(tiếp 9 Thứ Hai)

“Hết lòng tin tưởng và hy vọng, tôi xin ủy thác cho chư huynh là các vị mục tử bản văn của về một Tông Thư mới ‘dữ kiện Motu Proprio’ liên quan tới việc sử dụng phụng vụ Rôma trước cuộc canh tân 1970. Bản văn kiện này là hoa trái của nhiều suy tư, nhiều tham vấn và nguyện cầu.

“Những tường trình và phán đoán không đầy đủ tín liệu đã tạo nên tình trạng hơi lầm lẫn. Đã xẩy ra những phản ứng rất khác nhau từ việc hân hoan chấp nhận đến việc dữ dội chống đối, về một dự án mà nội dung của nó thực ra chưa được sáng tỏ.

“Trước hết, vấn đề là sợ rằng bản văn kiện này làm lệch lạc đi thẩm quyền của Công Đồng Chung Vaticanô II, một công đồng đã có một trong những quyết định quan trọng – là việc canh tân phụng vụ – đang được đặt thành vấn đề.

“Nỗi sợ hãi này là những gì không có nền tảng. Về vấn đề này cần phải được nói rằng Sách Lễ được Đức Phaolô VI phổ biến rồi được Đức Gioan Phaolô II tái phổ biến hai ấn bản sau đó nữa, hiển nhiên là và vẫn tiếp tục là hình thức bình thường – ‘Forma ordinaria’ – của phụng vụ Thánh Thể. Ấn bản sau cùng của ‘Missale Romanum – Sách Lễ Rôma’ trước Công Đồng này, được phổ biến theo thẩm quyền của Đức Gioan XXIII vào năm 1962 và đã được sử dụng trong Công Đồng này, giờ đây sẽ được sử dụng như là một ‘Forma extraordinaria – Hình thức ngoại lệ’ của việc cử hành phụng vụ. Không thích đáng khi nói rằng hai ấn bản Sách Lễ Rôma này như là ‘hai thứ lễ nghi’. Trái lại, nó là vấn đề sử dụng lưỡng đôi của một nghi thức duy nhất giống nhau.

“Đối với việc sử dụng Sách Lễ năm 1962 như là một ‘Hình Thức ngoại lệ’ của phụng vụ Thánh Lễ, tôi muốn quí huynh chú trọng tới sự kiện là Sách Lễ này đã không bao giờ bị bãi bỏ theo pháp định, bởi thế, theo nguyên tắc, bao giờ cũng được phép sử dụng. Vào thời điểm giới thiệu Sách Lễ mới, dường như không cần phải ban hành những qui chuẩn đặc biệt về vấn để có thể sự dụng Sách Lễ trước này. Có lẽ vì được cho rằng nó là một vấn đề của một ít trường hợp riêng cần được giải quyết từng trường hợp một tại lãnh vực địa phương thôi. Tuy nhiên, sau đó, chẳng bao lâu nó đã trở nên  rõ ràng là có một số khá dân chúng hết sức muốn gắn bó với việc sử dụng Lễ Nghi Rôma ấy, một lễ nghi đã quen thuộc với họ từ nhỏ. Đặc biệt là trường hợp ở các quốc gia có phong trào phụng vụ cống hiến cho nhiều người một cuộc huấn luyện đáng kể về phụng vụ và tính cách quen thuộc cá nhân sâu xa với Hình Thức cử hành phụng vụ này. Tất cả chúng ta đều biết rằng, nơi phong trào do ĐTGM Lefebvre khởi xướng vì muốn trung thành với Sách Lễ cũ đã trở thành một dấu hiệu bề ngoài về căn tính; các lý do về việc tách ra vì điều này tuy nhiên xẩy ra ở một lãnh vực sâu xa hơn. Nhiều người đã rõ ràng tỏ ra chấp nhận tính chất đòi buộc của Công Đồng Chung Vaticanô II, và đã trung thành với Giáo Hoàng cũng như các vị giám mục, tuy nhiên, vẫn muốn tái phục hồi hình thức phụng vụ thánh rất ưu ái đối với họ. Điều này xẩy ra trước hết là vì ở nhiều nơi các vciệc cử hành đã không trung thành với những qui định của Sách Lễ mới, song sách lễ mới này thực sự đã được hiểu  như cho phép hay thậm chí đòi hỏi tính cách sáng tạo, một tính cách thường dẫn đến  chỗ làm méo mó phụng vụ khó lòng chấp nhận được. Tôi đang nói theo kinh nghiệm, vì cả tôi nữa đã sống qua giai đoạn này với tất cả những gì là phấn khởi hy vọng của nó cũng như những lầm lẫn lộn xộn của nó. Và tôi đã thấy những gì là méo mó về phụng vụ tùy nghi gây đớn đau thấm thía cho những cá nhân hết sức gắn bó với đức tin  của Giáo Hội.

“Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã cảm thấy bắt buộc phải cống hiến, nơi Tự Sắc ‘Ecclesia Dei’’ (July 2/1988) của ngài, những hướng dẫn về việc sử dụng Sách Lễ 1962; tuy nhiên, văn kiện này không chứa đựng những qui định rõ ràng mà chỉ kêu gọi tổng quát những đáp ứng thiết tha từ các vị giám mục đối voơi ‘những khát vọng hợp lệ’ của những phần tử tín hữu yêu cầu sử dụng Sách Lễ Rôma ấy. Có lúc vị Giáo Hoàng này thực sự muốn hỗ trợ cho Hội Thánh Piô X phục hồi mối hiệp nhất trọn vẹn với Vị Thừa Kế Thánh Phêrô, và tìm cách chữa lành một vết thương càng ngày càng nhức nhối. Tiếc thay, việc hòa giải này đã không xẩy ra. Tuy nhiên, có một số cộng đồng đã biết ơn sử dụng những cơ hội được Tự Sắc ấy cống hiến cho. Ngoài ra, những khó khăn vẫn còn tồn tại liên quan tới việc sử dụng Sách Lễ 1962 ở ngoài những nhóm này, vì sự thiết hụt những qui chuẩn chính xác v ề lãnh vực thẩm quyền, nhất là vì các vị giám mục, trong các trường hợp ấy, thường soơ rằng thẩm quyền của Công Đồng sẽ bị rắc rồi. Liền sau Công Đồng Chung Vaticanô II người ta nghĩ rằng những lời yêu cầu xin được sử dụng Sách Lễ 1962 sẽ bị giới hạn cho thế hệ cổ đã từng lớn lên voơi sách lễ này, thế nhưng trong khi đó thì vấn đề cho thấy sáng tỏ là những con người trẻ cũng đã đã tái khám phá ra hình thức phụng vụ này, cảm thấy sức hấp dẫn của nó và tìm thấy nơi nó một hình thức gặp gỡ Mầu Nhiệm của Thánh Thể Chí Linh, một cuộc gặp gỡ đặc biệt thích hợp với họ. Bởi vậy mới có nhu cầu cần phải làm sáng tỏ hơn qui định về lãnh vực thẩm quyền chưa được tiên liệu vào thời điểm của Tự Sắc 1988. Nhưnõg qui chuẩn ở đây cũng nhắm tới việc giúp cho các vị giám mục thoát khỏi việc liên lỉ thẩm định lại về cách thức các vị cần phải đáp ứng với những trường hợp khác nhau.

“Thật sự là có những cái quá trớn hay có những lúc khía cạnh về xã hội liên quan một cách bất thích đáng tới thái độ của thành phần tín hữu tha thiết với truyền thống phụng vụ Latinh. Đức bác ái của chư huynh và sự khôn ngoan về mục vụ của chư huynh sẽ là một phấn khích và là sự hướng dẫn để cải tiến những thái quá ấy. Về vấn đề này, hai Hình Thức sử dụng của Lễ Nghi Rôma có thể làm phong phú lẫn nhau: những vị Thánh mới và một số Kinh Tiền Tụng mới có thể và cần phải được đưa vào Sách Lễ cũ. Ủy Ban ‘Ecclesia Dei’, liên đới với những cơ cấu dấn thân cho vấn đề ‘usus antiquior’ khác, sẽ nghiên cứu những gì có thể cụ thể về vấn đề này. Việc cử hành Thánh Lễ theo Sách Lễ của Đức Phaolô VI sẽ có thể chứng tỏ, một cách mạnh mẽ hơn bao giờ hết là tính cách thánh hảo lôi cuốn nhiều người gắn bó với việc sử dụng trước kia. Cái bảo đảm vững chắc nhất mà Sách Lễ của Đức Phaolô VI có thể hiệp nhất các cộng đồng giáo xứ và được họ yêu chuộng là ở chỗ việc cử hành của nó một cách hết sức  cung kính hợp với những chỉ thị của phụng vụ. Điều này mang lại sự phong phú thiêng liêng và sự sâu xa về thần học của Sách Lễ này.

(còn tiếp)

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo VIS ngày 7/7/2007