ĐTC Bin Đức XVI Tông Du Tip Khc 26-28/9/2009

 

 

“Thành phần thiểu số sáng tạo là thành phần quyết định tương lai”

 

Hp Báo trên chuyến bay Tông Du Tip Khc 26/9/2009

  

Cha Federico Lombard (Giám Đốc Văn Pḥng Báo Chí ca Ṭa Thánh): Tâu Đức Thánh Cha, chúng con rt ly làm biết ơn v́ mt ln na Đức Thánh Cha ban cho chúng con ít phút và mt s gii đáp cho nhng vn nn được thu thp để sa son cho chuyến đi này, và nh đó Đức Thánh Cha cũng cng hiến cho chúng con mt cơ hi để nguyn chúc Đức Thánh Cha được có mt chuyến đi tt đẹp.

 

Vn:    Như ĐTC đă nói sau Kinh Truyn Tin Chúa Nht va ri, Cng Ḥa Tip Khc là quc gia nm tâm đim ca Âu Châu chng nhng v địa dư mà c̣n v c lch s na. ĐTC có th gii thích thêm cho chúng con biết v “tính cách lch s” này và cho chúng con biết chuyến đi này v́ sao và ra sao có mt ư nghĩa đối vi toàn th châu lc này, đường li văn hóa, thiêng liêng và có th c v chính tr trong vic xây dng Khi Hip Nht Âu Châu?  

ĐTC đáp:      Ở mọi thế kỷ, Cộng Ḥa Tiệp Khắc, lănh thổ của Cộng Ḥa Tiệp Khắc, đă từng là một nơi cho cuộc gặp gỡ của các nền văn hóa. Chúng ta hăy bắt đầu từ thế kỷ thứ 9: Một mặt, ở Moravia chúng ta có việc truyền giáo của Thánh Cyril và Methodius, những vị mang văn hóa Byzantine từ Đế Quốc Byzantium, thế nhưng lại tạo nên một nền văn hóa Slavic, với kiểu chữ Cyrillic cũng như với một thứ phụng vụ theo ngôn ngữ Slavic; mặt khác, ở Bohemia, có những giáo phận sát biên giới Regensburg và Passau lại mang Phúc Âm bằng tiếng Latinh tới, và với mối liên hệ với văn hóa Latinh Rôma, hai nền văn hóa đă gặp nhau. Mỗi cuộc gặp gỡ đều gặp khó khăn, nhưng cũng sinh hoa kết trái. Sự kiện này có thể dễ dàng được chứng thực nơi trường hợp điển h́nh này.  

Một bước nhẩy vọt xẩy ra là vào thế kỷ 12, Vua Charles IV thiết lập ở Prague này một đại học đường đầu tiên ở Trung Âu. Đại học đường tự ḿnh là nơi gặp gỡ các nền văn hóa; nơi trường hợp này nó c̣n trở thành một nơi gặp gỡ giữa nền văn hóa nói tiếng Slavic và Đức. Như trong thế kỷ và thời điểm của phong trào Cải Cách, chính ở nơi lănh thổ này, những cuộc gặp gỡ và xung khắc đă trở nên quyết liệt và to lớn là những ǵ đă xẩy ra đều được tất cả chúng ta biết tới. 

Giờ đây tôi đi ngay vào thời điểm của chúng ta: trong thế kỷ vừa qua, Cộng Ḥa Tiệp Khắc đă chịu đựng một chính sách độc tài cộng sản đặc biệt dă man, thế nhưng cũng có cả cuộc chống cự mạnh mẽ của Công giáo và trần thế. Tôi nghĩ tới các bản văn của Vaclav Havel, của Hồng Y Vlk, tới một h́nh ảnh như Hồng Y Tomasek, vị đă cống hiến cho Âu Châu một sứ điệp về ư nghĩa của tự do và về cách thứcc chúng ta cần phải sống động và hoạt động trong tự do. Và tôi nghĩ rằng từ cuộc gặp gỡ của các nền văn hóa qua các thế kỷ, và chính từ giai đoạn phản ảnh khổ đau cuối cùng này – nhưng không phải chỉ giai đoạn này –đối với một thứ quan niệm mới về tự do và về xă hội tự do, mà nhiều sứ điệp quan trọng đang cống hiến cho chúng ta là những ǵ có thể và cần phải sinh hoa kết trái đối với việc xây dựng Âu Châu. Chúng ta thật sự cần phải rất chú ư tới sứ điệp của xứ sở này.

