VAÁN ÑAÙP TOÙM OÂN HAI VAÊN KIEÄN TRUYEÀN GIAÙO
Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi cuûa ÑTC Phaoloâ VI
vaø
Thoâng Ñieäp Redemptoris Missio cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II
1- Hai vaên kieän Evangelii Nuntiandi (töø ñaây seõ ñöôïc vieát taét laø EN) vaø Redemptoris Missio (RM), theo chieàu höôùng cuûa mình, ñeàu laø nhöõng gì noái daøi vaø khai trieån Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II (xem EN ñoaïn 3 vaø 4), nhaát laø Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes (xem RM ñoaïn 2.3, vaên kieän naøy ñaõ nhaéc ñeán chöõ ad gentes taát caû 44 laàn). Tuy nhieân, khi vieát hai vaên kieän naøy, chaéc chaén moãi vò Giaùo Hoaøng ñeàu coù lyù do rieâng cuûa mình vaø nhaém ñeán nhöõng muïc tieâu khaùc nhau. Vaäy caùi khaùc nhau chính yeáu nôi hai vaên kieän EN vaø RM naøy laø gì?
Þ Caùi khaùc nhau chính yeáu nôi hai vaên kieän EN vaø RM ñöôïc bieåu loä ôû ngay chuû ñeà vaên kieän cuõng laø yù nghóa cuûa nhan ñeà vaên kieän. Trong khi EN “suy nieäm” veà Vieäc Truyeàn Baù Phuùc AÂm Hoùa trong Theá Giôùi Taân Tieán, thì RM “keâu goïi” veà Vieäc Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cho Caùc Daân Toäc. Bôûi theá, troïng taâm vaø muïc tieâu khaùc nhau ñeå hai vò Giaùo Hoaøng vieát hai vaên kieän naøy ñaõ ñöôïc caùc ngaøi cho bieát trong phaàn môû ñaàu cuûa moãi vaên kieän. Troïng taâm cuûa EN laø “quyeàn löïc cuûa Phuùc AÂm” (ñoaïn 4), vaø muïc tieâu laø “con ngöôøi taân tieán” (ñoaïn 3) noùi chung; trong khi ñoù, troïng taâm cuûa RM laø “hoaït ñoäng truyeàn giaùo” (ñoaïn 1.2) vaø muïc tieâu laø “ad gentes” töùc cho thaønh phaàn ngoaøi Kitoâ giaùo (ñoaïn 2.2).
2- Tuy nhieân, ñeå coù theå naém ñöôïc taát caû coát loõi cuûa töøng vaên kieän laø ñieåm qui tuï hay chi phoái toaøn theå noäi dung cuûa vaên kieän, nhôø ñoù, chuùng ta môùi coù theå hieåu ñöôïc nguyeân veïn vaø chính xaùc moãi vaên kieän theo chieàu höôùng rieâng cuûa taùc giaû, nhö caâu giaûi ñaùp soá 1 treân ñaây nhaän ñònh, thì caàn phaûi caên cöù vaøo choã naøo?
Þ Caàn phaûi caên cöù vaøo caâu ñònh nghóa veà chuû ñeà cuûa moãi moät vaên kieän.
Caâu ñònh nghóa veà chuû ñeà cuûa EN nhö sau:
· “Ñoái vôùi Giaùo Hoäi, truyeàn baù phuùc aâm hoùa nghóa laø mang Tin Möøng cho taát caû moïi taàng lôùp nhaân loaïi, ñeå roài, nhôø aûnh höôûng cuûa Tin Möøng, bieán ñoåi nhaân loaïi töø beân trong vaø laøm cho nhaân loaïi neân môùi: ‘Giôø ñaây Ta laøm cho moïi taïo vaät neân môùi’ (Rev.21:5; x.2Cor.5:17; Gal.6:15). Theá nhöng, seõ khoâng coù moät taân nhaân loaïi, neáu tröôùc heát khoâng coù nhöõng con ngöôøi môùi ñöôïc canh taân nhôø Bí Tích Röûa Toäi (x.Rm.6:4) vaø nhôø cuoäc soáng theo Phuùc AÂm (x.Eph.4:23-24; Col.3:9-10). Theá neân, muïc ñích cuûa vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa chính laø vieäc caûi ñoåi noäi taâm naøy, vaø neáu caàn phaûi dieãn ñaït baèng moät caâu noùi thì caùch hay nhaát laø noùi theá naøy, Giaùo Hoäi truyeàn baù phuùc aâm hoùa laø Giaùo Hoäi tìm caùch hoaùn caûi, baèng nguyeân thaàn löïc cuûa söù ñieäp maø Giaùo Hoäi coâng boá, löông taâm cuûa caû caù nhaân cuõng nhö taäp theå con ngöôøi, nhöõng hoaït ñoäng hoï laøm cuøng vôùi cuoäc soáng vaø hoaøn caûnh cuûa hoï”. (ñoaïn 18)
Caâu ñònh nghóa veà chuû ñeà cuûa RM nhö sau:
· “’Hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi khoâng gì khaùc vaø khoâng gì hôn laø vieäc boäc loä hay laø vieäc toû hieän döï aùn cuûa Thieân Chuùa, cuøng vôùi vieäc laøm hoaøn taát döï aùn naøy treân theá giôùi cuõng nhö trong lòch söû, moät lòch söû Thieân Chuùa ñang minh nhieân hoaøn thaønh lòch söû cöùu ñoä baèng caùc vieäc truyeàn giaùo (Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, ñoaïn 9; xem Chöông II, 10-18)’”. (ñoaïn 41);
“Taát caû moïi theå thöùc cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo ñeàu nhaém ñeán vieäc loan truyeàn naøy, moät vieäc loan truyeàn baøy toû vaø daãn ñeán moät maàu nhieäm ñöôïc giöõ kín qua caùc thôøi ñaïi vaø ñöôïc toû ra cho thaáy nôi Chuùa Kitoâ (x. Eph 3:3-9; Col 1:25-29), maàu nhieäm ôû ngay coát loõi cuûa söù meänh truyeàn giaùo vaø ñôøi soáng Giaùo Hoäi, laøm maáu choát chi phoái toaøn theå vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa”. (ñoaïn 44.1);
“Trong thöïc taïi phöùc taïp cuûa vieäc truyeàn giaùo, vieäc rao giaûng tieân khôûi ñoùng moät vai troø troïng yeáu vaø khoâng theå thay theá ñöôïc, vì noù ñem con ngöôøi ‘vaøo maàu nhieäm tình yeâu Thieân Chuùa, Ñaáng môøi goïi hoï döï phaàn cuøng moái lieân heä rieâng tö vôùi chính Ngaøi trong Chuùa Kitoâ’ (Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, ñoaïn 13), vaø môû ñöôøng cho hoï trôû veà vôùi Ngaøi. Ñöùc tin ñöôïc phaùt sinh töø vieäc rao giaûng, vaø moïi coäng ñoàng giaùo hoäi ñeàu ñöôïc baét nguoàn vaø soáng ñoäng töø vieäc ñaùp öùng rieâng tö cuûa moãi tín höõu ñoái vôùi vieäc rao giaûng naøy (xem ÑTC Phaoloâ VI, Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, ñoaïn 15: loc. cit., 13-15; Coâng Ñoàng Chung vaticanoâ II, Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, ñoaïn 13-14). Nhö toaøn theå coâng cuoäc cöùu ñoä laáy Chuùa Kitoâ laøm taâm ñieåm theá naøo, thì toaøn theå hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuõng nhaém ñeán vieäc loan truyeàn maàu nhieäm cuûa Ngöôøi nhö vaäy”. (ñoaïn 44.2)
3- Caên cöù vaø xoay quanh caâu ñònh nghóa chuû yeáu cuûa mình, nhö ñöôïc xaùc ñònh ôû caâu giaûi ñaùp soá 2 treân ñaây, hai vaên kieän EN vaø RM ñöôïc boá cuïc ra sao?
Þ Tuy coù nhöõng troïng taâm vaø muïc tieâu khaùc nhau, EN vaø RM haàu nhö coù cuøng moät boá cuïc (daøn baøi) gioáng nhö nhau, nghóa laø cuõng coù moät noäi dung “nhaát laõm” töông töï nhö sau:
Veà taâm ñieåm noàng coát cuûa chuû ñeà
- EN: phaàn I veà Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi ñoái vôùi vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa, phaàn II veà baûn chaát cuûa truyeàn baù phuùc aâm hoùa, vaø phaàn III veà noäi dung cuûa vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa;
- RM: phaàn I veà Chuùa Gieâsu Kitoâ laø Ñaáng Cöùu Ñoä duy nhaát, phaàn II veà Vöông Quoác cuûa Thieân Chuùa, vaø phaàn III veà Thaùnh Linh laø taùc nhaân chính cuûa vieäc truyeàn giaùo.
Veà ñoái töôïng nhaém tôùi cuûa chuû ñeà
- EN: phaàn V veà thaønh phaàn thöøa höôûng vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa;
- RM: phaàn IV veà chaân trôøi bao roäng cuûa vieäc truyeàn giaùo cho caùc daân nöôùc.
Veà ñöôøng loái ñeå thöïc hieän chuû ñeà
- EN: phaàn IV veà caùc phöông phaùp truyeàn baù phuùc aâm hoùa;
- RM: phaàn V veà nhöõng ñöôøng loái truyeàn giaùo.
Veà taùc nhaân ñeå thöïc hieän chuû ñeà
- EN: phaàn VI veà caùc nhaân vieân truyeàn baù phuùc aâm hoùa;
- RM: phaàn VI veà caùc vò laõnh ñaïo vaø nhaân vieân toâng ñoà truyeàn giaùo, vaø phaàn VII veà vieäc coäng taùc trong hoaït ñoäng truyeàn giaùo.
Veà tinh thaàn ñeå thöïc hieän chuû ñeà
- EN: phaàn VII veà tinh thaàn truyeàn baù phuùc aâm hoùa;
- RM: phaàn VIII veà linh ñaïo truyeàn giaùo.
4- Tuy khoâng ñöôïc lieät keâ trong phaàn boá cuïc, nhö trong caâu giaûi ñaùp soá 3 treân ñaây cho thaáy, hai vaên kieän cuõng ñeàu neâu leân nhöõng trôû ngaïi trong vieäc thöïc hieän chuû ñeà treân thöïc teá. Vaäy nhöõng trôû ngaïi trong vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa vaø hoaït ñoäng truyeàn giaùo cho caùc daân toäc ñöôïc hai vaên kieän naøy nhaéc tôùi laø gì?
