VAI TROØ LAØM MEÏ

Cuoái thaùng Baûy naêm 2002, trong khi chôø leân maùy bay töø Ñaïi Ñaûo Hawaii veà laïi Los Angeles sau 8 ngaøy ñi nghæ heø vôùi caû gia ñình, toâi thaáy moät caûnh nhö theá naøy. Ñoù laø coù hai em beù, moät em gaùi ñoä 10 tuoåi vaø moät em trai ñoä 6 tuoåi. Hai em ñeàu laø ngöôøi Myõ. Em gaùi ñang ôû vôùi ngöôøi ñaøn baø AÙ Ñoâng maø toâi nghó raèng ñoù laø meï cuûa em, vaø em trai ôû vôùi ngöôøi ñaøn oâng Myõ chính goác maø toâi cho laø cha cuûa em. Ñeå leân maùy bay, ngöôøi ta thöôøng cho leân tröôùc nhöõng ngöôøi mua veù haïng nhaát, nhöõng ngöôøi ngoài trong xe laân, nhöõng ngöôøi ñaøn baø coù thai vaø treû em ñi moät mình. Hai em nhoû treân ñaây thuoäc vaøo loaïi ñi moät mình. Vì toâi thaáy ngöôøi ñaøn baø daãn em gaùi vaø ngöôøi ñaøn oâng daãn em trai ñeán ngay cöûa ñeå haønh khaùch leân maùy bay, trao cho nhaân vieân coù phaän söï. Sau khi caû hai ñeàu oâm hoân hai ñöùa nhoû raát aâu yeám, lieàn quay trôû veà choã haønh khaùch ngoài chôø. Tuy nhieân, toâi thaáy ngöôøi ñaøn oâng coù leõ laø ngöôøi cha naøy bieán maát ngay sau ñoù, trong khi ngöôøi ñaøn baø coù leõ laø meï naøy coøn ngoài chôø ôû ñoù, coù leõ cho ñeán khi thaáy maùy bay caùt caùnh, vôùi gioït leä long lanh treân ñoâi maét. Toâi khong hieåu ñöôïc hoaøn caûnh cuûa hai ngöôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø naøy vôùi hai ñöùa nhoû vaø moái lieân heä cuûa hoï vôùi chuùng ra sao. Nhöng, neáu quaû thaät hai ñöùa nhoû laø con cuûa hoï, thì quaû nhieân, ngöôøi meï thieân veà tình caûm xuùc ñoäng vaø ngöôøi boá thieân veà lyù trí laïnh luøng. Ñoù laø lyù do, baûn chaát cuûa ngöôøi laøm cha vaø laøm meï hoaøn toaøn khaùc nhau, khaùc nhau ôû choã: trong khi “coâng cha nhö nuùi thaùi sôn”, moät hình aûnh cao caû vaø troåi vöôït, thì “nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra”, moät hình aûnh daït daøo vaø traøn lan, ñuùng nhö nhaïc só Y Vaân ñaõ caûm nhaän vaø dieãn ñaït qua lôøi ca eâm ñeàm dieäu vôïi “loøng meï bao la nhö bieån thaùi bình daït daøo”. Tuy nhieân, duø laøm cha hay laøm meï, vai troø cuûa hoï cuõng coù moät nguoàn goác xuaát xöù vaø thôøi ñieåm khôûi söï töông töï nhö nhau, tuy caùch thöùc ñöôïc theå hieän khaùc nhau.

