___GIÁO HỘI HIỆN THẾ
_______
|
THỨ NĂM 20/12/2007 BÁT NHẬT TRƯỚC LỄ GIÁNG SINH |
? Thánh giáo phụ Paulinus thành Nola: "Trong khi ngài đang cố gắng để thiết lập một thành đô trần thế thì ngài đã thực sự khám phá ra con đường về thành đô thiên quốc".
?
Bí Mật
Maria (35-38) - Thành Thực Sùng Kính Mẹ Maria
?
“Hoán cải và
trở nên như trẻ nhỏ”:
Nương Thân Ẩn
Náu NHƯ TRẺ NHỎ
Thánh giáo phụ Paulinus thành Nola
Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI: Buổi Triều Kiến Chung hằng tuần Thứ Tư 12/12/2007 – Bài Giáo Lý 62 trong loạt bài về Giáo Hội Hiệp Thông Tông Truyền
Anh chị em thân mến!
Thánh Paulinus ở Nola là vị Giáo Phụ của Giáo Hội mà chúng ta hướng về hôm nay đây. Là một con người đồng thời với Thánh Âu Quốc Tinh, vị được ngài gắn bó thân tình, Thánh Paulinus đã thi hành thừa tác vụ của mình ở Campania, Nola, nơi ngài thoạt tiên làm linh mục sau đó làm giám mục. Ngài nguyên thủy xuất phát từ Aquitaine miền nam Pháp quốc, từ Bordeaux, nơi ngài được hạ sinh từ một gia đình thượng lưu. Ngài đã được lãnh nhận một nền giáo dục văn chương tốt đẹp, với người thày là thi sĩ Ausonius.
Lần đầu tiên ngài đã rời bỏ quê hương để theo đuổi nghiệp chính trị của ngài, và khi còn trẻ mà ngài đã đóng vai trò làm thống đốc ở Campania. Với vai trò phục vụ công ích, ngài đã chứng tỏ cho thấy khả năng khôn ngoan và tiết độ của ngài.
Chính trong thời gian này lòng ngài đã nhú lên hạt giống trở lại. Động lực này đã xuất phát từ niềm tin tưởng chân thành nhưng mãnh liệt được dân chúng bày tỏ qua việc tôn kính ngôi mộ của một vị thánh, đó là vị tử đạo Felix, ở đền thánh của nơi ngày nay là Cimitile. Là người có trách nhiệm với công ích, Paulinus đã tỏ ra chú ý tới đền thánh này. Ngài đã xây cất một căn nhà cho người nghèo và một con đường dễ đi hơn cho đông đảo khách hành hương.
Trong khi ngài đang cố gắng để thiết lập một thành đô trần thế thì ngài đã thực sự khám phá ra con đường về thành đô thiên quốc. Cuộc hội ngộ với Chúa Kitô là điểm đạt tới của một công việc khó nhọc, một việc làm đầy những thử thách. Những hoàn cảnh đau thương, chẳng hạn như ngài không được những thẩm quyền chính trị ưa cho lắm, đã làm cho ngài thoạt tiên nhận ra những sự vật nhất thời ra sao. Khi đã có đức tin, ngài đã viết: “Con người thiếu Chúa Kitô thì chỉ là bụi đất và bóng tối “ (“Carmen” X, 289).
Vì muốn tìm kiếm ý nghĩa cho cuộc sống, ngài đã đến Milan theo học ở trường của Thánh Ambrose. Bấy giờ ngài đã hoàn tất việc giáo dục Kitô Giáo nơi quê hương của ngài là nơi ngài được lãnh nhận phép rửa bởi Đức Giám Mục Delphinus ở Bordeaux. Đời sống hôn nhân của ngài cũng góp phần vào việc tiến tới với đức tin của ngài. Ngài đã lấy Therasia, một phụ nữ quí phái sùng đạo ở Barcel ona, và cả hai có một đứa con trai. Ngài sẽ tiếp tục cuộc đời của mình như là một tín hữu giáo dân tốt lành, nếu không xẩy ra cái chết cho đưa con của ngài, với có mấy ngày vào đời, một biến cố làm cho ngài cảm thấy biến động, cho ngài thấy rằng Thiên Chúa đã có một dự án khách cho đời sống của ngài. Ngài đã được kêu gọi để hiến thân cho Chúa Kitô trong một đời sống triệt để khổ hạnh.
