(caùc soá 512-570)
|
T |
rong daân gian voán coù caâu “thaùnh nhaân dò chuùng nhaân”. Töùc laø, veà phöông dieän nhaân ñöùc, ñaõ laø moät vò thaùnh phaûi laø moät nhaân vaät soáng khaùc vôùi taát caû quaàn chuùng, trong caùch taâm töôûng, aên noùi, taùc haønh vaø phaûn öùng; tuy nhieân, veà phöông dieän bieán coá, moät vò thaùnh cuõng soáng nhöõng hoaøn caûnh nhö moïi ngöôøi, töùc cuõng aên uoáng, nguû nghæ, vui ñuøa, hoïc bieát, giao tieáp v.v. vaø cuõng coù nhöõng taâm tình gioáng heät moïi ngöôøi, töùc cuõng buoàn vui, söôùng khoå, yeâu thöông, giaän döõ, lo aâu v.v. Theá nhöng, chính trong nhöõng caùi taàm thöôøng vaø töï nhieân aáy môùi thaáy ñöôïc ai laø thaùnh nhaân quaân töû, ai laø tieåu nhaân ti tieän, vaø môùi cho thaáy caùi phi thöôøng hay phi phaøm nôi thaønh phaàn “thaùnh nhaân dò chuùng nhaân”. “Thôøi theá taïo anh huøng” chính laø hoï, thaønh phaàn maø, raát hieám hoi trong loaøi ngöôøi, coøn coù theå ñoùng caû vai troø “anh huøng taïo thôøi theá” nöõa.
Noùi ñeán vai troø “anh huøng taïo thôøi theá” ngöôøi ta thöôøng nghó ñeán nhöõng baäc vó nhaân treân theá giôùi, nhöõng vò cöùu tinh nhaân loaïi, nhö caùc nhaø caùch maïng xaõ hoäi coù khaû naêng vaø coâng nghieäp trong vieäc thay ñoåi teä ñoan xaõ hoäi, nhôø ñoù mang laïi thieän ích chaân thöïc nhö loøng con ngöôøi mong öôùc, hay nhö caùc vò giaùo toå cuûa caùc ñaïo giaùo lôùn treân theá giôùi ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc tìm kieám vaø chæ daãn cho con ngöôøi nhöõng chính loä daãn ñeán an hoøa (Khoång giaùo), thanh tónh (Laõo giaùo) hay sieâu thoaùt (Phaät giaùo) v.v. Neáu Ñöùc Gieâsu Kitoâ, vò giaùo toå cuûa Kitoâ giaùo, theo nieàm tin cuûa Kitoâ höõu, laø Ñaáng Cöùu Theá duy nhaát cuûa nhaân loaïi (x. 1Tim 2:5; Acts 4:12), thì ñôøi soáng traàn gian cuûa Ngöôøi phaûi laø moät ñôøi soáng “taïo thôøi theá” hôn ai heát vaø hôn bao giôø heát. Theá nhöng:
1- Neáu Chuùa Kitoâ “thöïc söï trôû neân moät ngöôøi trong chuùng ta, gioáng nhö chuùng ta trong taát caû moïi söï ngoaïi tröø toäi loãi” (SGL soá 470) thì phaûi chaêng ñôøi soáng traàn gian cuûa Ngöôøi cuõng chæ laø moät ñôøi soáng bình thöôøng nhö nhaân loaïi chuùng ta?
2- Neáu “moïi söï nôi nhaân tính cuûa Chuùa Kitoâ… ñeàu phaûi ñöôïc qui veà ngoâi vò thaàn linh cuûa Ngöôøi laø chuû theå xöùng hôïp cuûa nhaân tính aáy” (SGL soá 468) thì taïi sao Phuùc AÂm khoâng trình thuaät laïi ñaày ñuû ñôøi soáng aáu thô vaø aån daät cuûa Chuùa Kitoâ?
3- Ñôøi soáng coâng khai vaø hoaït ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ moät khi ñöôïc caùc Phuùc AÂm trình thuaät, chaéc chaén phaûi coù moät taàm möùc quan troïng, nhöng taàm möùc quan troïng naøy tôùi ñaâu vaø nhö theá naøo trong coâng cuoäc cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa?
1- NEÁU CHUÙA KITOÂ “THÖÏC SÖÏ TRÔÛ NEÂN MOÄT NGÖÔØI TRONG CHUÙNG TA, GIOÁNG NHÖ CHUÙNG TA TRONG TAÁT CAÛ MOÏI SÖÏ NGOAÏI TRÖØ TOÄI LOÃI” (SGL soá 470) THÌ PHAÛI CHAÊNG ÑÔØI SOÁNG TRAÀN GIAN CUÛA NGÖÔØI CUÕNG CHÆ LAØ MOÄT ÑÔØI SOÁNG BÌNH THÖÔØNG NHÖ NHAÂN LOAÏI CHUÙNG TA?
Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo coâng nhaän laø ñôøi soáng traàn gian cuûa Chuùa Kitoâ, nhaát laø thôøi gian ôû Nazareùt, keå caû thôøi gian hoaït ñoäng coâng khai, cuõng khoâng ñöôïc ghi cheùp laïi ñaày ñuû. Tuy nhieân, khoâng phaûi vì theá maø phaàn ñôøi soáng traàn gian khoâng ñöôïc nhaéc tôùi hay nhaán maïnh ñoù hoaøn toaøn voâ nghóa vaø chaúng coù giaù trò gì, traùi laïi:
· “… Töø nhöõng chieác taõ vaøo ñôøi cho tôùi daám chua Khoå Naïn vaø khaên lieäm Phuïc Sinh cuûa Ngöôøi, heát moïi söï nôi ñôøi soáng cuûa Chuùa Gieâsu ñeàu laø daáu hieäu noùi leân maàu nhieäm cuûa Ngöôøi (x Lk 2:7; Mt 27:48; Jn 20:7). Nhöõng vieäc laøm, pheùp laï vaø lôøi noùi cuûa Ngöôøi, taát caû ñeàu toû ra cho thaáy raèng ‘toaøn theå troïn veïn thaàn tính ngöï trò moät caùch theå lyù ôû nôi Ngöôøi’ (Col 2:9). Nhaân tính cuûa Ngöôøi nhö laø ‘moät bí tích’, töùc nhö laø moät daáu hieäu vaø laø moät duïng cuï, cuûa thaàn tính Ngöôøi cuõng nhö cuûa ôn cöùu ñoä Ngöôøi mang ñeán, ôû choã, nhöõng gì höõu hình nôi ñôøi soáng traàn gian cuûa Ngöôøi ñeàu daãn ñeán maàu nhieäm voâ hình cuûa vai troø thieân töû vaø söù vuï cöùu chuoäc cuûa Ngöôøi”. (soá 515)
Bôûi theá, nhöõng phaàn ñôøi khoâng ñöôïc nhaéc ñeán hay nhaán maïnh ñoù vaãn coù theå hieåu ñöôïc theo chieàu höôùng nhöõng bieán coá chính yeáu cuûa Ngöôøi, vaãn coù nhöõng ñaëc tính chung lieân quan ñeán maàu nhieäm cuûa Ngöôøi, vaø vì theá vaãn coù lieân heä saâu xa vôùi cuoäc soáng cuûa loaøi ngöôøi chuùng ta.
Tröôùc heát, ñôøi soáng cuûa Chuùa Kitoâ, nhaát laø nhöõng phaàn ñôøi khoâng ñöôïc Phuùc AÂm nhaéc ñeán, coù theå hieåu ñöôïc theo chieàu höôùng cuûa caùc bieán coá chính yeáu:
· “Ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa Chuùa Kitoâ, Kinh Tin Kính chæ noùi tôùi caùc maàu nhieäm Nhaäp Theå (ñaàu thai vaø giaùng sinh) vaø maàu nhieäm Vöôït Qua (khoå naïn, thaäp giaù, töû naïn, taùng xaùc, aâm phuû, phuïc sinh vaø thaêng thieân). Tin Tin Kính khoâng noùi moät caùch toû töôøng ñeán nhöõng maàu nhieäm cuûa ñôøi soáng aån daät hay coâng khai cuûa Ngöôøi caû, theá nhöng, caùc ñieàu ñöùc tin lieân quan tôùi maàu nhieäm Nhaäp Theå vaø Vöôït Qua cuûa Ngöôøi ñaõ soi saùng cho caû ñôøi soáng traàn gian cuûa Ngöôøi. ‘Taát caû nhöõng gì Chuùa Gieâsu laøm vaø daïy, töø ñaàu cho tôùi ngaøy Ngöôøi ñöôïc ñem veà trôøi’ (Acts 1:1-2) caàn phaûi ñöôïc thaáy trong aùnh saùng cuûa caùc maàu nhieäm Giaùng Sinh vaø Phuïc Sinh”. (soá 512)
· “Coù nhieàu söï veà Chuùa Gieâsu kheâu gôïi oùc toø moø cuûa con ngöôøi khoâng ñöôïc ghi cheùp laïi trong Phuùc AÂm. Cuoäc soáng aån daät taïi Nazareùt haàu nhö khoâng ñöôïc ñeà caäp tôùi, thaäm chí moät phaàn lôùn cuoäc soáng coâng khai cuûa Ngöôøi cuõng khoâng ñöôïc keå laïi (x. Jn 20:30). Nhöõng gì ñöôïc caùc Phuùc AÂm ghi cheùp laïi vaø trình baøy ‘ñeå anh em tin raèng Chuùa Gieâsu laø Ñöùc Kitoâ, Con Thieân Chuùa, vaø ñeå nhôø tin töôûng maø anh em coù söï soáng bôûi danh Ngöôøi’ (Jn 20:31)”. (soá 514)
Sau nöõa, ñôøi soáng cuûa Chuùa Kitoâ, moät caùch phoå quaùt, vaãn coù nhöõng ñaëc tính chung lieân quan ñeán caùc maàu nhieäm cuûa Ngöôøi:
· “Toaøn theå ñôøi soáng traàn gian cuûa Chuùa Kitoâ – lôøi Ngöôøi noùi, vieäc Ngöôøi laøm, Ngöôøi thinh laëng vaø Ngöôøi khoå ñau, cung caùch Ngöôøi soáng ñoäng vaø noùi naêng thöïc söï – laø Maïc Khaûi cuûa Chuùa Cha. Chuùa Gieâsu noùi ñöôïc raèng: ‘Ai thaáy Thaøy laø thaáy Cha’, vaø Chuùa Cha cuõng noùi ñöôïc raèng: ‘Ñaây laø Ngöôøi Con cuûa Ta, Ngöôøi maø Ta ñaõ Tuyeån Choïn; haõy laéng nghe lôøi Ngöôøi!’ (Jn 14:9; Lk 9:35; x. Mt 17:5; Mk 9:7). Vì Chuùa cuûa chuùng ta laøm ngöôøi ñeå laøm theo yù muoán cuûa Chuùa Cha, neân ngay caû nhöõng ñaëc tính beù nhoû nhaát cuûa caùc maàu nhieäm Ngöôøi cuõng cho thaáy ‘tình yeâu cuûa Thieân Chuùa… ôû nôi chuùng ta’ (1Jn 4:9)”. (soá 516)