Nguoàn Goác Xuaát Xöù Vai Troø Laøm Meï

Tröôùc heát, nhö vai troø laøm cha ñöôïc phaùt xuaát chính yeáu töø nam tính cuûa con ngöôøi laøm cha theá naøo, thì vai troø laøm meï cuõng theá, ñöôïc baét nguoàn töø nöõ tính cuûa con ngöôøi laøm meï nhö vaäy. Ñuùng theá, neáu ngöôøi laøm meï khoâng phaûi laø moät phuï nöõ, hoï seõ khoâng bao giôø coù theå laøm meï ñöôïc, vì hoï khoâng coù nhöõng cô phaän veà sinh lyù ñeå thuï thai, cöu mang vaø sinh con, cuõng nhö khoâng coù nhöõng chöùc naêng veà taâm lyù, nhö thöông caûm, dòu daøng, nhaãn naïi, aân caàn v.v. Nghóa laø, ôn goïi vaø thieân chöùc cuûa ngöôøi phuï nöõ tröôùc heát vaø treân heát laø laøm meï, chöù khoâng phaûi chæ laøm vôï hay ñeå laøm vôï. Phaûi chaêng ñoù laø lyù do, theo caûm thöùc vaø taäp tuïc coå truyeàn cuûa moät soá daân toäc, ñaëc bieät laø daân Do Thaùi, moät ngöôøi phuï nöõ maø son seû khoâng coù con laø moät ngöôøi phuï nöõ baát haïnh, voâ phuùc, khoâng soáng troïn ôn goïi vaø thieân chöùc chuyeân bieät laøm ngöôøi cuûa mình, duø ngoaøi yù muoán vaø khaû naêng trôøi ban cho hoï (nhö bò truïc traëc veà sinh lyù). Rieâng phuï nöõ Vieät Nam, moät khi ñöôïc “cha meï ñaët ñaâu con ngoài ñoù” thì thaân meänh chính yeáu cuûa hoï laø phaûi laøm sao coá sinh ra cho choàng noùi rieâng vaø cho nhaø choàng noùi chung, con ñaøn chaùu ñoáng, ñeå chaúng nhöõng chuùng coù theå noái doõi toâng ñöôøng beân choàng, neáu hoï thuoäc loaïi danh gia quí toäc, maø coøn ñeå theâm nhaân coâng laøm ruoäng laøm vöôøn nöõa, neáu gia ñình thuoäc haïng leâ daân tieåu toát.

Chính vì thaân phaän cuûa ngöôøi nöõ laø laøm meï maø neáu hoï khoâng soáng ôn goïi cao caû naøy cuûa mình, hoï ñaõ ñi traùi vôùi ñònh luaät thieân nhieän ñöôïc Ñaáng Hoùa Coâng thöôïng trí aán ñònh. Töø ñoù, nhö thöïc teá cho thaáy, hoï seõ phaûi chòu nhöõng haäu quaû khoân löôøng cuûa nhöõng gì laø traùi töï nhieân do hoï gaây ra maø hoï cöù chuû quan töôûng laø hay ho vaø thieän ích. Chaúng haïn, tröôøng hôïp ngöôøi nöõ chæ thích laøm ñeïp hôn laø laøm meï. Hoï sôï sinh con nhieàu seõ bò choùng giaø, heát ñeïp, heát duyeân, hay sôï cho con buù boä ngöïc cuûa hoï seõ khoâng coøn caêng phoàng, khoâng coøn söùc thu huùt nöõa. Boä ngöïc cuûa hoï laø ñeå laøm ñeïp hôn laø laøm meï, laøm vôï hôn laø laøm meï, töùc cho choàng hôn laø cho con, vì choàng môùi bieát thöôûng thöùc noù vaø môùi laøm cho hoï caûm thaáy heát söùc khoaùi laïc. Vì chæ muoán laøm vôï hôn laøm meï, laøm ngöôøi ñeïp hôn laøm ngöôøi meï nhö theá, hoï ñaõ tìm heát caùch ñeå ngöøa thai, hay thaäm chí ngöøa khoâng ñöôïc thì phaù thai, nhöõng phöông caùch nhaân taïo theo khoa hoïc naøy, nhö nghieân cöùu y khoa vaø thoáng keâ cho thaáy, caøng ngaøy giôùi phuï nöõ caøng bò ung thö ngöïc, thaäm chí coù ngöôøi chaúng coøn ngöïc ñaâu ñeå maø thu vôùi huùt, ñeå maø loâi vôùi cuoán. Chöa heát, nhöõng ñöùa con sinh ra khoâng bao giôø ñöôïc nuoâi baèng söõa meï, moät thöù söõa töï nhieân heát söùc boå beùo vaø thaám ñaäm tình meï con ñoù laïi ñöôïc vaét ñoå ñi cho ñôõ caêng nhöùc loàng ngöïc cuûa ngöôøi meï, traùi laïi, thay vaøo ñoù, nhöõng ñöùa con do huyeát nhuïc cuûa hoï sinh ra chæ ñöôïc nuoâi baèng söõa bình, söõa hoùa hoïc, söõa formula, söõa coâng thöùc, söûa phi chaát ngöôøi. Thaûo naøo con ngöôøi ôû nhöõng xaõ hoäi vaên minh chæ ñöôïc nuoâi baèng söõa formula, söõa coâng thöùc, neân coù xu höôùng soáng theo coâng thöùc, theo coâng baèng hôn laø yeâu thöông. Thaûo naøo con ngöôøi vaên minh ñöôïc nuoâi baèng hoùa chaát töø nhoû aáy caøng ngaøy caøng laïnh tình laïnh nghóa, chæ bieát höôûng thuï hôn laø phuïc vuï, chæ bieát soáng theo caù nhaân chuû nghóa hôn laø tinh thaàn ñaïi ñoàng, chæ bieát soáng quyeàn laøm ngöôøi hôn tình laøm ngöôøi, chæ bieát soáng theo xu höôùng duy thöïc duïng, caùi gì coù lôïi tröôùc maét laø nhaøo voâ, baát chaáp löông taâm vaø nguyeân taéc luaân lyù phoå quaùt v.v. Bôûi theá, coù theå noùi, neáu ngaøy xöa “phuùc ñöùc taïi maãu” theá naøo thì ngaøy nay “aùc haïi taïi maãu” cuõng nhö vaäy.