Þ EN chæ nhaéc tôùi nhöõng trôû ngaïi ñoái noäi (trong Giaùo Hoäi, nôi nhaân löïc) vaø veà taâm hoàn laãn tö töôûng maø thoâi:
Trôû ngaïi trong taâm hoàn: “Chuùng Toâi seõ chæ ñeà caäp ñeán tình traïng thieáu loøng soát meán. Trôû ngaïi naøy caøng traàm troïng hôn nöõa vì noù phaùt xuaát töø beân trong. Noù boäc loä cho thaáy ôû choã meät moûi, maát haêng haùi, dung hoøa, thieáu haøo höùng, nhaát laø thieáu vui veû vaø hy voïng…………...” (ñoaïn 80.2)
Trôû ngaïi nôi tö töôûng: “Loøng soát meán naøy tröôùc heát ñoøi chuùng ta phaûi bieát loaïi tröø nhöõng lyù do traùnh neù laøm ngaên trôû vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa. Chaéc chaén lyù do traùnh neù tai haïi ngaám ngaàm nhaát ñoù laø nhöõng lyù do ngöôøi ta naïi vaøo giaùo huaán naøy noï cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II. Bôûi theá, ngöôøi ta raát thöôøng hay nghe thaáy caùc kieåu noùi khaùc nhau laø, vieäc aùp ñaët chaân lyù, cho duø laø chaân lyù cuûa Phuùc AÂm, hay vieäc aùp ñaët ñöôøng loái, cho duø laø ñöôøng loái cöùu ñoä, chính laø vieäc vi phaïm ñeán quyeàn töï do toân giaùo. Chöa heát, taïi sao laïi phaûi loan truyeàn Phuùc AÂm maø laøm gì, vì caû theá giôùi ñöôïc cöùu ñoä khi hoï soáng theo loøng chính tröïc? Cuõng theá, chuùng ta bieát raèng, theá giôùi vaø lòch söû ñaày nhöõng ‘haït gioáng Lôøi Chuùa’; bôûi theá, khoâng phaûi laø aûo töôûng hay sao khi chuû tröông mang Phuùc AÂm ñeán choã coù saün haït gioáng do chính Chuùa ñaõ gieo vaõi?” (ñoaïn 80.3 vaø 80.4)
Þ RM ñeà caäp tôùi caû trôû ngaïi ñoái ngoaïi laãn ñoái noäi:
Trôû ngaïi ñoái ngoaïi: “ÔÛ moät soá xöù sôû ñaõ töø choái khoâng cho caùc nhaø truyeàn giaùo vaøo. Taïi nhöõng nôi khaùc, chaúng nhöõng caám khoâng ñöôïc thöïc hieän vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa maø coøn caám caû vieäc trôû laïi nöõa, thaäm chí caû vieäc thôø phöôïng theo Kitoâ giaùo. Coù nôi trôû ngaïi gaây ra bôûi baûn chaát cuûa vaên hoùa, nhö vieäc truyeàn ñaït söù ñieäp Phuùc AÂm ñöôïc coi laø khoâng thích hôïp hay khoâng theå naøo hieåu noåi, vaø vieäc trôû laïi ñöôïc coi nhö laø vieäc ruoàng boû daân toäc cuøng vôùi vaên hoùa cuûa mình”. (ñoaïn 35.2)
Trôû ngaïi ñoái noäi: “Cuõng khoâng thieáu nhöõng khoù khaên ôû ngay trong noäi boä cuûa thaønh phaàn Daân Chuùa; thaät vaäy, nhöõng khoù khaên naøy laø nieàm ñau ñôùn nhaát cuûa taát caû moïi ngöôøi. Caùi khoù khaên ñaàu tieân ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI vaïch ra cho thaáy laø ‘vieäc thieáu loøng soát meán’. Trôû ngaïi naøy caøng traàm troïng hôn nöõa vì noù phaùt xuaát töø beân trong. Noù boäc loä cho thaáy ôû choã meät moûi, maát haêng haùi, dung hoøa, thieáu haøo höùng, nhaát laø thieáu vui veû vaø hy voïng’ (Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, ñoaïn 80). Nhöõng trôû ngaïi lôùn lao khaùc ñoái vôùi hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi bao goàm caû nhöõng vaán ñeà chia reõ giöõa Kitoâ höõu vôùi nhau (xem Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, ñoaïn 6), vaán ñeà baêng hoaïi kitoâ giaùo trong caùc xöù sôû Kitoâ giaùo, vaán ñeà sa suùt ôn keâu goïi hoaït ñoäng toâng ñoà, vaø vaán ñeà chöùng töø nôi tín höõu cuõng nhö coäng ñoàng Kitoâ höõu khoâng bieåu loä baèng vieäc soáng theo göông Chuùa Kitoâ. Theá nhöng, moät trong nhöõng lyù do nghieâm troïng nhaát ñoái vôùi tình traïng thieáu höùng khôûi trong coâng vieäc truyeàn giaùo ñoù laø caùi khuynh höôùng ñaày nhöõng döûng döng, moät khuynh höôùng maø tieác thay cuõng xaåy ra nôi caû thaønh phaàn caùc Kitoâ höõu nöõa. Khuynh höôùng naøy baét nguoàn töø caùc quan ñieåm thaàn hoïc sai laàm, coù ñaëc tính cuûa khuynh höôùng ñaïo nghóa töông ñoái, ñeå roài chuû tröông laø ‘ñaïo naøo cuõng toát nhö nhau’. Vôùi nhöõng lôøi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI, chuùng ta coù theå theâm laø, coøn coù moät soá ‘nhöõng lyù do traùnh neù laøm ngaên trôû vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa. Chaéc chaén lyù do traùnh neù tai haïi ngaám ngaàm nhaát ñoù laø nhöõng lyù do ngöôøi ta naïi vaøo giaùo huaán naøy noï cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II’ (Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, ñoaïn 80)”. (ñoaïn 36.1)
5- Theo EN vaø RM, toät ñænh cuûa tieán trình ñeå ñaït ñöôïc chuû ñeà (truyeàn baù phuùc aâm hoùa hay hoaït ñoäng truyeàn giaùo) laø gì?
Þ Theo EN, tieán trình vaø toät ñænh cuûa chuû ñeà truyeàn baù phuùc aâm hoùa ñöôïc toùm goïn nhö sau:
Tieán trình cuûa vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa ñöôïc lieät keâ thöù töï nhö sau: “Truyeàn baù phuùc aâm hoùa laø moät tieán trình phöùc hôïp ñöôïc caáu taïo neân bôûi nhöõng yeáu toá khaùc nhau, ñoù laø vieäc canh taân nhaân loaïi, laø chöùng töø, laø vieäc ra maët rao giaûng, laø vieäc khaêng khít trong loøng, laø vieäc gia nhaäp coäng ñoàng, laø vieäc chaáp nhaän nhöõng daáu chæ, laø saùng kieán toâng ñoà” (ñoaïn 52.3).
Toät ñænh cuûa vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa laø ñöôïc bieán ñoåi vaø trôû thaønh toâng ñoà: “Thöïc söï vieäc loan baùo chæ tieán ñeán möùc ñoä phaùt trieån troïn veïn khi noù ñöôïc laéng nghe, chaáp nhaän vaø ñoàng hoùa, vaø khi noù laøm noåi daäy moät nieàm gaén boù thöïc söï nôi con ngöôøi laõnh nhaän noù. Moät nieàm gaén boù vôùi caùc chaân lyù maø Chuùa ñaõ maïc khaûi theo tình thöông cuûa Ngaøi; hôn theá nöõa, moät nieàm gaén boù vôùi chöông trình soáng - moät cuoäc soáng nhôø ñoù ñöôïc bieán ñoåi - maø Ngaøi döï ñònh. Toùm laïi, moät nieàm gaén boù vôùi vöông quoác, töùc laø, vôùi moät ‘taân theá giôùi’, vôùi taân traïng cuûa caùc söï vaät, vôùi taân thöùc cuûa vieäc hieän höõu, cuûa cuoäc soáng, cuûa cuoäc soáng trong coäng ñoàng ñöôïc Phuùc AÂm khai môû. Moät nieàm gaén boù nhö vaäy, khoâng theå naøo tröøu töôïng vaø baát hoäi nhaäp, ñöôïc toû ra moät caùch cuï theå baèng vieäc hieån nhieân ra nhaäp vaøo coäng ñoàng caùc tín höõu”. (ñoaïn 23); “Sau heát, con ngöôøi ñaõ ñöôïc truyeàn baù phuùc aâm hoùa seõ ñi truyeàn baù phuùc aâm hoùa cho ngöôøi khaùc. Ñaây laø baûn traéc nghieäm söï thaät, laø tieâu chuaån truyeàn baù phuùc aâm hoùa, ôû choã, khoâng ñöôïc nghó raèng con ngöôøi caàn phaûi chaáp nhaän Lôøi Chuùa vaø hieán mình cho vöông quoác cuûa Ngaøi, song laïi khoâng caàn trôû thaønh moät ngöôøi laøm chöùng vaø loan baùo Lôøi Chuùa, vöông quoác cuûa Chuùa theo phaän söï cuûa mình”. (ñoaïn 24)
Þ Theo RM, tieán trình vaø toät ñænh cuûa chuû ñeà hoaït ñoäng truyeàn giaùo cho caùc daân nöôùc ñöôïc toùm goïn nhö sau:
Tieán trình thöù töï cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo cho caùc daân nöôùc ñöôïc thöïc hieän nhö sau: “Hoaït ñoäng truyeàn giaùo xöùng danh, töùc laø vieäc truyeàn giaùo ad gentes, nhaém ñeán ‘caùc daân toäc hay caùc nhoùm ngöôøi chöa tin vaøo Chuùa Kitoâ’, ‘nhöõng ngöôøi xa caùch Chuùa Kitoâ’, nhöõng ngöôøi Giaùo Hoäi ‘chöa ñaâm reã’ (xem ÑTC Phaoloâ VI, Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, ñoaïn 18-20: loc. cit., 17-19). Vieäc naøy khaùc haún vôùi caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa giaùo hoäi, vì noù nhaém ñeán caùc nhoùm ngöôøi vaø caùc moâi tröôøng ngoaøi Kitoâ giaùo laø nhöõng gì chöa coù hay chöa ñuû vieäc giaûng daïy Phuùc AÂm cuõng nhö vieäc hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi. Bôûi theá, noù mang ñaëc tính nhö laø moät vieäc loan baùo Chuùa Kitoâ cuøng vôùi Phuùc AÂm cuûa Ngöôøi, vieäc thieát laäp Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø laø vieäc coå voõ caùc giaù trò thuoäc veà Vöông Quoác cuûa Thieân Chuùa” (ñoaïn 34.1)
Toät ñænh cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo cho caùc daân nöôùc laø vieäc con ngöôøi gia nhaäp Giaùo Hoäi vaø vieäc thieát laäp caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông: “Vieäc trôû laïi vaø Pheùp Röûa môû loái gia nhaäp vaøo moät Giaùo Hoäi ñaõ coù saün, hay ñoøi phaûi thieát laäp nhöõng coäng ñoàng môùi laø nhöõng coäng ñoàng tuyeân xöng Chuùa Gieâsu laø Ñaáng Cöùu Theá vaø laø Chuùa. Ñaây laø phaàn thuoäc veà döï aùn cuûa Thieân Chuùa, vì Ngaøi muoán ‘keâu goïi con ngöôøi thoâng phaàn vaøo söï soáng cuûa Ngaøi, khoâng phaûi chæ theo caù nhaân, khoâng coù lieân heä gì vôùi nhau, maø coøn laøm cho hoï thaønh moät daân toäc bao goàm nhöõng ñöùa con cuûa Ngaøi bò phaân taùn khaép nôi qui tuï laïi vôùi nhau neân moät’ (Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, ñoaïn 2; xem Hieán Cheá Tín Lyù veà Giaùo Hoäi Lumen Gentium, ñoaïn 9). (ñoaïn 48.1). Vieäc truyeàn giaùo ad gentes nhaém ñeán muïc tieâu laø thieát laäp caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø phaùt trieån caùc Giaùo Hoäi cho ñeán möùc hoaøn toaøn tröôûng thaønh. Ñoù laø muïc ñích chính yeáu vaø aán ñònh cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo, ñeán noãi vieäc truyeàn giaùo seõ khoâng hoaøn thaønh cho ñeán khi tieán tôùi vieäc thieát laäp moät taân Giaùo Hoäi rieâng bieät, moät Giaùo Hoäi coù theå sinh hoaït bình thöôøng ôû moâi tröôøng ñòa phöông cuûa mình”. (ñoaïn 48.2)
6- Nhöõng vaán ñeà hay khía caïnh hoaëc laõnh vöïc ñaëc bieät ñöôïc caû hai vaên kieän EN vaø RM cuøng nhaéc ñeán lieân quan ñeán chuû ñeà cuûa mình laø gì?
Nhöõng vaán ñeà hay khía caïnh hoaëc laõnh vöïc ñaëc bieät ñöôïc caû hai vaên kieän EN vaø RM cuøng nhaéc ñeán lieân quan ñeán chuû ñeà cuûa mình, ñoù laø hình thöùc coäng ñoaøn cô baûn vaø vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa.
Þ Veà hình thöùc coäng ñoaøn cô baûn theo EN (ñoaïn 58):
“Nhöõng coäng ñoaøn ñích thöïc mang danh xöng naøy seõ laø moät nôi truyeàn baù phuùc aâm hoùa, vì lôïi ích cuûa caùc coäng ñoàng lôùn hôn, nhaát laø cuûa caùc Giaùo Hoäi rieâng. Nhö Chuùng Toâi noùi vaøo luùc keát thuùc cuoäc Thöôïng Hoäi vöøa roài, chuùng seõ laø nieàm hy voïng cho Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, ôû choã:
® Hoï tìm caùch boài boå mình baèng Lôøi Chuùa, vaø khoâng ñeå cho mình bò vöôùng maéc vaøo vieäc ñaáu tranh chính trò, hay vaøo nhöõng yù heä theo thôøi, nhöõng gì ñang muoán khai thaùc khaû naêng nhaân baûn phong phuù cuûa hoï;
® Hoï giöõ mình khoâng ñeå mình bò loâi cuoán bôûi chöôùc caùm doã thònh haønh hôn bao giôø heát, vaøo vieäc choáng khaùng coù qui moâ, cuõng nhö vaøo thaùi ñoä pheâ phaùn cöïc ñoan, vieän lyù laø chính ñaùng vaø laøm theo tinh thaàn hôïp taùc;
® Hoï gaén boù chaët cheõ vôùi Giaùo Hoäi ñòa phöông hoï thuoäc veà, cuõng nhö vôùi Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, nhôø theá, hoï traùnh ñöôïc caùi nguy cô chính yeáu laø töï coâ laäp, roài cho raèng mình môùi laø Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ chính coáng, vaø töø ñoù luaän phi caùc coäng ñoaøn giaùo hoäi khaùc;
® Hoï giöõ moái thoâng hieäp chaân thaønh vôùi caùc vò chuû chieân ñöôïc Chuùa göûi ñeán cho Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi, cuõng nhö vôùi huaán quyeàn ñöôïc Thaàn Linh cuûa Chuùa Kitoâ trao phoù cho caùc vò muïc töû naøy;
® Hoï khoâng bao giôø coi mình nhö nhöõng höôûng thuï vieân duy nhaát hay nhöõng taùc nhaân duy nhaát cuûa vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa – hay ngay caû cho mình laø kho chaát chöùa Phuùc AÂm duy nhaát – traùi laïi, vì nhaän bieát raèng Giaùo Hoäi raát bao roäng vaø ña dieän, neân hoï chaáp nhaän söï kieän laø Giaùo Hoäi caàn phaûi nhaäp theå baèng nhieàu caùch thöùc khaùc nöõa ngoaøi chính caùch qua hoï;
® Hoï luoân luoân phaùt trieån theo nhaän thöùc, moä meán, daán thaân vaø nhieät tình truyeàn giaùo;
® Hoï chöùng toû cho thaáy hoï phoå quaùt trong heát moïi söï vaø khoâng bao giôø laø moät thöù giaùo phaùi.