Vn:    Đến nay chúng ta tri qua 20 năm sau cuc sp đổ ca các chế độ cng sn Đông Âu; Đức Gioan Phaolô II, khi thăm viếng các x s khác nhau thoát khi cng sn, đă khuyến khích h sng cách hu trách quyn t do được h phc hi. Đâu là s đip ca Đức Thánh Cha mun nhn gi các dân tc Đông Âu ngày nay trong giai đon lch s mi này?

 

ĐTC đáp:      Như tôi đă nói, các x s này tht s qun qui dưới chính sách độc tài, thế nhưng, trong đau kh, nhng quan nim v t do đă phát trin đang được thnh hành và gi đây cn phi được trau chut và hin thc hơn na. Chng hn, tôi nh mt bn văn ca Vaclav Havel có câu: “Nhng chính sách độc tài căn c vào nhng th di trá và nếu cái di trá b chế ng, nếu không ai di trá na và nếu s tht được sáng t th́ t do s xut hin”. Và đó là cách thc ông đă gii thích cho biết v mi liên h gia s tht và t do, mt th t do không phóng đăng, tùy ư, nhưng gn bó vi và khuôn đúc bi nhng th giá tr cao c ca s tht và yêu thương, ca t́nh đoàn kết và s thin ho nói chung. Vy tôi nghĩ rng nhng quan nim này, nhng ư tưởng đă tng được nung nu dưới chế độ độc tài y không được mt đi: Gi đây chúng ta cn phi tr v vi chúng!

 

Và, trong th t do thường là mt th trng rng nho nh nào đó và chng có nhng th giá tr nào, mt ln na hăy nh́n nhn rng t do và các th giá tr, t do và s thin, t do và s tht là nhng ǵ đi vi nhau: Bng không, c t do na cũng b hy dit. Đối vi tôi dường như đó là s đip xut phát t nhng x s y và là nhng ǵ cn phi hin thc vào lúc này đây.

 

Vn:    Tâu Đức Thánh Cha, Cng Ḥa Tip Khc là mt x s b tc hóa rt nhiu, nơi Giáo Hi Công Giáo là mt thiu s. Trong t́nh h́nh như thế, Giáo Hi làm thế nào có th hiu nghim góp phn cho công ích ca x s này?

 

ĐTC đáp:      Tôi mun nói rng b́nh thường th́ nhng thành phn thiu s sáng to là thành phn quyết định tương lai, và như thế Giáo Hi Công Giáo cn phi t hiu ḿnh là mt thành phn thiu s có mt gia sn ca các th giá tr không phi là nhng ǵ ca quá kh mà là mt thc ti rt sng động và hin đại. Giáo Hi cn phi hành động, cn phi hin din trong cuc công khai tranh lun, trong vic chúng ta tranh đấu cho mt quan nim thc s ca t do và ḥa b́nh.

 

Nh đó Giáo Hi mi có th đóng góp vào các lănh vc khác nhau. Điu tôi mun nói đây đầu tiên chính là cuc đối thoi gia thành phn bt kh thn tri và tín hu. Mi bên đều cn đến nhau: người bt kh thn tri không th măn nguyn ch chng cn biết Thiên Chúa có hin hu hay chăng, nhưng cn phi t́m kiếm và cm thy được cái gia sn cao c này ca nim tin; người Công giáo không th măn nguyn có được đức tin, nhưng cn phi t́m kiếm Thiên Chúa hơn na, và trong cuc đối thoi vi người khác h tái nhn thc Thiên Chúa mt cách sâu xa hơn. Đó là mc độ th nht, mc độ đối thoi v tri thc, đạo lư và nhân bn.

 

Tiếp theo là lănh vc giáo dc, Giáo Hi phi làm nhiu th cho vn đề đào luyn. Ư quc chúng ta nói v vic khn trương giáo dc. Nó là vn đề chung cho toàn khi Tây phương: đây mt ln na Giáo Hi cn phi hin thc hóa, c th hóa, m tung ra cái gia sn ln lao ca ḿnh cho tương lai.

 

“Yêu thương” là lănh vc th ba. Vic Giáo Hi tr giúp người nghèo, tr thành khí c yêu thương bao gi cũng là du hiu cho thy căn tính ca Giáo Hi. Cng Ḥa Tip Khc, Yêu Thương đă thc hin nhiu s các cng đồng khác nhau, nêu gương trách nhim cho nhng người khác, v t́nh đoàn kết quc tế là nhng ǵ vn là mt điu kin cho ḥa b́nh.