Thôøi Ñieåm Khôûi Söï Vai Troø Laøm Meï

Neáu vai troø laøm meï ñöôïc xuaát xöù baét nguoàn töø nöõ tính cuûa ngöôøi phuï nöõ thì, nhö vai troø laøm cha ñöôïc baét ñaàu khôûi söï töø khi laøm choàng theá naøo, vai troø laøm meï cuõng ñöôïc baét ñaàu khôûi söï töø vai troø laøm vôï nhö vaäy. Ñieàu naøy khoûi noùi ai cuõng nhaän thaáy heát söùc hieån nhieân laø nhö theá. Phaûi, khoâng laøm meï, duø laø bò hieáp hay trao thaân ngoaïi hoân, hoaëc laø baèng vieäc cho möôùnn töû cung ñi nöõa, ngöôøi nöõ seõ khoâng bao giôø coù theå laøm meï, cuøng laém chæ laøm meï nuoâi hay meï gheû khi khoâng theå coù con. Vì vai troø laøm meï ñöôïc baét ñaàu khôûi söï töø vai troø laøm vôï nhö theá maø ngöôøi vôï baét ñaàu laøm meï töø giaây phuùt trao thaân cho choàng mình, moät taùc ñoäng cho thaáy hoï saün saøng chaáp nhaän söï soáng phaùt xuaát töø choàng ñeå bieán söï soáng naøy thaønh moät con ngöôøi cuï theå. Chính vì vai troø laøm meï ñöôïc baét ñaàu khôûi söï töø giaây phuùt ngöôøi vôï trao thaân cho choàng nhö theá, maø, kinh nghieäm cho thaáy, nhöõng ngöôøi vôï naøo chæ trao thaân ñeå höôûng laïc thuù nhuïc duïc, sau ñoù chaúng may coù con, hoï thöôøng seõ ñi ñeán choã phaù thai, hay phaûi baát ñaéc dó sinh ra “cuûa nôï” ñoù, ñöùa beù cuõng chaúng maáy choác seõ trôû thaønh ñöùa treû moà coâi baát ñaéc dó, vì meï cuûa noù ly dò boá noù ñeå laáy choàng khaùc v.v. Thoáng keâ ngaøy nay cho thaáy vôï ly dò choàng nhieàu hôn choàng ly dò vôï phaûi chaêng laø chöùng côù cho thaáy phuï nöõ thích laøm ñeïp hôn laøm meï, thích ñöôïc yeâu hôn thöông yeâu? Traùi laïi, nhöõng ngöôøi vôï heát söùc muoán coù con, hoï cuõng seõ heát söùc gaén boù vôùi choàng, chaúng nhöõng tröôùc khi coù con maø coøn caû sau khi sinh con nöõa. Vì nhìn thaáy con laø hoï thaáy choàng, vaø nhìn thaáy choàng laø hoï thaáy con, khoâng bao giôø coù söï taùch bieät giöõa choàng vaø con, chaúng nhöõng nôi taâm trí cuûa hoï maø coøn trong ñôøi soáng cuûa hoï nöõa. Bôûi theá, hoï khoâng bao giôø boû con hoï ñeå ñi tìm haïnh phuùc rieâng tö cuûa mình, hay khoâng theå naøo boû choàng ñeå moät mình giaønh ñoäc quyeàn giöõ con. Coù theå noùi, neáu con caùi laø hoa traùi cuûa tình yeâu vôï choàng, thì loøng muoán coù con, hay tình yeâu thöông con cuûa caû hai vôï choàng, hay ít laø cuûa moät trong hai ngöôøi, cuõng laø yeáu toá quyeát lieät ñeå baûo döôõng haïnh phuùc hoân nhaân cuõng nhö ñeå xaây döïng maùi aám gia ñình vaäy.