· “Toaøn theå ñôøi soáng cuûa Chuùa Kitoâ laø maàu nhieäm cöùu chuoäc. Ôn cöùu chuoäc ñöôïc ban cho chuùng ta tröôùc heát töø maùu thaäp giaù cuûa Ngöôøi (x. Eph 1:7; Col 1:13-14; 1Pt 1:18-19), song maàu nhieäm cöùu chuoäc naøy hoaït ñoäng khaép ñôøi soáng cuûa Chuùa Kitoâ: nôi vieäc Nhaäp Theå, nhôø trôû neân ngheøo naøn Ngöôøi laøm cho chuùng ta neân giaàu coù baèng ñöùc thanh baàn cuûa Ngöôøi (x. 2Cor 8:9); nôi cuoäc soáng aån daät, vieäc Ngöôøi phuïc tuøng ñaõ ñeàn thay cho nhöõng baát phuïc tuøng cuûa chuùng ta (x Lk 2:51); baèng lôøi noùi, Ngöôøi thanh taåy thính giaû cuûa mình (x Jn 15:3); baèng vieäc chöõa laønh vaø tröø quæ, Ngöôøi ‘mang laáy nhöõng yeáu heøn vaø gaùnh chòu nhöõng beänh naïn cuûa chuùng ta’ (Mt 8:17; x. Is 53:4); vaø baèng vieäc Phuïc Sinh cuûa mình, Ngöôøi ñaõ laøm cho chuùng ta ñöôïc neân coâng chính (x Rm 4:25)”. (soá 517)
· “Toaøn theå ñôøi soáng cuûa Chuùa Kitoâ laø maàu nhieäm taùi taïo. Taát caû nhöõng gì Chuùa Gieâsu thöïc hieän, noùi naêng vaø chòu ñöïng laø nhaém ñeán muïc ñích ñeå phuïc hoài con ngöôøi sa ñoïa trôû laïi vôùi ôn goïi nguyeân thuûy cuûa hoï: Nhaäp theå vaø laøm ngöôøi, Ngöôøi ñaõ taùi taïo nôi baûn thaân mình caû moät lòch söû daøi cuûa loaøi ngöôøi, vaø mang chuùng ta ñeán vôùi ôn cöùu ñoä baèng moät ngoõ taét, ñeå nhöõng gì chuùng ta ñaõ bò maát ñi nôi Adong, töùc laø ñaõ bò maát ñi caùi hình aûnh vaø töông töï nhö Thieân Chuùa, chuùng ta coù theå laáy laïi nôi Chuùa Gieâsu Kitoâ (Thaùnh Ireâneâoâ, Adv. haeres. 3, 18, 1: PG 7/1, 932). Vì lyù do naøy, Chuùa Kitoâ ñaõ phaûi traûi qua taát caû caùc phaàn ñôøi cuûa cuoäc soáng, nhôø ñoù Ngöôøi laøm cho taát caû moïi ngöôøi ñöôïc hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa (Thaùnh Ireâneâoâ, Adv. haeres. 3, 18, 7: PG 7/1, 937; x. 2, 22, 4)”. (soá 518)
Sau heát, ñôøi soáng cuûa Chuùa Kitoâ vì coù nhöõng ñaëc tính chung lieân quan ñeán caùc maàu nhieäm cuûa Ngöôøi neân cuõng coù lieân heä saâu xa vôùi cuoäc soáng cuûa con ngöôøi:
· “Taát caû nhöõng söï phong phuù cuûa Chuùa Kitoâ ‘laø ñeå cho heát moïi ngöôøi vaø laø taøi saûn cuûa moïi ngöôøi’ (ÑTC Gioan Phaoloâ II, Thoâng Ñieäp Ñaáng Cöùu Tinh Nhaân Traàn, ñoaïn 11). Chuùa Kitoâ khoâng soáng ñôøi soáng cuûa Ngöôøi cho chính baûn thaân Ngöôøi maø laø cho chuùng ta, töø vieäc Ngöôøi Nhaäp Theå ‘vì loaøi ngöôøi chuùng ta vaø ñeå cöùu roãi chuùng ta’, cho ñeán vieäc Ngöôøi töû naïn ‘vì toäi loãi cuûa chuùng ta’ vaø Phuïc Sinh ‘cho chuùng ta ñöôïc neân coâng chính’ (1Cor 15:3; Rm 4:25). Ngöôøi vaãn coøn laø ‘Vò baàu cöûù cho chuùng ta nôi Chuùa Cha’, Ñaáng ‘luoân luoân soáng laø ñeå chuyeån caàu’ cho chuùng ta (1Jn 2:1; Heb 7:25). Ngöôøi vaãn maõi maõi ‘hieän dieän nôi Thieân Chuùa thay cho chuùng ta, khi daâng leân cho Ngaøi taát caû nhöõng gì Ngöôøi ñaõ soáng vaø chòu ñöïng vì chuùng ta’ (Heb 9:24)”. (soá 519)
· “Baèng caû ñôøi soáng cuûa Ngöôøi, Chuùa Gieâsu laáy mình laøm moâ phaïm cho chuùng ta. Ngöôøi laø ‘moät con ngöôøi thieän haûo’ (Hieán Cheá Lumen Gentium, ñoaïn 38; x. Rm 15:5; Phil 2:5), Ñaáng môøi goïi chuùng ta trôû neân moân ñeä cuûa Ngöôøi vaø theo böôùc chaân Ngöôøi. Trong vieäc töï haï mình xuoáng, Ngöôøi ñaõ hieán cho chuùng ta moät maãu göông ñeå baét chöôùc, nhôø vieäc nguyeän caàu, Ngöôøi ñöa chuùng ta ñeán vôùi vieäc caàu nguyeän, vaø baèng ñöùc ngheøo khoù cuûa mình, Ngöôøi keâu goïi chuùng ta haõy töï do chaáp nhaän caûnh thieáu thoán vaø nhöõng baét bôù coù theå xaåy ra trong cuoäc ñôøi cuûa chuùng ta (x Jn 13:15; Lk 11:1; Mt 5:11-12)”. (soá 520)