Caên cöù vaøo nhöõng ñieàu kieän naøy, nhöõng ñieàu kieän chaéc chaén laø nghieâm khaéc song cuõng naâng cao, communauteùs de base mang tính caùch giaùo hoäi môùi töông hôïp vôùi ôn goïi caên baûn nhaát cuûa mình, ôû choã, coäng ñoaøn cô baûn naøy laø nhöõng ngöôøi ñöôïc nghe Phuùc AÂm loan baùo cho mình, vaø laø nhöõng thöøa höôûng vieân ñaëc bieät cuûa vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa naøy, chính hoï seõ sôùm trôû thaønh ngöôøi loan baùo Phuùc AÂm”.
Þ Veà hình thöùc coäng ñoaøn cô baûn theo RM (ñoaïn 51):
“Coù moät hieän töôïng phaùt trieån nhanh choùng nôi caùc Giaùo Hoäi treû trung – moät hieän töôïng ñoâi khi ñöôïc caùc vò Giaùm Muïc vaø Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cuûa caùc vò cho laø moät öu tieân muïc vuï – ñoù laø hieän töôïng “caùc coäng ñoaøn giaùo hoäi cô baûn” (cuõng ñöôïc goïi baèng caùc danh xöng khaùc nöõa), nhöõng coäng ñoaøn ñang chöùng toû cho thaáy laø nhöõng trung taâm ích lôïi cho vieäc ñaøo taïo Kitoâ höõu cuõng nhö vieäc daán thaân truyeàn giaùo. Ñaây laø nhöõng nhoùm Kitoâ höõu, ôû caáp ñoä gia ñình hay trong moät moâi tröôøng thu heïp töông töï naøo ñoù, hoïp nhau laïi ñeå nguyeän caàu, ñoïc Thaùnh Kinh, hoïc giaùo lyù vaø baøn luaän veà caùc vaán ñeà nhaân baûn cuõng nhö giaùo hoäi vôùi yù höôùng daán thaân hoaït ñoäng chung. Nhöõng coäng ñoaøn naøy laø daáu sinh ñoäng trong Giaùo Hoäi, laø duïng cuï huaán luyeän vaø truyeàn baù phuùc aâm hoùa, cuõng laø moät khôûi ñieåm vöõng vaøng cho moät taân xaõ hoäi ñöôïc xaây döïng treân moät ‘neàn vaên minh yeâu thöông’.
Nhöõng coäng ñoaøn naøy phaân nhoû coäng ñoàng giaùo xöù vaø laøm neân coäng ñoàng giaùo xöù, moät coäng ñoàng maø hoï vaãn gaén boù. Hoï ñi saâu vaøo nhöõng mieàn keùm may maén vaø queâ muøa laøng maïc, ñeå trôû neân men cuûa ñôøi soáng Kitoâ giaùo, cuûa vieäc chaêm soùc ngöôøi ngheøo vaø bò boû rôi, cuõng nhö cuûa vieäc daán thaân laøm cho xaõ hoäi ñöôïc bieán ñoåi. Nôi nhöõng coäng ñoaøn giaùo hoäi cô baûn naøy, caù nhaân Kitoâ höõu caûm nghieäm ñöôïc coäng ñoàng, nhôø ñoù, hoï caûm thaáy hoï ñang ñoùng moät vai troø chuû ñoäng vaø ñöôïc phaán khôûi ñeå thoâng coâng laøm vieäc chung. Nhö theá, caùc coäng ñoaøn naøy trôû neân moät phöông tieän truyeàn baù phuùc aâm hoùa vaø laø vieäc rao giaûng tieân khôûi cho Phuùc AÂm, cuõng laø nguoàn cuûa caùc thöøa taùc vuï môùi. Ngoaøi ra, ñöôïc thaám nhaäp tình yeâu Kitoâ giaùo, caùc coäng ñoaøn naøy coøn chöùng toû cho thaáy hoï coù theå thaéng vöôït ñöôïc nhöõng chia reõ, gioøng toäc vaø chuûng toäc.
Heát moïi coäng ñoaøn, neáu thöïc söï laø Kitoâ giaùo, ñeàu phaûi ñöôïc thieát laäp treân Chuùa Kitoâ vaø soáng trong Ngöôøi, ôû choã laéng nghe lôøi Chuùa, taäp trung vieäc caàu nguyeän cuûa mình vaøo Thaùnh Theå, soáng hieäp thoâng vôùi nhau baèng vieäc neân moät loøng trí, cuõng nhö chia seû cho nhau tuøy theo nhu caàu caàn thieát cuûa caùc phaàn töû (x. Acts 2:42-47). Nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI ñaõ nhaéc nhôû, heát moïi coäng ñoaøn naøy phaûi soáng hieäp nhaát vôùi Giaùo Hoäi rieâng cuõng nhö vôùi Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, hoaøn toaøn hieäp thoâng vôùi caùc Vò Chuû Chaên vaø Huaán Quyeàn cuûa Giaùo Hoäi, baèng quyeát taâm hoaït ñoäng truyeàn giaùo vaø khoâng nhöôøng böôùc cho khuynh höôùng coâ laäp hoùa hay nhöõng khai thaùc thuoäc yù thöùc heä (xem Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, ñoaïn 58: loc. cit., 46-49). Cuoäc Thöôïng Hoäi Giaùm Muïc Theá Giôùi naêm 1985 leân tieáng nhö sau: ‘Vì Giaùo Hoäi laø hieäp thoâng, caùc coäng ñoaøn cô baûn môùi, neáu thöïc söï hieäp nhaát vôùi Giaùo Hoäi, môùi laø thöïc söï theå hieän moái hieäp thoâng naøy vaø môùi laø phöông tieän kieán taïo neân moät moái hieäp thoâng saâu xa hôn. Coù theá, nhöõng coäng ñoaøn cô baûn aáy môùi laø nguoàn hy voïng doài daøo cho ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi’ (Final Report, II, C, 6)”.
Þ Veà vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa theo EN (ñoaïn 63):
“Caùc Giaùo Hoäi rieâng, ñöôïc xaây döïng neân khoâng phaûi bôûi nhaân söï maø coøn bôûi caùc khaùt voïng, bôûi caû nhöõng gì phong phuù laãn giôùi haïn, bôûi ñöôøng loái nguyeän caàu, ñöôøng loái yeâu thöông, ñöôøng loái nhìn ñôøi vaø theá giôùi, laø taát caû nhöõng gì phaân bieät nhoùm ngöôøi naøy vôùi nhoùm ngöôøi kia, coù nhieäm vuï phaûi ñoàng hoùa vaø chuyeån ñaït söù ñieäp Phuùc AÂm, khoâng sai xaåy moät chuùt naøo nôi söï thaät chính yeáu cuûa söù ñieäp Phuùc AÂm aáy, vaøo ngoân ngöõ ñeå daân chuùng rieâng cuûa mình hieåu ñöôïc, roài ñem söù ñieäp Phuùc AÂm naøy loan baùo baèng thöù ngoân ngöõ aáy.
Vieäc chuyeån ñaït phaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch yù thöùc, nghieâm caån, toân troïng vaø ñaày ñuû, moät vieäc chuyeån ñaït caàn thieát cho laõnh vöïc cöû haønh phuïng vuï (xem Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Hieán Cheá veà Phuïng Vuï Thaùnh Sacrosanctum Concilium, ñoaïn 37-38: AAS 56 (1964), p.110; cuõng xin xem caùc saùch veà phuïng vuï vaø caùc vaên kieän haäu coâng ñoàng do Toøa Thaùnh ban boá ñeå aùp duïng thöïc haønh vieäc canh taân phuïng vuï theo yù cuûa Coâng Ñoàng), cuõng caàn thieát cho caû laõnh vöïc giaùo lyù, cho vieäc dieãn ñaït veà thaàn hoïc, cho caùc cô caáu haï taàng giaùo hoäi, vaø cho caùc thöøa taùc vuï. Chöõ “ngoân ngöõ” ôû ñaây phaûi hieåu theo nghóa ñöôïc ngöôøi ta goïi laø nhaân chuûng hoïc vaø vaên hoùa hôn laø theo chöõ nghóa.
Chaéc chaén ñaây laø moät vaán ñeà tinh teá. Vieâïc truyeàn baù phuùc aâm hoùa seõ maát ñi coâng söùc vaø hieäu löïc cuûa mình, neáu vieäc naøy khoâng ñeå yù ñeán thaønh phaàn daân chuùng thöïc teá ñöôïc nhaém tôùi, neáu vieäc naøy khoâng söû duïng ñeán ngoân ngöõ cuûa hoï, daáu hieäu vaø bieåu hieäu cuûa hoï, neáu vieäc naøy khoâng giaûi ñaùp noåi nhöõng vaán ñeà hoï neâu leân, vaø neáu vieäc naøy khoâng taùc duïng nôi ñôøi soáng thöïc tieãn. Theá nhöng, ngöôïc laïi, vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa cuõng seõ gaëp cô nguy maát ñi naêng löïc cuûa mình vaø hoaøn toaøn bò bieán maát, neáu ngöôøi ta laøm troáng roãng hay ngheøo naøn noäi dung cuûa vieäc naøy, baèng vieäc chuyeån dòch noù; nghóa laø, neáu ngöôøi ta hy sinh thöïc taïi naøy vaø huûy hoaïi tính caùch hieäp nhaát khoâng theå thieáu ñeå laøm neân moái hieäp nhaát, chæ vì muoán thích öùng thöïc taïi phoå quaùt naøy vôùi hoaøn caûnh ñòa phöông. Theá neân, chæ coù Giaùo Hoäi, moät Giaùo Hoäi baûo trì nhaän thöùc veà tính caùch phoå quaùt cuûa mình vaø toû ra mình thöïc söï phoå quaùt, môùi coù theå laøm cho moïi ngöôøi, baát keå bieân cöông bôø coõi, nghe thaáy ñöôïc söù ñieäp cuûa mình.
Vieäc chuù yù hôïp tình hôïp lyù ñeán caùc Giaùo Hoäi rieâng khoâng theå khoâng laøm cho Giaùo Hoäi thaêng tieán. Vieäc chuù yù nhö vaäy laø moät vieäc khoâng theå thieáu vaø laø moät vieäc khaån thieát. Noù ñaùp öùng nhöõng khaùt voïng raát saâu xa cuûa caùc daân cuõng nhö cuûa caùc coäng ñoàng nhaân loaïi, trong vieäc tìm kieám caên tính cuûa mình cho caøng ngaøy caøng saùng toû hôn”.
Þ Veà vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa theo RM (ñoaïn 52):
“Khi thöïc hieän hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa mình nôi caùc daân nöôùc, Giaùo Hoäi giao ngoä vôùi caùc vaên hoùa khaùc nhau vaø dính daùng ñeán tieán trình hoäi nhaäp vaên hoùa. Nhu caàu caàn phaûi dính daùng ñeán tieán trình hoäi nhaäp vaên hoùa naøy ñaõ ñaùnh daáu cuoäc löõ haønh cuûa Giaùo Hoäi suoát caû gioøng lòch söû cuûa mình, theá nhöng, hoâm nay ñaây, noù laø moät vieäc ñaëc bieät khaån tröông.