Hoàn toàn được đồng ý của người vợ Therasia, ngài đã bán đi những tài sản của mình cho lợi ích của thành phần nghèo khốn, rồi cùng vợ bỏ Aquitaine tới Nola, nơi hai vợ chồng cư ngụ ở một nơi sát cạnh đền thờ Thánh Felix, sống một cuộc sống anh em thanh tịnh theo một lối sống chẳng mấy chốc được những người khác tham gia.
Nhịp sống của cộng đồng này theo mẫu mực của một đan viện; Paulinus, vị đã được thụ phong linh mục ở Barcelonia, dấn thân chăm sóc mục v ụ cho những người hành hương. Nhờ đó, ngài chiếm được lòng tin tưởng của cộng đồng Kitô hữu là cộng đồng đã chọn ngài thừa kế tòa giám mục Nola sau cái chết của vị giám mục ở đây vào năm 409. Hoạt động mục vụ của ngài hăng say, chuyên tâm tới thành phần nghèo khổ. Ngài đã lưu lại hình ảnh của một vị mục tử chân thực của đức bác ái, như Thánh Grêgôriô Cả đã diễn tả về ngài trong Chương III của cuốn “Những Cuộc Đối Thoại”, nơi đã dẫn chứng về hành vi cử chỉ anh hùng của Thánh Paulinus trong việc hiến mình như một tù nhân thay thế cho đứa con trai của một bà góa.
Đoạn đời này đã từng được vấn nạn theo lịch sử; tuy nhiên, chúng ta được lưu lại cho thấy hình ảnh của một vị giám mục từ tâm muốn gần gũi với dân của ngài trong những lúc khốn khó gây ra bởi các cuộc cướp chiếm của những nhóm dân man di.
Việc hoán cải trở lại của Thánh Paulinus đã làm cho những người đương thời của ngài tỏ ra bàng hoàng. Ông thày của ngài là Ausonius, một thi sĩ ngoại đạo, đã cảm thấy bị “phản bội”, và nói với ngài bằng những lời lẽ đay nghiến, trách móc ngài một đàng đã “khinh thường” những của cải vật chất là hành động bị ông cho là ngu dại, đàng khác là sự kiện ngài từ bỏ ơn gọi văn chương của ngài. Thánh Pauline đã trả lời rằng trao tặng cho kẻ nghèo không có nghĩa là ngài khinh thường của cải vật chất; trái lại, ngài đã cống hiến cho chúng một giá trị cao hơn bằng việc sử dụng chúng vào mục đích bác ái.
(còn tiếp)
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 12/12/2007
Bí Mật Maria - Thành Thực Sùng Kính Mẹ Maria
Thánh Long Mộng Phố (Louis Montfort)
Lời Mở Đầu của người dịch
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL
|
|
Thánh Long Mộng Phố (Louis Montfort) đã viết một số tác phẩm về Mẹ tuy mỏng nhưng rất hay. Chẳng hạn cuốn Thành Thực Sùng Kính Mẹ Maria (đã được Lm Nguyễn Tri Ân, OP, dịch năm 1957 và nguyệt san Dân Chúa Mỹ Châu xuất bản ở hải ngoại năm 1980), Bí Mật Kinh Mân Côi (đã được người dịch này chuyển ngữ và xuất bản từ năm 1994 và đã tái bản năm 1997 và 2002) và Bí Mật Maria. Sở dĩ những tác phẩm Thánh Mẫu của thánh Long Mộng Phố rất hay là vì thánh nhân viết với tất cả tâm huyết của mình, với tất cả kinh nghiệm sống của Mẹ. Sở dĩ rất hay là vì thánh nhân viết theo thần hứng, đôi khi đã nói tiên tri, như trong cuốn Thành Thực Sùng Kính Mẹ Maria. Sở dĩ rất hay là vì ý tưởng của thánh nhân hết sức xuất sắc và chuyên biệt có một không hai. Sở dĩ rất hay là vì chẳng những vẫn còn hợp thời và càng ngày càng cần thiết. Một trong những hoa trái trổ sinh từ một trong những tác phẩm Thánh Mẫu của thánh nhân là Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, vị đã đọc, thực hành và lấy khẩu hiệu Giáo Hoàng “tất cả của con là của Mẹ” từ tác phẩm Thành Thật Sùng Kính Mẹ Maria. Đó là lý do Màn Điện Toán Thời Điểm Maria, kể từ Lễ Trái Tim Mẹ, 8/6/2002, Quan Thày của Nhóm Hiệp Sĩ Trái Tim Mẹ (năm thứ 5), bắt đầu phổ biến tác phẩm Bí Mật Maria của thánh nhân, một tác phẩm, như được biết, chưa hề được dịch sang Việt Ngữ. Tuy nhiên, vì ngăn trở, tác phẩm này và tác phẩm Thành Thực Sùng Kính Mẹ Maria đã không được liên tục phổ biến. Cho đến nay, nhân dịp vừa khai mạc thời điểm mừng kỷ niệm Biến Cố Lộ Đức 150 năm, 1858-2008, được bắt đầu từ Lễ Mẹ Vô Nhiễm 8/12/2007 đến 8/12/2008, Thời Điểm Maria tái phổ biến lại từ đầu và (lần này) liên tục cho tới hết hai tác phẩm Thánh Mẫu thời danh và khẩn trương hơn bao giờ hết hiện nay. Xin kính mời Quí Thân Hữu của Màn Điện Toán Thời Điểm Maria theo dõi.
