|
Các Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần Chương Một Lược sử các Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần Dẫn nhập
Các Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần dấy lên trong lịch sử của Hội Thánh kể từ đầu thế kỷ 20 và kéo dài cho đến nay đă tạo ra nhiều ảnh hưởng sâu đậm cả bên trong lẫn bên ngoài Hội Thánh. Sự t́m hiểu về các phong trào này thường khiến cho người ta đối diện với hai vấn đề: 1. Lẫn lộn giữa Phong Trào Ân Tứ và Phong Trào Ngũ Tuần. 2. Lẫn lộn giữa Phong Trào Ân Tứ, Phong Trào Ngũ Tuần, và các giáo phái Tin Lành truyền thống. Để giảm thiểu những khó khăn dẫn đến sự rối trí trong khi theo dơi loạt bài Các Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần độc giả cần ghi nhớ các điểm quan trọng sau đây: - Danh từ Phong Trào Ngũ Tuần được dùng để gọi sự kiện "nói tiếng lạ" xuất hiện trong một cộng đồng Cơ-đốc nhân thuộc Giáo Hội Tin Lành, làm phát sinh ra một giáo phái mới trong Giáo Hội Tin Lành gọi là Giáo Phái Ngũ Tuần. Giáo Phái Ngũ Tuần theo thời gian phân nhánh ra thành nhiều tiểu giáo phái. Có thể ví Phong Trào Ngũ Tuần như một trong những cây con nảy ra từ gốc của cây mẹ (Giáo Hội Tin Lành), sau đó, từ gốc của cây con đó lại nảy ra nhiều cây con khác nữa. - Danh từ Phong Trào Ân Tứ được dùng để gọi sự kiện đặt tay té ngă, "nói tiếng lạ" xuất hiện trong tất cả các giáo hội và giáo phái của Cơ-đốc Giáo. Phong trào này thoạt đầu không tách rời khỏi các giáo phái như Phong Trào Ngũ Tuần nhưng khi đă phát triển mạnh mẽ th́ tự h́nh thành các giáo phái. Phong Trào Ân Tứ ví như những trái cây phát sinh ra trên khắp các nhánh của một thân cây (Cơ-đốc Giáo, bao gồm các giáo hội Chính Thống Giáo, Anh Giáo, Công Giáo, Tin Lành...) khi chín mùi th́ rụng xuống và mọc lên thành những cây mới. - Danh từ Phong Trào Dấu Lạ được dùng để gọi sự kiện những dấu kỳ, phép lạ xuất hiện trong tất cả các giáo hội và giáo phái của Cơ-đốc Giáo mà không nhất thiết phải có hiện tượng té ngă và "nói tiếng lạ" kèm theo. Trên một phương diện, Phong Trào Dấu Lạ cũng chính là một Phong Trào Ân Tứ nhưng không chủ trương đề cao việc đặt tay té ngă và "nói tiếng lạ" cho bằng việc đề cao dấu kỳ, phép lạ xuất hiện trong khi giảng đạo. - Danh từ "trường phái" nói đến những khuynh hướng khác nhau trong cùng một phong trào. Thí dụ: Phong Trào Ngũ Tuần có mẫu số chung là "nói tiếng lạ" và tin rằng hiện tượng "nói tiếng lạ" là dấu hiệu của một người được báp-tem bằng Thánh Linh. Tuy nhiên, có ba khuynh hướng khác nhau về ư nghĩa của hiện tượng "nói tiếng lạ" khiến cho phân chia thành ba trường phái khác nhau. Có thể nói, phong trào là gốc cây chính, trường phái là các cây khác nảy ra từ gốc cây chính. - Danh từ "làn sóng" do Phong Trào Dấu Lạ đặt ra để tự phân biệt với các Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần. Theo họ, từ đầu thế kỷ 20 đến nay, Đức Thánh Linh đă ba lần phục hưng Hội Thánh mà họ gọi là "những làn sóng phục hưng" (the revival waves). Họ xem Phong Trào Ngũ Tuần là làn sóng thứ nhất, Phong Trào Ân Tứ là làn sóng thứ hai, và họ là làn sóng thứ ba. Nh́n theo quan điểm của những người Ân Tứ và Ngũ Tuần Tin Lành th́ Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần được phân biệt như sau: 1. Làn sóng thứ nhất: Phong Trào Ngũ Tuần (The Pentecostal Movement) khởi động bởi Charles Fox Parham tại Topeka, Kansas, USA vào năm 1901 và phát triển bởi William Joseph Seymour tại Los Angeles, California, USA vào năm 1906. 2. Làn sóng thứ nh́: Phong Trào Ân Tứ (The Charismatic Movement) c̣n được gọi là Phong Trào Ân Tứ Phục Hưng (Charismatic Renewal Movement) khởi động bởi Dennis Bennett tại Van Nuys, California, USA vào năm 1960. 3. Làn sóng thứ ba: Phong Trào Dấu Lạ (The Signs and Wonders Movement) khởi động bởi John Wimber từ Trường Thần Học Fuller (Fuller Theological Seminary) tại Pasadena, California, USA vào năm 1981. Nh́n khách quan về lịch sử của Cơ-đốc Giáo th́ Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần phải được chia ra làm bốn làn sóng, bao gồm Phong Trào Công Giáo Ân Tứ Phục Hưng (The Catholic Charismatic Renewal Movement) khởi động giữa các sinh viên và nhân sự của Trường Đại Học DuQuesne tại Pittsburgh, Pennsylvania, USA vào năm 1967.
