"Những cội gốc của Pháp quốc

– như những cội gốc của Âu Châu – là Kitô Giáo".

 

ĐTC Biển Đức XVI Tông Du Pháp Quốc (12-15/9/2008)

mừng Biến Cố Thánh Mẫu Lộ Đức 150 Năm

 

Gặp gỡ thành phần thuộc lănh vực văn hóa Pháp quốc

(kết)

Khi trở thành một đan sĩ, con người đă khởi hành tiến vào một con đường thênh thang và cao vời, thế nhưng họ đă t́m thấy được hướng đi cần thiết đó là ngôn từ của Thánh Kinh là những ǵ họ đă nghe thấy chính Thiên Chúa đang nói năng. Bấy giờ họ cố gắng hiểu biết Ngài, nhờ đó có thể tiến đến với Ngài. Bởi vậy mà cuộc hành tŕnh của đời sống đan tu thật sự là một cuộc hành tŕnh đi vào thế giới nội tại của ngôn từ lănh nhận, cho dù có gặp phải một khoảng cách xa vời vợi. Trong việc t́m kiếm của các vị đan sĩ đă chất chứa một cách nào đó sự t́m thấy. Bởi thế, nếu việc t́m kiếm này thực sự khả thể th́ cần phải có một thôi thúc ban đầu là những ǵ chẳng những làm dậy lên ư muốn t́m kiếm mà c̣n khiến có thể tin rằng có một con đường được chất chứa nơi ngôn từ ấy, tức là ở nơi ngôn từ này chính Thiên Chúa đă khởi sự đến với con người và nhờ đó con người có thể đến cùng Ngài. Nói cách khác, cần phải thực hiện việc loan truyền, một loan truyền nói với con người và nhờ đó tạo nên niềm xác tín là những ǵ trở thành sự sống.

 

Nếu một con đường nào đó được mở ra đi vào ngay tâm điểm của lời thánh kinh như là lời Chúa th́ lời này trước hết cần phải được công bố ra ngoài. Cái công thức cổ kính về niềm tin Kitô giáo thực sự cần phải thông đạt cho người khác, là một câu xuất phát từ Thư Thứ Nhất của Thánh Phêrô, một câu mà vào thời thần học trung cổ được coi là nền  tảng thánh kinh cho việc làm của các thần học gia: ‘Anh em bao giờ cũng phải sẵn sàng để đáp ứng người muốn hỏi tất cả anh em về lư do (reason – the logos) anh em hy vọng’ (3:15) (Logos, tức lư do về niềm hy vọng cần phải trở thành apo-logía; nó phải trở thành một đáp ứng). Thật vậy, Kitô hữu thuộc Giáo Hội sơ khai đă không coi việc rao giảng truyền giáo là tuyên truyền, ở chỗ nhắm tới việc gia tăng nhóm của ḿnh, thế nhưng là một nhu cầu nội tâm, thành quả xuất phát từ bản chất niềm tin của họ, đó là Vị Thiên Chúa họ tin tưởng là Vị Thiên Chúa của tất cả mọi dân tộc, là Vị Thiên Chúa chân thật duy nhất, Đấng đă mạc khải ḿnh nơi lịch sử dân Yến Duyên và lên đến tột đỉnh nơi Con của Ngài, nhờ đó, khi cung cấp đáp ứng mà mọi người quan tâm và cần cho mọi người trong thâm cung của họlà những ǵ đang được đợi chờ. Tính chất phổ quát của Thiên Chúa, và của lư do hướng về Ngài là những ǵ cống hiến cho họ cái động lực ấy – thật sự là cái thúc buộc – việc loan truyền sứ điệp ấy vậy. Họ đă thấy niềm tin của họ như những ǵ thuộc về, không phải thuộc về một thứ tập tục văn hóa khác nhau từ dân tộc này với dân tộc khác, mà là về lănh giới của sự thật, những ǵ liên quan tới tất cả mọi người như nhau”.

 

Đến đây, ĐTC của chúng ta nói tới bản chất của việc loan truyền, loan truyền một Vị Thiên Chúa chân thật, Đấng đă tỏ ḿnh ra, chứ không phải là một vị thần linh vô danh của người Hy Lạp thời Thánh Phaolô, hay vị thần do óc con người tưởng tượng ra với bản chất là một thứ ngẫu tượng. Ngài đă nói như sau:

 

Cấu trúc căn bản của việc rao giảng Kitô giáo ‘bề ngoài’ – hướng tới một nhân loại đang t́m kiếm và vấn nạn – được phản ảnh nơi bài diễn từ được Thánh Phaolô nói ở Công Đường Nhă Điển. Chúng ta cần phải nhớ rằng Công Đường này không phải là một h́nh thức của vấn đề hàn lâm, nơi mà các đỉnh cao trí tuệ gặp nhau để bàn luận những vấn đề cao cả, mà là một pháp đ́nh của công lư, những ǵ có thế giánơi các vấn đề về tôn giáo và cần phải chống lại việc du nhập của các thần ngoại bang. Đó chính là những ǵ Thánh Phaolô đă bị phiền trách v́ ‘hắn h́nh như là một giảng dạy về các thần linh ngoại bang’ (Acts 17:18). Thánh Phaolô đă đáp lại nhận định này, khi bày tỏ rằng: tôi đă thấy một bàn thờ của quí vị với hàng chữ được ghi khắc: ‘cho vị thần vô danh’. Bởi thế những ǵ quí vị tôn thờ như một thứ vô danh th́ tôi xin loan báo cho quí vị (17:23). Thánh Phaolô đă không loan truyền những vị thần linh vô danh. Ngài loan truyền Đấng mà con người không biết nhưng quả có biết – một Đấng có tên vô danh (the unknown-known); Đấng họ đang t́m kiếm, Đấng thật ra họ đă biết, nhưng vẫn lại là Đấng vô danh và không được nhận biết. Mức độ sâu thẳm nhất của ư nghĩ và cảm thức của con người một cách nào đó biết rằng phải có Ngài, rằng ngay từ khi khởi sự của tất cả mọi sự không thể nào lại là những ǵ chẳng có ư thức ǵ hết, mà là một Trí Khôn sáng tạo – không thể nào là một thứ t́nh cờ mù quáng mà là tự do. Tuy nhiên, ngay cả việc tất cả mọi người một cách nào đó biết được điều ấy chăng nữa, như Thánh Phaolô minh nhiên nói trong Thư gửi giáo đoàn Rôma (1:21), th́ kiến thức ấy vẫn không thực, ở chỗ một vị Thiên Chúa chỉ do thuần tưởng tượng và được sáng chế ra th́ không phải là Thiên Chúa tí nào hết. Nếu Ngài không tỏ ḿnh ra, chúng ta không thể nào đến với Ngài được. Cái mới mẻ của việc Kitô Giáo loan báo là ở chỗ giờ đây nó có thể nói với tất cả mọi dân tộc rằng Ngài đă mạc khải ḿnh ra. Đích thân Ngài ra. Nhờ đó con đường đến với Ngài được mở ra. Cái mới mẻ của việc Kitô Giáo loan truyền không ở tại ư nghĩ mà việc làm, đó là việc Thiên Chúa đă mạc khải bản thân của Ngài. Thế nhưng đây không phải là một việc làm mù quáng, mà tự nó là Logos – sự hiện diện của lư trí hằng hữu nơi xác thịt của chúng ta. Verbum caro factum est (Jn 1:14): đúng vậy, giữa cái được tạo thành (factum) mà giờ đây mới có Logos, một biểu hiệu ở giữa chúng ta. Việc tạo thành (factum) giờ đây là Logos, một Logos ở giữa chúng ta. Việc tạo thành (factum) là những ǵ có suy tính. Bởi thế bao giờ cũng cần đến sự khiêm  tốn về lư trí để chấp nhận nó: ḷng khiêm tốn của con người là những ǵ tương ứng với ḷng khiêm hạ của Thiên Chúa”.

 

Cuối cùng Đức Thánh Cha đă áp dụng vào thời đại của chúng ta theo chiều hướng bài giảng tinh khôn của Thánh Phaolô, một bài giảng về kết cấu trở thành căn bản cho việc truyền bá phúc âm hóa của Kitô hữu qua mọi thời đại, và về ư nghĩa liên quan tới nền tảng của nền văn minh Âu Châu. Đoạn kết thúc được ĐTC nói với thành phần thuộc lănh vực văn hóa Pháp quốc như sau:

 

T́nh h́nh hiện tại của chúng ta là một t́nh h́nh khác về nhiều quan điểm với t́nh h́nh Thánh Phaolô đă đụng đầu ở Nhă Điển, tuy có khác nhau, hai trường hợp cũng có nhiều điểm chung. Các thành đô của chúng ta không c̣n có đầy những bàn thờ và đầy những h́nh ảnh thần linh. Đối với nhiều người Thiên Chúa thực sự đă trở thành một thứ đại vô danh. Thế nhưng, giống như trong quá khứ, khi mà ẩn dấu ở đằng sau vô vàn h́nh ảnh về Thiên Chúa vẫn là vấn nạn liên quan tới Vị Thiên Chúa vô danh này, cũng thấy xẩy ra việc vắng bóng hiện nay của Thiên Chúa lại được âm thầm xâm chiếm bởi vấn nạn liên quan tới Ngài. Quaerere Deum – việc t́m  kiếm Thiên Chúa và việc con người để cho Ngài t́m thấy họ là những ǵ ngày nay cần thiết không kém ngày xưa. Một thứ văn hóa thuần thực chứng cố gắng lái vấn nạn về Thiên Chúa vào lănh vực chủ quan, như thể những ǵ phản khoa học, sẽ là một thứ hàng phục của lư trí, một thứ chối từ những triển vọng tuyệt vời nhất, và v́ thế là một thảm họa cho loài người với đầy những hậu quả rất trầm trọng”.  

 

Để kết thúc, Đức Thánh Cha đă tóm tắt tất cả những ǵ ngài dài ḍng nhưng chặt chẽ dẫn giải liên quan tới đời sống đan tu Tây phương để nhắn gửi riêng văn hóa Pháp quốc và chung văn hóa Âu Châu cùng văn hóa thế giới như thế này:

 

Những ǵ đă cống hiến nền tảng cho văn hóa Âu Châu – đó là việc t́m kiếm Thiên Chúa và việc sẵn ḷng lắng nghe Ngài – ngày nay vẫn là nền tảng cho bất cứ một thứ văn hóa chân chính nào”.

 

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, phân tích và tổng hợp theo nguyên bản những bài nói của ĐTC từ http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/travels/2008/index_francia_en.htm