Vì vai troø laøm meï ñöôïc baét nguoàn töø vai troø laøm vôï, do ñoù, ngöôøi nöõ naøo soáng ñuùng vai troø laøm vôï cuûa mình seõ thöïc söï laø moät ngöôøi meï toát laønh, ngöôïc laïi cuõng theá, ngöôøi nöõ naøo soáng troïn vai troø laøm meï cuûa mình cuõng seõ thöïc söï laø moät ngöôøi vôï hieàn thuïc. Ngöôøi meï naøo noùi raèng mình thöông con maø laïi höõng hôø vôùi choàng, khinh thöôøng choàng, thaäm chí ly dò choàng laø ngöôøi meï löøa doái con caùi. Ngöôøi vôï naøo noùi raèng mình thöông choàng maø laïi ñua ñoøi thôøi trang hôn chaêm soùc con caùi, chieàu choàng hôn chieàu con, thaäm chí haát huûi con caùi khi chuùng khoâng ñöôïc nhö yù cuûa mình hay cuûa choàng, laø ngöôøi vôï nònh choàng hôn thöông choàng, moät luùc naøo ñoù khoâng ñöôïc choàng ñaùp öùng nhö loøng mong öôùc, hoï seõ baát caàn caû choàng laãn con. Theá nhöng, laøm theá naøo ñeå bieát ñöôïc moät ngöôøi vôï thöïc söï ñaõ ñoùng ñuùng vai troø laøm meï cuûa hoï?

Caùch Thöùc Theå Hieän Vai Troø Laøm Meï

Neáu vai troø laøm meï ñöôïc xuaát xöù baét nguoàn töø nöõ tính cuûa ngöôøi ñaøn baø, cuõng nhö ñöôïc baét ñaàu khôûi söï töø khi laøm vôï nôi taùc ñoäng trao thaân cho choàng ñeå laõnh nhaän tinh chaát söï soáng töø choàng, thì vai troø laøm meï cuûa ngöôøi nöõ laø vai troø laøm meï cuûa söï soáng. Thaät vaäy, neáu vai troø laøm cha ñöôïc theå hieän treân heát ôû traùch nhieäm vaø khaû naêng cuûa hoï trong vieäc giaùo duïc con caùi hôn laø ôû phaän söï cuûa hoï ñi laøm nuoâi con, thì vai troø laøm meï cuõng ñöôïc theå hieän moät caùch chuyeân bieät vaø thöïc teá nhaát nôi vieäc chaêm soùc söï soáng ngay töø khi noù vöøa xuaát hieän nhö moät maàm thai trong loøng mình, cho ñeán khi söï soáng aáy thaønh hình ngöôøi ra chaøo ñôøi, vaø sau ñoù phaùt trieån taàm voùc laøm ngöôøi vaøo ñôøi.