I. Phong Trào Ngũ Tuần (The Pentecostal Movement) C̣n được gọi là Phong Trào Ngũ Tuần Cổ Điển (The Classical Pentecostal Movement)
Ngũ Tuần (Pentecostalism) phát xuất từ Giáo Hội Tin Lành như một phong trào nhấn mạnh đến kinh nghiệm cá nhân của một người với Đức Chúa Trời thông qua cái gọi là "báp-tem bằng Thánh Linh" (the baptism of the Holy Spirit). Có ba trường phái Ngũ Tuần chính: Trường phái thứ nhất chiếm đa số, có tín lư tương tự như các giáo phái trong Giáo Hội Tin Lành, như tín lư về Thiên Chúa Ba Ngôi, tín lư về sự cứu rỗi, tín lư về thẩm quyền của Thánh Kinh. Điều khác biệt là họ tin rằng "nói tiếng lạ" là dấu hiệu phải có của một người đă được báp-tem bằng Thánh Linh. Hai trường phái c̣n lại (một làm lễ báp-tem chỉ trong danh của Đức Chúa Jesus Christ, một làm lễ báp-tem trong danh của Ba Ngôi Thiên Chúa) dùng Công Vụ Các Sứ Đồ 2:38 làm nền tảng cho tín lư: Một người cần phải ăn năn tội, nhận báp-tem trong danh Đức Chúa Jesus Christ, rồi nhận lănh Đức Thánh Linh. Nhận lănh Đức Thánh Linh là điều cần thiết cho sự cứu rỗi và (theo hai trường phái này) có nghĩa là phải biết "nói tiếng lạ." Như vậy, theo họ, nếu một người tin Chúa mà không biết "nói tiếng lạ" là chưa được báp-tem bằng Thánh Linh và có nghĩa là chưa được cứu rỗi. Hai trường phái này chia ra thành các giáo phái: "Jesus Name," "First," "United," và "Oneness." Từ trong bốn giáo phái chính này lại phát sinh ra nhiều tiểu giáo phái khác nữa. Phong trào Ngũ Tuần phát sinh với George Fox (1624-1691, England) một tín đồ thuộc Giáo Phái Giám Lư (Methodist) và thành viên của phong trào Thánh Khiết (Holliness Movement) là một phong trào cũng bắt nguồn từ Giám Lư. Vào năm 19 tuổi, George Fox ly khai giáo hội v́ không chịu nỗi sự hâm hẫm của nó. Chàng thanh niên trẻ khao khát một đời sống thuộc linh phong phú và nóng cháy. Tuy nhiên, thay v́ dựa trên nền tảng muôn đời là lời Chúa để sống đạo, chàng đă dựa trên cảm giác và kinh nghiệm. Chàng nghe một giọng nói phán với chàng: "Không phải Lời Thánh Kinh bên ngoài, không phải sự giảng dạy của giáo hội, không phải Đấng Christ bên ngoài có thể hướng dẫn con, nhưng là ánh sáng bên trong, là Đấng Christ nội tại." (Not the outward Word of Scripture, not the teaching of the church, not the outward Christ can lead you, but only the inner light, the inward Christ.) Fox trở thành người sáng lập nhóm Con Cái của Sự Sáng (Children of Light) c̣n gọi là Xă Đoàn Thân Hữu (Society of Friends). Về sau, các đối thủ của ông gọi nhóm của ông là Quakers. (Quake = rung động, quakers = những người hay vật bị rung động. Có lẽ các đối thủ của Fox muốn chế nhạo sự kiện run rẩy trong khi xuất thần của những người thuộc nhóm ông. Tại Việt Nam, Quaker được gọi là Giáo Phái Anh Em.) Danh xưng Quaker không bao giờ được Fox và những người theo ông chấp nhận nhưng vẫn được những người ngoài nhóm của ông sử dụng và vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Dù trong thuở ban đầu phái Quaker bị bách hại tàn bạo tại Anh nhưng đă phát triển đi khắp nơi, mạnh mẽ nhất là tại Hoa Kỳ và Đông Phi Châu. Điểm quan trọng cần chú ư trong quan điểm cực đoan của phái Quaker ngay từ nguyên thỉ, là: Họ xem ánh sáng nội tại (tâm thức, sự hiểu biết đến từ bên trong) và tiếng phán từ trên cao quan trọng hơn là lời của Chúa trong Thánh Kinh. (Đối với Phong Trào Ân Tứ sau này th́ dấu kỳ và phép lạ quan trọng hơn là Thánh Kinh.) Điều đó là cánh cửa mở rộng cho đủ mọi thứ tà giáo xâm nhập. Ngay từ buổi sơ khai của phái Quaker đă có hiện tượng "nói tiếng lạ" xuất hiện trong nhiều nhóm. Vào những năm 1800, phái Irvinggian được thành lập bởi Edward Irving (1792-1834), vốn là một pastor thuộc Giáo Hội Trưởng Lăo (Presbyterian), với danh xưng là Giáo Hội Công Giáo Sứ Đồ (Catholic Apostolic Church) xứ Scotland. Phái này thực hành, giảng dạy sự "nói tiếng lạ" cùng những h́nh thức xuất thần và các hiện tượng ân tứ như chữa bệnh, khải tượng, nói tiên tri... nên thu hút rất đông tín đồ từ các giáo hội truyền thống vốn đă quá khô cạn sự sống thuộc linh v́ sự tắc trách của những