Thánh Phaolô về Một Chúa Kitô Tân Adong

Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI: Buổi Triều Kiến Chung hằng tuần Thứ Tư 3/12/2008 – Bài Giáo Lý 15 trong Loạt bài cho Năm Thánh Phaolô

Anh Chị Em thân mến,

Trong bài giáo lý hôm nay, chúng ta chia sẻ về mối liên hệ giữa Adong và Chúa Kitô, một mối liên hệ đã được Thánh Phaolô phác họa trong một đoạn nổi tiếng ở Thư gửi Tín Hữu Rôma (5:12-21), một đoạn ngài hướng dẫn Giáo Hội này về những vấn đề thiết yếu nơi tín điều liên quan tới nguyên tội. Thật vậy, ngay trong Thư Thứ Nhất gửi Tín Hữu Côrintô, khi nói về niềm tin tưởng vào sự phục sinh, Thánh Phaolô đã mở màn cho thấy cuộc gặp gỡ giữa cha ông của chúng ta với Chúa Kitô rồi: “Vì như nơi Adong tất cả đều đã chết đi thế nào thì cũng thế, nơi Chúa Kitô, tất cả cũng sẽ được làm cho sống động như vậy… Con người đầu tiên là Adong đã trở thành một hữu thể sống động; Adong sau đã trở thành một thần linh ban sự sống” (22:45). Ở đoạn Thư Rôma 5:12-21, cuộc gặp gỡ này giữa Chúa Kitô và Adong lại còn được nói rõ ràng hơn nữa và sáng tỏ hơn nữa, ở chỗ, Thánh Phaolô ôn lại lịch sử cứu độ từ Adong cho tới Lề Luật và từ Lề Luật cho tới Chúa Kitô. Adong không phải là tâm điểm của cảnh huống với những hậu quả tội lỗi nơi nhân loại, mà là Chúa Giêsu Kitô cùng với ân sủng nhờ Người được tuôn đổ dồi dào xuống rên nhân loại. Việc lập lại “càng hơn thế nữa” liên quan tới Chúa Kitô là những gì nhấn mạnh đến cách thức tặng ân này được lãnh nhận nơi Người vượt quá tội lỗi do Adong gây ra cùng với những hậu quả nhân loại phải chịu, bởi đó ở phần cuối Thánh Phaolô đã có thể thêm rằng: “Thế nhưng ở đâu tội lỗi gia tăng thì ở đó ân sủng lại càng dồi dào hơn thế nữa” (Rm 5:20). (Câu nói của Thánh Phaolô này có thể tóm lại thành “tội tràn lan – phúc ngập lụt”, nhan đề của bộ sách về những tâm tình yêu thương Chúa Giêsu tỏ ra với một số tâm hồn, được người dịch này tuyển hợp, chuyển dịch và xuất bản năm 1995). Thế nên, cuộc gặp gỡ được Thánh Phaolô phác tả giữa Adong và Chúa Kitô làm sáng tỏ tính chất thấp kém hơn của con người thứ nhất so với ưu thế của con người thứ hai.

Ngoài ra, cũng cần phải làm sáng tỏ vấn đề tặng ân ơn sủng khôn sánh này nơi Chúa Kitô được Thánh Phaolô qui cho tội lỗi của Adong, đó là, ở chỗ có thể nói rằng nếu vấn đề này không cho thấy được trọng tâm của ân sủng, thì ngài đã không ngần ngại nói về tội lỗi là những gì “đến trong thế gian qua một người và sự chết qua tội lỗi” (Rm 5:12), Bởi thế, theo niềm tin tưởng của Giáo Hội, nếu nhận thức này đã được chín mùi thành tín điều về nguyên tội là bởi vì nó có liên hệ bất khả phân ly với một tín điều khác, tín điều về ơn cứu độ và niềm tự do nơi Chúa Kitô. Hệ quả của vấn đề này đó là chúng ta không bao giờ được nghĩ đến vấn đề tách biệt tội lỗi của Adong và của nhân loại khỏi mối liên hệ cứu độ, tức là không được hiểu nó tách biệt khỏi chân trời con người được công chính hóa trong Chúa Kitô.

Tuy nhiên, là con người ngày nay, chúng ta cần phải hỏi mình rằng: nguyên tội là gì? Thánh Phaolô đã dạy ra sao, Giáo Hội đã dạy thế nào? Phải chăng tín lý này vẫn còn là những gì khả chấp ngày nay? Nhiều người nghĩ rằng, theo chiều hướng của lịch sử tiến hóa thì không còn chỗ cho tín lý của một thứ tội đầu tiên nữa, một thứ tội từ đó đã lan tràn cho toàn thể lịch sử loài người. Do đó, vấn đề Phục Sinh và vấn đề về Đấng Cứu Thế cũng sẽ mất đi nền tảng của mình. Vậy có vấn đề nguyên tội hay chăng? Để có thể giải đáp vấn đề này, chúng ta cần phải phân biệt hai khía cạnh của tín lý về nguyên tội. Có cả chiều kích kinh nghiệm, tức là chiều kích cụ thể, khả thị, tôi có thể nói là những gì thực tại hiển nhiên đối với tất cả mọi người, và chiều kích mầu nhiệm, liên quan tới nền tảng về bản thể học của sự kiện này. Sự kiện cụ thể đó là có một cái mâu thuẫn đối nghịch nơi hữu thể của chúng ta. Một đàng, hết mọi người đều biết rằng họ cần phải hành thiện và họ thật sự muốn làm như thế. Tuy nhiên, đồng thời họ cũng cảm thấy có một động lực khác thúc họ làm ngược lại, theo đuổi đường lối duy ngã độc tôn, bạo động, chỉ làm những gì thỏa mãn bản thân mình cho dù biết rằng họ đang tác hành phản lại sự thiện, chống lại Thiên Chúa và phạm đến tha nhân. Trong Thư gửi tín hữu Rôma, Thánh Phaolô đã bày tỏ tình trạng tương khắc này nơi hữu thể của chúng ta như thế này: “Tôi muốn những gì là đúng đắn, thế nhưng tôi không thể làm được. Vì tôi không làm điều thiện mà tôi muốn, nhưng điều ác là điều tôi không muốn làm” (7:18-19). Tình trạng tương khắc nội tâm này nơi hữu thể của chúng ta không phải là một lý thuyết. Mỗi một người chúng ta đều cảm nghiệm thấy thế hằng ngày. Nhất là chúng ta thấy được nó xẩy ra chung quanh chúng ta cái thắng thế của ý muốn phụ thuộc. Chỉ cần nghĩ đến những tin tức hằng ngày về vấn đề bất công, bạo lực, giả trá, nhục dục. Chúng ta thấy nó hằng ngày: nó là một sự thật.

(còn tiếp)

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 3/12/2008

(những chỗ được in đậm lên là do tự ý của người dịch trong việc làm nổi bật những điểm chính yếu quan trọng)