Ñuùng theá, maàu nhieäm söï soáng, duø tinh chaát cuûa noù ñöôïc phaùt xuaát töø thaân theå ngöôøi cha, song laïi ñöôïc gaén lieàn vôùi thaân phaän ngöôøi meï. Söï soáng gaén lieàn vôùi thaân phaän ngöôøi meï ñeán noãi, ngöôøi meï baáy giôø haàu nhö coù toaøn quyeàn sinh töû treân söï soáng naøy. Neáu ngöôøi meï pro-choice phoø quyeàn töï quyeát nhaát ñònh phaù thai thì söï soáng voâ toäi baát löïc cuõng khoâng theå choáng cöï vaø toàn taïi. Neáu ngöôøi meï cheát baát ñaéc kyø töû thì söï soáng cuõng trieät tieâu theo hoï. Neáu ngöôøi meï aên uoáng ñaøng hoaøng, söï soáng thöôøng seõ ñaày ñuû döôõng chaát ñeå chaúng nhöõng phaùt trieån trong töû cung cuûa hoï maø coøn sung söùc trong cuoäc soáng sau khi ra ñôøi nöõa. Traùi laïi, neáu ngöôøi meï nghieän huùt xì ke maù tuùy, hay thuoác laù, hoaëc cho duø caàn phaûi uoáng thuoác truï sinh ñeå trò beänh cuûa mình trong thôøi gian cöu mang ñi nöõa, söï soáng coù nguy cô seõ trôû thaønh moät ñöùa beù chaäm phaùt trieån sau naøy. Neáu ngöôøi meï quaù vaát vaû naëng nhoïc laøm vieäc veà phaàn xaùc, hay quaù lo aâu phieàn muoän trong taâm hoàn trong thôøi gian cöu mang, söï soáng coù theå seõ bò xaåy thai v.v. Toùm laïi, söï soáng hoaøn toaøn leä thuoäc vaøo ngöôøi meï, vaø ngöôøi meï trong thôøi gian cöu mang söï soáng chaúng nhöõng laøm chuû söï soáng maø coøn soáng cho söï soáng nöõa, moät tinh thaàn yeâu thöông caùi ruoät thòt thuoäc veà mình ñoù baét ñaàu trieån nôû thaønh baûn naêng vaø chöùc naêng cuûa vai troø laøm meï nôi ngöôøi con gaùi baét ñaàu coù con.

Thaät vaäy, neáu vai troø laøm boá chính yeáu laø ôû choã giaùo duïc con caùi, baèng chính ñôøi soáng laøm ngöôøi cao caû “nhö nuùi thaùi sôn” neâu göông cho con, laøm con caûm meán, kính phuïc vaø ngöôõng moä theá naøo, thì vai troø laøm meï chính yeáu laø ôû choã soáng cho con caùi, soáng moät ñôøi “bao la nhö bieån thaùi bình daït daøo” nhö vaäy, baèng moät con tim “nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra”, chaúng nhöõng ñöôïc toû hieän qua thôøi gian cöu mang, maø coøn trong thôøi gian chuùng phaùt trieån veà theå lyù laãn taâm lyù nöõa. Khoâng theå tìm ñaâu ra ngoaøi nôi ngöôøi meï nhöõng hình aûnh nhö aáp uû con, baèng caùch aüm con vaøo loøng vaø vaïch vuù cho con buù laø hình aûnh tuyeät vôøi nhaát maø chæ coù ôû nôi ngöôøi phuï nöõ, moät hình aûnh ngöôøi meï chia seû chaát soáng cuûa mình cho con mình. Hình aûnh vöøa laøm heát vieäc naøy vieäc kia trong nhaø vöøa troâng chöøng con, luùc naøo cuõng sôï con bò nguy hieåm, thaáy con taäp teãnh böôùc ñi khoâng vöõng bò ngaõ xuoáng ñaát, lieàn chaïy ñeán beá ngay con leân, laáy tay xoa choã ñau cuûa con roài ñaùnh choã ñaát laøm cho noù vaáp ñoù ñeå doã con nín khoùc. Hình aûnh chieàu con quaù baûo con khoâng ñöôïc nöõa, chæ bieát aâm thaàm khoùc moät mình, hay hình aûnh thaáy con bò boá ñaùnh thì leân tieáng can thieäp, “anh ñaùnh em ñi ñöøng ñaùnh noù nhö theá”. Hình aûnh nhoû nheï khuyeân con sau khi chuùng bò boá chuùng la maéng, thaäm chí traùch choàng tröôùc maët chuùng ñeå goïi laø an uûi chuùng, “boá con noùng tính quaù tay, con bieát roài maø, ñöøng chaáp oâng aáy”, “ai baûo moãi laàn oâng aáy uoáng röôïu vaøo con laïi toû thaùi ñoä nhö theá” v.v., laøm chuùng laïi caøng leân nöôùc khoâng coi boá ra gì. Hình aûnh giaáu choàng duùi cho con nhöõng gì con ñoøi, thaäm chí caû tröôøng hôïp bieát chaéc chaén noù xin tieàn ñeå ñi chôi côø baïc, huùt saùch, laøm baäy, vì hy voïng raèng nhôø ñoù, nhôø tình yeâu cuûa mình ñoù, noù seõ söûa ñoåi con ngöôøi, “laàn naøy thoâi nheù”, “ñaây laø laàn cuoái nghe con” v.v.