người chăn bầy. Phái Irvingian phát triển nhanh chóng sang Anh, Ḥa Lan, Hoa Kỳ, và đặc biệt là Đức, với trung tâm chính tại Augsburg, và nơi có đông tín đồ nhất là Stuttgart. Giữa những phong trào xuất thần có phái Mormon, c̣n được biết dưới danh xưng Latter Day Saints, do Joseph Smith (1805-1844) thành lập. Người Mormon cũng được biết đến qua những hiện tượng khải tượng, mạc khải, "nói tiếng lạ," và chữa bệnh. Smith xưng rằng ông nhận được khải tượng đến từ thiên sứ Moroni. Theo Smith, thiên sứ Moroni đă cho ông thấy những tấm bảng bằng vàng trên có viết chữ tại Mount Cumorah và ông đă nhận lănh những bảng này vào năm 1827. Đối với những người Mormon, những chữ viết trên các tấm bảng vàng này có cùng một thẩm quyền như Thánh Kinh. Smith c̣n tuyên bố ông đă được phong chức tế lễ theo ḍng A-rôn bởi Giăng Báp-tít. Về sau, ông tuyên bố rằng: các Sứ Đồ Phi-e-rơ, Gia-cơ, và Giăng đă phong chức tế lễ cho ông theo ḍng Mên-chi-xê-đéc. Smith bị giết vào năm 1844. Ngay cả vùng cực Bắc của Liên Xô cũ cũng có hiện tượng "nói tiếng lạ" trong một làng nhỏ tên là Kara Kala của dân tộc Armenian, vốn theo Chính Thống Giáo Nga. V́ bị giáo hội khủng bố cho nên vào năm 1900 những người Armenian "nói tiếng lạ" này lánh nạn sang Hoa Kỳ và định cư tại Los Angeles. Vài năm sau, nhóm này kết hợp với một nhóm "nói tiếng lạ" khác tại Azusa Street, Los Angeles. Tại Hoa Kỳ, mặc dù hiện tượng "nói tiếng lạ" đă xảy ra từ trước nhưng đến năm 1901 mới thành phong trào dấy lên từ Trường Thánh Kinh Bethel ở Thủ Đô TopeKa của Tiểu Bang Kansas, do Charles Fox Parham (1873-1929) dẫn đầu. Parham xuất thân từ Giáo Phái Giám Lư (Methodist), là một người sốt sắng trong sự kêu gọi người theo Chúa phải sống thánh khiết. Ông phản đối lối tổ chức giáo quyền hàng dọc của Giám Lư, ly khai giáo hội này, tự lập ra một mục vụ riêng, độc lập với các giáo phái và thành lập Trường Thánh Kinh Bethel. Vào đêm tất niên năm 1900, Parham đang giảng cho các sinh viên tại Trường Thánh Kinh Bethel, một nữ sinh viên tên là Agnes Ozman đă dạn dĩ đứng lên yêu cầu ông đặt tay trên cô và cầu nguyện xin Chúa đổ Thánh Linh xuống trên cô. Parham đáp ứng lời yêu cầu này và lập tức Ozman bắt đầu "nói tiếng lạ." Vài ngày sau, chính Parham cũng "nói tiếng lạ" và sau đó là các sinh viên khác. Ngày 1 tháng 1 năm 1901, ngày đầu tiên của thế kỷ 20, Parham thành lập Phong Trào Đức Tin Sứ Đồ (Apostolic Faith) và bắt đầu đi khắp nơi rao giảng về sự thánh khiết, sự chữa lành thiên thượng, sự chữa lành bởi đức tin, sự đặt tay cầu nguyện, sự thánh hóa bởi đức tin, và tuyên bố "nói tiếng lạ" là dấu hiệu của sự được báp-tem bằng Thánh Linh và bằng lửa (?) Đến cuối năm 1901, hiện tượng "nói tiếng lạ" trong Phong Trào Đức Tin Sứ Đồ được báo chí đưa tin, bàn thảo sôi nổi, xem như là dấu hiệu của Lễ Ngũ Tuần lần thứ hai. Năm 1905, Parham mở một Trường Thánh Kinh tại Houston, Texas và một người da đen tên là William Joseph Seymour được đào tạo tại đó. Trong suốt thời gian ở tại Houston, Seymour không biết "nói tiếng lạ." Tháng 2 năm 1906, Seymour được mời giảng tại Los Angeles về đề tài "Phép báp-tem bằng Thánh Linh." Buổi giảng đầu của ông gây nên nhiều xáo trộn, là v́ ông tuyên bố "nói tiếng lạ" là dấu hiệu của sự đă được báp-tem bằng Thánh Linh trong khi ông lại không biết "nói tiếng lạ." Đến tháng 4 năm đó, một người nghe ông giảng tên là Edward Lee biết "nói tiếng lạ" và sau đó vài ngày đến lượt Seymour. Tháng 5 năm 1906, Seymour trở thành lănh tụ của Phong Trào "Azusa Street Revival," một phong trào không phân biệt giáo phái, chủng tộc, hoặc giới tính. Thuở ấy, mỗi ngày từ 10 giờ sáng cho đến khoảng hai, ba giờ sáng hôm sau, vô số người từ các nơi kéo về tụ hội ca hát, la hét lớn tiếng, nhảy múa, co giật như bị động kinh, té xuống ngất đi, kêu khóc, tru, rống như thú vật, và "nói tiếng lạ." Các giới lănh đạo tôn giáo vùng Los Angeles và những nơi khác lập tức lên tiếng phủ nhận hiện tượng đang xảy ra tại Black Holiness Church, 312 Azusa Street, Los Angeles là công việc của Đức Thánh Linh và khuyến cáo các tín hữu của