 

Vn:    Tâu Đức Thánh Cha, bc thông đip va ri ca Đức Thánh Cha là “Yêu Thương Trong S Tht” đă gây ra mt biến động trên khp thế gii. Đức Thánh Cha thm định v s kin này ra sao? Đức Thánh Cha có ly làm vui hay chăng? Đức Thánh Cha có nghĩ rng thc s cuc khng hong toàn cu gn đây là mt cơ hi giúp nhân loi d suy nghĩ v tm quan trng ca nhng giá tr luân lư và thiêng liêng, để đương đầu vi nhng vn đề ln lao nơi tương lai ca h? Và Giáo Hi s tiếp tc ch dn h theo chiu hướng này?

 

ĐTC đáp:      Tôi rt vui mng vi cuc bàn lun ln lao này. Qu tht mc đích là ch khuyến khích và tác động mt cuc bàn lun v nhng vn đề y, ch không để cho nhng s vic c tiếp tc xy ra như thế, nhưng t́m kiếm nhng kiu mu mi cho mt nn kinh tế hu trách, dù trong các x s riêng hay nơi toàn th nhân loi hp li. 

 

Ngày nay dường như hin nhiên cho thy rng vn đề đạo lư không phi là cái ǵ đó bên l kinh tế, nhng ǵ có th được cho rng t hành s như là mt loi k thut, nhưng li là mt nguyên tc ni ti đối vi kinh tế, mt th kinh tế không hành s nếu nó không chú trng ti nhng giá tr nhân bn ca t́nh đoàn kết, ca nhng th trách nhim h tương, và nếu nó không hi nhp đạo lư vào vic xây dng chính nn kinh tế: Đó là mt thách đố c th trong thi đim này. Tôi hy vng, vi bc thông đip y, đă góp phn vào cái thách đố này.

 

Cuc tranh lun đang din tiến này dường như làm cho tôi cm thy phn khi. Tht s là chúng tôi mun tiếp tc đáp ng nhng thách đố vào lúc này đây và tr giúp để cho cm quan v trách nhim tr thành mănh lit hơn là ư mun li lc, để trách nhim đối vi người khác mnh m hơn là ch nghĩa v k; theo chiu hướng y, chúng tôi mun tiếp tc góp phn cho mt nn kinh tế nhân bn c trong tương lai na.

 

Vn:    Để kết thúc, xin có mt câu hi có tính cách riêng tư na vi Đức Thánh Cha, đó là mùa hè va ri c tay ca Đức Thánh Cha đă b thương nh. Đức Thánh Cha có nghĩ rng gi đây nó hoàn toàn khá hơn chăng? Đức Thánh Cha đă có th tiếp tc các hot động ca ḿnh hoàn toàn li chưa, và Đức Thánh Cha có th thc hin phn th hai ca tác phm v Chúa Giêsu như Đức Thánh Cha mong mun hay chưa?

 

ĐTC đáp:      Nó chưa hoàn toàn lành, nhưng anh ch em có th thy rng tay phi ca tôi đang làm vic và tôi có th thc s cm nm, tc là tôi có th vn chuyn nó, nht là tôi có th viết lách. Tư tưởng ca tôi ny n nht là lúc tôi đang viết; bi thế, đối vi tôi, tht là bt tin, mt bài hc nhn ni, khi tôi đă không th viết lách ǵ trong sáu tun l. Tuy nhiên, tôi có th làm vic, đọc sách, làm nhng th khác và tôi cũng đă thc hin được mt chút tiến b cho tác phm này. Thế nhưng tôi vn c̣n nhiu điu phi viết. Tôi nghĩ rng, vi danh mc và nhng ǵ chưa xong, “Deo adiuvante” (nh ơn Chúa giúp), tôi có th hoàn tt vào mùa xuân năm ti. Thế nhưng ch hy vng vy thôi!  

Cha Federico Lombard: Chúng con xin cám ơn Đức Thánh Cha thật nhiều, và một lần nữa, chúng con xin dâng lên Đức Thánh Cha những lời chúc tốt đẹp nhất cho chuyến đi này, ngắn ngủi nhưng rất gay go, và như Đức Thánh Cha đă cắt nghĩa cho chúng con, nó cũng rất ư nghĩa nữa.  

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 27/9/2009

(những chỗ được in đậm lên là do tự ư của người dịch trong việc làm nổi bật những điểm chính yếu quan trọng)