(III) Việc Thánh Hóa của Chúng Ta nhờ Trọn Hảo Tôn Sùng Đức Trinh Nữ, hay bằng cách Làm Nô Lệ Thánh Đức cho Tình Yêu
B. Tính Cách Tuyệt Hảo của Việc Làm Nô Lệ Cho Tình Yêu
Tôi cần phải có nhiều ánh sáng siêu nhiên để diễn tả một cách trọn vẹn tính cách tuyệt hảo của việc thực hành này. Tôi muốn giới hạn vào mấy nhận định thế này.
Là Việc Bắt Chước Thiên Chúa Ba Ngôi
35. 1) Hiến mình cho Chúa Giêsu qua Mẹ Maria là bắt chước Thiên Chúa Cha, Đấng đã ban cho chúng ta Người Con của Ngài chỉ qua Mẹ Maria mà thôi, và là Đấng thông ban cho chúng ta ân sủng của Ngài chỉ qua Mẹ Maria. Đó là việc bắt chước Thiên Chúa Ngôi Con, Đấng đã đến với chúng ta chỉ qua Mẹ Maria, và là Đấng, “bằng việc làm gương cho chúng ta, để như Người đã làm thế nào chúng ta cũng làm như thế” (Jn 13:15), đã thôi thúc chúng ta hãy đi đến với Người bằng cùng một cách Người đã dùng để đến với chúng ta – đó là qua Mẹ Maria. Đó là việc bắt chước Chúa Thánh Thần, Đấng ban các ân huệ và tặng ân của Ngài trên chúng ta chỉ qua Mẹ Maria. Thánh Bênađô hỏi là “không thích đáng hay sao ân sủng cần phải trở về với Tác Giả của mình bằng cùng một đường lối đã thông chuyển ân sủng ấy cho chúng ta?”
Là Việc Tôn Vinh Chúa Giêsu
36. 2) Đến với Chúa Giêsu qua Mẹ Maria thực sự là việc tôn vinh Chúa Giêsu Kitô, vì nó cho thấy rằng chúng ta không dám nhận rằng mình xứng đáng trực tiếp tiến đến với sự thánh thiện vô cùng của Người, và bởi mình mà đến vì tội lỗi của chúng ta; nó cho thấy rằng chúng ta cần đến Mẹ Maria, Mẹ thánh của Người, để làm vị biện hộ và Nữ Trung Gian trước nhan Người, Đấng Trung Gian của chúng ta. Nó là việc tiến đến với Chúa Giêsu là Trung Gian và là Người Anh của chúng ta, đồng thời cũng là việc hạ mình xuống trước nhan của Người, như trước Vị Thiên Chúa của chúng ta và trước vị Thẩm Phán của chúng ta. Tóm lại, nó là việc thực hành đức khiêm hạ là nhân đức bao giờ cũng hết sức làm hài lòng Thiên Chúa.