họ, rằng phong trào này chạy theo cảm xúc, thông linh, và có Sa-tan tính. Vào tháng 10 năm 1906, khi Parham đến thăm Seymour và giảng tại Azusa Street, cũng đă sững sốt khi nh́n thấy các hiện tượng xảy ra tại đó. Theo Parham, những hiện tượng đó đến từ xác thịt, hoặc ma quỷ. Parham không công nhận phong trào "Azusa Street Revival." Parham đă phát biểu về phong trào này như sau: "God is sick at His stomach!" (Tạm dịch: Đức Chúa Trời đang buồn nôn!) Sau đó, Parham và Seymour đă chia tay nhau và không bao giờ kết hợp trở lại. Phong trào "Azusa Street Revival" lắng xuống vào năm 1909 nhưng vẫn c̣n âm ỉ cho đến năm 1915. Từ phong trào này phát sinh ra nhiều giáo phái Ngũ Tuần khắp nơi trên thế giới. Người từ các nơi khác đến Los Angeles thăm viếng, khi trở về quê hương của họ đă mang theo các tín lư mới của Ngũ Tuần, gieo rắc trong cộng đồng của họ.
II. Phong Trào Ân Tứ (The Charismatic Movement) C̣n được gọi là Phong Trào Tân Ngũ Tuần (The Neo-Pentecostal Movement)
Từ Phong Trào Ngũ Tuần phát sinh ra Phong Trào Ân Tứ. Phong Trào Ân Tứ nhấn mạnh đến các ân tứ của Đức Thánh Linh như: "nói tiếng lạ," nói tiên tri, nói lời khôn ngoan, nói lời thông biết, chữa bệnh, đuổi quỷ, dấu kỳ, phép lạ... (I Cô-rinh-tô 12:8-10). Phong Trào Ân Tứ ảnh hưởng đến Hội Thánh mạnh mẽ hơn Phong Trào Ngũ Tuần. Ban đầu, Phong Trào Ân Tứ không chủ trương cho các thành viên tách rời khỏi các giáo hội, giáo phái như Phong Trào Ngũ Tuần, nhưng chủ trương cho các thành viên ở lại để Ân Tứ hóa toàn bộ giáo hội và giáo phái mà họ đang sinh hoạt với. Chỉ khi nào bị chính các giáo hội hay giáo phái khai trừ th́ các thành viên của Phong Trào Ân Tứ mới đi ra lập thành nhóm khác. Về sau, với sự lớn mạnh của phong trào, các nhà lănh đạo Ân Tứ muốn độc lập điều hành ngân quỹ do các thành viên đóng góp cho nên đă lập ra các giáo phái riêng. Vào năm 1960, Dennis Bennett, linh mục của Saint Mark's Episcopal Church tại Van Nuys, California (thuộc Giáo Phái American Episcopal – Giám Nhiệm Hoa Kỳ) tuyên bố với hội chúng, rằng ông ta đă được báp-tem bằng Thánh Linh. Sau đó, Bennett dẫn thêm 100 tín hữu đến với kinh nghiệm nhận "báp-tem bằng Thánh Linh" và biết "nói tiếng lạ." Hiện tượng "nói tiếng lạ" bùng nổ tại Saint Mark's Episcopal Church khiến cho các tạp chí Times và Newsweek thời bấy giờ làm phóng sự đưa lên lên b́a báo (cover story). Giáo Phái Giám Nhiệm Hoa Kỳ không công nhận hiện tượng đó đến từ Đức Thánh Linh nên đă băi nhiệm Bennett. Ông đến Vancouver, Canada thiết lập nhiều lớp huấn luyện, dạy về công vụ của Đức Thánh Linh gây ảnh hưởng sâu đậm đến tín đồ Anh Giáo khắp nơi trên thế giới và dẫn đến những cuộc gọi là "phục hưng" trong các hội chúng Giám Nhiệm, Anh Giáo, Lutheran, Công Giáo và Chính Thống Giáo. Đến tháng 10 năm 1962 Phong Trào Tân Ngũ Tuần xâm nhập vào các trường đại học tại Mỹ, sau đó lan vào trong các trường thần học. Chính Phong Trào Tân Ngũ Tuần đi vào Giáo Hội Công Giáo làm phát sinh ra Phong Trào Công Giáo Ân Tứ Phục Hưng. Tính đến năm 1990, phong trào này bao gồm trên 55 triệu tín đồ thuộc các giáo phái trong Giáo Hội Tin Lành. Phong Trào Lời Đức Tin (Word of Faith Movement) được xem như sự nối dài của Phong Trào Ân Tứ. Ngoài những đặc điểm chung với Phong Trào Ân Tứ, Phong Trào Lời Đức Tin nhấn mạnh đến "quyền năng của đức tin." Những người thuộc phong trào này tin rằng họ có thể dùng lời nói để điều động "quyền năng của đức tin," và như vậy, họ có thể tạo ra những ǵ mà họ tin rằng Thánh Kinh đă hứa, như: sức khoẻ, sự giàu có... Theo họ, những định luật chi phối "quyền năng của đức tin" vận hành độc lập với ư chỉ siêu việt của Đức Chúa Trời và chính Đức Chúa Trời cũng bị chi phối bởi những định luật này (?) Ngoài ra, Phong Trào Lời Đức Tin c̣n đưa ra những tín lư như: Mỗi tín nhân là một Đức Chúa Trời Con v́ Đức Chúa Trời dựng nên loài người cùng bản thể với Ngài; Tín đồ Đấng Christ phải được khoẻ mạnh và giàu có; Tín đồ Đấng Christ phải luôn có những lời tuyên xưng tích cực (positive confession) v́ Đức Chúa Trời đă dùng lời nói để sáng tạo nên tín nhân