Duø sao ñi nöõa, taän ñaùy loøng, khoâng bao giôø ngöôøi meï muoán cho con mình trôû thaønh hö thaân maát neát. Baø laøm gì cuõng chæ mong cho con ñöôïc laønh maïnh veà phaàn xaùc cuõng nhö laønh thaùnh veà tinh thaàn. Cuoäc ñôøi laøm meï thaät söï laø cuoäc soáng cho choàng cho con, hoaøn toaøn hy sinh phuïc vuï cho ñôøi, nhöõng hy sinh, ñoâi khi hay nhieàu khi, khoâng ñöôïc ai bieát ñeán, traùi laïi, thaäm chí coøn bò choàng coi thöôøng phuû nhaän, coøn bò con keâu ca laïm duïng, coøn bò ñôøi leân aùn: “con hö taïi meï, chaùu hö taïi baø”. Toùm laïi, khaùch quan maø noùi, moät khi ñeà caäp ñeán vai troø laøm meï laø ñeà caäp ñeán vai troø cuûa moät con ngöôøi hoaøn toaøn soáng cho ñôøi hôn laø cho mình, cho ñi hôn nhaän laõnh, hay ñuùng hôn, nhaän laõnh ñeå cho ñi. Nhaän laõnh töø trôøi, vôùi baûn chaát vaø theå chaát nöõ nhaân, nhaän laõnh töø choàng, vôùi tinh chaát söï soáng. Neáu vai troø laøm cha ñöôïc theå hieän nôi vai troø laøm ngöôøi cuûa nam nhaân theá naøo, thì vai troø laøm meï cuõng ñöôïc theå hieän nôi vai troø laøm ngöôøi cuûa nöõ giôùi nhö vaäy. Tuy nhieân, neáu vai troø laøm ngöôøi cuûa ngöôøi cha trong vieäc giaùo duïc con caùi laø ôû caùi theá giaù vaø uy tín cuûa oâng, thì vai troø laøm ngöôøi cuûa ngöôøi meï trong vieäc chaêm lo saên soùc chaúng nhöõng cho con caùi maø coøn cho caû choàng mình chính laø ôû taám loøng töø aùi vaø bao dung cuûa baø. Thaät vaäy, neáu ôn goïi laøm ngöôøi noùi chung cuûa taát caû moïi con ngöôøi soáng treân traàn gian naøy laø ôn goïi soáng cho nhau, moät ôn goïi duy nhaát laøm cho con ngöôøi ñaït ñeán taàm voùc thaønh nhaân cuûa mình, nhôø ñoù hoï coù theå chieám höôûng moät haïnh phuùc chaân chính vaø troïn veïn, thì ôn goïi laøm ngöôøi ñöôïc theå hieän soáng ñoäng nhaát vaø cuï theå nhaát nôi vai troø laøm meï cuûa ngöôøi phuï nöõ vaäy. Coù theå noùi, laøm ngöôøi chính laø ôû choã bieát ñoùng vai troø laøm meï, vaø vai troø laøm meï chính laø soáng troïn ôn goïi laøm ngöôøi cuûa mình.

Taâm Phöông Cao Taán Tónh,

(Baøi chia seû cho buoåi phaùt thanh Vui Möøng Vaø Hy Voïng 36, 22/9/2002)

VAI TRÒ LÀM MẸ

C Ủ A N Ữ G I Ớ I
 

Trần Mỹ Duyệt

 

Khi nói về vai trò làm mẹ, nhiều người cho rằng đề tài này dễ bàn và dễ nói hơn vai trò làm cha hay làm bố. Thật ra dù là cha hay mẹ, thì sự gắn bó và cần thiết cho người con vẫn là những gì không thể thiếu sót trong cuộc sống tinh thần, thể xác và tâm lý của người con. Như tôi đã trình bày trong kỳ phát thanh trước, người cha cũng phải có trách nhiệm trực tiếp đến tương lai con cái. Vẫn phải dành nhiều giờ cho con cái vì sự cần thiết và những gắn bó chặt chẽ với con cái trong lãnh vực tâm lý phát triển và giáo dục. Vì những ràng buộc chặt chẽ của người mẹ với người con ngay trong những ngày tháng còn trong thai kỳ, cũng như sau này khi em chào đời đã làm cho vai trò làm mẹ của người phụ nữ trở thành mật thiết, gắn liền với cuộc sống người con hơn. Do đó, khi đề cập tới vai trò làm mẹ, thì đặc tính giáo dục phải được kể là ưu tiên và cần thiết nhất.

