“Ḥa B́nh Không Thể Thiếu Công Lư,

Công Lư Không Thể Thiếu Thứ Tha”


 (ĐTC GPII - SỨ ĐIỆP CHO NGÀY H̉A B̀NH THẾ GIỚI NĂM THỨ 34, 1/1/2002)

 

1.-        Ngày Ḥa B́nh Thế Giới năm nay được cử hành trong cái ám ảnh thê thảm của biến cố 11/9 vừa qua. Ngày hôm ấy đă xẩy ra một tội ác khủng khiếp, đó là, trong một vài giờ khắc ngắn ngủi đă có cả mấy ngàn người vô tội thuộc nhiều chủng tộc khác nhau bị thảm sát. Từ đó, dân chúng trên khắp thế giới đă cảm thấy ḿnh có thể bị tổn thương một cách sâu xa cũng như cảm thấy một mối phập phồng lo sợ mới trong tương lai. Đối với tâm trạng này, Giáo Hội chứng tỏ cho thấy niềm hy vọng của ḿnh với một xác tín là sự dữ, mầu nhiệm bất chính “mysterium iniquitatis“, không phải là phán quyết tối hậu nơi sinh hoạt trần thế.

Đó là niềm hy vọng nâng đỡ Giáo Hội bước vào năm 2002, ở chỗ, với ơn Chúa, cái thế giới mà, một lần nữa, quyền lực sự dữ như đang làm chủ t́nh thế, thực sự sẽ được biến thành một thế giới được chủ tŕ bởi những khát vọng cao cả nhất của con tim nhân loại, một thế giới được sống trong ḥa b́nh đích thực.

Ḥa B́nh Là Công Cuộc Của Công Lư Và Yêu Thương

2.-        Những biến cố mới đây, kể cả những cuộc giết hại khủng khiếp vừa được đề cập tới, đă đưa Tôi trở về với đề tài thường khuấy động tận đáy ḷng Tôi, khi Tôi nhớ lại những biến cố lịch sử đă ghi dấu vết vào cuộc đời của Tôi, nhất là hồi Tôi c̣n trẻ.

Nỗi khổ đau vĩ đại của các dân tộc cũng như của những con người, ngay cả của những người trong số bạn bè và quen biết của Tôi, do chế độ độc tài Nazi và Cộng Sản gây ra, Tôi không bao giờ quên được và cũng không thôi nguyện cầu. Tôi thường ngẫm nghĩ đến một vấn đề dai dẳng này là chúng ta làm thế nào để phục hồi lại trật tự về luân lư và xă hội, một trật tự bị lọt vào bàn tay của t́nh trạng bạo loạn khiếp đảm như thế?… Những cột trụ của nền ḥa b́nh chân thực là công lư và là một mẫu yêu thương biết thứ tha.

3.-        Thế nhưng, trong những hoàn cảnh hiện nay, chúng ta làm sao có thể nói đến công lư và thứ tha như là nguồn gốc và là điều kiện để tạo lập ḥa b́nh đây? Cho dù có khó khăn đến mấy đi nữa, chúng ta cũng có thể nói và phải nói đến những vấn đề này… Thứ tha phản ngược lại với uất hận và trả thù, chứ không phải với công lư. Thật vậy, ḥa b́nh thực sự là “việc của công lư” (Is 32:17).

Bởi thế ḥa b́nh đích thực là hoa trái của công lư, một nhân đức luân lư và là một bảo toàn về pháp lư đưa đến chỗ biết hoàn toàn tôn trọng quyền lợi và nghĩa vụ của con người, cũng như đưa đến việc phân phối công bằng cả về những thiện ích lẫn gánh nặng. Thế nhưng, v́ công lư của loài người luôn mỏng ḍn và bất hảo, lệ thuộc hẳn vào những giới hạn và cái tôi của con người cũng như của phái nhóm, mà nó phải cần đến ḷng thứ tha và cần phải thực hiện bằng một tấm ḷng thứ tha, một ḷng thứ tha hàn gắn chữa lành và tái thiết những mối liên hệ trần thế bị trục trặc tận căn gốc của chúng. Điều này đúng là như thế, ở những hoàn cảnh lớn nhỏ, ở tầm mức riêng tư hay bao rộng, ở cả ngay lănh vực quốc tế nữa. Thứ tha không thể nào phản ngược lại với công lư, như thể thứ tha là bỏ qua nhu cầu cần phải sửa lại những ǵ sai quấy. Trái lại, nó là tầm mức trọn vẹn của công lư… Công lư và thứ tha đều là những ǵ thiết yếu cho việc hàn gắn ấy.