cũng có thể dùng những lời nói tích cực để thu đạt những kết quả tích cực; Đấng Christ vừa chết phần thể xác, vừa chết phần tâm thần và đă được tái sinh trong địa ngục... Sáng lập viên và hiệu trưởng của trường Rhema Bible College tại Tulsa, Oklahoma, USA là Kenneth Hagin (1917-2003), được xem là bố già (Papa Hagin) của Phong Trào Lời Đức Tin. Những giáo sư nổi tiếng khác của phong trào này là: Benny Hinn, Bishop Eddie L. Long, Clarence McClendon, Creflo Dollar, Ed Young, Fred Price, Jesse Duplantis, John Bevere, Joel Osteen, Joyce Meyer, Juanita Bynum, Karl Strader, Kenneth Copeland, Kim Clement, Larry Huch, Marilyn Hickey, Markus Bishop, Mike Murdock, Morris Cerullo, Myles Munroe, Oral Roberts, Paul Crouch, Paula White, Peter Popoff, R.W. Shambach, Robert Schuller, Rod Parsley, Rodney Howard-Browne, Robert Tilton, Steve Munsey, T.D. Jakes...
III. Phong Trào Công Giáo Ân Tứ Phục Hưng (The Catholic Charismatic Renewal Movement)
Tháng 2 năm 1967, một số nhân viên và nhiều sinh viên của một trường đại học tư, Duquesne University, thuộc Giáo Hội Công Giáo tại Pittsburgh, Pennsylvania, USA trải qua một kinh nghiệm mà họ gọi là "được báp-tem bằng Thánh Linh." Những điều họ kinh nghiệm, là: "nói tiếng lạ," "thánh tiếu" (tiếng cười thánh – Holy laughter), xuất thần, khóc, la... không thể tự kềm chế. Liền sau đó, những hiện tượng này lan tràn sang một trường đại học tư khác, cũng thuộc Giáo Hội Công Giáo, University of Notre Dame, tại Indiana, USA. Notre Dame có nghĩa là "Đức Bà của chúng ta," chỉ về bà Mary. Đến năm 2003, Phong Trào Công Giáo Ân Tứ Phục Hưng lan rộng đến trên 230 quốc gia và bao gồm trên 119 triệu tín đồ Công Giáo. Các Giáo Hoàng Paul VI (nắm quyền: 1963-1978), John Paul II (nắm quyền: 1978-2005), và Benedict XVI (nắm quyền: 2005 - đến nay) đều chấp nhận Phong Trào Công Giáo Ân Tứ Phục Hưng. Giáo Hoàng John Paul II cho rằng phong trào này thuộc vào sự phục hưng của toàn Giáo Hội Công Giáo. Giáo Hoàng Paul và Benedict khuyến cáo các thành viên của phong trào phải giữ ǵn sự thông công giữa họ và Giáo Hội Công Giáo. Tháng 3 năm 1992, Giáo Hoàng John Paul II đă phát biểu như sau: "Trong khoảnh khắc này của lịch sử giáo hội, sự Phục Hưng Ân Tứ có thể đóng một vai tṛ thiết yếu trong sự cổ vũ tính tự vệ rất cần thiết cho cuộc sống của người tín đồ Đấng Christ trong những xă hội mà thế tục và vật chất đă làm suy yếu khả năng đáp ứng Đức Thánh Linh và nhận thức tiếng gọi từ Đức Chúa Trời của nhiều người. Sự cống hiến của quư vị vào công cuộc tái phúc âm hóa xă hội sẽ được thực hiện trước hết qua lời chứng cá nhân về sự Đức Thánh Linh ngự trị bên trong và sự chiếu ra sự hiện diện của Ngài qua các công tác thánh khiết và hiệp một." ("At this moment in the Church's history, the Charismatic Renewal can play a significant role in promoting the much-needed defense of Christian life in societies where secularism and materialism have weakened many people's ability to respond to the Spirit and to discern God's loving call. Your contribution to the re-evangelization of society will be made in the first place by personal witness to the indwelling Spirit and by showing forth His presence through works of holiness and solidarity." - Address of Pope John Paul II to the ICCRO Council - March 14, 1992.) Phần lớn người Công Giáo Ân Tứ tin rằng Phong Trào Công Giáo Ân Tứ Phục Hưng được phát sinh bởi lời cầu nguyện của Giáo Hoàng John XXIII trong Công Đồng Vatican II: "Lạy Đức Thánh Linh... xin tuôn tràn sự đầy dẫy các ân tứ của Ngài... Xin làm mới lại những sự lạ lùng của Ngài trong thời đại này như là một Lễ Ngũ Tuần mới." ("O Holy Spirit… pour forth the fullness of your gifts… Renew your wonders in this day as by a new Pentecost"). Điều đáng chú ư là Phong Trào Công Giáo Ân Tứ Phục Hưng không loại bỏ sự thờ lạy h́nh tượng bà Mary, sự lần chuỗi hạt Mân-côi, sự cầu nguyện với bà Mary... cùng nhiều giáo lư phản Thánh Kinh khác của Giáo Hội Công Giáo. Nhiều nhóm Ân Tứ Công Giáo nhận được sự xuất thần và sự "nói tiếng lạ" trong khi kêu cầu bà Mary (!)