Tieán trình Giaùo Hoäi tieáp nhaäp vaøo vaên hoùa cuûa caùc daân toäc laø moät tieán trình daøi doøng. Noù khoâng phaûi laø moät vaán ñeà chæ thích nghi beà ngoaøi, vì vaán ñeà hoäi nhaäp vaên hoùa ‘coù nghóa laø caùc giaù trò vaên hoùa ñích thöïc ñöôïc bieán ñoåi saâu xa, bôûi vieäc hoøa nhaäp vaøo Kitoâ giaùo, cuõng nhö bôûi vieäc Kitoâ giaùo tieáp nhaäp vaøo caùc thöù vaên hoùa nhaân baûn khaùc nhau’ (ibid. II, D, 4). Bôûi theá, tieán trình naøy laø moät tieán trình saâu xa vaø bao goàm heát moïi söï, bao goàm söù ñieäp Kitoâ giaùo cuøng vôùi nhöõng gì Giaùo Hoäi suy nghó vaø aùp duïng thöïc haønh. Theá nhöng, noù ñoàng thôøi cuõng laø moät tieán trình gay go, vì noù khoâng theå dung hoøa nhöõng gì chuyeän bieät vaø tinh nguyeân thuoäc ñöùc tin Kitoâ giaùo.
Baèng vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa, Giaùo Hoäi laøm cho Phuùc AÂm nhaäp theå vaøo caùc vaên hoùa khaùc nhau, ñoàng thôøi cuõng ñem caùc daân toäc, cuøng vôùi vaên hoùa cuûa hoï, vaøo coäng ñoàng cuûa mình (xem Toâng Huaán Catechesi Tradendae, ngaøy 16/10/1979, ñoaïn 53: AAS 71 – 1979 – 1320; Thoâng Ñieäp Slavorum Apostoli, ngaøy 2/6/1985, 21: AAS 77 – 1985 – 802f). Giaùo Hoäi thoâng ñaït cho chuùng caùc giaù trò rieâng cuûa mình, ñoàng thôøi cuõng ruùt laáy nhöõng yeáu toá toát laønh voán coù nôi chuùng ñeå canh taân baûn chaát cuûa chuùng (xem ÑTC Gioan Phaoloâ VI, Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, 20: loc. cit., 18f). Veà phaàn mình, nhôø vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa, Giaùo Hoäi trôû neân moät daáu chæ saùng toû hôn caùi Giaùo Hoäi laø, cuõng nhö trôû neân moät duïng cuï hieäu nghieäm cho vieäc truyeàn giaùo.
Nhôø hoaït ñoäng hoäi nhaäp vaên hoùa naøy ôû nôi caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông, chính Giaùo Hoäi hoaøn vuõ ñöôïc trôû neân phong phuù qua nhöõng theå thöùc dieãn ñaït cuõng nhö qua nhöõng giaù trò nôi caùc laõnh vöïc khaùc nhau cuûa ñôøi soáng Kitoâ giaùo, nhö laõnh vöïc truyeàn baù phuùc aâm hoùa, laõnh vöïc thôø phöôïng, laõnh vöïc thaàn hoïc vaø laõnh vöïc hoaït ñoäng baùc aùi. Trong khi luùc naøo cuõng ñöôïc khôi ñoäng ñeå canh taân lieân tuïc, Giaùo Hoäi hieåu bieát caùch dieãn ñaït maàu nhieäm Chuùa Kitoâ hôn. Trong caùc laàn Toâi Vieáng Thaêm Muïc Vuï ôû caùc Giaùo Hoäi treû, Toâi ñaõ laäp ñi laäp laïi nhöõng ñeà taøi naøy, nhöõng ñeà taøi ñöôïc trình baøy ôû Coâng Ñoàng cuõng nhö qua Huaán Quyeàn sau Coâng Ñoàng (Baøi Dieãn Töø ngoû vôùi Caùc Giaùm Muïc Zaire, Kinshara ngaøy 3/5/1980, 4-6: AAS 72 – 1980 – 432-435; Dieãn Töø ngoû cuøng Caùc Giaùm Muïc Kenya, Nairobi ngaøy 7/5/1980, 6: AAS 72 – 1980 – 497; Dieãn Töø ngoû vôùi Caùc Giaùm Muïc India, Delhi ngaøy 1/2/1986, 5: AAS 78 – 1986 – 748f; Baøi Giaûng ôû Cartagena ngaøy 6/7/1986, 7-8: AAS 79 – 1987 – 105f; cuõng xem Thoâng Ñieäp Slavorum Apostoli, 21-22: loc. cit., 802-804).
Hoäi nhaäp vaên hoùa laø moät cuoäc haønh trình chaäm raõi, moät haønh trình saùnh böôùc vôùi caû cuoäc soáng cuûa nhaø truyeàn giaùo. Noù bao goàm nhöõng ai ñang hoaït ñoäng truyeàn giaùo ad gentes cuûa Giaùo Hoäi, bao goàm caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu ñang phaùt trieån, vaø bao goàm caû caùc Giaùm Muïc, vò coù nhieäm vuï phaûi nhaän thöùc vaø phaán khích vieäc aùp duïng cuûa noù (xem Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, 22)”.
7- Nhöõng vaán ñeà hay khía caïnh hoaëc laõnh vöïc ñaëc bieät ñöôïc moãi vaên kieän EN hay RM nhaéc ñeán rieâng lieân quan ñeán chuû ñeà cuûa mình song cuõng hoã töông cho nhau laø gì?
Nhöõng vaán ñeà hay khía caïnh hoaëc laõnh vöïc ñaëc bieät ñöôïc moãi vaên kieän EN hay RM nhaéc ñeán rieâng lieân quan ñeán chuû ñeà cuûa mình song cuõng hoã töông cho nhau, ñoù laø ñöôøng loái tieáp xuùc rieâng tö trong vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa nôi EN, cuõng nhö ñöôøng loái ñoái thoaïi lieân toân cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo cho caùc daân nöôùc nôi RM, vaø ñoù laø muïc tieâu giaûi phoùng cuûa vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa nôi EN, cuõng nhö muïc tieâu hieäp thoâng cuûa Vöông Quoác Thieân Chuùa nôi RM.
Þ Ñöôøng loái tieáp xuùc rieâng trong vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa nôi EN:
“Song song vôùi vieäc loan baùo Phuùc AÂm caùch taäp theå, moät hình thöùc khaùc cuûa vieäc truyeàn ñaït laø hình thöùc giao tieáp caù nhaân, vaãn coøn hieäu löïc vaø quan troïng. Chuùa thöôøng duøng hình thöùc naøy, (chaúng haïn vôùi oâng Nicoâñeâmoâ, vôùi oâng Giakeâu, vôùi ngöôøi phuï nöõ Samaritanoâ, vôùi oâng Simon ngöôøi Pharisieâu), vaø caùc toâng ñoà cuõng laøm nhö vaäy. Veà laâu veà daøi, coù caùch naøo khaùc trong vieäc truyeàn thoâng Phuùc AÂm ngoaøi caùch thoâng ñaït cho ngöôøi khaùc caûm nghieäm ñöùc tin rieâng cuûa mình chaêng? Nhu caàu khaån thieát trong vieäc loan baùo Tin Möøng cho caùc ñaùm ñoâng cuõng khoâng ñöôïc khieán chuùng ta queân ñi caùch loan baùo naøy, moät caùch maø nhôø ñoù löông taâm rieâng cuûa moãi ngöôøi ñöôïc giao chaïm bôûi moät theá giôùi hoaøn toaøn chuyeân bieät maø hoï laõnh nhaän töø moät ngöôøi khaùc. Chuùng ta khoâng bao giôø ca ngôïi cho ñuû nhöõng vò linh muïc, qua bí tích Thoáng Hoái hay qua vieäc hoäi thoaïi muïc vuï, toû ra haèng taâm cuûa mình trong vieäc höôùng daãn ngöôøi ta theo ñöôøng loái Phuùc AÂm, naâng ñôõ nhöõng coá gaéng cuûa hoï, naâng hoï leân khi hoï sa ngaõ, vaø luoân luoân yù thöùc vaø saün saøng trôï giuùp hoï.” (ñoaïn 46)
Þ Ñöôøng loái ñoái thoaïi lieân toân cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo cho caùc daân nöôùc nôi RM:
“Vieäc ñoái thoaïi lieân toân laø moät phaàn trong söù meänh truyeàn baù phuùc aâm hoùa cuûa Giaùo Hoäi. Neáu hieåu vieäc naøy laø moät phöông phaùp vaø laø phöông tieän chia seû hieåu bieát cuøng laøm cho nhau neân phong phuù, thì noù khoâng phaûn laïi vôùi vieäc truyeàn giaùo ad gentes; thaät vaäy, noù coù moät lieân heä ñaëc bieät vôùi vieäc truyeàn giaùo naøy vaø laø moät trong nhöõng bieåu hieän cuûa vieäc truyeàn giaùo aáy. Ñuùng theá, vieäc truyeàn giaùo naøy höôùng ñeán nhöõng ai khoâng bieát ñeán Chuùa Kitoâ vaø Phuùc AÂm cuûa Ngöôøi, haàu heát laø nhöõng ngöôøi thuoäc veà caùc toân giaùo khaùc. Thieân Chuùa ñaõ keâu goïi taát caû moïi daân toäc ñeán vôùi Ngaøi trong Chuùa Kitoâ, vaø Ngaøi cuõng muoán chia seû vôùi hoï trong Chuùa Kitoâ taát caû maïc khaûi vaø tình yeâu cuûa Ngaøi. Ngaøi khoâng thoâi toû mình ra baèng nhieàu caùch thöùc, chaúng nhöõng vôùi caùc caù nhaân maø coøn vôùi toaøn theå caùc daân toäc qua nhöõng kho taøng phong phuù cuûa hoï nöõa, nhöõng kho taøng ñöôïc bieåu hieäu chính yeáu nôi caùc toân giaùo cuûa hoï, cho duø nhöõng kho taøng naøy coù chaát chöùa ‘nhöõng khoaûng caùch, nhöõng khieám khuyeát vaø nhöõng laàm laãn’ (Ñöùc Phaoloâ VI, Dieãn Töø khai môû Khoùa Hai cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, ngaøy 29/9/1963: AAS 55 – 1963 – 858; xem Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Tuyeân Ngoân veà Moái Lieân Heä vôùi Caùc Toân Giaùo Ngoaøi Kitoâ Giaùo Nostra Aetate, ñoaïn 2; Hieán Cheá Tín Lyù veà Giaùo Hoäi Lumen Gentium, ñoaïn 16; Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Ad Gentes, ñoaïn 9; Ñöùc Phaoloâ VI, Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, ñoaïn 53: loc. cit., 41f). Taát caû nhöõng ñieàu naøy ñaõ ñöôïc Coâng Ñoàng vaø Huaán Quyeàn sau Coâng Ñoàng nhaán maïnh, hoaøn toaøn khoâng thay ñoåi moät tí naøo veà vaán ñeà ôn cöùu ñoä do Chuùa Kitoâ maø coù vaø vieäc ñoái thoaïi lieân toân cuõng khoâng chaâm chöôùc cho vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa (xem ÑTC Phaoloâ VI, Thoâng Ñieäp Ecclesiam Suam. ngaøy 6/8/1964: AAS 56 – 1964 – 609-659; Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, 11, 41; Vaên Phoøng Phuï Traùch Nhöõng Ngöôøi Ngoaøi Kitoâ Giaùo, Vaên Thö L’Attenggiamento della Chisa di fronte ai seguaci di altre religioni: Rifle ssionie orientamenti su dialogo e missione, ngaøy 4/9/1984: A A S 76 – 1984 – 816-828).
“Theo chieàu höôùng cuûa coâng cuoäc cöùu chuoäc, Giaùo Hoäi thaáy khoâng coù gì goïi laø töông khaéc giöõa vieäc loan truyeàn Chuùa Kitoâ vaø vieäc tham gia vaøo vaán ñeà ñoái thoaïi lieân toân caû. Traùi laïi, Giaùo Hoäi caûm thaáy caàn phaûi lieân keát caû hai laïi trong moái töông quan cuûa vieäc Giaùo Hoäi truyeàn giaùo ad gentes. Hai yeáu toá naøy phaûi giöõ ñöôïc chaúng nhöõng moái lieân heä saâu xa vôùi nhau maø coøn caû tính chaát ñaëc thuø cuûa mình nöõa; bôûi vaäy, chuùng khoâng ñöôïc laãn loän vôùi nhau, laán aùt nhau hay coi nhö nhau, maëc duø chuùng coù theå trao ñoåi vôùi nhau.