Tôi muốn tŕnh bày về hai khía cạnh ḥa b́nh này nơi sứ điệp đây.

Thực Tại Của Việc Khủng Bố

4.-        Chính v́ ḥa b́nh phát xuất từ công lư cũng như từ thứ tha mà hôm nay đây nó đă bị cuộc khủng bố thế giới tấn công. Trong những năm vừa rồi, nhất là từ khi kết thúc t́nh trạng Chiến Tranh Lạnh, công cuộc khủng bố đă phát triển thành một hệ thống tổ chức tinh vi về cấu kết chính trị, kinh tế và kỹ thuật, một kết cấu vượt ra ngoài lănh địa quốc gia, tới chỗ bao trùm toàn thể thế giới.

Khi những tổ chức khủng bố sử dụng những tay sai của ḿnh như khí cụ để khai chiến chống lại người vô phương chống đỡ và ngay lành là họ rơ ràng chứng tỏ cho thấy họ đang nung nấu một ư muốn sát hại. Khủng bố phát xuất từ hận thù và gây ra t́nh trạng cô lập, ngờ vực và khép kín… Khủng bố xẩy ra là do ḷng khinh thường sự sống con người. Bởi thế, nó không chỉ gây ra những tội ác bất khả dung, mà tự ḿnh nó c̣n là một tội ác phạm đến nhân loại nữa, bởi nó dùng đến những đường lối khủng bố về chính trị và quân sự.

5.-        Thế nên, cần phải có quyền tự vệ đối với hành động khủng bố, một quyền bao giờ cũng phải thi hành bằng cách tôn trọng những giới hạn về luân lư và pháp lư, trong việc chọn lựa giữa cùng đích và phương tiện. Lỗi lầm cần phải nhận diện một cách xác đáng, v́ tính chất vấp phạm tội ác bao giờ cũng thuộc về cá nhân, không thể qui cho cả một dân nước, cả một nhóm chủng tộc hay tôn giáo có phần tử là những người khủng bố (nhận định của người dịch: phải chăng việc Hoa Kỳ tấn công A Phú Hăn bắt đầu ngày 7/10/2001 để trả đũa 1 nhóm khủng bố là không đúng với nguyên tắc luân lư được Đtc nhấn mạnh ở đây?). Việc quốc tế hợp tác vào việc chống lại những hoạt động khủng bố cũng đ̣i phải là một việc làm chính trị đầy can đảm và quyết tâm, một việc dấn thân về ngoại giao và kinh tế, để làm giảm bớt những t́nh trạng đè nén và hất hủi là những ǵ sinh ra mưu cơ tác hành của thành phần khủng bố. (Ở đây ĐTC c̣n nhấn mạnh đến thành phần tấn công khủng bố mà hầu như quên mất hay không chấp nhận ḿnh có thể là nguyên cớ gây ra khủng bố!)

Ngoài ra, cũng cần phải nhấn mạnh là t́nh trạng bất công hiện nay trên thế giới không bao giờ được lấy đó là cớ cho những hành động khủng bố cả.

Không Được Nhân Danh Thiên Chúa Để Sát Hại!

6.-        Những ai sát hại bằng những hành động khủng bố là những người thực sự thất vọng về nhân loại, về sự sống cũng như về tương lai. Theo quan niệm của ḿnh, họ cần phải ghét bỏ và hủy diệt tất cả mọi sự. Những người khủng bố chủ trương rằng sự thật mà họ tin tưởng hay khổ đau họ phải chịu đựng là tất cả những ǵ biện minh cho phản ứng của họ trong việc hủy hoại ngay cả những mạng sống vô tội. Hiện tượng khủng bố thường là hậu quả của khuynh hướng cực đoan bảo thủ cuồng loạn phát xuất từ niềm tin tưởng rằng quan điểm riêng của ḿnh về sự thật cần phải bắt mọi người khác phải chấp nhận… Việc cố gắng dùng vơ lực để áp đặt trên người khác những ǵ chúng ta cho là chân lư là một hành động phạm đến phẩm vị con người, đúng hơn phạm đến Thiên Chúa mà con người là h́nh ảnh của Ngài. V́ lư do ấy, những ǵ thường được nói đến như là khuynh hướng cực đoan bảo thủ đều là những thái độ thực sự phản lại niềm tin vào Thiên Chúa. Việc khủng bố không lợi dụng người ngay lành mà là chính Thiên Chúa, ở chỗ, nó cố ư biến Ngài thành một ngẫu tượng để thực hiện mục đích riêng tư của ḿnh. 