IV. Phong Trào Dấu Lạ (The Signs and Wonders Movement) C̣n được gọi là Phong Trào Làn Sóng Thánh Linh Thứ Ba (The Third Wave of the Holy Spirit Movement)
Phong Trào Dấu Lạ (The Signs and Wonders Movement) hoặc "Làn sóng Thánh Linh thứ ba" (The Third Wave of the Holy Spirit) bắt đầu vào đầu thập niên 1980 và vẫn c̣n kéo dài cho đến ngày nay. Các phong trào như: Vineyard Christian Fellowship, Global Harvest, Toronto Blessing, Eternal Grace là biến dạng của Phong Trào Dấu Lạ. Những người thuộc Phong Trào Dấu Lạ không chấp nhận họ thuộc về Ngũ Tuần hoặc Ân Tứ. Điểm khác biệt nổi bật của Phong Trào Dấu Lạ đối với Ân Tứ và Ngũ Tuần là Phong Trào Dấu Lạ có khuynh hướng không nhấn mạnh đến sự kiện "nói tiếng lạ" như là bằng chứng của một người đă được báp-tem bằng Thánh Linh, nhiều nhà lănh đạo trong phong trào này không hề có kinh nghiệm "nói tiếng lạ," trái lại, họ quan tâm đến khía cạnh dấu kỳ, phép lạ, các sự hiện thấy, sự nói tiên tri, cùng cái gọi là "lời nói thông biết" (the word of knowledge - được tận dụng trong chương tŕnh truyền h́nh 700 Club của Pat Robertson trong sự tuyên bố các chi tiết về sự chữa lành xảy ra cho một số khán thính giả đang ngồi tại nhà riêng, xem chương tŕnh 700 Club qua máy truyền h́nh). Phong Trào Dấu Lạ chấp nhận cả hai quan điểm về sự được báp-tem bằng Thánh Linh: 1. Một người được tái sinh và được báp-tem bằng Thánh Linh khi thật ḷng ăn năn tội và tin nhận Đấng Christ, (quan điểm của Tin Lành truyền thống). Những người thuộc Giáo Phái Vineyard Christian Fellowship bảo vệ tích cực quan điểm này. 2. Một người được báp-tem bằng Thánh Linh nếu t́m cầu điều này sau khi tin nhận Chúa, (quan điểm của Ân Tứ và Ngũ Tuần). Báp-tem bằng Thánh Linh không liên quan đến sự cứu rỗi mà chỉ liên quan đến năng lực sống đạo và giảng đạo. Peter Wagner (Global Havest Ministry) và John Wimber (Vineyard Christian Fellowship) được xem là những nhân vật tiên phong của Phong Trào Dấu Lạ. Vào năm 1977, Carol, vợ của Wimber, vốn xuất thân từ Công Giáo, nằm chiêm bao thấy ḿnh được đầy dẫy Thánh Linh và khi bà thức dậy th́ biết "nói tiếng lạ." Mười tháng sau, Wimber kinh nghiệm được một sự chữa lành trong chính thân thể của ông và bắt đầu tin rằng việc chữa bệnh, đuổi quỷ như Đức Chúa Jesus là khả thi. Nhờ quen biết với Peter Wagner, một giảng sư tại Fuller Theological Seminary School of World Missions mà Wimber được mời cùng dạy lớp "Dấu Lạ" (Signs and Wonders) tại Fuller Seminary với Wagner. Lớp học này dạy về sự chữa lành thiên thượng và trở thành lớp học nổi tiếng nhất tại Fuller cho đến khi bị đ́nh chỉ vào năm 1985 v́ các viên chức trong trường có những thắc mắc về tính thần học và kinh viện của môn học. Bên cạnh hiện tượng "bị giết trong Thánh Linh" như trong các Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần, có ba hiện tượng nổi bật trong Phong Trào Dấu Lạ được cho là sự thể hiện của Đức Thánh Linh, là: Tiếng Cười Thánh (The Holy Laughter - sự vui mừng khi được đầy dẫy thánh linh khiến một người trở thành "say Thánh Linh" không kềm hăm được tiếng cười biểu lộ niềm vui), Tiếng Gầm Tiên Tri (The Prophetic Roar - tiếng rống lớn phát ra từ cổ họng của những người được đầy dẫy Thánh Linh, được cho là dấu hiệu Đức Chúa Trời thông báo sự kiện Ngài bắt đầu chiếm lại quyền tể trị thế giới này từ Satan), và Âm Thanh Của Thú Vật (The Animal Noises - sự tru, hú, gầm gừ như các loài thú, kể cả cục tác như gà, chưa được những người Ân Tứ định nghĩa) [1]. Gần đây, Wimber đă yêu cầu các hội chúng thuộc giáo phái Vineyard Christian Fellowship do ông sáng lập ngưng chấp nhận hiện tượng Tiếng Cười Thánh.