· “Chuùa Kitoâ laøm cho chuùng ta soáng trong Ngöôøi taát caû nhöõng gì chính Ngöôøi ñaõ soáng, vaø Ngöôøi cuõng soáng nhöõng ñieàu aáy trong chuùng ta. ‘Nhôø vieäc Nhaäp Theå cuûa mình, Ngöôøi, Con Thieân Chuùa, moät caùch naøo ñoù ñaõ hieäp nhaát baûn thaân mình vôùi moãi moät ngöôøi’ (Hieán Cheá Lumen Gentium, ñoaïn 22.2). Chuùng ta ñöôïc keâu goïi chæ laø ñeå ñöôïc neân moät vôùi Ngöôøi, vì Ngöôøi laøm cho chuùng ta neân caùc phaàn theå cuûa Thaân Theå Ngöôøi, ñeå chuùng ta ñöôïc thoâng phaàn vôùi nhöõng gì Ngöôøi ñaõ soáng vì chuùng ta, trong xaùc thòt cuûa Ngöôøi nhö moät moâ phaïm cho chuùng ta…”. (soá 521)
2- NEÁU “MOÏI SÖÏ NÔI NHAÂN TÍNH CUÛA CHUÙA KITOÂ… ÑEÀU PHAÛI ÑÖÔÏC QUI VEÀ NGOÂI VÒ THAÀN LINH CUÛA NGÖÔØI LAØ CHUÛ THEÅ XÖÙNG HÔÏP CUÛA NHAÂN TÍNH AÁY” (SGL soá 468) THÌ TAÏI SAO PHUÙC AÂM KHOÂNG TRÌNH THUAÄT LAÏI ÑAÀY ÑUÛ ÑÔØI SOÁNG AÁU THÔ VAØ AÅN DAÄT CUÛA CHUÙA KITOÂ?
Theo Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, cho duø Phuùc AÂm khoâng trình thuaät laïi ñaày ñuû ñôøi soáng thô aáu vaø aån daät cuûa Chuùa Kitoâ, nhöng phaàn ñôøi khoâng ñöôïc nhaán maïnh naøy cuõng ñaõ ñöôïc phaûn aùnh nôi caùc bieán coá chính yeáu cuûa ñôøi soáng Ngöôøi (xem SGL soá 512), vaø coù nhöõng ñaëc tính chung lieân quan ñeán caùc maàu nhieäm ñôøi soáng cuûa Ngöôøi (xem GSL soá 516-518), do ñoù cuõng coù lieân heä maät thieát caû vôùi ñôøi soáng loaøi ngöôøi chuùng ta (xem SGL soá 519-521). Chaúng haïn nhö nhöõng bieán coá ñöôïc keå ñeán sau ñaây:
· “Vieäc Chuùa Gieâsu chòu pheùp caét bì… laø daáu chöùng toû moái lieân heä giöõa Ngöôøi vôùi gioøng doõi Abraham cuõng nhö vôùi daân giao öôùc. Vieäc naøy laø daáu chöùng toû Ngöôøi phuïc tuøng leà luaät (x Gal 4:4) vaø ñöôïc höôûng quyeàn phöôïng töï vôùi daân Yeán Duyeân laø nhöõng gì Ngöôøi seõ döï phaàn suoát cuoäc soáng cuûa Ngöôøi. Daáu chæ nôi ‘vieäc caét bì cuûa Chuùa Kitoâ’ naøy laø tieàn thaân cuûa Pheùp Röûa Toäi (x. Col 2:11-13)”. (soá 527)
· “Bieán coá Hieån Linh laø vieäc Chuùa Gieâsu toû mình ra nhö laø moät Ñaáng Thieân Sai cuûa daân Yeán Duyeân, laø Con Thieân Chuùa vaø laø Ñaáng Cöùu Tinh cuûa theá giôùi… Vieäc caùc nhaø ñaïo só ñeán Gialieâm ñeå toân kính vua daân Do Thaùi chöùng toû laø hoï, theo aùnh saùng thieân sai cuûa ngoâi sao thuoäc gioøng toäc Ñavít, muoán tìm kieám nôi daân Yeán Duyeân moät Ñaáng seõ laøm vua cai trò caùc daân toäc (x Mt 2:2; Num 24:17-19; Rev 22:16). Vieäc hoï ñeán vôùi Chuùa Gieâsu nguï yù laø daân ngoaïi coù theå nhaän ra Chuùa Gieâsu vaø toân thôø Ngöôøi nhö laø Con Thieân Chuùa vaø nhö laø Ñaáng Cöùu Tinh cuûa theá giôùi, ôû choã hoï chæ vieäc höôùng veà daân Do Thaùi vaø laõnh nhaän töø nôi daân toäc naøy lôøi höùa thieân sai ñöôïc chaát chöùa ôû trong Cöïu Öôùc (x Jn 4:22; Mt 2:4-6)…”. (soá 528)
· “Vieäc daâng Chuùa Gieâsu trong ñeàn thôø noùi leân cho thaáy Ngöôøi laø Con Trai ñaàu loøng, thaønh phaàn thuoäc veà Chuùa (x Lk 2:22-39; Ex 13:2, 12-13)”. (soá 529)
· “Vieäc troán sang Ai Caäp vaø vieäc taøn saùt caùc con treû voâ toäi (x Mt 2:13-18) cho thaáy toái taêm phaûn laïi aùnh saùng… Vieäc Chuùa Gieâsu ra khoûi Ai Caäp nhaéc laïi bieán coá xuaát haønh vaø cho thaáy Ngöôøi laø vò giaûi cöùu thöïc söï cuûa daân Thieân Chuùa (x Mt 2:15; Hos 11:1)”. (soá 530)