7.-        Bởi thế mà không một nhà lănh đạo tôn giáo nào có thể bỏ qua được hành động khủng bố, lại càng không truyền dạy khủng bố. Khi tuyên bố ḿnh nhân danh Thiên Chúa để khủng bố, để bạo hành người khác, là việc làm tục hóa đạo giáo.

Tuân theo giáo huấn và mẫu gương của Chúa Giêsu, Kitô hữu tin rằng việc tỏ ḷng xót thương là việc sống chân lư cuộc đời của ḿnh… Thành phần môn đệ theo Đức Kitô, thành phần được rửa trong Cuộc Tử Nạn và Phục Sinh cứu độ của Người, bao giờ cũng phải là những con người nam nữ của ḷng xót thương và tha thứ.

Nhu Cầu Cần Phải Thứ Tha

8.-        Tuy nhiên, thứ tha ở đây thực sự nghĩa là ǵ? Và tại sao chúng ta cần phải thứ tha?

Trước hết, thứ tha là một việc chọn lựa riêng tư, là một quyết định của cơi ḷng muốn đi ngược lại với bản năng tự nhiên trong việc lấy ác báo ác. Quyết định này được căn cứ vào t́nh yêu Thiên Chúa, Đấng đă kéo chúng ta lại với Ngài bất chấp tội lỗi của chúng ta.

Bởi thế, thứ tha có một nguồn gốc và tiêu chuẩn thần linh. Điều này không có nghĩa là tính cách quan trọng của nó không thể hiểu được theo lập luận trần gian… Tất cả mọi người đều mong ước là ḿnh có thể bắt đầu lại từ khởi sự, và không muốn ḿnh cứ măi măi bị bế tắc trong những lầm lẫn và tội lỗi của ḿnh.

9.-        Bởi thế, là một tác động hoàn toàn nhân bản, thứ tha trước hết là một khởi động của cá nhân. Tuy nhiên, cá nhân là những hữu thể chính yếu của xă hội … Do đó, cả xă hội nữa thật sự cũng cần phải biết thứ tha… Khả năng tha thứ bắt nguồn sâu xa từ tư tưởng về một xă hội mai hậu, một xă hội làm nên bởi công lư và t́nh đoàn kết. Ngược lại, việc không biết thứ tha, nhất là đối với một cuộc xung khắc lâu dài, sẽ phải trả một giá hết sức đắt đỏ đối với việc phát triển của con người. Những nguồn lợi được sử dụng cho việc chế tạo các thứ vũ khí thay v́ cho việc phát triển, ḥa b́nh và công lư.

Tha Thứ Là Một Con Đường Dài

10.-      Tha thứ… dầu sao… cũng là một sứ điệp nghịch thường. Thật vậy, thứ tha bao giờ cũng bao gồm một h́nh thức thua thiệt ngắn hạn để cho một lợi lộc dài hạn thật sự. Bạo lực th́ hoàn toàn ngược lại; chọn làm một việc bề ngoài có lợi ngắn hạn lại bao hàm cả một mất mát thực sự và vĩnh viễn. Thứ tha là việc xem ra có vẻ hèn yếu, song nó lại đ̣i phải có một sức mạnh về tinh thần cao cả cũng như phải có một tấm ḷng can đảm về luân lư, cả hai điều này cần phải có trong việc thực hiện thứ tha cũng như trong việc chấp nhận được tha thứ.

Vai tṛ thừa tác của Tôi trong việc phục vụ Phúc Âm đă thúc buộc Tôi, đồng thời cũng cho tôi sức mạnh, để Tôi lập lại việc cần phải thứ tha này. Hôm nay đây, một lần nữa, Tôi xin nhắc lại điều này, hy vọng làm khơi dậy việc nghiêm chỉnh và chín chắn suy nghĩ về vấn đề ấy, để nhờ đó thực hiện một việc quật khởi xa tầm tay đối với tinh thần con người, nơi con tim của từng người cũng như trong mối liên hệ giữa các dân tộc trên thế giới với nhau.

11.-      Khi suy tư về việc thứ tha, tâm trí chúng ta tự nhiên nghĩ đến một số trường hợp xung khắc không ngừng nuôi dưỡng những mối hận thù sâu đậm và chia rẽ, cùng với thảm cảnh cá nhân cũng như đoàn thể liên tục diễn ra hầu như không thể chấm dứt được. Tôi muốn đặc biệt nói đến những ǵ đang xẩy ra ở Thánh Địa, nơi ân phúc cho việc Thiên Chúa gặp gỡ loài người ấy là nơi Chúa Giêsu, Vua B́nh An, đă sinh sống, tử nạn và phục sinh từ trong cơi chết.

T́nh h́nh quốc tế rắc rối hiện nay lại càng thúc đẩy việc cần phải giải quyết vấn đề xung khắc giữa Ả Rập và Yến Duyên, một t́nh trạng xung khắc xẩy ra cho tới nay đă trên 50 năm… Quyền lợi và đ̣i hỏi của mỗi bên có thể được cứu xét một cách xứng hợp và phân xử một cách quân b́nh, trừ phi họ muốn chấp nhận công lư và ḥa giải.

Việc Thông Cảm Và Hợp Tác Liên Tôn

12.-      Các nhà lănh đạo tôn giáo có một trọng trách đối với tất cả những nỗ lực này. Các tín hữu Kitô giáo, cũng như các tôn giáo lớn trên thế giới, cần phải cùng nhau hoạt động để loại trừ những căn gốc về xă hội cũng như về văn hóa gây ra hành động khủng bố. Các vị có thể làm điều này bằng việc giảng dạy sự cao cả và phẩm vị của con người, cũng như bằng việc truyền bá cảm quan rơ nét hơn nữa về tính cách hiệp nhất nên một của gia đ́nh nhân loại.

Tôi đặc biệt mong rằng những vị lănh đạo Do Thái giáo, Kitô giáo và Hồi giáo giờ đây phải dẫn đầu trong việc công khai lên án hành động khủng bố, cũng như phải chối bỏ những người khủng bố bất cứ h́nh thức hợp pháp nào về tôn giáo hay luân lư.

13.-      Để đảm trách một việc dấn thân như vậy, các tôn giáo khác nhau không thể nào đi ra ngoài con đường thứ tha, một con đường tiến đến chỗ thông cảm nhau, tôn trọng nhau và tin tưởng nhau.

Việc Cầu Nguyện Cho Ḥa B́nh

14.-      Chính v́ lư do này, việc cầu nguyện cho hoà b́nh không phải là một việc hậu xét trong việc hoạt động cho ḥa b́nh. Nó phát xuất từ chính yếu tính của việc xây dựng ḥa b́nh trong trật tự, công bằng và tự do. Cầu nguyện cho ḥa b́nh là việc con người mở ḷng ḿnh ra cho quyền năng canh tân tất cả mọi sự của Thiên Chúa chiếm đoạt… Cầu nguyện cho ḥa b́nh là cầu nguyện cho công lư… Đó là việc cầu nguyện cho tự do, nhất là cho tự do tôn giáo là một thứ nhân quyền căn bản và là một thứ dân quyền của hết mọi người. Cầu nguyện cho ḥa b́nh là t́m cầu ơn tha thứ của Thiên Chúa.

V́ tất cả những lư do đó, Tôi đă mời những vị đại diện các tôn giáo trên thế giới đến Assisi là phố thị của Thánh Phanxicô vào ngày 24/1/2002 để cầu nguyện cho ḥa b́nh thế giới vậy. 

(Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL,

dịch theo bản tin của Màn Điện Toán Vatican Information Service ngày 11/12/2001,

những chỗ in đậm là do chủ ư riêng của người dịch muốn nhấn mạnh đến chi tiết quan yếu)