Tin Lành đến Việt Nam vào năm 1911 do các giáo sĩ của Hội Truyền Giáo Phúc Âm Liên Hiệp. Vào giữa thập niên 1960, các Giáo Phái Ngũ Tuần, và Giáo phái Anh Em (Quaker) đem theo hiện tượng "nói tiếng lạ," theo chân những người lính viễn chinh Hoa Kỳ đến Việt Nam và tạo ra vài nhóm nhỏ tại Saigon nhưng không gây ảnh hưởng nhiều đến Hội Thánh Việt Nam. Cuối thập niên 1960, Phong Trào Công Giáo Ân Tứ Phục Hưng lan đến Việt Nam, tạo thành Phong Trào Công Giáo Về Nguồn. Chính hiện tượng "nói tiếng lạ" trong Phong Trào Công Giáo Về Nguồn gây nhiều chú ư đến các mục sư và tín đồ thuộc Hội Thánh Tin Lành Việt Nam. Có một số sinh viên Tin Lành đă tham dự sinh hoạt với Phong Trào Công Giáo Về Nguồn và nhận được ân tứ "nói tiếng lạ." Nhiều sinh viên Tin Lành khác bắt đầu nghiên cứu về các Giáo Phái Ngũ Tuần. Điều đáng nói là thuở ấy tài liệu biện giáo th́ ít hơn là tài liệu cổ vơ về Phong Trào Ngũ Tuần cho nên các sinh viên chỉ học biết một chiều về những điểm tích cực của Ngũ Tuần. Hội Thánh Việt Nam, vào thời đoạn đó, phần lớn là tín đồ thuộc Giáo Phái Phúc Âm Liên Hiệp (với danh xưng chính thức là: Hội Thánh Tin Lành Việt Nam) đă tích cực chống đối các hiện tượng đặt tay té ngă và "nói tiếng lạ." Về sau, một vài mục sư đă ly khai Hội Thánh Tin Lành Việt Nam, sáng lập các giáo phái Ngũ Tuần Việt Nam. Đến đầu thập niên 1980 th́ Phong Trào Ân Tứ bắt đầu xâm nhập và phát triển mạnh mẽ. Đầu thập niên 1990 th́ Phong Trào Dấu Lạ xâm nhập và kết hợp các khuynh hướng Ngũ Tuần, Ân Tứ đă du nhập Việt Nam trước đó. Sau năm 1975, Hội Thánh Tin Lành Việt Nam một mặt buộc phải ḥa hoăn với chính quyền mới để được công nhận tư cách pháp nhân, một mặt các mục sư bị cán bộ và công an tôn giáo theo dơi chặt chẽ cho nên sinh hoạt của Hội Thánh dần dần bị giảm thiểu và khô cạn. Trong hoàn cảnh đó, những sứ giả của Ân Tứ và Ngũ Tuần phát triển mô h́nh nhóm nhỏ nhóm tại tư gia và tích cực trong công tác truyền giáo. Có thể nói, số người tuyên xưng đức tin trong Đấng Christ thuộc các Hội Thánh Tư Gia phần lớn là tín đồ mới chứ không phải tín đồ từ Hội Thánh Tin Lành Việt Nam chuyển sang. Đến cuối thập niên 1990, với sự tiếp sức của các giáo phái Ân Tứ và Ngũ Tuần Nam Hàn, với áp lực của các doanh nhân Nam Hàn trên chính quyền Việt Nam, không bao lâu, phong trào Tin Lành Tư Gia phát triển rầm rộ, xây cất nhiều cơ sở nhóm họp, gây tiếng vang trong và ngoài nước. Hiện nay, có thể nói, số thành viên thuộc các nhóm Ân Tứ và Ngũ Tuần tại Việt Nam nhiều hơn số thành viên thuộc Hội Thánh Tin Lành Việt Nam. Điều đáng chú ư là những người đi tiên phong trong các Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần tại Việt Nam thiếu sự hiểu biết về lịch sử và tín lư của các phong trào này cho nên tạo ra một nét đặc thù của Ân Tứ và Ngũ Tuần Việt Nam. Nét đặc thù đó, là: Ân Tứ và Ngũ Tuần Việt nam tổng hợp tất cả những đặc tính của các Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần phát sinh từ Hoa Kỳ. Đối với người Ân Tứ và Ngũ Tuần Việt Nam, bất kỳ giáo sĩ, hoặc tài liệu, hoặc tài chánh của bất kỳ một giáo phái Ân Tứ và Ngũ Tuần nào từ Hoa Kỳ đến, đều được hoan nghênh nhiệt liệt. Người Ân Tứ và Ngũ Tuần Việt Nam chỉ dựa vào một mẫu số chung: hiện tượng đặt tay té ngă, "nói tiếng lạ," và chữa bệnh, đuổi quỷ (!) Các giáo lư mới lạ được đón nhận dễ dàng dựa trên lư luận: điều đó nghe hợp lư và do "mục sư danh tiếng" giảng th́ chắc là không sai. Điển h́nh là giáo lư về Tin Lành Thịnh Vượng (The Prosperity Gospel) do Kenneth Hagin, Benny Hinn, và Joel Osteen giảng dạy; giáo lư Chiều Kích Thứ Tư (The Fourth Dimension) do David (Paul) Yonggy Cho (quản nhiệm một hội chúng với số thành viên lên đến trên 850,000 