· “… Vieäc Chuùa Kitoâ tuaân phuïc nôi neáp soáng haèng ngaøy cuûa ñôøi soáng aån daät laø môû maøn cho vieäc Ngöôøi phuïc hoài nhöõng gì Adong baát phuïc tuøng ñaõ huûy hoaïi ñi (x Rm 5:19)” (soá 532). “Cuoäc soáng aån daät ôû Nazareùt giuùp cho heát moïi ngöôøi ñöôïc thoâng hieäp vôùi Chuùa Gieâsu qua haàu heát caùc bieán coá thoâng thöôøng cuûa ñôøi soáng haèng ngaøy”. (soá 533)
· “Vieäc tìm thaáy Chuùa Gieâsu trong ñeàn thôø laø bieán coá duy nhaát phaù vôõ caùi thinh laëng cuûa caùc Phuùc AÂm veà nhöõng naêm soáng aån daät cuûa Chuùa Gieâsu (x Lk 2:41-52). ÔÛ ñaây Chuùa Gieâsu cho chuùng ta thaáy moät thoaùng nhìn veà maàu nhieäm Ngöôøi toaøn hieán cho söù vuï phaùt xuaát töø vai troø thieân töû cuûa Ngöôøi: ‘Cha meï khoâng bieát raèng Con phaûi laøm vieäc cuûa Cha Con hay sao? (Lk 2:49)”. (soá 534)
3- ÑÔØI SOÁNG COÂNG KHAI VAØ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA CHUÙA KITOÂ MOÄT KHI ÑÖÔÏC CAÙC PHUÙC AÂM TRÌNH THUAÄT, CHAÉC CHAÉN PHAÛI COÙ MOÄT TAÀM MÖÙC QUAN TROÏNG, NHÖNG TAÀM MÖÙC QUAN TROÏNG NAØY TÔÙI ÑAÂU VAØ NHÖ THEÁ NAØO TRONG COÂNG CUOÄC CÖÙU ÑOÄ CUÛA THIEÂN CHUÙA?
Theo Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, cho duø Phuùc AÂm trình thuaät laïi ñôøi soáng coâng khai vaø hoaït ñoäng cuûa Chuùa Gieâsu thì phaàn ñôøi ñaëc bieät naøy cuûa Ngöôøi cuõng phaûi ñöôïc gaén lieàn vôùi caùc bieán coá chính yeáu cuûa ñôøi soáng Ngöôøi (xem SGL soá 512), vaø phaûi coù nhöõng ñaëc tính chung lieân quan ñeán caùc maàu nhieäm ñôøi soáng cuûa Ngöôøi (xem GSL soá 516-518), do ñoù phaàn ñôøi soáng coâng khai vaø hoaït ñoäng naøy cuõng coù lieân heä maät thieát vôùi ñôøi soáng loaøi ngöôøi chuùng ta (xem SGL soá 519-521). Chaúng haïn nhö nhöõng bieán coá ñöôïc keå ñeán sau ñaây:
· “Vieäc Chuùa Gieâsu chòu pheùp röûa, veà phaàn Ngöôøi, ñoù laø vieäc Ngöôøi chaáp nhaän vaø môû maøn cho söù vuï cuûa Ngöôøi nhö laø moät Ngöôøi Toâi Tôù khoå ñau cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi töï cho mình thuoäc vaøo soá caùc toäi nhaân; Ngöôøi laø ‘Chieân cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng xoùa toäi traàn gian’ (Jn 1:29; x. Is 53:12). Ngöôøi höôùng voïng tôùi ‘pheùp röûa’ laø caùi cheát ñaãm maùu cuûa Ngöôøi (x Mk 10:38; Lk 12:50). Ngöôøi ñeán ñeå ‘laøm troïn taát caû söï chính tröïc’, töùc laø, Ngöôøi baét mình hoaøn toaøn thuaän phuïc yù muoán cuûa Chuùa Cha, ôû choã, vì yeâu thöông Ngöôøi ñoàng yù chaáp nhaän pheùp röûa töû naïn ñeå xoùa boû toäi loãi cuûa chuùng ta (Mt 3:15, x. 26:39)… Chuùa Gieâsu seõ laø nguoàn maïch Thaàn Linh ñoå xuoáng cho taát caû nhaân loaïi. Trong luùc Ngöôøi laõnh nhaän pheùp röûa, ‘caùc taàng trôøi môû ra’ (Mt 3:16) – caùc taàng trôøi bò toäi loãi Adong ñoùng laïi – vaø caùc gioøng nöôùc ñöôïc thaùnh hoùa bôûi vieäc Chuùa Gieâsu dìm mình xuoáng cuõng nhö bôûi Thaàn Linh, ñoù laø moät daïo khuùc môû maøn cho cuoäc taân taïo”. (soá 536)
· “… Vieäc Chuùa Gieâsu chieán thaéng teân caùm doã trong sa maïc baùo tröôùc vieäc Ngöôøi chieán thaéng baèng cuoäc Khoå Naïn laø taùc ñoäng tuaân phuïc cao caû nhaát ñöôïc Ngöôøi thöïc hieän baèng tình yeâu cuûa moät ngöôøi con ñoái vôùi Chuùa Cha” (soá 539). “Vieäc Chuùa Gieâsu chòu caùm doã cho thaáy ñöôøng loái Con Thieân Chuùa laø Ñaáng Thieân Sai, ngöôïc vôùi ñöôøng loái Satan baøy ra cho Ngöôøi, cuõng nhö ngöôïc vôùi ñöôøng loái loaøi ngöôøi muoán gaùn gheùp cho Ngöôøi (x Mt 16:21-23). Ñoù laø lyù do taïi sao Chuùa Kitoâ chieán thaéng teân Caùm Doã cho chuùng ta…”. (soá 540)