Một nhận xét có tính cách giáo dục, đó là: “Muốn giáo dục một đứa trẻ, thì phải giáo dục nó 20 năm trước khi đứa bé đó chào đời”. Lời phát biểu này có vẻ khoa ngôn và mang nhiều tính cách lý thuyết, nhưng nếu để tâm suy nghĩ, thì những lời ấy không có gì là cao vời lý thuyết. Ngược lại, nó rất thực tế và cần thiết do sự gắn bó, mật thiết của người mẹ mà ảnh hưởng giáo dục của bà đối với con bà. Người Việt Nam có câu: “Phúc đức tại mẫu”. Ý nói, cái phúc đức của người con kín múc từ nơi người mẹ. Hoặc cũng có thể là người con nào đó sẽ thấy mình thật có phúc vì có một người mẹ gương mẫu, đạo hạnh và biết cách giáo dục con.

Rất tiếc hình ảnh đẹp của nữ giới đang gặp nhiều biến rạng trong thế giới và xã hội ngày nay. Người ta đã dùng hình ảnh, thân xác và tất cả sự quyến rũ của nữ giới để đầu tư vào những mục đích thương mại, đôi khi mang mầu sắc chính trị và tôn giáo nữa. Do đó, hình ảnh của một phụ nữ với vai trò làm mẹ đang bị mờ ảo, cuốn hút vào trào lưu văn hóa và lối sống hiện nay. Trước hiện tượng xã hội ấy nhiều bà mẹ tốt thật sự cảm thấy lúng túng và khó nhận định chỗ đứng của mình. Điều này cũng khiến cho nhiều người con hoang mang và tự hỏi, mẹ tôi là ai?

Thật vậy, một trong những điểm đen làm cho bức tranh người mẹ trở thành mất vẻ duyên dáng, dễ thương là thái độ chủ động của nữ giới trong vấn đề ly thân ly dị. Điều này dường như đi ngược lại với những nét đẹp truyền thống và bản tính cố hữu của nữ giới là tìm gặp và hạnh phúc với mái ấm gia đình, trong đó có việc sinh sản, giáo dục và thương yêu con cái. Do hành động chủ động trong hầu hết các cuộc ly thân, ly dị, nhiều người phụ nữ đã làm mất đi tính chất cao cả của vai trò làm mẹ của họ. Bởi vì ai cũng biết rằng, dù gì đi nữa, thì phụ nữ cũng không thể nào làm tròn vai trò làm mẹ, nếu như trong gia đình thiếu vắng bóng hình của người cha, người chủ gia đình. Những cuộc khảo cứu tâm lý và xã hội cũng cho hay, người phụ nữ trong các gia đình thiếu vắng đàn ông, thiếu vắng người chồng đã tỏ ra rất nhiều lúng túng và hầu như khó lòng giải quyết trong nhiều trường hợp. Một thí dụ điển hình như thay một bóng đèn trong phòng ngủ hay phòng tắm chẳng hạn.

Ngoài ra, vì quá chú trọng vào nét đẹp thể xác, nhiều phụ nữ đã vô tình làm mất đi nét đẹp tâm linh là những đức tính cần thiết để làm nên một người phụ nữ, nhất là một người mẹ. Điều này cũng đang làm cho hình ảnh của người mẹ trong nhiều gia đình trở nên kém vẻ hấp dẫn. Nhiều phụ nữ trong nhiều gia đình ngày nay hầu như chỉ chú trọng vào việc tu sửa sắc đẹp bên ngoài của mình. Họ băn khoăn, lo lắng đến việc sửa mũi, chống cằm, nâng ngực, hút mỡ bụng, xâm chân mày, mí mắt, viền môi hơn việc chuyên tâm học hỏi và hiểu biết những điều cần thiết trong việc giáo dục con cái. Nhiều phụ nữ ngày nay rành rẽ và am tường đến chuyên nghiệp về các cách thức làm đẹp cho thân xác, nhưng ngược lại, rất yếu kém và hầu như không biết gì đến lãnh vực tâm lý, giáo dục con cái. Vì mất nhiều thời giờ vào việc trang điểm, mua sắm, hoặc xe xua với người này, người khác, nên nhiều người mẹ đã không còn giờ cho con, cho việc giáo dục, nhất là làm gương sáng cho con.

