“GIA ĐÌNH - GIÁO HỘI TẠI GIA”

 

(Lumen Gentium 11; Familiaris Consortio, 21;

Compendium of The Catechism of The Catholic Church, 350)

 

 

“Tại sao gọi Gia Đình là Giáo Hội Tại Gia?

 

“Gia đình Kitô hữu được gọi là giáo hội tại gia vì gia đình biểu lộ và sống bản chất cộng đồng và gia đình của một Giáo Hội là gia đình của Chúa. Tùy theo vai trò của mình, mỗi một phần tử trong gia đình thực thi vai trò linh mục phổ quát và góp phần vào việc làm cho gia đình trở thành một cộng đồng ân sủng và nguyện cầu, một trường dạy nhân đức làm người và Kitô giáo, và là một nơi đầu tiên loan truyền đức tin cho con cái”.

 

Trên đây là câu hỏi kèm theo câu trả lời của Giáo Hội trong cuốn Toát Lược Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo ở số 350, một vấn đề đã được Gia Đình Tận Hiến Đồng Công cùng nhau tìm hiểu trong Khóa Tĩnh Huấn 36 và 37 HK, để nhờ đó gia đình chúng ta có thể sống đúng ý nghĩa của gia đình theo giáo huấn của Giáo Hội và dự án thần linh của Thiên Chúa trong thế giới càng văn minh càng bạo loạn ngày nay.

 

Trong lịch sử loài người từ trước đến nay, chưa bao giờ cơ cấu gia đình được cấu tạo bởi hôn nhân lại trở thành vừa là một nạn nhân vừa là một tai họa cho xã hội như vậy. Gia đình là nạn nhân của xã hội vì gia đình trở thành mục tiêu tấn công của nền văn hóa sự chết. Gia đình là tai họa cho xã hội vì cá nhân chủ nghĩa đã càng ngày càng tạo nên những đứa con mồ côi bất đắc dĩ từ các cuộc ly dị, thậm chí đã pro choice đến độ muốn tự hủy diệt mình đi bằng những cuộc phá thai, có nơi số sinh còn thấp hơn số tử. 

 

Nguyên nhân sâu xa gây ra tình trạng khủng hoảng gia đình hầu như bất khả cứu vãn theo tự nhiên như thế là vì gia đình đã bị mất đi ý nghĩa và giá trị đích thực của nó theo dự án thần linh về nó. Thậm chí gia đình trong thế giới văn minh hầu như tuyệt đỉnh ngày nay về vật chất, nhất là về nhân bản, còn trở thành méo mó dị dạng với những cuộc hôn nhân đồng tính. Để phần nào có thể cứu vãn tình thế, ít là từng gia đình hay một nhóm gia đình, chúng ta cần phải cùng nhau tái nhận thức ý nghĩa và giá trị đích thực của gia đình theo dự án thần linh của Thiên Chúa về nó.

 

Vậy, đâu là ý nghĩa và giá trị đích thực của gia đình theo dự án thần linh, nếu không phải “gia đình – giáo hội tại gia”? Nếu thực sự “gia đình – giáo hội tại gia” thì gia đình vĩnh viễn sẽ không còn là nạn nhân và là tai họa cho xã hội nữa, trái lại, gia đình sẽ trở thành muối đất men bột, giữ cho thế gian khỏi bị hư hoại mà còn làm cho xã hội được trở thành một đại gia đình đúng như Thiên Chúa Hóa Công mong muốn khi dựng nên con người.

 

“Gia đình – giáo hội tại gia”, một câu nói nghe quen, dường như đã trở nên một thành ngữ. Thế nhưng, nó lại là một câu định nghĩa về gia đình rất chính xác và sâu xa, vì nó liên quan đến mạc khải thần linh về gia đình và dự án thần linh về gia đình, cần phải được tìm hiểu cho tường tận, để có thể sống trọn bản chất mầu nhiệm của gia đình và ơn gọi cao cả của gia đình. 

 

Đúng thế, theo dự án thần linh, ngay từ ban đầu, Thiên Chúa Hóa Công muốn tạo dựng nên con người theo hình ảnh Ngài và tương tự như Ngài là một Cộng Đồng Thần Linh “chúng ta” (Gen 1:21). Thế rồi, theo mạc khải thần linh của Ngài qua giòng lịch sử, từ Cựu Ước đến Tân Ước, Ngài đã từ từ cho thấy rõ ý định của Ngài muốn qui tụ tất cả loài người lại nơi Chúa Kitô là trưởng tử của một đàn em đông đúc, “là đầu của thân thể Người là Giáo Hội” (Col 1:18).