· “…’Ñeå thi haønh yù muoán cuûa Chuùa Cha, Chuùa Kitoâ ñaõ khai maïc nöôùc trôøi treân theá gian’ (Hieán Cheá Lumen Gentium, ñoaïn 3)…” (soá 541). “… Theá nhöng, Ngöôøi hoaøn taát vieäc nöôùc Ngöôøi trò ñeán nôi maàu nhieäm Vöôït Qua cao caû…” (soá 542). “Heát moïi ngöôøi ñöôïc môøi goïi vaøo nöôùc naøy…” (soá 543). “Nöôùc naøy thuoäc veà thaønh phaàn ngheøo khoù vaø thaáp keùm, töùc laø thuoäc veà nhöõng ai chaáp nhaän nöôùc aáy baèng moät taám loøng khieâm cung…” (soá 544). “Chuùa Gieâsu môøi goïi caùc toäi nhaân ñeán vôùi baøn tieäc nöôùc naøy… Ngöôøi môøi goïi hoï aên naên hoái caûi laø nhöõng gì khoâng laøm seõ khoâng theå vaøo ñöôïc nöôùc aáy…” (soá 545). “Vieäc Chuùa Gieâsu môøi goïi vaøo nöôùc cuûa Ngöôøi ñöôïc thöïc hieän baèng hình thöùc caùc duï ngoân, moät ñaëc tính ñaëc bieät cuûa vieäc Ngöôøi giaûng daïy (x Mk 4:33-34)… Chuùa Gieâsu vaø söï hieän dieän cuûa nöôùc naøy treân theá gian ôû ngay coát loõi kín nhieäm cuûa caùc duï ngoân. Ngöôøi ta phaûi vaøo nöôùc aáy, töùc laø phaûi trôû neân moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ, ñeå ‘bieát ñöôïc nhöõng bí maät nöôùc trôøi’ (Mt 13:11)…” (soá 546). “Nhöõng daáu laï Chuùa Gieâsu laøm chöùng toû Chuùa Cha ñaõ sai Ngöôøi. Chuùng kheâu leân nieàm tin nôi Ngöôøi (x Jn 5:36, 10:25, 38)… Caùc pheùp laï cuõng laøm cho ñöùc tin vöõng maïnh nôi Ñaáng laøm caùc coâng vieäc cuûa Cha mình; chuùng chöùng thöïc Ngöôøi laø Con Thieân Chuùa (x Jn 10:31-38)…” (soá 548). “Nöôùc Thieân Chuùa trò ñeán nôi vieäc Satan bò ñaùnh baïi: ‘Neáu chính bôûi Thaàn Linh Thieân Chuùa maø Toâi tröø quæ thì nöôùc Thieân Chuùa ñaõ ñeán vôùi quí vò roài ñoù’ (Mt 12:26,28)… Nöôùc Thieân Chuùa thöïc söï ñaõ ñöôïc thieát laäp nhôø thaäp giaù cuûa Chuùa Kitoâ…” (soá 550). “Quyeàn ‘caàm buoäc vaø thaùo côûi’ nghóa laø quyeàn tha toäi, quyeàn coâng boá caùc phaùn quyeát veà tín ñieàu, vaø quyeàn quyeát ñònh veà luaät pheùp trong Giaùo Hoäi. Chuùa Gieâsu ñaõ trao phoù quyeàn haønh naøy cho Giaùo Hoäi qua taùc vuï cuûa caùc toâng ñoà (x Mt 18:18), nhaát laø qua taùc vuï cuûa Pheâroâ, ngöôøi duy nhaát ñöôïc Ngöôøi ñaëc bieät trao cho chìa khoùa nöôùc naøy” (soá 553). “… Vieäc Bieán Hình cho chuùng ta neám tröôùc ñöôïc vieäc Chuùa Kitoâ ñeán trong vinh quang, khi Ngöôøi ‘bieán ñoåi thaân xaùc thaáp heøn cuûa chuùng ta neân gioáng thaân theå vinh quang cuûa Ngöôøi’ (Phil 3:21). Theá nhöng, vieäc bieán hình naøy cuõng nhaéc nhôû laø chuùng ta phaûi vaøo nöôùc Thieân Chuùa qua nhieàu cuoäc baùch haïi’ (Acts 14:22)”. (soá 556)
· “Vieäc Chuùa Gieâsu vaøo thaønh Gialieâm ñaõ toû loä cho thaáy vieäc trò ñeán cuûa vöông quoác maø Ñöùc Vua Thieân Sai saép phaûi hoaøn taát baèng Cuoäc Töû Naïn vaø Phuïc Sinh Vöôït Qua cuûa Ngöôøi”. (soá 560)
TOÙM LAÏI:
Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo coâng nhaän laø ñôøi soáng traàn gian cuûa Chuùa Kitoâ, nhaát laø thôøi gian ôû Nazareùt, keå caû thôøi gian hoaït ñoäng coâng khai, cuõng khoâng ñöôïc ghi cheùp laïi ñaày ñuû. Tuy nhieân, khoâng phaûi vì theá maø phaàn ñôøi soáng traàn gian khoâng ñöôïc nhaéc tôùi ñoù hoaøn toaøn voâ nghóa vaø chaúng coù giaù trò gì, traùi laïi, nhöõng phaàn ñôøi khoâng ñöôïc nhaéc ñeán ñoù vaãn coù theå hieåu ñöôïc theo chieàu höôùng nhöõng bieán coá chính yeáu cuûa Ngöôøi (SGL soá 512, 514), vaãn coù nhöõng ñaëc tính chung lieân quan ñeán maàu nhieäm cuûa Ngöôøi (SGL soá 516-518), vaø vì theá vaãn coù lieân heä saâu xa vôùi cuoäc soáng cuûa loaøi ngöôøi (SGL soá 519-521). Chaúng haïn nhö nhöõng bieán coá ñaõ ñöôïc caùc Phuùc AÂm keå ñeán veà ñôøi soáng thô aáu vaø aån daät cuûa Ngöôøi (SGL soá 527-530, 533-534) cuõng nhö veà ñôøi soáng coâng khai vaø hoaït ñoäng cuûa Ngöôøi (SGL soá 536, 539-540, 542-546, 548, 550, 553, 556, 560).