Là Việc Thanh Tẩy và Làm Đẹp Các Việc Lành của Chúng Ta
37. 3) Bởi thế, việc tận hiến mình cho Chúa Giêsu qua Mẹ Maria là việc đặt vào tay Mẹ Maria các việc lành của chúng ta, những việc mà đối với chúng ta có vẻ tốt lành, lại thường rất ư là bất hảo và bất xứng trước nhan Thiên Chúa và được Ngài chấp nhận, Đấng mà cho dù tinh tú chăng nữa cũng vẫn chẳng tinh ròng gì. A! Bởi vậy, chúng ta hãy nguyện cầu với Người Mẹ thân yêu của chúng ta và là Nữ Vương của chúng ta, để khi nhận lấy quà tặng hèn mọn của chúng ta, Mẹ thanh tẩy nó, thánh hóa nó, trang điểm cho nó, nhờ đó dâng nó một cách xứng đáng lên Thiên Chúa. Tất cả những gì linh hồn của chúng ta có được đều ít giá trị trước nhan Thiên Chúa, Vị Gia Chủ thiên đình, khi những thứ ấy muốn chiếm được tình bằng hữu và ân huệ của Ngài, hơn là một trái táo bị sâu ăn dâng tặng vị vua từ một nông gia nghèo hèn để trả tiền thuê ruộng đất của họ. Thế nhưng, nếu khôn khéo thì người nông dân này sẽ làm như thế nào, và nếu ông lại được vị nữ hoàng yêu quí nữa? Ông chẳng lẽ lại không đưa trái táo cho vị nữ hoàng này hay sao? Và bà lại chẳng vì lòng tốt lành với người nông dân này, cũng như vì lòng trọng kính đức vua, lấy đi khỏi trái táo này tất cả những gì bị sâu ăn hay hư hại, rồi đặt nó vào một cái đĩa vàng và lấy hoa bao chung quanh nó hay sao? Hay Người lại chẳng nhận lấy nó một cách vui mừng từ tay của vị nữ hoàng đã tỏ ra ưu ái con người nghèo hèn ấy hay sao? Thánh Bênađô nói: “Nếu anh chị em muốn dâng lên Thiên Chúa điều gì, cho dù nhỏ mọn mấy đi nữa, hãy đặt nó vào tay Mẹ Maria, khi anh chị em không muốn bị khước từ”.
38. Ôi Thiên Chúa Cao Cả! Mọi sự chúng con làm thật sự là bé mọn biết bao! Thế nhưng, chúng con mới để tất cả trong tay của Mẹ Maria bằng việc tôn sùng này. Khi chúng con hết lòng tận lực hiến mình cho Mẹ Maria, bằng cách hoàn toàn tước lột bản thân mình vì tôn kính Mẹ, Mẹ sẽ quảng đại vượt xa chúng con, và sẽ bù đắp cho chúng con gấp trăm lần. Mẹ sẽ thông mình cho chúng con, với những công nghiệp và nhân đức của Mẹ; Mẹ sẽ đặt các tặng vật của chúng con trên đĩa vàng bác ái của Mẹ; Mẹ sẽ mặc cho chúng con, như Rebecca mặc cho Giacóp, với những bộ y phục tuyệt vời của Người Con cả duy nhất của Mẹ là Chúa Giêsu Kitô – tức là, mặc cho chúng con với các công nghiệp của Người là những gì Mẹ nắm trong tay; và như thế, sau khi chúng con tước lột hết mọi sự của bản thân mình vì tôn kính Mẹ, chúng con sẽ được “mặc những bộ y phục kép”; tức là những bộ y phục, những đồ trang sức, những thứ nước hoa, những thứ công nghiệp và các thứ nhân đức của Chúa Giêsu và Mẹ Maria khoác cho linh hồn nô lệ của các Vị, thành phần đã tước lột bản thân mình và kiên trì trong việc tước lột này.