Môùi ñaây Toâi vieát cho caùc vò Giaùm Muïc AÙ Chaâu theá naøy: ‘Maëc duø Giaùo Hoäi hoan hæ coâng nhaän baát cöù nhöõng gì chaân thaät vaø thaùnh haûo nôi caùc truyeàn thoáng ñaïo nghóa cuûa Phaät Giaùo, AÁn Giaùo vaø Hoài Giaùo, nhö laø phaûn aùnh cho chaân lyù chieáu soi taát caû moïi ngöôøi, thì cuõng khoâng coù nghóa laø Giaùo Hoäi laøm giaûm bôùt nhieäm vuï cuûa mình, vaø giaûi quyeát vieäc loan truyeàn maø khoâng ñaû ñoäng gì tôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ laø ñöôøng, laø söï thaät vaø laø söï soáng... Söï kieän nhöõng ngöôøi theo ñaïo khaùc coù theå laõnh nhaän aân suûng cuûa Thieân Chuùa vaø ñöôïc Chuùa Kitoâ cöùu ñoä ngoaøi nhöõng phöông tieän bình thöôøng ñöôïc Ngöôøi thieát laäp nhö theá cuõng khoâng loaïi tröø ôn keâu goïi hoï chaáp nhaän ñöùc tin vaø laõnh nhaän pheùp röûa theo yù Thieân Chuùa muoán cho taát caû moïi ngöôøi’ (Böùc Thö göûi Cuoäc Hoïp Thöù Naêm cuûa Caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÙ Chaâu ngaøy 23/6/1990, 4: L’Osservatore Romano, 18/7/1990). Thaät vaäy, chính Chuùa Kitoâ, ‘trong khi minh nhieân nhaán maïnh ñeán vieäc caàn phaûi coù ñöùc tin vaø chòu pheùp röûa, Ngöôøi cuõng xaùc nhaän caû vieäc caàn phaûi coù Giaùo Hoäi nöõa, moät Giaùo Hoäi caàn phaûi ñöôïc gia nhaäp qua cöûa ngoõ Röûa Toäi’ (Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Hieán Cheá Tín Lyù veà Giaùo Hoäi Lumen Gentium, ñoaïn 14; Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, ñoaïn 7). Vieäc ñoái thoaïi lieân toân phaûi ñöôïc thöïc hieän vaø aùp duïng vôùi nieàm xaùc tín raèng, Giaùo Hoäi laø phöông tieän cöùu ñoä bình thöôøng vaø chæ Giaùo Hoäi môùi coù ñaày ñuû phöông tieän cöùu ñoä maø thoâi (xem Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Saéc Leänh veà Ñaïi Keát Unitatis Redintegratio, ñoaïn 3; Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, ñoaïn 7)” (ñoaïn 55);
“Vieäc ñoái thoaïi lieân toân khoâng baét nguoàn töø caùc moái quan taâm maùnh khoùe hay ích lôïi rieâng tö, maø laø moät hoaït ñoäng tuaân theo nhöõng nguyeân taéc chæ daãn, nhöõng ñoøi hoûi vaø giaù trò rieâng cuûa noù. Noù caàn phaûi coù moät loøng toân troïng saâu xa ñoái vôùi taát caû nhöõng gì ñöôïc Thaàn Linh, Ñaáng muoán thoåi ñaâu thì thoåi, laøm naåy sinh nôi loaøi ngöôøi (xem Thoâng Ñieäp Redemptor Hominis, ñoaïn 12: loc. cit., 279). Nhôø vieäc ñoái thoaïi naøy, Giaùo Hoäi tìm kieám ñeå khaùm phaù ra nhöõng ‘haït gioáng Lôøi Chuùa’ (Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, 11, 15), khaùm phaù ra ‘tia saùng cuûa chaân lyù chieáu soi moïi ngöôøi’ (Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Tuyeân Ngoân veà Moái Lieân Heä cuûa Giaùo Hoäi vôùi Caùc Toân Giaùo Ngoaøi Kitoâ Giaùo Nostra Aetate, 2); nhöõng ñieàu naøy ñöôïc thaáy nôi caùc caù nhaân cuõng nhö nôi nhöõng truyeàn thoáng veà ñaïo giaùo cuûa con ngöôøi. Vieäc ñoái thoaïi lieân toân ñöôïc ñaët treân caên baûn cuûa nieàm hy voïng vaø cuûa tình yeâu thöông, seõ sinh hoa traùi trong Thaàn Linh. Caùc toân giaùo khaùc taïo neân moät thaùch ñoá thuaän lôïi cho Giaùo Hoäi: hoï khích thích Giaùo Hoäi caû trong vieäc khaùm phaù cuøng nhaän bieát caùc daáu hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ cuõng nhö caùc daáu hoaït ñoäng cuûa Thaàn Linh, laãn trong vieäc Giaùo Hoäi ñaøo saâu hôn nöõa vaøo caên tính cuûa mình, vaø laøm chöùng cho taát caû Maïc Khaûi Giaùo Hoäi ñaõ laõnh nhaän vì lôïi ích cuûa taát caû moïi ngöôøi.
“Ñieàu naøy laøm phaùt sinh moät tinh thaàn phaûi laøm sinh ñoäng vieäc ñoái thoaïi trong töông quan vôùi söù meänh truyeàn giaùo. Nhöõng ai daán thaân vaøo vieäc ñoái thoaïi naøy phaûi nhaát trí vôùi caùc truyeàn thoáng vaø nieàm tin thuoäc ñaïo giaùo cuûa mình, cuõng phaûi côûi môû ñeå tìm hieåu nhöõng truyeàn thoáng vaø nieàm tin cuûa phía beân kia, maø khoâng giaû boä hay coù moät quan nieäm heïp hoøi, song thaät tình, khieâm toán vaø roõ raøng, bieát raèng vieäc ñoái thoaïi aáy seõ laøm cho caû ñoâi beân theâm phong phuù. Khoâng coù chuyeän loaïi boû ñi nhöõng nguyeân taéc hay coù chuyeän chuû tröông hoøa ñoàng sai laàm, traùi laïi, phaûi toû ra vaø nhaän thaáy nôi nhau tieán boä treân con ñöôøng tìm hieåu ñaïo giaùo vaø caûm nghieäm ñaïo giaùo, ñoàng thôøi cuõng phaûi loaïi tröø ñi thaønh kieán, baát nhaãn vaø hieåu laàm. Vieäc ñoái thoaïi lieân toân daãn ñeán vieäc thanh taåy vaø hoaùn caûi noäi taâm laø nhöõng gì, neáu ñöôïc con ngöôøi ñôn sô chieàu theo Chuùa Thaùnh Thaàn, seõ troå sinh hoa traùi thieâng lieâng.” (ñoaïn 56).
Þ Muïc tieâu giaûi phoùng cuûa vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa nôi EN:
“Theá nhöng, vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa seõ khoâng hoaøn toaøn, neáu noù khoâng nhaém ñeán vieäc lieân læ giao keát giöõa Phuùc AÂm vaø cuoäc soáng thöïc tieãn cuûa con ngöôøi, caû veà phöông dieän caù nhaân cuõng nhö coäng ñoàng. Ñaây laø lyù do taïi sao vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa bao goàm moät söù ñieäp minh nhieân, thích öùng vôùi nhöõng hoaøn caûnh khaùc nhau ñöôïc lieân tuïc hieän thöïc, veà nhöõng quyeàn lôïi vaø nhieäm vuï cuûa moïi con ngöôøi, veà ñôøi soáng gia ñình maø nhôø ñoù vieäc taêng tröôûng vaø phaùt trieån caù nhaân ñöôïc thöïc hieän (x. Hieán Cheá Muïc Vuï veà Giaùo Hoäi Gaudium et Spes, 47-52), veà ñôøi soáng trong xaõ hoäi, veà ñôøi soáng quoác teá, hoøa bình, coâng chính vaø phaùt trieån - moät söù ñieäp veà vieäc giaûi phoùng ñaëc bieät haøo höùng hieän nay” (ñoaïn 29);
“Giöõa vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa vaø vieäc thaêng tieán cuûa con ngöôøi - vieäc phaùt trieån vaø giaûi phoùng - thöïc söï coù nhöõng lieân heä saâu xa. Hai vieäc naøy bao goàm nhöõng lieân heä theo traät töï nhaân loaïi, vì con ngöôøi ñöôïc truyeàn baù phuùc aâm hoùa khoâng phaûi laø moät höõu theå tröøu töôïng, maø laø moät chuû theå tröôùc nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi vaø kinh teá. Hai vieäc naøy cuõng bao goàm nhöõng lieân heä theo traät töï thaàn hoïc, vì con ngöôøi khoâng theå naøo taùch chöông trình taïo döïng ra khoûi chöông trình Cöùu Chuoäc ñöôïc. Chöông trình cöùu chuoäc chaïm ñeán nhöõng hoaøn caûnh raát thöïc tieãn cuûa söï baát chính phaûi ñöôïc ñoái choïi cuõng nhö cuûa söï coâng chính phaûi ñöôïc phuïc hoài. Caû hai vieäc naøy bao goàm nhöõng lieân heä cuûa traät töï phuùc aâm cao caû laø traät töï cuûa ñöùc aùi: thaät vaäy, ngöôøi ta laøm sao coù theå loan baùo moät giôùi raên môùi maø laïi khoâng coå ñoäng, trong coâng chính vaø an bình, moät möùc thaêng tieán ñích thöïc cuûa con ngöôøi ñöôïc chaêng? Chính Chuùng Toâi phaûi ñeå yù ñeán vieäc laøm saùng toû vaán ñeà naøy, baèng caùch nhaéc laïi laø, khoâng theå naøo chaáp nhaän ñöôïc vaán ñeà, ‘nôi vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa, ngöôøi ta coù theå, hay caàn phaûi boû qua khoâng ñeå yù tôùi, taàm quan troïng cuûa nhöõng vaán ñeà ñöôïc baøn ñeán raát nhieàu hieän nay, lieân quan ñeán coâng lyù, giaûi phoùng, tieán boä vaø hoøa bình treân theá giôùi. Laøm nhö theá laø queân ñi baøi hoïc daïy chuùng ta trong Phuùc AÂm veà vieäc quan taâm ñeán tình yeâu thöông tha nhaân cuûa chuùng ta, nhöõng ngöôøi ñang chòu khoå ñau vaø thieáu thoán’ (Ñöùc Phaoloâ VI, Dieãn Töø khai maïc Thöôïng Hoäi Giaùm Muïc Theá Giôùi Thöôøng Leä Laàn Thöù Ba, 27/9/1974, AAS 66 – 1974, p. 562)”. (ñoaïn 31);
“Ñoái vôùi vieäc giaûi phoùng maø vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa loan baùo vaø noã löïc mang ra thöïc hieän thì ngöôøi ta phaûi noùi theá naøy:
® Noù khoâng theå chaát chöùa trong moät chieàu kích giaûn dò vaø haïn heïp cuûa laõnh vöïc kinh teá, chính trò, xaõ hoäi hay ñôøi soáng vaên hoùa; noù phaûi bao goàm toaøn theå con ngöôøi, veà taát caû moïi phöông dieän cuûa hoï, cho ñeán ñoä bao goàm vieäc hoï vöôn tôùi möùc ñoä tuyeät ñoái, tôùi chính Ñaáng Tuyeät Ñoái thaàn linh;
® Vì theá noù gaén lieàn vôùi moät nhaân sinh quan maø noù khoâng bao giôø coù theå laøm vaät hy sinh cho nhöõng nhu caàu cuûa baát cöù moät chieán thuaät naøo, moät öùng duïng naøo hay moät kieán hieäu ngaén haïn naøo caû”. (ñoaïn 33);
“Vaäy, khi rao giaûng vieäc giaûi phoùng vaø lieân keát mình vôùi nhöõng ai ñang hoaït ñoäng vaø chòu khoå vì vieäc rao giaûng, Giaùo Hoäi nhaát ñònh khoâng muoán giôùi haïn söù vuï cuûa mình vaøo laõnh vöïc toân giaùo maø thoâi, cuõng nhö khoâng muoán taùch mình ra khoûi nhöõng vaán ñeà traàn theá cuûa con ngöôøi. Tuy nhieân, Giaùo Hoäi taùi khaúng ñònh neàn taûng cuûa ôn goïi thieâng lieâng cuûa mình, vaø khoâng chòu thay theá vieäc loan baùo vöông quoác, baèng vieäc loan baùo nhöõng theå thöùc giaûi phoùng thuoäc veà nhaân loaïi; Giaùo Hoäi coøn noùi leân raèng, vieäc ñoùng goùp cuûa Giaùo Hoäi vaøo vieäc giaûi phoùng seõ khoâng troïn veïn, neáu Giaùo Hoäi lô ñaõng trong vieäc loan baùo ôn cöùu ñoä trong Chuùa Gieâsu Kitoâ”. (ñoaïn 34)
“Vaán ñeà giaûi phoùng maø vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoaù loan baùo vaø söûa soaïn laø vaán ñeà giaûi phoùng ñöôïc chính Chuùa Kitoâ coâng boá vaø hieán ban cho con ngöôøi baèng hy teá cuûa Ngöôøi” (ñoaïn 38.3)