THAÂM TÍN SOÁNG ÑAÏO
1- Neáu “baèng caû ñôøi soáng cuûa Ngöôøi, Chuùa Gieâsu laáy mình laøm moâ phaïm cho chuùng ta” (SGL soá 520), thì caøng noi göông baét chöôùc Chuùa Kitoâ Kitoâ höõu chuùng ta caøng trôû neân gioáng nhö Ngöôøi, töùc caøng trôû neân moät ngöôøi “con yeâu daáu, ñeïp loøng Cha moïi ñaøng” (Mk 1:11). Bôûi theá, trong moïi söï Kitoâ höõu chuùng ta nghó töôûng, noùi naêng, taùc ñoäng, phaûn öùng vaø giao tieáp, chuùng ta haõy ñaët Chuùa Gieâsu vaøo tröôøng hôïp hay hoaøn caûnh cuûa chuùng ta baáy giôø, roài nghó xem Ngöôøi seõ toû hieän ra sao, roài cöù theá maø theo, chaéc chaén chuùng ta chaúng nhöõng seõ khoâng sôï bò sai laàm, traùi laïi, thaùi ñoä vaø haønh vi cöû chæ cuûa chuùng ta coøn troïn laønh nöõa, vaø keát quaû laø, chuùng ta seõ “ñaït ñeán taàm voùc vieân troïn cuûa Chuùa Kitoâ laø ñaàu” (Eph 4:15).
2- Neáu “cuoäc soáng aån daät ôû Nazareùt giuùp cho heát moïi ngöôøi ñöôïc thoâng hieäp vôùi Chuùa Gieâsu qua haàu heát caùc bieán coá thoâng thöôøng cuûa ñôøi soáng haèng ngaøy” (SGL soá 533), thì khoâng coù moät vieäc gì laø taàm thöôøng vaø heøn haï, vì taát caû, duø laø lao nhoïc vaát vaû, duø laø baàn cuøng thieáu thoán, duø laø voâ danh tieåu toát, duø bò khinh cheâ coi thöôøng, keå caû duø coù phaûi chòu ñöïng nhöõng söï döõ veà theå lyù nhö bò beänh hoaïn taät nguyeàn, hay söï döõ veà taâm lyù nhö bò doát naùt baát taøi, ñaõ ñöôïc Ngöôøi thaùnh hoùa. Bôûi theá, Kitoâ höõu chuùng ta phaûi daâng leân Ngöôøi moïi söï, sau ñoù phaûi keát hôïp vôùi Ngöôøi trong moïi söï, vaø heát söùc coá gaéng ñeå “Chuùa Kitoâ laøm cho chuùng ta soáng trong Ngöôøi taát caû nhöõng gì chính Ngöôøi ñaõ soáng, vaø Ngöôøi cuõng soáng nhöõng ñieàu aáy trong chuùng ta” (SGL soá 521).
TRẮC NGHIỆM
Xin ñoïc baøi Giaùo Lyù löôïc toùm toång oân döôùi ñaây, roài duøng caùc chöõ ôû cuoái trang ñeå ñieàn vaøo nhöõng choã gaïch troáng caùc caâu Saùch Giaùo Lyù vöøa hoïc hoûi cho ñuùng nguyeân vaên yù nghóa cuûa noù. Trong voøng 10 phuùt.
Qua baøi Giaùo Lyù 11 veà Maàu Nhieäm Ñôøi Soáng Traàn Gian cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñaõ cho con caùi cuûa mình thaáy nhöõng ñieåm chính yeáu sau ñaây: Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo coâng nhaän laø ñôøi soáng traàn gian cuûa Chuùa Kitoâ, nhaát laø thôøi gian ôû Nazareùt, keå caû thôøi gian hoaït ñoäng coâng khai, cuõng khoâng ñöôïc ghi cheùp laïi ñaày ñuû. Tuy nhieân, khoâng phaûi vì theá maø phaàn ñôøi soáng traàn gian khoâng ñöôïc nhaéc tôùi ñoù hoaøn toaøn voâ nghóa vaø chaúng coù giaù trò gì, traùi laïi, nhöõng phaàn ñôøi khoâng ñöôïc nhaéc ñeán ñoù vaãn coù theå hieåu ñöôïc theo chieàu höôùng nhöõng bieán coá chính yeáu cuûa Ngöôøi (SGL soá 512, 514), vaãn coù nhöõng ñaëc tính chung lieân quan ñeán maàu nhieäm cuûa Ngöôøi (SGL soá 516-518), vaø vì theá vaãn coù lieân heä saâu xa vôùi cuoäc soáng cuûa loaøi ngöôøi (SGL soá 519-521). Chaúng haïn nhö nhöõng bieán coá ñaõ ñöôïc caùc Phuùc AÂm keå ñeán veà ñôøi soáng thô aáu vaø aån daät cuûa Ngöôøi (SGL soá 527-530, 533-534) cuõng nhö veà ñôøi soáng coâng khai vaø hoaït ñoäng cuûa Ngöôøi (SGL soá 536, 539-540, 542-546, 548, 550, 553, 556, 560).