Sau cùng, nhiều phụ nữ ngày nay đã tỏ ra quá ích kỷ, nếu không muốn nói là đã chỉ sống cho họ, cho những khát vọng cuồng nhiệt của tình cảm và tình dục của họ. Vì mục đích ấy, nhiều người đã ngừa thai, phá thai, đến độ không còn khả năng sinh sản. Phần lớn những phụ nữ này đã để lại những dấu vết đau khổ không những cho chính họ mà còn cho con cái họ. Tại những trung tâm điều trị tâm thần, trong những chương trình cho người tàng tật hay khuyết tật về tinh thần và thể lý đã cho thấy rõ điều này. Có những phụ nữ vì nếp sống buông túng, say sưa, nghiện hút, hoặc vì quá chú trọng vào những hưởng lợi dục vọng đến độ đã sinh ra những người con tật nguyền. Sự có mặt và cuộc đời của các em là một nhân chứng sống động và hùng hồn cho những hưởng thụ và ích kỷ của cha hoặc mẹ em, nhất là mẹ em. Rất tiếc, là nhiều bà mẹ này vẫn không nhận ra lỗi lầm của họ, ngược lại đã đổ lổi cho trời, phật, hoặc tuổi tác, hay bất cứ một lý do nào khác.

Thật ra, ba nguyên nhân tiêu cực trên không làm cho hào quang của các bà mẹ bị giảm sút nếu đem so sánh với tấm lòng trời biển của người mẹ, nhưng nếu có thể trách được, thì tại sao ta không làm. Đó là những điểm thực hành mà thiết tưởng nếu để ý, nhiều phụ nữ sẽ tránh được những thảm trạng cho chính bản thân họ, mà còn làm ích cho thế hệ con cháu họ sau này. Một điều làm cho nữ giới hãnh diện và cần thiết để xét xem về mình khi nhắc nhở đến vai trò làm mẹ, đó là câu nói thời danh của Anphôngxô, Đấng Sáng Lập Dòng Chúa Cứu Thế, là: “Tất cả những gì tôi có, đều do mẹ tôi ban cho”. Hoặc câu: “Phúc đức tại mẫu” của Việt Nam, là ánh hào quang ngời sáng trên vương miện của một bà mẹ.

Tâm lý phát triển và tâm lý giáo dục cho hay, ngay từ khi em bé được hoài thai trong lòng thai mẫu, em đã mang trọn vẹn những gì mà cha em và mẹ em cho em. Từng ngày, và từng giờ em lớn lên, sống bằng những dòng máu nóng của mẹ, và ảnh hưởng từng hơi thở, lời nói, hay một tác động nhỏ của mẹ. Chính vì thế, khi lọt lòng mẹ, dù em chưa nhìn thấy mẹ em là ai, nhưng bản năng và sức cuốn hút của người mẹ đã cho em biết rõ ràng chỉ có một người nào đó mới chính là mẹ em. Và rồi em hoàn toàn lệ thuộc vào người ấy. Đó cũng là sức mạnh vô hình và siêu việt của người mẹ, nằm trong hai thiên chức cao cả nhất của người phụ nữ, như tôi đã có dịp trình bày là thiên chức làm vợ và làm mẹ.

Tóm lại, trong những nghịch cảnh của những thay đổi về văn hóa và môi trường sống, thiết tưởng phụ nữ Việt Nam nên suy nghĩ trở lại và tìm về với cội nguồn dân tộc. Họ nên nắm giữ tất cả những truyền thống tốt và học hỏi thêm từ những nền văn hóa mới và môi trường mình đang sống. Có như thế, họ mới giữ được giống nòi, giữ được văn hóa, giữ được truyền thống của dân tộc, nhất là họ mới đóng góp cho đời những tác phẩm tuyệt vời của tình thương yêu và sự hy sinh cao cả qua những người mà họ được hãnh diện goị là con. Oâi! Đẹp thay thiên chức làm mẹ của nữ giới.