Þ Muïc tieâu hieäp thoâng cuûa Vöông Quoác Thieân Chuùa nôi RM:
“Vöông Quoác cuûa Thieân Chuùa nhaém ñeán toaøn theå nhaân loaïi, vaø taát caû moïi daân toäc ñeàu ñöôïc keâu goïi trôû neân coâng daân cuûa vöông quoác naøy. Ñeå nhaán maïnh ñeán söï kieän aáy, Chuùa Gieâsu ñaõ ñaëc bieät ñeán gaàn nhöõng ai soáng beân leà xaõ hoäi, vaø toû ra öu aùi loan truyeàn Tin Möøng cho hoï. Khi baét ñaàu môû maøn cho taùc vuï cuûa mình, Ngöôøi ñaõ coâng boá raèng, Ngöôøi ñöôïc ‘xöùc daàu... ñeå rao giaûng tin möøng cho ngöôøi ngheøo khoù’ (Lk 4:18). Ñoái vôùi taát caû nhöõng ai laø naïn nhaân bò ruoàng boû vaø khinh mieät, Chuùa Gieâsu tuyeân boá: ‘Phuùc cho ngöôøi ngheøo caùc con’ (Lk 6:20). Hôn theá nöõa, Ngöôøi coøn cho nhöõng ngöôøi aáy caûm nghieäm thaáy hoï ñöôïc giaûi phoùng ngay luùc baáy giôø, baèng vieäc Ngöôøi ôû gaàn hoï, ñeán aên uoáng taïi nhaø cuûa hoï (x Lk 5:30, 15:2), ñoái xöû vôùi hoï ngang vai vôùi mình vaø nhö baïn höõu cuûa mình (x. Lk 7:34), khieán cho hoï caûm thaáy hoï ñöôïc Thieân Chuùa yeâu thöông, nhôø ñoù, Ngöôøi toû cho hoï thaáy vieäc Thieân Chuùa dòu daøng chaêm soùc thaønh phaàn ngheøo khoù vaø toäi nhaân (x Lk 15:1-32). (ñoaïn 14.2);
“Vieäc giaûi phoùng vaø ôn cöùu ñoä töø Vöông Quoác cuûa Thieân Chuùa ñeán vôùi con ngöôøi theo caû chieàu kích theå lyù cuõng nhö taâm linh. Coù hai cöû chæ noùi leân ñaëc tính nôi söù vuï cuûa Chuùa Gieâsu, ñoù laø chöõa laønh vaø tha thöù. Nhieàu vuï chöõa laønh cuûa Chuùa Gieâsu toû cho thaáy roõ raøng loøng Ngöôøi heát söùc thöông caûm ñoái vôùi tình traïng thaûm naõo cuûa con ngöôøi, nhöng chuùng cuõng noùi leân raèng, nôi Vöông Quoác cuûa Thieân Chuùa seõ khoâng coøn beänh taät hay khoå ñau, vaø söù vuï cuûa Ngöôøi, ngay töø ban ñaàu, laø giaûi phoùng con ngöôøi khoûi nhöõng söï döõ aáy. Ñoái vôùi Chuùa Gieâsu, caùc vuï chöõa laønh coøn laø daáu hieäu cöùu ñoä veà taâm linh nöõa, töùc laø daáu hieäu cuûa vieäc giaûi phoùng khoûi toäi loãi. Baèng vieäc chöõa laønh, Ngöôøi môøi goïi con ngöôøi tin töôûng, hoaùn caûi vaø xin ôn tha thöù (x. Lk 5:24). Moät khi ñaõ tin töôûng, thì vieäc chöõa laønh laïi laø moät thoâi thuùc tieán xa hôn nöõa: noù daãn ñeán ôn cöùu ñoä (x. Lk 18:42-43). Nhöõng vuï giaûi thoaùt cho khoûi bò quæ aùm – laø söï döõ treân heát vaø laø bieåu hieäu cho toäi loãi cuõng nhö cho vieäc phaûn choáng Thieân Chuùa – laø nhöõng daáu hieäu thaät söï cho thaáy ‘Vöông Quoác cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñeán vôùi caùc ngöôøi’ (Mt 12:28). (ñoaïn 14.3);
“Vöông Quoác cuûa Thieân Chuùa nhaém ñeán vieäc bieán ñoåi caùc moái lieân heä loaøi ngöôøi; Vöông Quoác naøy daàn daàn phaùt trieån ôû choã con ngöôøi töø töø bieát yeâu thöông, tha thöù vaø phuïc vuï nhau. Chuùa Gieâsu toùm taét caû Leà Luaät baèng vieäc taäp trung vaøo giôùi raên yeâu thöông (x. Mt 22:34-40; Lk 10:25-28): ‘Caùc con haõy yeâu thöông nhau nhö Thaøy ñaõ yeâu thöông caùc con’ (Jn 13:34, x.15:12). Tình Chuùa Gieâsu yeâu thöông nhaân loaïi ñöôïc boäc loä ñeán tuyeät ñænh ôû choã Ngöôøi hieán maïng soáng mình vì nhaân loaïi (x. Jn 15:13), moät tình yeâu cho thaáy Chuùa Cha yeâu thöông theá gian (x. Jn 3:16). Bôûi theá, baûn chaát cuûa Vöông Quoác Thieân Chuùa laø moät baûn chaát hieäp thoâng taát caû loaøi ngöôøi – hieäp thoâng vôùi nhau cuõng nhö vôùi Thieân Chuùa.
“Vöông Quoác cuûa Thieân Chuùa laø moät moái baän taâm cuûa moïi ngöôøi: caù nhaân, xaõ hoäi vaø theá giôùi. Hoaït ñoäng cho Vöông Quoác naøy töùc laø nhìn nhaän vaø ñeà cao hoaït ñoäng cuûa Thieân Chuùa ñang hieän dieän trong lòch söû loaøi ngöôøi vaø bieán ñoåi lòch söû loaøi ngöôøi. Xaây döïng Vöông Quoác naøy töùc laø hoaït ñoäng ñeå giaûi phoùng con ngöôøi khoûi taát caû moïi hình thöùc cuûa söï döõ. Toùm laïi, Vöông Quoác cuûa Thieân Chuùa laø troïn veïn döï aùn cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa ñöôïc bieåu loä vaø hieän thöïc”. (ñoaïn 15)
8- Tính chaát noåi baät cuûa RM laø gì?
Vì laø moät vaên kieän ra ñôøi sau Saéc Leänh Ad Gentes cuûa Coäng Ñoàng Chung Vaticanoâ II 25 naêm vaø sau Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi do Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI ban haønh ñuùc keát Thöôïng Hoäi Giaùm Muïc Theá Giôùi Laàn Ba 15 naêm (xem RM 2.3), RM ñaõ coù moät nhaän ñònh khaån tröông veà tình hình hieän taïi ñeå phoùng taàm maét laïc quan cuûa mình ñeán moät vieãn töôïng cho caùc daân nöôùc heát söùc phaán khôûi baèng nhöõng lôøi keâu goïi nhö sau:
Nhaän ñònh khaån tröông veà tình hình hieän taïi cuûa RM:
- “Vieäc truyeàn giaùo maø Chuùa Kitoâ laø Ñaáng Cöùu Chuoäc ñaõ uûy thaùc cho Giaùo Hoäi caàn phaûi hoaøn taát thì coøn raát xa vôøi. Trong luùc ñeä nhò Thieân Nieân keå töø khi Chuùa Kitoâ giaùng sinh saép qua ñi, tình hình nhaân loaïi toång quan cho thaáy raèng vieäc truyeàn giaùo aáy môùi chæ laø baét ñaàu, neân chuùng ta caàn phaûi heát söùc daán thaân cho coâng vieäc naøy” (ngay caâu môû ñaàu cuûa caû böùc Thoâng Ñieäp noùi chung vaø cuûa rieâng ñoaïn 1).
- “Con soá nhöõng ngöôøi khoâng bieát Chuùa Kitoâ vaø khoâng thuoäc veà Giaùo Hoäi taêng lieân tuïc. Thaät vaäy, noù ñaõ taêng gaàn nhö gaáp ñoâi keå töø khi keát thuùc Coâng Ñoàng. Neáu chuùng ta ñeå yù ñeán phaàn nhaân loaïi raát ñoâng ñöôïc Chuùa Cha yeâu thöông vaø sai Con Ngaøi ñeán vì hoï naøy, thì môùi thaáy roõ ñöôïc tính caùch khaån thieát cuûa vieäc Giaùo Hoäi truyeàn giaùo.” (ñoaïn 3.2)
- “Ngaøy nay, hoaït ñoäng truyeàn giaùo vaãn cho thaáy ñoù laø caû moät thaùch ñoá lôùn lao nhaát ñoái vôùi Giaùo Hoäi. Ñaõ gaàn keát thuùc ñeä nhò Thieân Nieân cuûa Coâng Cuoäc Cöùu Chuoäc roài maø vaãn thaáy roõ laø nhieàu ngöôøi trong ña soá nhaân loaïi vaãn chöa ñöôïc nghe rao giaûng veà Chuùa Kitoâ laàn ñaàu tieân gì caû. Caùc thaønh quaû cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo trong thôøi ñaïi taân tieán heát söùc laø toát ñeïp. Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc thieát laäp treân moïi luïc ñòa; thaät theá, ngaøy nay ña soá tín höõu vaø caùc Giaùo Hoäi rieâng khoâng coøn phaûi chæ coù nguyeân ôû AÂu Chaâu nöõa, maø laø ôû treân caùc luïc ñòa ñöôïc caùc nhaø truyeàn giaùo gieo vaõi ñöùc tin.
“Tuy nhieân, söï kieän veà ‘taän cuøng traùi ñaát’ laø nôi Phuùc AÂm phaûi ñöôïc mang ñeán vaãn caøng ngaøy caøng xa caùch hôn bao giôø heát. Lôøi cuûa giaùo phuï Tertullianoâ veà vieäc Phuùc AÂm ñöôïc loan truyeàn khaép cuøng traùi ñaát vaø cho taát caû moïi daân toäc (xem De Praescriptione Haereticorum, XX: CCL I, 201f) vaãn coøn raát xa vôøi vôùi thöïc taïi. Vieäc truyeàn giaùo ad gentes vaãn coøn trong tình traïng non nôùt cuûa mình. Caùc daân toäc môùi xuaát hieän treân khung caûnh theá giôùi, vaø caû hoï nöõa cuõng coù quyeàn ñeå nghe loan baùo veà ôn cöùu ñoä. Vieäc phaùt trieån daân soá nôi caùc ñaát nöôùc khoâng phaûi Kitoâ giaùo ôû Mieàn Nam vaø Mieàn Ñoâng ñang khoâng ngöøng taêng nhaân soá, thaønh phaàn vaãn chöa bieát gì ñeán Vieäc Cöùu Chuoäc cuûa Chuùa Kitoâ caû.
“Theá neân, chuùng ta caàn höôùng chuù yù cuûa mình tôùi nhöõng mieàn ñaát vaø nhöõng moâi tröôøng vaên hoùa coøn ñang ôû ngoaøi aûnh höôûng cuûa Phuùc AÂm. Taát caû moïi ngöôøi tin töôûng nôi Chuùa Kitoâ phaûi caûm thaáy, nhö moät phaàn nguyeân veïn thuoäc ñöùc tin cuûa mình, moái quan taâm toâng ñoà trong vieäc truyeàn ñaït cho nhöõng ngöôøi khaùc aùnh saùng vaø nieàm vui cuûa ñöùc tin. Moái quan taâm naøy phaûi trôû neân thöïc söï laø moät nieàm ñoùi khaùt trong vieäc laøm cho Chuùa ñöôïc nhaän bieát, ñöôïc trao ban cho caû moät theá giôùi lôùn roäng ngoaøi Kitoâ giaùo”. (ñoaïn 40)
Vieãn töôïng ad gentes heát söùc phaán khôûi cuûa RM:
- “Coâng Ñoàng ñaõ gaët haùi ñöôïc nhieàu hoa traùi trong laõnh vöïc hoaït ñoäng truyeàn giaùo. Hoaït ñoäng truyeàn giaùo ñaõ taêng tieán taïi caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông, bao goàm Giaùm Muïc, giaùo só vaø caùc nhaân vieân laøm vieäc toâng ñoà. Vieäc hieän dieän cuûa caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu laïi caøng roõ raøng hôn trong sinh hoaït cuûa caùc quoác gia, vaø vieäc hieäp thoâng giöõa caùc Giaùo Hoäi ñaõ daãn tôùi moät cuoäc trao ñoåi soáng ñoäng nhöõng lôïi ích vaø taëng aân thieâng lieâng. Vieäc daán thaân cuûa thaønh phaàn giaùo daân trong vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa ñang laøm thay ñoåi sinh hoaït cuûa giaùo hoäi, trong khi ñoù, caùc Giaùo Hoäi rieâng laïi caøng mong muoán gaëp gôõ caùc phaàn töû cuûa nhöõng Giaùo Hoäi Kitoâ giaùo khaùc, cuõng nhö cuûa nhöõng toân giaùo khaùc, ñeå ñoái thoaïi vaø hôïp taùc vôùi hoï. Nhaát laø ñang coù moät yù thöùc môùi veà hoaït ñoäng truyeàn giaùo laø moät vaán ñeà cuûa taát caû moïi Kitoâ höõu, cuûa heát moïi giaùo phaän vaø giaùo xöù, cuûa caùc toå chöùc vaø ñoaøn theå trong Giaùo Hoäi” (ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ ñaët teân cho hieän töôïng truyeàn giaùo ad gentes töø sau Coâng Ñoàng Vaticanoâ II aáy laø “’muøa xuaân môùi’” naøy cuûa Kitoâ giaùo” ôû ngay ñaàu ñoaïn 2.2 tieáp ñoaïn 2.1 treân ñaây).
