|
HIỆN TƯỢNG CAO Đ̀NH
THUYÊN
Lửa bừng lên từ Toà Khâm Sứ
Nh́n lại những
biến cố từ chưa đầy 2 năm nay, ta có thể nói : h́nh như lịch sử Giáo Hội
Việt Nam đă đến một khúc quanh mới. Có thể lấy ngày 25-01-2008 làm mốc,
sau khi hàng rao sắt bao quanh Toà Khâm Sứ cũ ở Hà Nội bị giáo dân lay
sập, và tượng thánh giá cao 5m được cung nghinh đến trước mặt tiền toà
Khâm Sứ theo tiếng nhạc của 2 đội kèn trống của Hàm Long và Thượng Thuỵ
khi cất bài ca mừng các Thánh Tử Đạo Tiếng nhạc oai hùng vang lên
khắp cơi trời Việt Nam… hàng ngàn con tim như có thể vỡ ra v́ vui
sướng. Nhưng cũng từ ngày đó, trong cuộc hành tŕnh đi t́m công lư, t́m
tự do, t́m sự thật, Dân Chúa trên quê hương Việt Nam đă gặp biết bao nỗi
truân chuyên. Có lúc tưởng gần như tới đích th́ lại phải khựng lại. Nh́n
từ bên ngoài, hai vườn hoa tại Toà Khâm Sứ và giáo xứ Thái Hà cho thấy
rằng cuộc đấu tranh của tín hữu Công Giáo đă kết thúc bằng thất bại.
Nhưng đó là nh́n từ bên ngoài.
T́m hiểu kỹ hơn,
ta sẽ thấy rằng qua các biến cố Toà Khâm Sứ – Thái Hà, người tín hữu
Công Giáo Việt Nam hôm nay đă vượt qua nỗi sợ hăi, đă công khai bày tỏ
một ḷng tin sắt đá, đă đạt tới mức trưởng thành theo giáo huấn Công
Đồng Va-ti-ca-nô II. Không ai chứng kiến hay theo dơi tin tức trên mạng
liên quan đến hai phiên xử vụ Thái Hà mà không nhận ra điều đó.
Lửa về đến Tam Toà
Nếu khi xảy ra vụ
Thái Hà mà đức cha Phao-lô Ma-ri-a Cao Đ́nh Thuyên, giám mục giáo phận
Vinh, chỉ ở nhà đọc báo và xem tivi th́ mọi sự đă khác. Nhưng ngài đă
đích thân đến Thái Hà hành hương. Và khi đă nghe tận tai, thấy tận mắt
th́ ngài đă công khai bày tỏ ư kiến của ḿnh, lập trường của ḿnh, xác
tín của ḿnh. Và câu nói đáng ghi vào lịch sử của ngài, không phải là
“chuyện của Thái Hà th́ Thái Hà lo” (kiểu như chuyện của Thiên An th́
Thiên An lo), nhưng chuyện của Thái Hà cũng là chuyện của Vinh.
Chính câu nói đó đă là cái mồi chuyển lửa từ Thái Hà tới Tam Toà như ta
có thể chứng kiến từ một tháng nay.
Vừa ăn cướp vừa la làng
Khi xảy ra vụ Tam
Toà (thuộc giáo phận Vinh) th́ giám mục Vinh đang ở nước ngoài. Chính
nhờ công nghệ thông tin mà ngài đă được báo cáo đầy đủ, và kịp thời chỉ
đạo, để ở nhà, linh mục đoàn cũng như giáo dân, biết cách cùng nhau ứng
phó theo tinh thần Ki-tô hữu. Trong vụ Tam Toà cũng như các vụ Toà Khâm
Sứ và Thái Hà, chính quyền cộng sản Việt Nam vẫn tiếp tục sách lược vừa
ăn cướp vừa la làng mà ai cũng biết, có khác chăng là mức độ tàn bạo, v́
trong vụ Tam Toà th́ không những giáo dân mà c̣n có 2 linh mục bị đánh
trọng thương. Vấn đề là giáo phận Vinh ứng phó như thế nào.
Cuộc tập dượt vĩ đại
Ở đây không nhắc
lại diễn biến của vụ Tam Toà đă được ghi lại tỉ mỉ trong rất nhiều bài
viết, mà chỉ dừng lại ở ngày 15-08-2009, đại lễ Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời,
bổn mạng giáo phận Vinh. Chỉ cần xem mấy băng-rôn dọc đường hay ngay tại
lễ đài, ta cũng thấy được tinh thần bất khuất của cộng đoàn tín hữu Vinh
:
– “Cả giáo phận
chung tay hành động để cứu lấy Tam Toà.”
– “Chính quyền
Quảng B́nh phải chịu quả báo v́ hành động bất công của ḿnh.”