 

Giáo Hội Chúa Kitô, tuy nhiên, không phải chỉ là một cộng đồng thuần túy về hình thức, giống như một tổ chức xã hội trần thế, mà là một gia đình thiêng liêng, tức một “Cộng Đồng Yêu Thương và Sự Sống” (Sách Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo, 1669), trung thực và sống động phản ảnh Cộng Đồng Thần Linh “chúng ta” nơi Thiên Chúa. Đó là lý do, ngay từ ban đầu, con người đã được dựng nên “có nam có nữ” (Gen 1:27), để có thể yêu thương và nên một với nhau (x. Gen 1:24), trở thành một Cộng Đồng Yêu Thương và Sự Sống. 

 

Thế nhưng, nói đến gia đình là nói đến một liên hệ ruột thịt. Vậy đâu là mối liên hệ “ruột thịt” trong “Giáo Hội là Gia đình của Chúa”? Trong câu giáo lý 350 của cuốn Toát Yếu Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo, sau khi cho biết lý do tại sao “gia đình được gọi là giáo hội tại gia”, Giáo Hội đã cho biết mối liên hệ “ruột thịt” nơi “gia đình được gọi là giáo hội tại gia” này, đó là mối liên hệ hoàn toàn thiêng liêng, liên quan tới phép rửa và chức linh mục phổ quát bởi phép rửa mà có: “Tùy theo vai trò của mình, mỗi một phần tử trong gia đình thực thi vai trò linh mục phổ quát…”.

 

Và chính nhờ sống với nhau bằng mối liên hệ “ruột thịt” thiêng liêng theo vai trò linh mục phổ quát bởi phép rửa này mà các phần tử trong “gia đình được gọi là giáo hội tại gia” mới có thể, như Giáo Hội dạy ngay sau đó rằng: “góp phần vào việc làm cho gia đình trở thành một cộng đồng ân sủng và nguyện cầu, một trường dạy nhân đức làm người và Kitô giáo, và là một nơi đầu tiên loan truyền đức tin cho con cái”.

 

Như thế, nếu không sống theo tình nghĩa thiêng liêng này, tình nghĩa của những con người đã được phép rửa thánh hiến để trở thành những vị thánh, với vai trò tư tế phổ quát, không một gia đình nào có thể trở thành “một cộng đồng ân sủng và nguyện cầu, một trường dạy nhân đức làm người và Kitô giáo, và là một nơi đầu tiên loan truyền đức tin cho con cái”.

 

Đó là lý do, ngay trong câu giải thích “tại sao gia đình được gọi là giáo hội tại gia”, Giáo Hội đã nhấn mạnh về hai khía cạnh nhờ đó “gia đình” mới có thể thực sự “được gọi là giáo hội tại gia”, đó là khía cạnh chẳng những “biểu lộ” mà còn “sống – live out” (hay “hiện thực”) nữa… Nhưng, “biểu lộ” những gì và “sống” những gì để “gia đình được gọi là giáo hội tại gia”? Giáo Hội cho biết đó là “biểu lộ và hiện thực” “bản chất cộng đồng và gia đình của Giáo Hội”.

 

Thật vậy, nhờ bí tích hôn phối, tức nhờ được thánh hiến trong “mầu nhiệm cao cả … liên quan tới Chúa Kitô và Giáo Hội” (Eph 5:32), mà gia đình Kitô giáo, theo nguyên tắc và về lý thuyết, đã thực sự “biểu lộ” những gì được gọi là “bản chất cộng đồng và gia đình của Giáo Hội”. Thế nhưng, thực tế cho thấy, ít gia đình nào, sau khi đã được hình thành bởi bí tích hôn phối, đã “sống” trọn hay “hiện thực” được “bản chất cộng đồng và gia đình của Giáo Hội”, nhờ đó xứng đáng “được gọi là giáo hội tại gia”.

 

Bởi thế, vấn đề thực tế hết sức cụ thể và quan trọng được đặt ra ở đây là làm thế nào để gia đình Kitô hữu có thể: 1) “hiện thực bản chất cộng đồng và gia đình của Giáo Hội”, nhờ đó gia đình của họ trung thực và sống động trở thành”: 2) “một cộng đồng ân sủng và nguyện cầu - liên quan tới đời sống phụng vụ và nội tâm, 3) “một trường dạy nhân đức làm người và Kitô giáo - liên quan tới đời sống luân lý và tu đức, 4) một nơi đầu tiên loan truyền đức tin cho con cái - liên quan tới việc tông đồ và truyền giáo.

 

Chủ đề “Gia Đình - Giáo Hội Tại Gia” cho Khóa Tĩnh Huấn 36 và 37 HK đầu Tháng 7/2009 đã được quảng diễn qua 4 bài dẫn giải chủ yếu trên đây. Hy vọng anh chị em tham dự  khóa này đã không nhiều thì ít hiểu được ý nghĩa sâu xa của nó và nỗ lực “biểu lộ và hiện thực” – “Gia Đình là Giáo Hội Tại Gia”.

 

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL