Bài Giáo Lý số 19
PHỤNG VỤ THÁNH
(các số 1066-1134 và các số
1667-1690)
CẢM NGHIỆM NHÂN SINH
Một trong những yếu tố hay dấu hiệu sống động và hiển nhiên nhất cho thấy nơi
con người có một mầm mống thần linh và hướng về tín ngưỡng đó là các việc thờ
phượng của họ. Cử chỉ chắp tay nhắm mắt cúi đầu cung kính nguyện cầu nói chung
nơi các dân tộc, việc sấp mình bái lậy vào những giờ nguyện cầu được ấn định
trong một ngày của tín đồ Hồi Giáo, hành động thắp hương vái lậy trước vong linh
người chết của đạo thờ ông bà, hoặc vái lậy trước tượng Buddha của các Phật tử,
hay lễ nghi tế thần để cầu khẩn của những sắc dân thời xa xưa v.v., đều là những
biểu hiệu nói lên niềm tin nơi con người, một niềm tin có đời sau, một niềm tin
có thế giới siêu nhiên, một niềm tin có thần thiêng cứu độ. Chính vì yếu tố thờ
phượng mới thực sự minh nhiên nói lên niềm tin về tôn giáo của mình như thế mà,
đối với một số tác giả nghiên cứu tôn giáo sử, Khổng Giáo và Lão Giáo không được
kể vào số các tôn giáo chính trên thế giới, vì theo nguồn gốc của mình, cả hai
truyền thống có tính cách và tinh thần đạo nghĩa này đều không nói đến và không
cử hành việc thờ phượng, trái lại, chỉ hoàn toàn thuần túy là một thứ triết
thuyết dậy đời vậy thôi.
Là một tôn giáo đích thực, Do Thái Giáo và Kitô Giáo cũng có những cử chỉ thờ
phượng hay những lễ nghi tôn giáo, những tác động được Kitô Giáo gọi là Phụng Vụ.
Tuy nhiên, theo bản chất của mình, nếu lễ nghi và các đồ phượng tự của Do Thái
Giáo là do chính Thiên Chúa truyền dạy, thì phụng vụ của chung Kitô Giáo và của
riêng Giáo Hội Công Giáo cũng không phải chỉ là tác động của con người tin tưởng
muốn bày tỏ lòng mình đối với thần linh vậy thôi, mà chính là tác động của thần
linh được hiện thực nơi việc con người tin tưởng cử hành. Theo chiều hướng này,
có thể nói, phụng vụ là việc cử hành mầu nhiệm hiệp thông giữa Thiên Chúa và
Giáo Hội của Ngài, một việc Giáo Hội liên tục tin tưởng chấp nhận tác động Thiên
Chúa muôn đời muốn tỏ mình và thông mình ra cho đến cùng ở tuyệt đỉnh Mầu Nhiệm
Vượt Qua của Chúa Kitô, một mầu nhiệm cứu độ hiện thực có tác hiệu một lần là
vĩnh viễn. Phụng Vụ có tính cách Bí Tích vừa thần linh vừa nhân loại này sẽ được
sáng tỏ qua những vấn đề chính yếu sau đây:
1. Tại sao phải cử hành Phụng Vụ?
2. Trọng tâm và giá trị của Phụng Vụ là gì?
3. Trọng tâm Phụng Vụ được cử hành ra sao và những phụng vụ cử hành khác là gì?
KIẾN THỨC ĐỨC TIN
1. TẠI SAO PHẢI CỬ HÀNH PHỤNG VỤ?
Mầu nhiệm Kitô Giáo là mầu nhiệm Thiên Chúa cứu độ loài người trong Chúa Giêsu
Kitô. Bởi thế, ngay sau khi tuyên xưng Thiên Chúa Duy Nhất có Ba Ngôi và tuyên
nhận công cuộc Ngài cứu độ loài người trong lịch sử (SGL số 1066), một công cuộc
lên đến tuyệt đỉnh và được hoàn tất nơi Mầu Nhiệm Vượt Qua của Chúa Kitô (SGL số
1067), Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo tiến ngay sang đến phần thứ hai về những
gì Giáo Hội cử hành trong Phụng Vụ nói chung và các Bí Tích nói riêng. Bởi vì:
• “… Chính từ cạnh sườn của Chúa Kitô khi Người thiếp vào giấc ngủ tử nạn trên
thập giá đã phát xuất ra ‘bí tích lạ lùng là toàn thể Giáo Hội’ (Hiến Chế Phụng
Vụ Thánh, 5.2). Vì lý do này, Giáo Hội muốn cử hành trước hết trong phụng vụ Mầu
Nhiệm Vượt Qua Chúa Kitô đã thực hiện để hoàn thành công cuộc cứu độ chúng ta”.
(số 1067)
• “Giáo Hội loan báo và cử hành mầu nhiệm Chúa Kitô ấy để tín hữu có thể nhờ mầu
nhiệm này mà sống và làm chứng cho mầu nhiệm ấy trên thế gian…” (số 1068)
2. TRỌNG TÂM VÀ GIÁ TRỊ CỦA PHỤNG
VỤ LÀ GÌ?
Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo đã xác nhận trọng tâm của phụng vụ chính là tác
động tư tế của Chúa Kitô được thể hiện nơi Nhiệm Thể Giáo Hội của Người, một tác
động có giá trị hơn hết mọi sinh hoạt khác của Giáo Hội, là tột đỉnh của và là
nguồn mạch cho tất cả mọi sinh hoạt của Giáo Hội, một việc làm có liên hệ sâu xa
với Thiên Chúa Ba Ngôi:
Trọng tâm của phụng vụ chính là tác
động tư tế của Chúa Kitô được thể hiện nơi Nhiệm Thể Giáo Hội của Người:
• “Chữ ‘phụng vụ’ theo nguồn gốc của mình nghĩa là một ‘việc làm công khai’ hay
một ‘việc phụng sự nhân danh dân hay thay cho dân’. Theo truyền thống Kitô giáo
chữ này có nghĩa là việc Dân Chúa tham dự vào ‘công cuộc của Thiên Chúa’ (x Jn
17:4). Qua phụng vụ, Chúa Kitô, Đấng cứu chuộc và là vị thượng tế của chúng ta,
tiếp tục công cuộc cứu chuộc chúng ta nơi Giáo Hội, với Giáo Hội, và nhờ Giáo
Hội của Người”. (số 1069)
Phụng vụ là việc có giá trị hơn hết
mọi sinh hoạt khác của Giáo Hội:
• “Trong Tân Ước, chữ ‘phụng vụ’
chẳng những có ý nói đến vấn đề cử hành việc tôn thờ thần linh mà còn bao hàm cả
vấn đề loan báo Phúc Âm và thực hành đức ái nữa (x Lk 1:23; Acts 13:2; Rm 15:16,
27; 2Cor 9:12; Phil 2:14- 17, 25, 30). Tức là bao gồm cả việc phục vụ Thiên Chúa
lẫn tha nhân qua tất cả các vấn đề ấy. Nơi việc cử hành phụng vụ, Giáo Hội là
người tôi tớ phục vụ theo hình ảnh ‘phụng viên’ (x Heb 8:2, 6) duy nhất là Chúa
của mình; Giáo Hội tham dự vào vai trò tư tế (thờ phượng) của Chúa Kitô, một vai
trò vừa là ngôn sứ (loan báo) vừa là vương giả (đức ái phục vụ): ‘Bởi thế, phụng
vụ thực sự là việc thi hành vai trò tư tế của Chúa Giêsu Kitô… Qua vai trò tư tế
này, việc tôn thờ công khai trọn vẹn được thực hiện bởi Nhiệm Thể Chúa Kitô, tức
bởi cả Đầu cùng với các phần thể. Chính vì là tác động của Chúa Kitô tư tế cũng
như của Giáo Hội Thân Mình Người, mọi việc cử hành phụng vụ mới là một tác động
linh thánh vượt trên tất cả mọi tác động khác. Không có một tác động nào của
Giáo Hội có thể tác hiệu tương đương như tác động phụng vụ về cả tư cách cũng
như cấp độ’ (Hiến Chế về Phụng Vụ Thánh, 7.2-3)”. (số 1070)
Phụng vụ là tột đỉnh của và là
nguồn mạch cho tất cả mọi sinh hoạt của Giáo Hội:
• “Là việc Chúa Kitô làm, phụng vụ còn là tác động của Giáo Hội Người nữa. Phụng
vụ làm cho Giáo Hội hiện diện và tỏ mình ra như dấu hiệu hữu hình của việc hiệp
thông giữa Thiên Chúa và con người trong Đức Kitô. Phụng vụ làm cho tín hữu được
tham dự vào đời sống mới của cộng đồng và cần mọi người phải ‘tham dự một cách ý
thức, chủ động và hiệu năng’ (cùng hiến chế vừa dẫn, 11)”. (số 1071)
• “’Phụng vụ thánh không phải là tất cả mọi sinh hoạt của Giáo Hội’ (cùng hiến
chế, 9)” (số 1072). “’Phụng vụ là tột đỉnh mà sinh hoạt của Giáo Hội hướng về,
đồng thời cũng là nguồn mạch phát xuất ra tất cả mọi năng lực của Giáo Hội’ (cùng
hiến chế, 13)” (số 1074).
Phụng vụ là một việc làm có liên hệ
sâu xa với Thiên Chúa Ba Ngôi:
• “Là một tác động thần linh và ban sự sống, việc chúc phúc bắt nguồn từ Chúa
Cha; việc chúc phúc của Ngài bao gồm cả ngôn từ lẫn tặng ân” (số 1078). “Từ ban
đầu cho đến tận cùng thời gian, toàn thể công cuộc Thiên Chúa thực hiện đều là
phúc lành” (số 1079). “Phúc lành thần linh hoàn toàn được thể hiện và thông ban
nơi phụng vụ của Giáo Hội. Chúa Cha được nhận biết và tôn thờ như là nguồn mạch
và là cùng đích của tất cả mọi phúc lành trong việc tạo thành cũng như cứu độ.
Nơi Lời đã hóa thành nhục thể, đã chết và phục sinh vì chúng ta, Ngài làm cho
chúng ta đầy những phúc lành của Ngài. Nhờ Lời của mình, Ngài tuôn đổ vào lòng
chúng ta Thánh Linh là Tặng Ân gồm tóm tất cả mọi tặng ân” (số 1082).
• “Chính mầu nhiệm Vượt Qua đã làm Chúa Kitô được biểu hiện và trở nên hiện diện
nơi phụng vụ của Giáo Hội... Mầu nhiệm Vượt Qua của Người là một biến cố có thật
đã xẩy ra trong lịch sử của chúng ta, song là một biến cố độc nhất vô nhị, ở chỗ,
tất cả mọi biến cố lịch sử khác chỉ xẩy ra một lần duy nhất rồi qua đi, trở
thành quá khứ. Thế nhưng, Mầu nhiệm Vượt Qua của Chúa Kitô không chỉ có ở trong
quá khứ, vì cái chết mà Người đã dùng để hủy diệt sự chết, cùng với tất cả những
gì Người có – tức tất cả những gì Người thực hiện và chịu khổ vị hết mọi người –
đều thuộc về cõi vĩnh cửu thần linh, do đó, vượt trên mọi thời đồng thời lại
hiện diện ở mọi thời. Biến cố Tử Giá và Phục Sinh thì vĩnh tại và lôi kéo hết
mọi sự đến cùng sự sống” (số 1085). “Để hoàn thành một việc làm cao cả như thế –
việc phân phát hay thông truyền công cuộc cứu độ của Người – Chúa Kitô đã luôn
luôn hiện diện trong Giáo Hội của Người, nhất là trong việc Giáo Hội cử hành
phụng vụ. Người hiện diện trong Hiến Tế Thánh Lễ không những nơi con người của
vị thừa tác viên... nhất là dưới các dạng thức Thánh Thể. Bằng quyền lực của
mình, Người hiện diện nơi các bí tích để ai rửa tội là chính Người rửa tội.
Người hiện diện nơi lời của Người, vì chính Người nói khi các Sách Thánh được
Giáo Hội đọc lên. Sau hết, Người cũng hiện diện trong lúc Giáo Hội cầu nguyện và
ca nguyện, vì Người hứa ‘đâu có hai ba người nhân danh Thày hợp nhau lại thì ở
đó có Thày ngự giữa họ’ (x Hiến Chế Phụng Vụ Thánh, 7; Mt 18:20)” (số 1088).
• “Trong việc phân phát một cách bí tích mầu nhiệm của Chúa Kitô, Thánh Linh
cũng thực hiện cùng một đường lối như vào các thời khác trong công cuộc cứu độ,
ở chỗ, Ngài sửa soạn cho Giáo Hội gặp gỡ Chúa Kitô (xem cả số 1097); Ngài nhắc
nhở về Chúa Kitô và làm cho Chúa Kitô tỏ hiện trước đức tin của cộng đồng Dân
Chúa. Bằng quyền năng biến đổi của mình, Ngài làm cho mầu nhiệm của Chúa Kitô
hiện diện vào lúc này đây. Sau hết, vị Thần Linh của mối hiệp thông kết hợp Giáo
Hội với đời sống và sứ vụ của Chúa Kitô” (số 1092). “Thần Linh và Giáo Hội cùng
hợp tác để biểu lộ Chúa Kitô và công cuộc cứu độ của Người ra trong phụng vụ.
Chính ở nơi Thánh Thể, cũng tương tự như thế ở nơi các bí tích khác, phụng vụ là
việc tưởng nhớ đến mầu nhiệm cứu độ. Chúa Thánh Thần là ký ức sống động của Giáo
Hội (x Jn 14:26)” (số 1099). “... Bằng các lời nói, hành động và biểu hiệu làm
nên cấu trúc của việc cử hành phụng vụ, Thần Linh làm cho cả tín hữu lẫn các vị
thừa tác viên được sống động liên kết với Chúa Kitô là Lời và là Hình Ảnh của
Chúa Cha, để họ có thể sống theo ý nghĩa của những gì họ nghe, chiêm ngắm và
thực hiện trong việc cử hành phụng vụ” (số 1101). Nơi mọi tác động phụng vụ,
Thánh Linh được sai đến để làm cho chúng ta hiệp thông với Chúa Kitô nhờ đó hình
thành Thân Mình của Người. Thánh Linh như nhựa cây nho của Chúa Cha sinh hoa kết
trái nơi các chi cành của mình (x Jn 15:1-17; Gal 5:22). Việc hợp tác thân mật
nhất giữa Thánh Linh và Giáo Hội diễn ra ở nơi phụng vụ. Thần Linh, một Thần
Linh hiệp thông, hằng ở với Giáo Hội. Vì lý do này Giáo Hội là một bí tích cao
cả của mối hiệp thông thần linh, mối hiệp thông qui tụ con cái phân tán của
Thiên Chúa lại với nhau. Mối hiệp thông với Chúa Ba Ngôi và hiệp thông huynh đệ
là hoa trái gắn liền với nhau của Thần Linh nơi phụng vụ” (số 1108).
3. TRỌNG TÂM PHỤNG VỤ ĐƯỢC CỬ HÀNH
RA SAO VÀ NHỮNG PHỤNG VỤ CỬ HÀNH KHÁC LÀ GÌ?
Theo Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo, “trong thời đại của Giáo Hội đây, Chúa Kitô
hiện đang sống động và tác hành trong Giáo Hội cũng như với Giáo Hội của Người,
một cách hợp với thời đại mới này... qua các bí tích... một việc truyền thông
(hay ‘phân phát’) hoa trái của mầu nhiệm Chúa Kitô Vượt Qua ở chỗ Giáo Hội cử
hành phụng vụ ‘bí tích’” (số 1076), một cử hành phụng vụ bảy bí tích của Giáo
Hội, được thực hiện bởi chung cộng đồng Dân Chúa và riêng các vị tư tế thừa tác,
để thánh hóa các phần thân thể của Giáo Hội cũng như để xây dựng chính Giáo Hội.
Ngoài ra, Giáo Hội còn có những cử hành phụng vụ khác như các á bí tích và lễ
nghi an táng.
Một cử hành phụng vụ bảy bí tích
của Giáo Hội:
• “Toàn thể đời sống phụng vụ của Giáo Hội là ở hiến tế Thánh Thể cũng như ở các
bí tích (x Hiến Chế về Phụng Vụ Thánh, 6)”. (số 1113)
• “Những bí tích là ‘các quyền lực phát xuất’ từ Thân Mình Chúa Kitô (x Lk 5:17,
6:19, 8:46), một Thân Mình hằng sống và ban sự sống. Những bí tích là các tác
động của Thánh Linh linh hoạt nơi Thân Mình Người là Giáo Hội. Những bí tích là
‘các tuyệt phẩm của Thiên Chúa’ theo giao ước mới vĩnh cửu”. (số 1116)
• “Đối với việc lập sổ bộ Thánh Kinh cũng như đối với vấn đề tín lý đức tin đã
thực hiện thế nào, bằng quyền năng của Thần Linh là Đấng dẫn Giáo Hội ‘vào tất
cả sự thật’, Giáo Hội cũng đã dần dần nhận ra kho tàng Chúa Kitô ban cho này, và
như một người tôi tớ trung thành phục vụ các mầu nhiệm của Thiên Chúa, Giáo Hội
cũng đã xác định ‘việc phân phát’ kho tàng ấy. Qua các thế kỷ, Giáo Hội đã nhận
ra rằng, trong những việc cử hành phụng vụ có bảy cử hành theo đúng từ ngữ của
mình được gọi là các bí tích do Chúa Kitô thiết lập”. (số 1117)
• “Các bí tích là ‘của Giáo Hội’ có một nghĩa lưỡng diện: ‘bởi Giáo Hội’ và ‘cho
Giáo Hội’. Các bí tích là ‘bởi Giáo Hội, vì Giáo Hội là bí tích biểu hiệu tác
động Chúa Kitô sinh hoạt nơi Giáo Hội nhờ sứ vụ của Chúa Thánh Thần. Các bí tích
là để ‘cho Giáo Hội’ ở chỗ ‘các bí tích làm nên Giáo Hội’ (Thánh Âu Quốc Tinh,
De Civ. Dei, 22, 17: PL 41, 779; x Thánh Tôma Aquinas, STh III, 64, 2 ad 3), vì
các bí tích tỏ hiện cho con người thấy và thông truyền cho con người, nhất là
trong Thánh Thể, mầu nhiệm hiệp thông với Thiên Chúa, Đấng là tình yêu, là Một
trong ba ngôi”. (số 1118)
Một cử hành phụng vụ bí tích được
thực hiện bởi chung cộng đồng Dân Chúa và riêng các vị tư tế thừa tác:
• “Hình thành ‘thực sự là một con người mầu nhiệm’ với Chúa Kitô là Đầu, Giáo
Hội tác động nơi các bí tích như là ‘một cộng đồng tư tế được tổ chức theo cơ
chế’ (Hiến Chế Tín Lý về Giáo Hội Lumen Gentium, 11; x Đức Piô XII, Thông Điệp
Mystici Corporis năm 1943). Qua Phép Rửa và Thêm Sức, dân tư tế được phép cử
hành phụng vụ, trong số họ có những tín hữu đã lãnh nhận Bí Tích Truyền Chức
Thánh được chỉ định nhân danh Chúa Kitô nuôi dưỡng Giáo Hội bằng lời nói và ân
sủng của Thiên Chúa’ (cùng hiến chế vừa dẫn, 11.2)”. (số 1119)
• “... Thừa tác viên có chức thánh là mối liên kết bí tích thắt nối tác động
phụng vụ với những gì các tông đồ đã nói cũng như đã làm, và qua các tông đồ,
với cả những lời nói và hành động của Chúa Kitô, Đấng là nguồn mạch và là nền
tảng của các bí tích”. (số 1120)
Một cử hành phụng vụ bí tích để
thánh hóa các phần thể Giáo Hội cũng như để xây dựng chính Giáo Hội.
• “Ba bí tích Rửa Tội, Thêm Sức và Truyền Chức Thánh, ngoài ân sủng, còn ban một
đặc tính của bí tích hay ‘ấn tín’ làm cho Kitô hữu được thông phần vào vai trò
tư tế của Chúa Kitô và được trở thành phần tử của Giáo Hội theo bậc sống và chức
năng khác nhau...”. (số 1121)
• “’Mục đích của các bí tích là thánh hóa con người, là xây dựng Thân Mình của
Chúa Kitô, và sau hết là để tôn thờ Thiên Chúa. Vì là những dấu hiệu nên các bí
tích cũng là những chỉ dẫn nữa. Chẳng những đòi hỏi phải có đức tin, các bí tích
còn nuôi dưỡng, tăng cường và thể hiện đức tin bằng những ngôn từ và sự vật nữa.
Đó là lý do tại sao các bí tích được gọi là ‘các bí tích của đức tin’ (Hiến Chế
về Phụng Vụ Thánh, 59)” (số 1123).
Những cử hành phụng vụ khác như các
á bí tích và lễ nghi an táng:
• “Các á bí tích là những dấu hiệu linh thánh được Giáo Hội thiết lập, để sửa
dọn cho con người lãnh nhận hoa trái của các phép bí tích, cũng như để thánh hóa
các hoàn cảnh sống khác nhau”. (số 1677)
• “Trong số các á bí tích thì các việc chúc lành giữ một địa vị quan trọng. Các
việc chúc lành này bao gồm cả việc chúc tụng Thiên Chúa về các công cuộc và tặng
ân của Ngài, lẫn việc Giáo Hội chuyển cầu cho con người để họ có thể sử dụng các
tặng ân của Thiên Chúa theo tinh thần Phúc Âm”. (số 1678)
• “Ngoài phụng vụ ra, đời sống Kitô hữu được dưỡng nuôi bởi một số hình thức đạo
đức khác nhau được ăn rễ sâu nơi các nền văn hóa khác nhau. Trong khi cẩn thận
làm sáng tỏ các hình thức đạo đức này trong ánh sáng đức tin, Giáo Hội vẫn nâng
đỡ các hình thức đạo đức thông dụng biểu lộ chiều hướng Phúc Âm cùng đức khôn
ngoan nhân bản, những hình thức đạo đức làm phong phú đời sống Kitô Giáo”. (số
1679)
• “Tất cả các phép bí tích, nhất là các bí tích gia nhập Kitô Giáo, có mục tiêu
của mình là Cuộc Vượt Qua cuối cùng của con cái Thiên Chúa, một cuộc vượt qua mà,
nhờ sự chết, dẫn họ vào sự sống Nước Trời. Bởi thế, những gì họ tuyên xưng theo
đức tin và lòng cậy trông sẽ được hoàn tất: ‘Tôi trông đợi kẻ chết sống lại và
sự sống đời sau’ (Kinh Tin Kính Công Đồng Chung Contantinôpôli-Nicêa)”. (số
1680)
• “Ý nghĩa sự chết theo Kitô Giáo được tỏ hiện nơi ánh sáng của mầu nhiệm Vượt
Qua của cuộc tử nạn và phục sinh của Chúa Kitô là Đấng duy nhất chúng ta đặt
niềm hy vọng. Người Kitô hữu nào chết trong Chúa Giêsu Kitô là ‘lìa xa thân xác
và ở cùng một nhà với Chúa’ (Thư Hai gửi giáo đoàn Côrintô 5:8)”. (số 1681)
• “Đối với Kitô hữu, ngày chết ở vào lúc kết thúc cuộc sống bí tích của mình là
ngày mở màn cho việc hoàn thành cuộc tái sinh đã được bắt đầu từ Phép Rửa Tội,
cho việc hoàn toàn được ‘nên giống’ ‘hình ảnh Người Con’ do việc xức dầu Thánh
Linh, và cho việc tham dự vào bữa tiệc Nước Trời được nếm hưởng trước nơi bí
tích Thánh Thể, cho dù họ vẫn cần phải trải qua cuộc thanh tẩy cuối cùng để mắc
lấy chiếc áo cưới”. (số 1682)
• “Lễ nghi an táng Kitô Giáo không
phải là một bí tích hay á bí tích đối với người chết, vì họ đã ‘ra’ khỏi công
cuộc của bí tích. Tuy nhiên, lễ nghi này vẫn là việc cử hành phụng vụ của Giáo
Hội (xem Hiến Chế Phụng Vụ Thánh, đoạn 81-82). Thừa tác vụ của Giáo Hội có mục
đích nói lên mối hiệp thông tồn tại đối với người chết, ở việc cộng đồng tham
phần vào mối hiệp thông này khi họp nhau dự lễ an táng, và ở việc loan báo sự
sống trường sinh cho cộng đồng”. (số 1684)
TÓM LẠI:
Mầu nhiệm Kitô Giáo là mầu nhiệm Thiên Chúa cứu độ loài người trong Chúa Giêsu
Kitô. Bởi thế, ngay sau khi tuyên xưng Thiên Chúa Duy Nhất có Ba Ngôi và tuyên
nhận công cuộc Ngài cứu độ loài người trong lịch sử (SGL số 1066), một công cuộc
lên đến tuyệt đỉnh và được hoàn tất nơi Mầu Nhiệm Vượt Qua của Chúa Kitô (SGL số
1067), Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo tiến ngay sang đến phần thứ hai về những
gì Giáo Hội cử hành trong Phụng Vụ nói chung và các Bí Tích nói riêng vì Giáo
Hội được phát xuất từ cạnh sườn của Chúa Kitô (SGL số 1067). Giáo Lý của Giáo
Hội Công Giáo đã xác nhận trọng tâm của phụng vụ chính là tác động tư tế của
Chúa Kitô được thể hiện nơi Nhiệm Thể Giáo Hội của Người (SGL số 1069), một tác
động có giá trị hơn hết mọi sinh hoạt khác của Giáo Hội (SGL số 1070), là tột
đỉnh của và là nguồn mạch cho tất cả mọi sinh hoạt của Giáo Hội (SGL số 1071,
1072, 1074), một việc làm có liên hệ sâu xa với Thiên Chúa Ba Ngôi (SGL số
1078-1079, 1082, 1088, 1092, 1099, 1101, 1108). Theo Giáo Lý của Giáo Hội Công
Giáo, “trong thời của Giáo Hội đây, Chúa Kitô hiện đang sống động và tác hành
trong Giáo Hội cũng như với Giáo Hội của Người, một cách hợp với thời mới này...
qua các bí tích... một việc truyền thông (hay ‘phân phát’) hoa trái của mầu
nhiệm Chúa Kitô Vượt Qua khi Giáo Hội cử hành phụng vụ ‘bí tích’” (số 1076), một
cử hành phụng vụ bảy bí tích của Giáo Hội (SGL số 1113, 1116-1118), được thực
hiện bởi chung cộng đồng Dân Chúa và riêng các vị tư tế thừa tác (SGL số 1119-
1120), để thánh hóa các phần thể Giáo Hội cũng như để xây dựng chính Giáo Hội (SGL
số 1121, 1123). Ngoài ra, Giáo Hội còn có những cử hành phụng vụ khác như các á
bí tích (SGL số 1677-1679) và lễ nghi an táng (SGL số 1680-1682, 1684).
THÂM TÍN SỐNG ĐẠO
1. Vì “qua phụng vụ, Chúa Kitô, Đấng cứu chuộc và là vị thượng tế của chúng ta,
tiếp tục công cuộc cứu chuộc chúng ta nơi Giáo Hội, với Giáo Hội, và nhờ Giáo
Hội của Người” (số 1069), mà Kitô hữu chúng ta, muốn sống trọn ơn cứu chuộc của
mình và lớn lên trong Chúa Kitô là đầu, cần phải gắn bó với Giáo Hội bằng việc
tha thiết và thường xuyên tham dự phụng vụ Thánh Lễ và Bí Tích.
2. “Chính vì là tác động của Chúa Kitô tư tế cũng như của Giáo Hội Thân Mình
Người, mọi việc cử hành phụng vụ mới là một tác động linh thánh vượt trên tất cả
mọi tác động khác. Không có một tác động nào của Giáo Hội có thể tác hiệu tương
đương như tác động phụng vụ về cả tư cách cũng như cấp độ” (số 1070), mà Kitô
hữu chúng ta chẳng những phải thường xuyên tham dự phụng vụ Thánh Lễ và Bí Tích
mà còn phải tham dự phụng vụ một cách trang nghiêm và sốt sắng nữa.
3. “Phụng vụ là tột đỉnh mà sinh hoạt của Giáo Hội hướng về, đồng thời cũng là
nguồn mạch phát xuất ra tất cả mọi năng lực của Giáo Hội” (số 1074). Bởi thế,
Kitô hữu chúng ta phải lấy sinh lực sống đạo từ phụng vụ và phải qui tất cả mọi
sự mình có cũng như mình làm trong cuộc đời về phụng vụ.
Trắc Nghiệm
Xin đọc bài Giáo Lý lược tóm tổng
ôn dưới đây, rồi dùng các chữ ở cuối trang để điền vào những chỗ gạch trống các
câu Sách Giáo Lý vừa học hỏi cho đúng nguyên văn ý nghĩa của nó. Trong vòng 10
phút.
Qua bài Giáo Lý 19 về Phụng Vụ Thánh, Giáo Hội Công Giáo đã cho con cái của mình
thấy những điểm chính sau đây: Mầu nhiệm Kitô Giáo là mầu nhiệm Thiên Chúa cứu
độ loài người trong Chúa Giêsu Kitô. Bởi thế, ngay sau khi tuyên xưng Thiên Chúa
Duy Nhất có Ba Ngôi và tuyên nhận công cuộc Ngài cứu độ loài người trong lịch sử
(SGL số 1066), một công cuộc lên đến tuyệt đỉnh và được hoàn tất nơi Mầu Nhiệm
Vượt Qua của Chúa Kitô (SGL số 1067), Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo tiến ngay
sang đến phần thứ hai về những gì Giáo Hội cử hành trong Phụng Vụ nói chung và
các Bí Tích nói riêng vì Giáo Hội được phát xuất từ cạnh sườn của Chúa Kitô (SGL
số 1067). Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo đã xác nhận trọng tâm của phụng vụ
chính là tác động tư tế của Chúa Kitô được thể hiện nơi Nhiệm Thể Giáo Hội của
Người (SGL số 1069), một tác động có giá trị hơn hết mọi sinh hoạt khác của Giáo
Hội (SGL số 1070), là tột đỉnh của và là nguồn mạch cho tất cả mọi sinh hoạt của
Giáo Hội (SGL số 1071, 1072, 1074), một việc làm có liên hệ sâu xa với Thiên
Chúa Ba Ngôi (SGL số 1078-1079, 1082, 1088, 1092, 1099, 1101, 1108). Theo Giáo
Lý của Giáo Hội Công Giáo, “trong thời đại của Giáo Hội đây, Chúa Kitô hiện đang
sống động và tác hành trong Giáo Hội cũng như với Giáo Hội của Người, một cách
hợp với thời đại mới này... qua các bí tích... một việc truyền thông (hay ‘phân
phát’) hoa trái của mầu nhiệm Chúa Kitô Vượt Qua ở chỗ Giáo Hội cử hành phụng vụ
‘bí tích’” (số 1076), một cử hành phụng vụ bảy bí tích của Giáo Hội (SGL số
1113, 1116-1118), được thực hiện bởi chung cộng đồng Dân Chúa và riêng các vị tư
tế thừa tác (SGL số 1119- 1120), để thánh hóa các phần thể Giáo Hội cũng như để
xây dựng chính Giáo Hội (SGL số 1121, 1123).
1. “Chính từ cạnh sườn của Chúa Kitô khi Người thiếp vào giấc ngủ tử nạn trên
thập giá đã phát xuất ra bí tích lạ lùng là toàn thể Giáo Hội. Vì lý do này,
Giáo Hội muốn cử hành trước hết trong phụng vụ Mầu Nhiệm ___________ Chúa Kitô
đã thực hiện để hoàn thành công cuộc cứu độ chúng ta” (số 1067). “Giáo Hội loan
báo và __________ mầu nhiệm Chúa Kitô ấy để tín hữu có thể nhờ mầu nhiệm này mà
sống và làm chứng cho mầu nhiệm ấy trên thế gian…” (số 1068).
2. “Qua phụng vụ, Chúa Kitô, Đấng cứu chuộc và là vị thượng tế của chúng ta, __________ công cuộc ___________ chúng ta nơi Giáo Hội, với Giáo Hội, và nhờ Giáo Hội của Người”. (số 1069)
3. “Bởi thế, phụng vụ thực sự là việc thi hành vai trò __________ của Chúa Giêsu Kitô… Qua vai trò tư tế này, việc tôn thờ công khai trọn vẹn được thực hiện bởi Nhiệm Thể Chúa Kitô, tức bởi cả Đầu cùng với các phần thể. Chính vì là tác động của Chúa Kitô tư tế cũng như của Giáo Hội Thân Mình Người, mọi việc cử hành phụng vụ mới là một tác động ___________ vượt trên tất cả mọi tác động khác. Không có một tác động nào của Giáo Hội có thể ____________ tương đương như tác động phụng vụ về cả tư cách cũng như cấp độ”. (số 1070)
4. “Là việc Chúa Kitô làm, phụng vụ còn là ____________ của Giáo Hội Người nữa. Phụng vụ làm cho Giáo Hội hiện diện và tỏ mình ra như dấu hiệu hữu hình của việc hiệp thông giữa Thiên Chúa và con người trong Đức Kitô. Phụng vụ làm cho tín hữu được tham dự vào _______________ của cộng đồng và cần mọi người phải tham dự một cách ý thức, chủ động và hiệu năng”. (số 1071)
5. “Phụng vụ thánh không phải là _________ mọi sinh hoạt của Giáo Hội” (số 1072). “Phụng vụ là ___________ mà sinh hoạt của Giáo Hội hướng về, đồng thời cũng là ____________ phát xuất ra tất cả mọi năng lực của Giáo Hội” (số 1074).
6. “Những bí tích là các____________
phát xuất từ Thân Mình Chúa Kitô, một Thân Mình hằng sống và ban sự sống. Những
bí tích là các tác động của Thánh Linh linh hoạt nơi Thân Mình Người là Giáo Hội.
Những bí tích là các tuyệt phẩm của Thiên Chúa theo giao ước mới vĩnh cửu”. (số
1116)
(quyền lực, Vượt Qua, cử hành,
nguồn mạch, tột đỉnh, tiếp tục, cứu chuộc, tất cả, đời sống mới, tư tế, linh
thánh, tác động, tác hiệu)