– “Cuối cùng phần
thắng sẽ thuộc về công lư, về những người yêu mến Giáo Hội.”
– “Công lư sẽ đẩy
lùi bất công.”
– “Tam Toà vững
tin.”…
Người ta ước tính
có khoảng 200.000 người tham dự thánh lễ tại quảng trường Toà Giám Mục
Xă Đoài hôm 15-08. Điều đáng ghi nhận nữa, là sáng kiến của ban tổ
chức : Thánh lễ khai mạc lúc 8 giờ 30. Đến giờ đó, các đoàn hành hương
từ các nơi về Xă Đoài mà không đến kịp quảng trường Toà Giám Mục, th́ cứ
dừng lại dâng lễ tại chỗ. Những người đi trên quốc lộ 1A ngày hôm đó,
khi đi qua phần đất Nghệ Tĩnh, chắc không khỏi ngạc nhiên v́ những ǵ họ
chứng kiến, tỉ dụ cảnh giáo dân tham dự thánh lễ ngay bên vệ đường, hay
các biểu ngữ họ mang theo.
Sống dưới chế độ
hà khắc mà tập hợp được 200.000 người đă là chuyện phi thường rồi, nhưng
điều đáng nói hơn, chính là thông điệp được phát đi từ cuộc tập hợp đó,
qua lời tuyên bố của vị Giám mục Chủ tế, đức cha Cao Đ́nh Thuyên.
Một thông điệp hết sức rơ ràng
Thông điệp gồm hai
điểm. Điểm thứ nhất : Giáo Hội không bạo động, Giáo Hội không nổi
dậy. Giáo Hội chỉ đ̣i chân lư, đ̣i công b́nh. Có nghĩa là nhà cầm
quyền khỏi lo Giáo Hội Công Giáo Việt Nam nổi dậy và dùng bạo lực để
cướp chính quyền như Việt Minh hồi thập niên 40. Nhưng Giáo Hội
đ̣i chân lư, đ̣i công b́nh. Đ̣i chứ
không phải đi xin. Đ̣i bằng đối thoại, bằng trao đổi suốt bao nhiêu năm
rồi, mà không đạt hiệu quả, th́ nay đ̣i cách khác. Cuộc tập hợp 200.000
giáo dân ngày 15-08-2009 tại Xă Đoài trong ôn hoà và trật tự là một cuộc
tập dượt thành công mỹ măn. Đức cha Thuyên không phải là người văn
chương chữ nghĩa, thường xuyên có bài đưa lên báo. Cũng không phải là
người nói nhiều, nhưng khi đă nói, th́ câu nào ra câu đó. Trong các vị
giám mục đương chức, ngài không thuộc loại khoa bảng, bằng cấp đầy ḿnh,
nhưng không ai có kinh nghiệm sống và làm việc với chính quyền cộng sản
như ngài.
Nếu nh́n khuôn mặt
người nói, và chỉ thấy một ông già đă gần đất xa trời, mà chỉ chờ ngày
ông “quy tiên”, th́ chớ vội mừng. Và đây là điểm thứ hai của thông điệp
: Giáo phận Vinh không chỉ có 1 Cao Đ́nh Thuyên nhưng có tới 500.000
Cao Đ́nh Thuyên. Đường lối của giáo phận Vinh, giáo sĩ cũng như giáo
dân, đă quá rơ. Trong tương lai, vị nào đến thay đức cha Thuyên trong
cương vị giám mục, th́ cũng vậy thôi.
Cùng một ngôn ngữ
Khi đức cha Thuyên
khẳng định là chỉ đ̣i chân lư, đ̣i công
b́nh, ngài không làm ǵ khác hơn là lặp lại theo cách của ngài, nội dung
lá thư ngỏ của HĐGMVN năm 2002. Cũng may mà trong HĐGM c̣n một vị nhớ
đến văn kiện đó và long trọng nhắc lại ngay tại trụ sở UBND/TP. Hà Nội,
đó là đức cha Giuse Ngô Quang Kiệt, Tổng Giám mục Hà Nội. Nay th́ đức
cha Kiệt biết ḿnh có ít nhất là một đồng minh. Giả sử đức Tổng Kiệt bị
buộc phải rời Hà Nội, th́ người thay thế được chính quyền chấp nhận, hẳn
là người thuộc giới “yêu nước” ! C̣n tại Vinh, người kế vị giám mục hiện
nay có mang tên ǵ đi nữa, th́ về tinh thần, chỉ có thể là một Cao Đ́nh
Thuyên II mà thôi. Nh́n vào hàng giám mục hiện nay, chắc không phải quá
lời nếu nói đức cha Cao Đ́nh Thuyên là một hiện tượng.
Những chuyện lạ đời
Nghe đâu có vị
giám mục hay tin có tai nạn xảy ra nhân chuyến hành hương của tín hữu
Việt Nam tại Missouri bên Hoa Kỳ th́ đă tức tốc biên thư hiệp thông,
nhưng với anh chị em giáo dân và linh mục bị đánh găy tay, găy răng th́
không hề có một lời hiệp thông chia sẻ. Lạ hơn nữa, là theo lời kể của
một linh mục có mặt tại cuộc hành hương La Vang dịp lễ Đức Mẹ Lên Trời
năm nay, trong các bài giảng cũng như trong các ư cầu nguyện trong lời
nguyện tín hữu, chớ chi có một lời nhắc đến anh chị em tín hữu Tam Toà
bị bách hại. Đừng quên rằng từ 2006 trở về trước, Tam Toà là một giáo xứ
của Tổng giáo phận Huế. Chẳng biết phải hiểu thế nào về mầu nhiệm hiệp
thông ta tuyên xưng khi đọc kinh Tin Kính và thường nghe trong các bài
giảng.
Học được ǵ qua đại lễ 15-08 tại Xă Đoài ?
Thật là uổng nếu
không rút tỉa được một bài học từ đại lễ 15-08 tại Xă Đoài.
Với thiện chí sẵn
sàng đối thoại, với ḷng kính trọng đối với chính quyền, sau khi đă gửi
văn thư hết lần này đến lần khác, chờ đợi suốt bao nhiêu tháng nếu không
phải là bao nhiêu năm, mà vấn đề không được giải quyết, hoặc giải quyết
cách không thoả đáng, th́ tranh đấu bất bạo động là giải pháp cuối cùng.
Đă tranh đấu, phải chấp nhận hy sinh : hy sinh cái lợi trước mắt để được
cái lợi lâu dài. Tranh đấu muốn thành công th́ phải mạnh. Sách lược của
mọi chế độ độc tài là chia để trị, hay bẻ đũa từng chiếc. Sách lược này
trở thành vô hiệu khi mọi người đoàn kết. Sự hiện diện của 200.000 người
trong một cuộc lễ cho thấy sức mạnh của ḷng tin, của t́nh đoàn kết,
đồng thời cho thấy khả năng quy tụ của người lănh đạo. Và đây mới chỉ là
một cuộc tập dượt thôi, v́ số tín hữu Công Giáo Vinh là nửa triệu người.
Nếu giáo phận Vinh có tới nửa triệu Cao Đ́nh Thuyên, và nếu trong hàng
giám mục mà có được 30 Cao Đ́nh Thuyên, th́ Giáo Hội Việt Nam sẽ có 6
triệu Cao Đ́nh Thuyên. Trong giả thuyết đó, với tư thế đó, đóng góp của
Giáo Hội Công Giáo cho chính nghĩa đấu tranh cho tự do, dân chủ sẽ to
lớn vô cùng.
Lửa cháy đến Sài G̣n
Sáng 20-08, vào
trang mạng Vietcatholic để săn tin, h́nh ảnh đập vào mắt tôi là nhà thờ
Thủ Thiêm với bài mang tựa đề “TGP Saigon (chứ không phải Tp. Hồ Chí
Minh nha !) không di dời nhà thờ Thủ Thiêm cũng như không di dời Ḍng
Mến Thánh Giá Thủ Thiêm”. Tôi thở phào rồi buột miệng : “Vậy mới được
chứ !” Chẳng biết có phải cuộc lễ tưng bừng tại Xă Đoài hôm 15-08 đă gợi
hứng cho lănh đạo giáo phận Sài G̣n hay chăng, nhưng điều không thể chối
căi là lửa từ Toà Khâm Sứ, từ Thái Hà, từ Tam Toà, từ Xă Đoài… đă lan
đến Thủ Thiêm, đến Sài G̣n.
Kết luận
Tôi nh́n h́nh tháp
nhà thờ Thủ Thiêm, nghĩ đến cộng đoàn Dân Chúa nơi vùng đất một thời
hoang dă này, nghĩ đến bao thế hệ nữ tu Ḍng Mến Thánh giá, mà nước mắt
cứ muốn trào ra. Chỉ cần Dân Chúa, bắt đầu từ những người lănh đạo, nhận
ra sức mạnh của ḷng tin, của t́nh đoàn kết, chấp nhận hy sinh cái lợi
trước mắt, chúng ta sẽ có một sức sống tinh thần mănh liệt, cho chúng ta
khả năng đóng góp không chỉ cho Giáo Hội Công Giáo, nhưng cho tất cả các
tôn giáo, cho cả cộng đồng Dân Tộc Việt Nam hôm nay.
Sài-g̣n, ngày 21 tháng 08 năm 2009
Pascal Nguyễn Ngọc Tỉnh ofm
pascaltinh@gmail.com
|
|