(còn tiếp)
“Hoán cải và trở nên như trẻ nhỏ”
Dẫn Nhập: Theo cảm nhận rất chân thực của ĐTC Gioan Phaolô II về Mầu Nhiệm Nhập Thể, thì, như ngài viết trong Tông Thư Ngàn Năm Thứ Ba Đang Đến,
“Ở đây chúng ta chạm đến một điểm chính yếu làm cho Kitô giáo khác với tất cả mọi tôn giáo khác, những tôn giáo diễn tả việc con người tìm kiếm Thiên Chúa từ những thời cổ xưa nhất. Khởi điểm của Kitô giáo bắt nguồn từ việc Lời nhập thể. Như thế, không phải là con người tìm kiếm Thiên Chúa, mà là Thiên Chúa đích thân đến nói với chính con người, và chỉ cho con người đường nẻo để con người có thể đến với Ngài”;
“Nơi Đức Giêsu Kitô, Thiên Chúa chẳng những nói với loài người mà còn tìm kiếm họ nữa. Việc Con Thiên Chúa nhập thể chứng tỏ là Thiên Chúa đi tìm kiếm con người. Chúa Giêsu nói về việc tìm kiếm này như tìm kiếm một con chiên lạc đàn (x.Lk.15:1-7). Đó là một cuộc tìm kiếm mà khởi điểm bắt đầu từ cõi lòng của Thiên Chúa và đích điểm ở nơi việc nhập thể của Ngôi Lời”.
Thế nhưng, vấn đề được đặt ra ở đây là, con người tạo sinh và tội lỗi đáng thương chúng ta có gặp được Đấng tìm kiếm chúng ta hay chăng? Hay là, ngược lại, chính vì Ngài đã hạ mình xuống quá, đến độ chúng ta không còn nhận ra Ngài nữa, như khi Ngài được hạ sinh trong hang lừa máng cỏ ở hang Bê-Lem, mà chúng ta không nhận ra Ngài và không thể đến được với Ngài. Trong Mùa Vọng, chúng ta hãy ôn lại con đường mà chính Ngài đã làm gương trong việc nhập thể và dạy trong Phúc Âm liên quan tới việc “hoán cải và trở nên như trẻ nhỏ”, để có thể đến được với Ngài.
Nương Thân Ẩn Náu NHƯ TRẺ NHỎ
Trong dụ ngôn "hai người lên đền thờ cầu nguyện" (Luca 18:9-14), thành phần người lớn và "như trẻ nhỏ" ở đây không hiện thực như ở ba trường hợp đã được bàn tới trong ba chương trước. Tuy nhiên, chính vì là dụ ngôn, mà ý nghĩa của nó có một mục đích rõ ràng. Vậy nội dung của dụ ngôn này nói gì và ngụ ý dạy điều gì?
Nội dung của dụ ngôn này đã được xác định rõ ràng trong câu mở đầu: "Người (Chúa Giêsu) nói dụ ngôn này với những người nghĩ là mình công chính và coi kẻ khác không ra gì." (Luca 18:9)
Mục đích của dụ ngôn này là chính câu Chúa Giêsu kết luận dụ ngôn để tỏ rõ chủ ý của Người: "Ai nâng mình lên sẽ bị hạ bệ, còn ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên"(Luca 18:14).
Đọc dụ ngôn này, người ta thấy ngay hai hình ảnh tiêu biểu cho hai thành phần người lớn và "như trẻ nhỏ". Hình ảnh tiêu biểu cho thành phần người lớn chính là người Pharisiêu, và hình ảnh tiêu biểu cho thành phần "như trẻ nhỏ" chính là người thu thuế.
Thai độ người lớn qua hình ảnh của người Pharisiêu, cũng như ngược lại, thái độ "như trẻ nhỏ" qua hình ảnh của người thu thuế, đều được bộc lộ qua cử chỉ cũng như lời nói của họ.
Thái độ người lớn qua hình ảnh của người Pharisiêu cũng như thái độ "như trẻ nhỏ" qua hình ảnh người thu thuế, được tỏ lộ qua hai cử chỉ ngược nhau sau đây:
"Người Pharisiêu ngẩng đầu lên cầu nguyện như thế này..." (Luca 18:11); "Còn người kia ở xa xa, không dám ngước mắt lên trời, chỉ biết đấm ngực mà rằng..." (Luca 18:13)
Thái độ người lớn qua hình ảnh của người Pharisiêu và thái độ "như con trẻ" qua hình ảnh người thu thuế, còn được tỏ hiện qua lời nói của hai người dâng lên Chúa như sau:
"Người Pharisiêu ... cầu nguyện như thế này: 'Tôi tạ ơn Ngài, ôi Thiên Chúa, vì tôi không phải như những người khác: gian tham, bất lương, ngoại tình, hay ngay cả như người thu thuế kia. Tôi chay tịnh mỗi tuần hai lần. Tôi nộp thuế thập phân cho tất cả những gì tôi sở hữu'" (Luca 18:11-12).