người) khởi xướng. Ở hải ngoại (ngoài Bắc Mỹ) Ân Tứ và Ngũ Tuần có sức thu hút rất mạnh trong những nước Đông Âu vốn thuộc chủ nghĩa Cộng Sản trước kia. Hầu như Tin Lành truyền thống không có chỗ đứng trong các nước này v́ hai lư do chính: 1. Các giáo phái thuộc Giáo Hội Tin Lành Truyền Thống của người Việt không tích cực trong công tác truyền giáo. 2. Nếu các giáo phái thuộc Giáo Hội Tin Lành Truyền Thống có đi truyền giáo th́ hầu hết cũng thỏa hiệp với các giáo sĩ của Ân Tứ và Ngũ Tuần. C̣n một lư do phụ là: Cách thức nhóm họp, thờ phượng sôi nổi với các hiện tượng đặc thù của Ân Tứ, Ngũ Tuần như: đặt tay té ngă, "nói tiếng lạ" dễ thu hút những người Việt Nam phần lớn tha hương từ miền Bắc Việt Nam. Hai cánh đồng truyền giáo Việt Nam rất lớn tại Mă-lai và Nam Hàn cũng không thoát ra ngoài t́nh trạng nói trên. Riêng tại Bắc Mỹ, cho đến giữa thập niên 2000, Ân Tứ và Ngũ Tuần rất khó xâm nhập vào Hội Thánh Việt Nam bởi v́ phần lớn các Hội Thánh Việt Nam thuộc vào các giáo phái truyền thống. Từ 2005 cho đến nay, t́nh h́nh đang chuyển hướng: nhiều mục sư Báp-tít và CMA đứng ra mời các mục sư Ân Tứ, Ngũ Tuần đến giảng dạy, đặt tay cầu nguyện, chữa bệnh, đuổi quỷ tại Hội Thánh do ḿnh quản nhiệm hoặc tại các trại bồi linh do ḿnh tổ chức. Một trong các mục sư Ân Tứ Việt Nam nổi tiếng nhất là Huỳnh Quốc Khánh, quản nhiệm Vietnamese Baptist Church tại Houston, Texas, USA. Trên website của Hội Thánh này [2] có các bài dịch và ghi âm Việt Ngữ tác phẩm Chiều Kích Thứ Tư của David (Paul) Yonggy Cho mà người viết sẽ đề cập đến trong chương thứ ba: Những tín lư của Ân Tứ và Ngũ Tuần. Từ năm 2004 đến nay, hàng năm, vào tháng 10, Mục Sư Khánh và Hội Thánh Vietnamese Baptist Church tại Houston tổ chức Hội Đồng Phục Hưng. Số mục sư và tín đồ thuộc đủ giáo phái về tham dự ngày càng đông hơn là các cuộc Hội Đồng Thường Niên của Hội Thánh Tin Lành Việt Nam Giáo Hạt Bắc Mỹ hoặc Liên Hữu Baptist Việt Nam tại Hoa Kỳ. [1] Các Websites sau đây sưu tầm rất nhiều những đoạn video ghi lại các hiện tượng kể trên: http://www.bible.ca/tongues-audio-video-documentation.htm. http://video.google.com/videoplay?docid=-5162260544921752923. [2] http://www.vbcweb.org/media.php?catid=47
Huỳnh Christian
Timothy Ghi chú: 1. Loạt bài "Các Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần" sẽ được lần lượt đăng tải trong mục "Những Phong Trào Ân Tứ & Ngũ Tuần" trên website http://tinlanhbiengiao.net. Xin nhấp vào | đây | để xem tất cả các bài. Xin trở lại thường xuyên mỗi tuần để xem bài mới. Xin tiếp tay phổ biến loạt bài này đến các con dân Chúa người Việt ở khắp nơi. 2. Tác giả giữ bản quyền tất cả các bài viết trong loạt bài "Các Phong Trào Ân Tứ và Ngũ Tuần." Mọi người có quyền sao chép, lưu trử, và phổ biến dưới mọi h́nh thức miễn là giữ đúng nội dung của các bài viết. http://tinlanhbiengiao.net/?q=node/209 © 2007 by Timothy Christian Huynh. All Rights Reserved.
George Fox (1624-1691). Disillusioned with the cold orthodoxy of his day, Fox claimed that enlightenment could be found in a Christian mystical experience. Rather than experiencing God through outward means, or orthodox-held sacraments, Fox looked to the leading of the Sprit from within. He called his followers “Friends,” but they would later be better known as The Quakers (so named because they would physically quake during their inward mystical encounters). They rejected orthodox forms of church leadership and tradition. They focused on a personal, immediate revelation of God, and were marked by pacifism and personal holiness. The movement spread to America and is still thriving today. (base on Justo L. González. “The Story of Christianity” Vol. II) |
