỗ trợ chúng ta, trong tinh thần hợp tác hiệu năng, thắng vượt tất cả mọi thứ căng thẳng’ (Address to the Ambassadors of Countries with a Muslim Majority, Castel Gandolfo, 25 September 2006). Cuộc đối thoại này cần phải khiến cho các tôn giáo khác nhau tiến đến chỗ hiểu biết nhau hơn và tôn trọng nhau, hầu hoạt động để làm mãn nguyện những khát vọng cao quí nhất của con người, trong việc tìm kiếm Thiên Chúa và tìm kiếm hạnh phúc. Về phần mình, vào dịp viếng thăm Thổ Nhĩ Kỳ này, tôi muốn lập lại lòng sâu xa quí mến của tôi đối với tín đồ Hồi Giáo, xin họ hãy tiếp tục hoạt động với nhau, trong sự tôn trọng lẫn nhau, để cổ võ phẩm vị của hết mọi người và việc tăng trưởng của một xã hội, nơi quyền tự do cá nhân và việc chăm sóc cho người khác là những gì mang lại hòa bình và an vui cho tất cả mọi người. Có thế, các tôn giáo mới có thể đóng vai trò của mình trong việc đáp ứng nhiều thách đố xã hội chúng ta đang phải đối diện. Chắc chắc là việc công nhận vai trò tích cực của các tôn giáo trong cơ cấu xã hội có thể và cần phải thúc đẩy chúng ta khám phá sâu xa hơn nữa kiến thức của các tôn giáo về con người và tôn trọng phẩm vị của họ, bằng việc lấy họ làm tâm điểm của hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội. Thế giới của chúng ta cần phải tiến đến chỗ nhận thức rằng tất cả mọi người đều được liên hệ với nhau bằng tình đoàn kết sâu xa, và họ cần phải được khích lệ để gìn giữ những khác biệt về lịch sử và văn hóa của họ, không phải để cạnh tranh với nhau mà là để nuôi dưỡng sự tôn kính lẫn nhau.

Giáo Hội, như quí vị biết, đã lãnh nhận một sứ vụ thiêng liêng từ Đấng Sáng lập của mình, và vì thế Giáo Hội không có ý định pha mình trực tiếp vào sinh hoạt chính trị hay kinh tế. Tuy nhiên, vì sứ vụ của mình và theo kinh nghiệm lâu dài của mình về lịch sử của các xã hội và các nền văn hóa, Giáo Hội muốn lên tiếng trong cuộc tranh luận quố ctế, để phẩm vị nồng cốt của con người, nhất là phẩm giá của thành phần yếu hèn nhất, bao giờ cũng được tôn kính. Trước tình trạng phát triển gần đây về hiện tượng truyền thông được toàn cầu hóa, Tòa Thánh mong thấy được cộng đồng quốc tế thực hiện vai trò dẫn lối minh bạch hơn nơi việc thiết lập những qui luật để kiểm soát tốt đẹp hơn tình trạng phát triển về kinh tế, qui định các thứ thị trường, và duy trì những thỏa ước theo vùng giữa các xứ sở với nhau. Thưa Quí Bà và Quí Ông, tôi tin tưởng rằng nơi sứ vụ của quí vị là thành phần ngoại giao, quí vị thiết tha muốn hòa hợp hóa những thiện ích đặc biệt của xứ sở quí vị với nhu cầu cần phải bảo trì những liên hệ tốt đẹp với các quốc gia khác, nhờ đó quí vị mới góp phần đáng kể vào việc phục vụ tất cả mọi người.

Tiếng nói của Giáo Hội trên hiện trường ngoại giao bao giờ cũng mang tính chất dấn thân của Phúc Âm trong việc phục vụ nhân loại, và tôi không chu toàn trách nhiệm cốt yếu này nếu tôi không nhắc nhở quí vị về nhu cầu cần phải luôn đặt phẩm giá của con người làm chính tâm điểm cho những mối quan tâm của chúng ta. Thế giới đang trải qua một cuộc phát triêån phi thường về khoa học và kỹ thuật, với những thành quả hầu hết liên quan tới y khoa, canh nông và việc sản xuất lương thực, mà còn tới cả việc truyền đạt kiến thức, tiến trình này không được thiếu hướng đi hay không qui chiếu về con người, khi việc phát triển ấy liên quan tới vấn đề sinh sản, giáo dục, đến cách thức sinh sống và hoạt động, đến tuổi già, hay đến sự chết. Cần phải đặt lại vị trí của tình trạng tiến bộ tân thời vào việc liên tục của lịch sử loài người chúng ta, nhờ đó hướng dẫn nó theo dự án đã được ghi khắc nơi bản tính của chúng ta đối với việc tăng trưởng của nhân loại – một dự án được diễn đạt theo những lời của Sách Khởi Nguyên như sau: ‘Hãy trổ sinh, hãy gia tăng, hãy tràn lan mặt đất và làm chủ nó’ (1:28).

Sau hết, khi tâm tưởng của tôi hướng về các cộng đồng Kitô hữu tiên khởi được xuất phát từ mảnh đất này, nhất là đến Thánh Tông Đồ Phaolô, vị đã đích thân thành lập một số cộng đồng ấy, xin cho phép tôi đưoơc trích lại từ Bức Thư của ngài gửi cho cộng đoàn Galata: ‘Hỡi anh chị em, anh chị em được kêu gọi hưởng tự do; đừng sử dụng tự do như tạo dịp cho xác thịt mà là để phục vụ nhau trong tình yêu thương’ (5:13). Tôi thành thực hy vọng rằng những mối liên hệ tốt đẹp giữa các quốc gia, những quốc gia quí vị đang có nhiệm vụ phục vụ, cũng góp phần mỗi ngày một hơn vào việc đích thực tăng tưởng của nhân loại là thành phần được dựng nên theo hình ảnh của Thiên Chúa. Một đích điểm cao quí như thế cần đến việc đóng góp của tất cả mọi người.

Vì lý do này, Giáo Hội Công Giáo có ý định lập lại việc hợp tác của mình với Giáo Hội Chính Thống, và tôi hy vọng rằng cuộc gặp gỡ tới đây của tôi với Đức Thượng Phụ Bartholomew I ở Phanar sẽ hiệu nghiệm phục vụ cho mục tiêu ấy. Như Công Đồng Chung Vaticanô II đã nhấn mạnh, Giáo Hội tìm cách côäg tác với các tín hữu và các nhà lãnh đạo của tất cả mọi tôn giáo, cách riêng với những tín đồ Hồi Giáo, để cùng nhau tất cả có thể ‘bảo trì và cổ võ hòa bình, tự do, công bình xã hội và các giá trị luân lý’ (Tuyên Ngôn Nostra Aetate, 3). Tôi hy vọng rằng, theo quan điểm ấy, cuộc hành trình của tôi đến Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mang lại dồi dào hoa trái.

Quí Vị Đại Sứ, Quí Bà và Quí Ông, tôi hết lòng cầu khẩn Phúc Lành của Đấng Toàn Năng ban xuống cho quí vị, gia đình của quí vị và tất cả mọi cộng tác viên của quí vị. 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 28/11/2006

GIÁO HỘI HIỆN THẾ