"Còn người thu thuế cứ đấm ngực mà rằng: ' Ôi Thiên Chúa, xin thương xót đến tôi là kẻ tội lỗi!'" (Luca 18:13)
Việc cầu nguyện đối ngược nhau giữa hai hình ảnh tiêu biểu của dụ ngôn này đã được Chúa Giêsu cho biết kết quả là: "Người này (thu thuế) rời đền thờ trở về nhà được nên công chính, còn người kia (Pharisiêu) thì không" (Luca 18:14).
Phải, chính sự kiện "được nên công chính" hay không ở dụ ngôn "hai người lên đền thờ cầu nguyện" này là kết quả nói lên tinh thần sống đạo của mỗi hình ảnh tiêu biểu cho cả thành phần người lớn cũng như thành phần "như trẻ nhỏ".
Tại sao người Pharisiêu là hình ảnh tiêu biểu cho thành phần người lớn không "được nên công chính" sau khi cầu nguyện, còn người thu thuế thì lại được?
Sở dĩ người Pharisiêu là hình ảnh tiêu biểu cho thành phần người lớn ở đây không "được nên công chính" là vì "nâng mình lên".
Thế nhưng, người Pharisiêu này, qua cử chỉ cũng như lời nói, đã nâng mình lên ở chỗ nao? Nếu không phải ở chỗ "tự cho mình là người công chính".
Vậy, người Pharisiêu này đã cho mình là người công chính ở chỗ nào? Nếu không phải ở chủ trương sai lầm, cho rằng tầm mức và thực tại nên công chính là do ở việc con người tuân giữ lề luật, chứ không phải ở tại chính lề luật là dấu chứng của Thánh Ý toàn chân-thiện-mỹ của Thiên Chúa, Đấng đã phán: "Cac ngươi phải nên thánh, vì Ta là Chúa, Thiên Chúa của các ngươi là thánh" (Lêvi 20:26). "Ta là Chúa, Đấng thánh hóa các ngươi, là thánh" (Lêvi 21:8)
Thánh tông đồ dân ngoại, một người Pharisiêu nhiệt thành (xem Tông Đồ Công Vụ 23:6), đã không ngần ngại sửa sai chủ trương này, khi viết: "Không ai sẽ được nên công chính trước Thiên Nhan nhờ việc tuân giữ lề luật" (Rôma 3:20)
Với chủ trương nên công chính có tính cách nhân bản theo cá nhân chủ nghĩa, căn cứ vào việc con người giữ lề luật như thế, mà, thay vì "yêu thương làm hoàn tất lề luật" (Rôma 13:10), thì, ngược lại, người pharisiêu đã "nâng mình lên", "coi thường người khac", thậm chí ngay cả trước mặt Thiên Chúa, khi người đó dâng lời nguyện lên Ngài, kể công mình đã giữ đúng lề luật, "không giống như tên thu thuế kia".
Vẫn biết "được nên công chính" không phải hệ tại nguyên việc con người giữ lề luật, thế nhưng, nếu không giữ lề luật, thì kể như đã phạm tội, vì không vâng theo ý muốn tối hảo của Thiên Chúa, Đấng muốn hướng dẫn và thánh hóa con người bằng chính lề luật thánh của Ngài.
Biết được thân phận tội lỗi của mình, chẳng những không chịu giữ lề luật như người Pharisiêu, như "ăn chay, nộp thuế" v.v., trái lại, còn có thể phạm cả đến lề luật nữa là đang khac, như "gian tham, bất lương, ngoại tình", người thu thuế chỉ biết đấm ngực ăn năn, không đổ lỗi cho một cái gì khác, (như trường hợp hai nguyên tổ), mà chỉ xin Thiên Chúa "là Đấng tốt lành đối với kẻ vô ơn và gian ác" (Luca 6:35) thông cảm xót thương lấy mình, hoàn toàn trông cậy vào sự cứu thoát và thánh hóa của Ngai mà thôi.
Tóm lại, qua dụ ngôn "hai người lên đền thờ cầu nguyện", "Trở nên như trẻ nhỏ" là trở nên đáng thương trước mặt Chúa, bằng việc chân nhận tình trạng bất toàn và bất lực của mình, hoàn toàn tin cậy vào một mình Thiên Chúa.
Đaminh Maria Cao tấn Tĩnh, BVL