- “Ngoaøi ra, thôøi ñieåm cuûa chuùng ta ñaây coøn hieán cho Giaùo Hoäi nhöõng cô hoäi môùi trong laõnh vöïc naøy: ñoù laø cô hoäi suïp ñoå cuûa nhöõng trieát thuyeát aùp ñaûo vaø nhöõng theå cheá chính trò, nhö chuùng ta chöùng kieán thaáy; cô hoäi theá giôùi môû mang ranh giôùi vaø xích laïi gaàn guõi nhau hôn, nhôø vaán ñeà phaùt trieån phöông tieän truyeàn thoâng; cô hoäi con ngöôøi bieát xaùc nhaän caùc giaù trò Phuùc AÂm, ñöôïc Chuùa Gieâsu theå hieän trong cuoäc soáng cuûa Ngöôøi (nhö bình an, coâng chính, tình huynh ñeä, quan taâm ñeán thaønh phaàn ngheøo); vaø cô hoäi phaùt trieån cuûa moät thöù kinh teá vaø kyõ thuaät voâ hoàn chæ thuùc ñaåy con ngöôøi tìm kieám chaân lyù veà Thieân Chuùa, veà con ngöôøi vaø veà yù nghóa cuûa chính cuoäc soáng. (ñoaïn 3.2)
“Thieân Chuùa ñang môû ra tröôùc maét Giaùo Hoäi moät chaân trôøi nhaân loaïi heát söùc thuaän lôïi cho vieäc gieo vaõi Phuùc AÂm. Toâi caûm thaáy raèng ñaõ ñeán luùc taát caû naêng löïc cuûa Giaùo Hoäi caàn phaûi daán thaân vaøo moät vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa môùi, cuõng nhö vaøo vieäc truyeàn giaùo ad gentes. Khoâng moät tín höõu naøo tin töôûng vaøo Chuùa Kitoâ, khoâng moät toå chöùc naøo cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc pheùp traùnh neù nhieäm vuï treân heát naøy: ñoù laø nhieäm vuï phaûi loan truyeàn Chuùa Kitoâ cho taát caû moïi daân nöôùc.” (ñoaïn 3.3)
- “Nhìn vaøo theá giôùi hoâm nay, chuùng ta bò doäi laïi bôûi nhieàu yeáu toá tieâu cöïc coù theå laøm cho chuùng ta bi quan. Theá nhöng, caûm giaùc naøy khoâng chính ñaùng: chuùng ta tin vaøo Thieân Chuùa laø Cha vaø laø Chuùa cuûa chuùng ta, vaøo loøng toát vaø tình thöông cuûa Ngaøi. Trong luùc Ngaøn Naêm thöù ba cuûa ôn cöùu chuoäc gaàn ñeán, Thieân Chuùa ñang söûa soaïn moät muøa xuaân raát töôi ñeïp cho Kitoâ giaùo, vaø chuùng ta ñaõ thaáy ñöôïc caùc daáu hieäu le loùi cuûa noù. Thaät vaäy, caû nôi theá giôùi ngoaøi Kitoâ giaùo laãn nôi theá giôùi Kitoâ giaùo laâu ñôøi, con ngöôøi ñang daàn daàn tieán gaàn tôùi nhöõng lyù töôûng vaø giaù trò Phuùc AÂm hôn, moät ñaø phaùt trieån Giaùo Hoäi ñang tìm caùch phaán khích. Thaät vaäy, ngaøy nay, caùc daân toäc coù moät caûm nhaän chung veà nhöõng giaù trò sau ñaây: vieäc loaïi tröø baïo löïc vaø chieán tranh; vieäc toân troïng con ngöôøi vaø caùc quyeàn lôïi cuûa con ngöôøi; nieàm mong öôùc ñöôïc töï do, coâng chính vaø tình yeâu huynh ñeä; vieäc thaéng vöôït caùc hình thöùc khaùc nhau veà chuûng toäc vaø daân toäc; vieäc coâng nhaän phaåm vò vaø vai troø cuûa nöõ giôùi. (ñoaïn 86.1);
“Coøn thaät nhieàu ngöôøi ñang ñôïi chôø Chuùa Kitoâ, ñoù laø nhöõng nhoùm ngöôøi vaø nhöõng khoái vaên hoùa chöa bieát ñeán Phuùc AÂm, hay nhöõng ngöôøi haàu nhö chöa bieát ñeán coù Giaùo Hoäi, nhieàu ñeán noãi caàn phaûi lieân keát taát caû nguoàn lôïi cuûa Giaùo Hoäi laïi. Vaøo thôøi ñieåm söûa soaïn cöû haønh Cuoäc Möøng Kyû Nieäm naêm 2000, toaøn theå Giaùo Hoäi laïi caøng daán thaân cho moät muøa voïng truyeàn giaùo môùi. Chuùng ta phaûi taêng theâm loøng nhieät thaønh toâng ñoà cuûa chuùng ta ñeå truyeàn sang cho caùc ngöôøi khaùc aùnh saùng vaø nieàm vui cuûa ñöùc tin, vaø toaøn theå Daân Chuùa phaûi ñöôïc giaùo huaán theo lyù töôûng cao caû naøy.” (Ñoaïn 86.3)
Chuùng ta khoâng theå baèng loøng khi thaáy caû trieäu trieäu anh chò em cuûa mình, cuõng nhö chuùng ta, ñöôïc cöùu chuoäc baèng maùu Chuùa Kitoâ, maø laïi soáng chaúng bieát gì veà tình yeâu cuûa Thieân Chuùa caû. Bôûi vì, ñoái vôùi moãi moät tín höõu, cuõng nhö ñoái vôùi toaøn theå Giaùo Hoäi, coâng vieäc truyeàn giaùo vaãn phaûi laø moät vieäc laøm treân heát, vì coâng vieäc naøy lieân quan ñeán ñònh meänh ñôøi ñôøi cuûa con ngöôøi, cuõng laø coâng vieäc hôïp vôùi döï aùn nhieäm maàu vaø nhaân haäu cuûa Thieân Chuùa.” (ñoaïn 86.4)
- “Ngaøy hoâm nay, Giaùo Hoäi ñöôïc moät cô hoäi, nhö chöa bao giôø coù tröôùc ñaây, duøng chöùng töø vaø lôøi rao giaûng cuûa mình ñeå mang Phuùc AÂm ñeán cho taát caû moïi daân toäc vaø moïi quoác gia. Toâi thaáy ñöôïc raïng ñoâng cuûa moät thôøi truyeàn giaùo môùi, moät raïng ñoâng seõ trôû thaønh moät ngaøy soáng raïng ngôøi mang laïi caû moät muøa maøng phì nhieâu, neáu taát caû moïi Kitoâ höõu, nhaát laø caùc nhaø truyeàn giaùo vaø caùc Giaùo Hoäi treû, quaûng ñaïi vaø thaùnh thieän ñaùp öùng nhöõng môøi goïi vaø thaùch ñoá trong thôøi ñaïi cuûa chuùng ta ñaây. (ñoaïn 92.1)
“Vaøo thôøi ñieåm saùt caän Ngaøn Naêm thöù ba, toaøn theå Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi soáng tha thieát vôùi maàu nhieäm cuûa Chuùa Kitoâ hôn nöõa, baèng vieäc coäng taùc vôùi moät loøng tri aân caûm meán vaøo coâng cuoäc cöùu ñoä. Giaùo Hoäi laøm vieäc naøy cuøng vôùi Meï Maria vaø theo göông Meï Maria, Meï cuûa Giaùo Hoäi vaø laø moâ phaïm cuûa Giaùo Hoäi: Meï Maria laø moâ phaïm cuûa moät thöù tình yeâu maãu töû laøm cho taát caû moïi ngöôøi höùng khôûi coäng taùc vaøo söù meänh toâng ñoà cuûa Giaùo Hoäi trong vieäc taùi sinh nhaân loaïi”. (ñoaïn 92.3).
Nhöõng lôøi keâu goïi ad gentes cuûa RM:
- “Toâi muoán keâu môøi Giaùo Hoäi haõy canh taân laïi vieäc daán thaân truyeàn giaùo cuûa mình. Vaên kieän naøy nhaém ñeán vieäc canh taân noäi taâm veà ñöùc tin vaø ñôøi soáng Kitoâ giaùo. Vì hoaït ñoäng truyeàn giaùo giuùp vaøo vieäc canh taân Giaùo Hoäi, vaøo vieäc laøm taùi sinh ñoäng ñöùc tin cuõng nhö caên tính Kitoâ giaùo, vaø vaøo vieäc laøm böøng leân loøng nhieät thaønh vaø nieàm phaán khôûi môùi. Ñöùc tin ñöôïc taêng cöôøng khi ñöùc tin ñöôïc ban phaùt cho keû khaùc! Chính trong khi daán thaân thöïc hieän vieäc truyeàn giaùo ñaïi ñoàng cuûa Giaùo Hoäi laïi chính laø luùc laøm cho vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa môùi meû cuûa daân Kitoâ giaùo ñöôïc khôûi saéc vaø ñôõ naâng” (ñoaïn 2.3).
- “Hôõi caùc daân toäc khaép moïi nôi, haõy môû cöûa cho Chuùa Kitoâ! Phuùc AÂm cuûa Ngöôøi khoâng bao giôø laøm maát ñi töï do cuûa con ngöôøi, maát ñi vieäc toân troïng caàn phaûi coù ñoái vôùi moïi neàn vaên hoùa cuõng nhö vôùi baát cöù nhöõng gì toát laønh nôi moãi moät toân giaùo. Baèng vieäc chaáp nhaän Chuùa Kitoâ laø quí vò töï môû loøng mình ra cho Lôøi toái haäu cuûa Thieân Chuùa, cho Ñaáng maø trong Ngöôøi Thieân Chuùa ñaõ hoaøn toaøn toû mình ra vaø ñaõ chæ cho chuùng ta ñöôøng loái ñeán cuøng Ngaøi”. (ñoaïn 3.1)
- “Veà phaàn mình, Giaùo Hoäi höôùng veà con ngöôøi baèng taát caû loøng toân troïng quyeàn töï do cuûa hoï (xem Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Tuyeân Ngoân veà Töï Do Toân Giaùo Dignitatis Humanae, ñoaïn 3-4; ÑTC Phaoloâ VI, Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, ñoaïn 79-80: loc. cit., 71-75; ÑTC Gioan Phaoloâ II, Thoâng Ñieäp Redemptor Hominis, ñoaïn 12: loc. cit., 278-281). Söù meänh cuûa Giaùo Hoäi khoâng laøm haïn cheá quyeàn töï do maø traùi laïi coøn coå ñoäng cho noù nöõa. Giaùo Hoäi toân troïng caù nhaân cuõng nhö vaên hoùa, vaø Giaùo Hoäi toân kính thaùnh cung löông taâm cuûa con ngöôøi. Vôùi nhöõng ai choáng laïi hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi, vì nhöõng lyù do khaùc nhau naøo ñoù, Giaùo Hoäi laäp laïi laø Xin haõy môû cöûa cho Chuùa Kitoâ!” (ñoaïn 39.2)
- “Toâi keâu goïi taát caû moïi Giaùo Hoäi, Giaùm Muïc, linh muïc, tu só vaø caùc phaàn töû giaùo daân, haõy höôùng veà tính caùch ñaïi ñoàng cuûa Giaùo Hoäi, vaø haõy traùnh heát moïi hình thöùc khuynh höôùng thieån caän chæ bieát laáy mình hay ñoäc quyeàn, hoaëc nhöõng caûm giaùc töï maõn. Caùc Giaùo Hoâïi ñòa phöông, maëc daàu ñöôïc aên saâu vaøo daân toäc vaø vaên hoùa rieâng cuûa mình, cuõng phaûi luoân luoân giöõ ñöôïc caûm thöùc soáng ñoäng veà tính caùch ñaïi ñoàng cuûa ñöùc tin, veà vieäc cho ñi vaø nhaän laõnh caùc taëng aân thieâng lieâng, veà caùc kinh nghieäm cuûa hoaït ñoäng muïc vuï trong vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa vaø vieäc loan baùo luùc ban ñaàu, cuõng nhö veà nhaân löïc cho vieäc toâng ñoà vaø caùc nguoàn lôïi vaät chaát.” (ñoaïn 85.2)
- “Theá neân, Toâi muoán ngoû lôøi vôùi nhöõng phaàn töû môùi ñöôïc röûa toäi nôi caùc coäng ñoàng treû cuõng nhö nôi caùc Giaùo Hoäi treû. Hoâm nay, caùc con laø nieàm hy voïng cuûa Giaùo Hoäi hai ngaøn tuoåi cuûa chuùng ta ñaây: laø con ngöôøi treû trung veà ñöùc tin, caùc con phaûi nhö nhöõng Kitoâ höõu tieân khôûi, chieáu toûa nhieät tình vaø loøng can ñaûm, trong vieäc quaûng ñaïi hieán thaân cho Thieân Chuùa vaø tha nhaân. Toùm laïi, caùc con phaûi daán thaân treân con ñöôøng thaùnh thieän. Chæ coù theá caùc con môùi laø daáu chöùng cuûa Thieân Chuùa treân theá giôùi naøy, vaø môùi laøm soáng laïi nôi queâ höông xöù sôû cuûa caùc con truyeàn söû cuûa Giaùo Hoäi sô khai. Caùc con cuõng môùi laø men tinh thaàn truyeàn giaùo cho caùc Giaùo Hoäi laâu ñôøi.” (ñoaïn 91.1)
- “Toâi muoán keâu môøi Giaùo Hoäi haõy canh taân laïi vieäc daán thaân truyeàn giaùo cuûa mình” (ñoaïn 2.3).
NHÖÕNG CHUÛ TRÖÔNG HEÁT SÖÙC NOÙNG BOÛNG CUÛA RM:
- “Ñoäng löïc truyeàn giaùo bao giôø cuõng laø daáu chæ sinh ñoäng trong lòch söû cuûa Giaùo Hoäi theá naøo, thì vieäc yeáu keùm truyeàn giaùo laø daáu hieäu khuûng hoaûng ñöùc tin nhö vaäy (xem ÑTC Phaoloâ VI, Söù Ñieäp cho Ngaøy Theá Giôùi Truyeàn Giaùo, 1972, Insegnamenti X – 1972 – 522)” (ñoaïn 2.2).
- “Hoaït ñoäng truyeàn giaùo giuùp vaøo vieäc canh taân Giaùo Hoäi, vaøo vieäc laøm taùi sinh ñoäng ñöùc tin cuõng nhö caên tính Kitoâ giaùo, vaø vaøo vieäc laøm böøng leân loøng nhieät thaønh vaø nieàm phaán khôûi môùi. Ñöùc tin ñöôïc taêng cöôøng khi ñem ñöùc tin ban phaùt cho keû khaùc! Chính trong khi daán thaân thöïc hieän vieäc truyeàn giaùo ñaïi ñoàng cuûa Giaùo Hoäi laïi chính laø luùc laøm cho vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa môùi meû cuûa daân Kitoâ giaùo ñöôïc khôûi saéc vaø ñôõ naâng”. (ñoaïn 2.3)
- “Thieân Chuùa ñang môû ra tröôùc maét Giaùo Hoäi moät chaân trôøi nhaân loaïi heát söùc thuaän lôïi cho vieäc gieo vaõi Phuùc AÂm. Toâi caûm thaáy raèng ñaõ ñeán luùc taát caû naêng löïc cuûa Giaùo Hoäi caàn phaûi daán thaân vaøo moät vieäc truyeàn baù phuùc aâm hoùa môùi, cuõng nhö vaøo vieäc truyeàn giaùo ad gentes. Khoâng moät tín höõu naøo tin töôûng vaøo Chuùa Kitoâ, khoâng moät toå chöùc naøo cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc pheùp traùnh neù nhieäm vuï treân heát naøy: ñoù laø nhieäm vuï phaûi loan truyeàn Chuùa Kitoâ cho taát caû moïi daân nöôùc”. (ñoaïn 3.4)
- “Vieäc truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi phaùt xuaát chaúng nhöõng töø leänh Chuùa truyeàn, maø coøn töø nhöõng ñoøi hoûi saâu xa nôi söï soáng cuûa Thieân Chuùa ôû trong chuùng ta nöõa. Nhöõng ai ñöôïc thaùp nhaäp vaøo Giaùo Hoäi Coâng Giaùo phaûi caûm nhaän ñöôïc ñaëc aân naøy, vaø chính vì lyù do ñoù, hoï caøng buoäc phaûi laøm chöùng cho ñöùc tin cuõng nhö cho ñôøi soáng Kitoâ giaùo, nhö laø moät vieäc phuïc vuï anh chò em cuûa mình vaø nhö laø moät ñaùp öùng töông xöùng vôùi Thieân Chuùa. Hoï luoân luoân phaûi nhôù raèng, ‘hoï coù ñöôïc vò trí noåi nang khoâng phaûi laø do coâng leânh cuûa hoï, maø laø do aân suûng ñaëc bieät cuûa Chuùa Kitoâ; vaø neáu hoï khoâng ñaùp öùng aân suûng naøy trong tö töôûng, lôøi noùi vaø vieäc laøm, thì chaúng nhöõng hoï seõ khoâng ñöôïc cöùu ñoä, hoï coøn bò phaùn xeùt nghieâm ngaët hôn nöõa’ (Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Hieán Cheá Tín Lyù veà Giaùo Hoäi Lumen Gentium, ñoaïn 14)” (ñoaïn 11.4).
- “Nhöõng gì ñöôïc thöïc hieän ngay töø ban ñaàu cuûa Kitoâ Giaùo trong vieäc traûi roäng söù vuï truyeàn giaùo ñaïi ñoàng cuûa mình vaãn coøn hieäu löïc vaø trôû neân khaån thieát vaøo luùc naøy ñaây. Giaùo Hoäi töï baûn chaát laø truyeàn giaùo, vì leänh truyeàn cuûa Chuùa Kitoâ khoâng phaûi laø moät caùi gì ngaãu nhieân hay beà ngoaøi, maø laø nhöõng gì chaïm ñeán chính con tim cuûa Giaùo Hoäi. Theá neân, Giaùo Hoäi hoaøn vuõ vaø moãi moät Giaùo Hoäi môùi ñöôïc sai ñeán vôùi caùc daân nöôùc. Chính vì ‘ñeå cho loøng nhieät thaønh truyeàn giaùo naøy coù theå nôû hoa nôi daân toäc cuûa mình’, maø vieäc caùc Giaùo Hoäi treû raát caàn phaûi ‘chia seû vaøo coâng vieäc truyeàn giaùo ñaïi ñoàng cuûa Giaùo Hoäi sôùm bao nhieâu coù theå. Hoï phaûi töï sai caùc nhaø truyeàn giaùo ñi loan truyeàn Phuùc AÂm khaép theá giôùi, cho duø hoï coù bò thieáu huït giaùo só chaêng nöõa’ (Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, Saéc Leänh veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo cuûa Giaùo Hoäi Ad Gentes, ñoaïn 20)”. (ñoaïn 62.1)
TOÅNG KEÁT
Chuùng ta haõy laéng nghe lôøi cuûa vò Giaùo Hoaøng ñöông kim Gioan Phaoloâ II ngay tröôùc ngöôõng cöûa cuûa Ngaøn Naêm Thöù Ba sau ñaây:
- “Trong Toâng Thö Ngaøn Naêm Thöù Ba Ñang Ñeán, Toâi ñaõ phaùc hoïa moät chöông trình cho Giaùo Hoäi trong vieäc ngheânh ñoùn ngaøn naêm thöù ba Kitoâ Giaùo, moät chöông trình taäp trung vaøo nhöõng thaùch ñoá cuûa vieäc taân truyeàn baù phuùc aâm hoùa. Ñaëc ñieåm quan troïng cuûa döï aùn naøy laø vieäc toå chöùc caùc Cuoäc Thöôïng Hoäi Giaùm Muïc ñaïi luïc, ñeå caùc vò Giaùm Muïc coù theå noùi leân vaán ñeà truyeàn baù phuùc aâm hoùa tuøy theo hoaøn caûnh vaø nhu caàu rieâng nôi luïc ñòa cuûa mình. Loaït Thöôïng Hoäi Giaùm Muïc naøy, gaén lieàn vôùi nhau baèng moät ñeà taøi chung veà vieäc taân truyeàn baù phuùc aâm hoùa, ñaõ cho thaáy moät phaàn quan troïng trong vieäc Giaùo Hoäi söûa soaïn cöû haønh Cuoäc Möøng Kyû Nieäm Long Troïng Naêm 2000”.
(ÑTC Gioan Phaoloâ II, Toâng Thö Giaùo Hoäi Taïi AÙ Chaâu Ecclesia In Asia, 6/11/1999, ñoaïn 2: tuaàn san L’Osservatore Romano, aán baûn Anh ngöõ, 10/11/1999)
- “Ñeà taøi chung cuûa caùc Cuoäc Thöôïng Hoäi Giaùm Muïc ‘ñaïi luïc’, bieán coá giuùp vaøo vieäc Giaùo Hoäi söûa soaïn Möøng Kyû Nieäm Long Troïng Naêm 2000, laø ñeà taøi veà moät cuoäc taân truyeàn baù phuùc aâm hoùa. Caàn phaûi coù moät taân kyû nguyeân loan baùo Phuùc AÂm, chaúng nhöõng vì sau hai thieân nieân kyû moät phaàn lôùn nhaân loaïi vaãn chöa nhaän bieát Chuùa Kitoâ, maø coøn vì tình hình tröôùc ngöôõng cöûa cuûa ngaøn naêm thöù ba caû Giaùo Hoäi vaø theá giôùi ñang ñaëc bieät phaûi ñoái ñaàu vôùi nieàm tin veà ñaïo nghóa cuõng nhö vôùi nhöõng söï thaät veà luaân lyù gaén lieàn vôùi nieàm tin naøy. Haàu nhö ôû moïi nôi ñeàu coù khuynh höôùng xaây döïng moät tình traïng phaùt trieån vaø thònh vöôïng ngoaøi Thieân Chuùa, vaø haï chieàu kích ñaïo nghóa cuûa con ngöôøi xuoáng laõnh vöïc caù nhaân. Xaõ hoäi taùch lìa chaân lyù neàn taûng nhaát veà con ngöôøi, töùc laø khoûi moái lieân heä vôùi Ñaáng Hoùa Coâng cuõng nhö vôùi ôn cöùu chuoäc do Chuùa Kitoâ vaø Thaùnh Linh thöïc hieän, chæ laøm cho mình caøng xa nguoàn söï soáng, yeâu thöông vaø haïnh phuùc hôn maø thoâi. Theá kyû baïo löïc ñang keát thuùc mau choùng ñaây laø moät baèng chöùng kinh hoaøng veà nhöõng gì coù theå xaåy ra, khi söï thaät vaø söï thieän bò loaïi boû ñeå nhöôøng choã cho tham voïng veà quyeàn löïc vaø töï cöôøng. Vieäc taân truyeàn baù phuùc aâm hoùa, moät tieáng goïi hoaùn caûi, suûng aùi vaø khoân ngoan, laø nieàm hy voïng duy nhaát thöïc söï cho moät theá giôùi toát ñeïp hôn vaø moät töông lai raïng ngôøi hôn. Vaán ñeà khoâng phaûi laø Giaùo Hoäi coù gì caàn ñeå noùi vôùi con ngöôøi nam nöõ cuûa thôøi ñaïi chuùng ta ñaây, maø laø caùch thöùc ñeå laøm sao Giaùo Hoäi coù theå noùi leân moät caùch roõ raøng vaø thu phuïc ñöôïc loøng ngöôøi!”.
(ÑTC Gioan Phaoloâ II, Toâng Thö Giaùo Hoäi Taïi AÙ Chaâu Ecclesia In Asia, 6/11/1999, ñoaïn 29: tuaàn san L’Osservatore Romano, aán baûn Anh ngöõ, 10/11/1999)
Cuøng Meï “ngôïi khen” Chuùa!
Hoaøn taát taïi TGP/LA, Leã Caùc Thaùnh 1-11-1999
Ñaminh Maria Cao Taán Tónh, BVL