1. “Kinh Tin Kính khoâng noùi moät caùch toû töôøng ñeán nhöõng maàu nhieäm cuûa ñôøi soáng aån daät hay coâng khai cuûa Ngöôøi, nhöng, caùc ñieàu ñöùc tin lieân quan tôùi maàu nhieäm ________ vaø Vöôït Qua ñaõ soi saùng cho caû ñôøi soáng traàn gian cuûa Ngöôøi.‘Taát caû nhöõng gì Chuùa Gieâsu _________, töø ñaàu cho tôùi ngaøy Ngöôøi ñöôïc ñem veà trôøi caàn phaûi ñöôïc thaáy trong aùnh saùng cuûa caùc maàu nhieäm Giaùng Sinh vaø _________” (soá 512)
2. “Toaøn theå ñôøi soáng traàn gian cuûa Chuùa Kitoâ – lôøi Ngöôøi noùi, vieäc Ngöôøi laøm, Ngöôøi thinh laëng vaø Ngöôøi khoå ñau, cung caùch Ngöôøi soáng ñoäng vaø noùi naêng thöïc söï – laø __________ cuûa Chuùa Cha” (soá 516), “laø maàu nhieäm __________” (soá 517), “laø maàu nhieäm ___________” (soá 518)
3. “Taát caû nhöõng söï phong phuù cuûa Chuùa Kitoâ laø ñeå cho heát moïi ngöôøi vaø laø taøi saûn cuûa moïi ngöôøi. Chuùa Kitoâ khoâng soáng ñôøi soáng cuûa Ngöôøi cho chính baûn thaân Ngöôøi maø laø cho chuùng ta, töø vieäc Ngöôøi __________ vì loaøi ngöôøi chuùng ta vaø ñeå cöùu roãi chuùng ta, cho ñeán vieäc Ngöôøi _________ vì toäi loãi cuûa chuùng ta vaø ___________ cho chuùng ta ñöôïc neân ___________. Ngöôøi vaãn coøn laø Vò baàu cöûù cho chuùng ta nôi Chuùa Cha, Ñaáng luoân luoân soáng laø ñeå chuyeån caàu cho chuùng ta. Ngöôøi vaãn maõi maõi hieän dieän nôi Thieân Chuùa thay cho chuùng ta, khi daâng leân cho Ngaøi taát caû nhöõng gì Ngöôøi ñaõ soáng vaø chòu ñöïng vì chuùng ta” (soá 519); “Baèng caû ñôøi soáng cuûa Ngöôøi, Chuùa Gieâsu laáy mình laøm ___________ cho chuùng ta” (soá 520); “Chuùa Kitoâ laøm cho chuùng ta soáng __________ taát caû nhöõng gì chính Ngöôøi ñaõ soáng, vaø Ngöôøi cuõng soáng nhöõng ñieàu aáy trong chuùng ta” (soá 521)
4. “Vieäc troán sang Ai Caäp vaø vieäc taøn saùt caùc con treû voâ toäi cho thaáy toái taêm phaûn laïi aùnh saùng… Vieäc Chuùa Gieâsu ra khoûi Ai Caäp nhaéc laïi bieán coá _________ vaø cho thaáy Ngöôøi laø vò __________ thöïc söï cuûa daân Thieân Chuùa” (soá 530); “… Vieäc Chuùa Kitoâ tuaân phuïc nôi neáp soáng haèng ngaøy cuûa ñôøi soáng aån daät laø môû maøn cho vieäc Ngöôøi _________ nhöõng gì Adong _____________ ñaõ huûy hoaïi ñi” (soá 532). “Cuoäc soáng aån daät ôû Nazareùt giuùp cho heát moïi ngöôøi ñöôïc thoâng hieäp vôùi Chuùa Gieâsu qua haàu heát caùc _________ thoâng thöôøng cuûa ñôøi soáng haèng ngaøy” (soá 533)
5. “Vieäc Chuùa Gieâsu chieán thaéng teân caùm doã trong sa maïc baùo tröôùc vieäc Ngöôøi chieán thaéng baèng cuoäc ________ laø taùc ñoäng tuaân phuïc cao caû nhaát ñöôïc Ngöôøi thöïc hieän baèng tình yeâu cuûa moät ngöôøi con ñoái vôùi Chuùa Cha” (soá 539); “Vieäc _________ cho chuùng ta neám tröôùc ñöôïc vieäc Chuùa Kitoâ ñeán trong vinh quang, khi Ngöôøi _________ thaân xaùc thaáp heøn cuûa chuùng ta neân gioáng thaân theå vinh quang cuûa Ngöôøi. Theá nhöng, vieäc bieán hình naøy cuõng nhaéc nhôû laø chuùng ta phaûi vaøo nöôùc Thieân Chuùa qua nhieàu cuoäc baùch haïi” (soá 556); “Vieäc Chuùa Gieâsu vaøo thaønh Gialieâm ñaõ toû loä cho thaáy vieäc _______ cuûa nöôùc maø Ñöùc Vua Thieân Sai saép phaûi hoaøn taát baèng Cuoäc Töû Naïn vaø Phuïc Sinh Vöôït Qua cuûa Ngöôøi” (soá 560)
(trò ñeán, giaùng sinh, laøm vaø daïy, bieán ñoåi, bieán hình, phuïc sinh, maïc khaûi, khoå naïn, bieán coá, cöùu chuoäc, taùi taïo, baát phuïc tuøng, phuïc hoài, nhaäp theå, töû naïn, giaûi cöùu, xuaát haønh, phuïc sinh, coâng chính, trong Ngöôøi, moâ phaïm)