Về Những Bài Giáo Lý Thứ Tư Hằng Tuần

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL

Trong Huấn Từ Truyền Tin Chúa Nhật vừa rồi, 28/9/2008, ngày kỷ niệm đúng 30 năm băng hà của vị giáo hoàng 33 ngày của chúng ta, Gioan Phaolô I, ĐTC Biển Đức XVI đã nói về đức khiêm nhượng của ngài nhân bài Phúc Âm nói đến dụ ngôn hai người con của Chúa Nhật 26 Thường Niên năm A. Vị Giáo Hoàng 33 ngày này, theo thiên định, xuất hiện như một tia chớp để dọn đường cho ít là hai điều đươc chính ngài gợi lên, đó là sáng kiến lấy danh hiệu giáo hoàng và sáng kiến dạy giáo lý vào các buổi triều kiến chung Thứ Tư hằng tuần.

Thật vậy, về sáng kiến lấy danh hiệu giáo hoàng thì trong lịch sử giáo hội chỉ có ngài là lấy danh hiệu kép: Gioan Phaolô, một sáng kiến đã được tiếp theo bởi vị giáo hoàng có một giáo triều dài thứ ba trong lịch sử giáo hội là Đức Gioan Phaolô II, vị giáo hoàng phải nói là "Gioan Phaolô Cả", như Giáo Hoàng "Grêgôriô Cả" và "Lêô Cả" thời của các vị này vậy.

Về sáng kiến dạy giáo lý vào các buổi triều kiến chung Thứ Tư hằng tuần, cũng đã được Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II tiếp tục suốt giáo triều dài 26 năm rưỡi của ngài. Đúng thế, để củng cố đức tin cho con cái của mình, nhất là vào trước Thời Điểm Hồng Ân Năm Thánh 2000, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã khai triển loạt bài giáo lý chủ đề rất sâu xa bao rộng. Ngài đã đi từ lãnh vực nhân loại học siêu nhiên, sang lãnh vực thần học đức tin, đến lãnh vực vũ trụ học siêu việt.

Về lãnh vực nhân loại học siêu nhiên, Đức Thánh Cha đã dùng 5 năm trời (1979-1984) để khai triển đề tài “tình yêu con người theo ý định của Thiên Chúa”. Đề tài này có thể được chia ra làm ba phần, phần nhất được bắt đầu bằng một loạt 23 bài giáo lý về sự hiệp nhất nguyên thủy giữa người nam và người nữ theo sách Khởi Nguyên, vào các ngày thứ tư hằng tuần trong khoảng thời gian từ ngày 5-9-1979 đến ngày 2-4-1980. Sau đó chuyển sang phần hai với 41 bài giáo lý về phúc cho ai có lòng trong sạch theo bài giảng trên núi và thư thánh Phaolô, thời khoảng từ ngày 16-4-1980 đến ngày 6-5-1981. Trước khi sang phần ba, loạt bài giáo lý bị gián đoạn vì sức khỏe của Đức Thánh Cha sau khi ngài bị ám sát hụt từ ngày 13-5-1981, và đã được xen kẽ bằng 3 bài chia sẻ của ngài, thời khoảng từ ngày 14-10-1981 đến 28-10-1981, liên quan đến việc ngài bị ám sát và lòng thứ tha. Cuối cùng phần ba đã được bắt đầu với 50 bài về thần học hôn nhân và độc thân theo ý nghĩa phục sinh của thân xác, thời khoảng từ ngày 11-11-1981 đến ngày 4-7-1984. Loạt bài giáo lý về tài “tình yêu con người theo ý định của Thiên Chúa” cuối cùng được kết thúc bằng 12 bài, thời khoảng từ ngày 11-7 đến 21-11-1984, về việc ôn lại Thông Điệp “Sự Sống Con Người” của Đức Thánh Phaolô VI.

Về lãnh vực thần học đức tin, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã diễn giải toàn bộ giáo lý theo Kinh Tin Kính, trong đó có phần về Thiên Chúa Ba Ngôi, về Giáo Hội và Đức Maria. Riêng phần về Thiên Chúa Ba Ngôi là đối tượng cho 3 năm cuối cùng của riêng thế kỷ 20 và của chung thiên niên thứ hai, Đức Thánh Cha đã hướng dẫn về Chúa Cha với 58 bài, vào các ngày thứ tư hằng tuần trong thời khoảng từ ngày 20-3-1985 đến ngày 20-8-1986, Chúa Con với 99 bài, thời khoảng từ ngày 27-8-1986 tới ngày 19-4-1989, và Chúa Thánh Thần với 80 bài, thời khoảng từ ngày 26-4-1989 đến ngày 3-7-1991. Tuy nhiên, trước khi đi thẳng vào chủ đề Chúa Ba Ngôi, Đức Thánh Cha đã dẫn nhập bộ Giáo Lý Kinh Tin Kính này bằng 8 bài, từ ngày 5-12-1984 đến 13-3-1985, về những chân lý đức tin và luân lý Kitô giáo trong toàn bộ giáo lý.

Về lãnh vực vũ trụ học siêu việt, theo Đức Thánh Cha, vấn đề thật ra đã nằm ngay ở phần kết của kinh Tin Kính, liên quan đến việc phục sinh của thân xác cũng như đến sự sống đời đời. Căn cứ vào đó, cũng có thể nói phần về nhân loại học siêu nhiên đã được nằm ngay ở đầu kinh Tin Kính, liên quan đến việc Thiên Chúa tạo dựng, trong đó có con người, một con người cần phải được tân tạo trong Giáo Hội mà mô phạm tuyệt hảo là Mẹ Maria. Bởi thế, sau loạt bài Giáo Lý về Thiên Chúa Ba Ngôi, Đức Thánh Cha đã bắt đầu bằng loạt bài Giáo Lý về Giáo Hội và về Mẹ Maria. Về Giáo Hội, có 137 bài giáo lý vào các ngày thứ tư hằng tuần kéo dài trong thời khoảng từ ngày 10-7-1991 đến ngày 30-8-1995, và về Mẹ Maria, có 70 bài giáo lý kéo dài trong thời khoảng từ ngày 6-9-1995 tới ngày 12-11-1997. Vừa chấm dứt loạt bài về Mẹ Maria, Đức Thánh Cha đã khéo rẽ ngang sang loạt bài Giáo Lý Hướng Về Năm Thánh 2000, bắt đầu từ thứ tư 19-11-1997.

Loạt bài Giáo Lý Mừng Năm Thánh 2000 (9/11/1997-15/12/1999) có ba phần: phần về Chúa Giêsu Kitô (từ bài 1 đến 15), về Chúa Thánh Thần (17-43), và về Chúa Cha (44-79), phần nào cũng được kết bằng một bài giáo lý về Mẹ Maria (bài 15, 43, 79). Như thế, Giáo Lý Mừng Năm Thánh 2000 chính là Giáo Lý cùng Mẹ Maria hướng về Thiên Chúa Ba Ngôi, một Đích Điểm đã được Tông Thư Ngàn Năm Thứ Ba Đang Đến của Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II phác họa (x đoạn 39) cho Giáo Hội nhắm tới, qua một tiến trình ba năm sửa soạn gần: 1997 kính Chúa Giêsu Kitô, 1998 kính Chúa Thánh Thần và 1999 kính Chúa Cha, để Long Trọng Mừng Năm Thánh 2000, Năm Hồng Ân Thiên Chúa (x. Is 61:2; Lk 4:19). Trong chính Đại Năm Thánh 2000, ngài đã chia sẻ chủ đề về cả Vinh Quang Thiên Chúa Ba Ngôi, với 33 bài, tưừngày 5/1/2000 tới 6/12/2000.

(còn tiếp)