|
ĐTC Biển Đức XVI Tông Du Tiệp Khắc 26-28/9/2009
“Trách nhiệm cao quí trong việc khơi dậy khả năng chấp nhận sự thật và sự thiện thuộc về tất cả mọi vị lănh đạo – tôn giáo, chính trị và văn hóa”
Với Các Thẩm Quyền Chính Trị và Ngoại Giao Đoàn tại Dinh Tổng Thống ở Prague Thứ Bảy 26/9/2009
Cùng Quí Vị, Quí Bà và Quí Ông,
(ĐTC trước hết ngỏ lời chào và cám ơn)
Chuyến viếng thăm mục vụ của tôi ở Cộng Ḥa Tiệp Khắc trùng với dịp kỷ niệm 20 năm cuộc sụp đổ của các chế độ độc tài chuyên trị ở Trung Âu và Đông Âu, và cuộc “Cách Mạng Velvet” để phục hồi nền dân chủ cho quốc gia này. Sau đó là t́nh trạng thảnh thơi được thể hiện nơi quyền sống tự do. Hai thập niên sau những đổi thay sâu xa về chính trị lướt qua châu lục này, tiến tŕnh chữa lành và tái thiết đang được tiếp tục, giờ đây đang xẩy ra trong một bối cảnh rộng lớn hơn của mối thống nhất Âu Châu cũng như trong một thế giới càng ngày càng trở nên toàn cầu hóa. Những ước vọng của người công dân và những mong đợi ở nơi các chính quyền là những ǵ cần đến những mẫu thức mới cho đời sống dân sự và t́nh đoàn kết giữa các quốc gia và chư dân, mà nếu thiếu vắng chúng th́ cái tương lai công lư, ḥa b́nh và thịnh vượng được mong ước từ lâu sẽ vẫn mong manh khó nắm bắt. Những ước muốn ấy tiếp tục xoay vần tiến triển. Ngày nay, nhất là nơi giới trẻ, vấn đề này lại hiện lên một lần nữa liên quan tới bản tính của quyền tự do chiếm được. Tự do được hành xử với mục đích như thế nào? Đâu là những tiêu chuẩn thực sự của nó?
Hết mọi thế hệ đều có có phận sự tham gia một cách mới mẻ vào việc gắng gỏi t́m kiếm đường lối chính đáng trong việc hướng dẫn những sự vụ của con người, t́m cách để biết sử dụng thích đáng quyền tự do của con người (cf. Spe Salvi, 25). Và cho dù nhiệm vụ củng cố “những cấu trúc của tự do” là những ǵ quan trọng nhưng vẫn chẳng bao giờ đầy đủ hết, v́ các ước vọng của con người là những ǵ vượt ra ngoài bản ngă, ra ngoài những ǵ được bất cứ thẩm quyền chính trị và kinh tế nào cung ứng, hướng tới một niềm hy vọng rạng ngời (cf. ibid, 35) được bắt nguồn ở ngoài bản thân chúng ta nhưng lại gặp nhau ở bên trong, như là sự thật, sự mỹ và sự thiện. Tự do là những ǵ t́m kiếm mục đích: nó cần phải có niềm xác tín. Tự do chân thực là những ǵ bao gồm việc t́m kiếm chân lư – t́m kiếm sự thiện đích thực – và v́ thế đạt được tầm vóc viên trọn của ḿnh chính ở nơi việc biết và làm những ǵ là đúng đắn và chính đáng. Nói cách khác, sự thật là qui chuẩn hướng dẫn cho tự do, và sự thiện là tầm mức toàn hảo của tự do. Aristote đă định nghĩa sự thiện như là “những ǵ được tất cả mọi sự nhắm tới”, và tiếp tục nêu lên rằng “cho dù đối với một người đích điểm này đáng chiếm lấy, nhưng đối với một quốc gia hay những quốc đô th́ việc chiếm đạt nó vẫn là những ǵ tốt đẹp hơn và thần thiêng hơn” (Nicomachean Ethics, 1; cf. Caritas in Veritate, 2). Thật vậy, trách nhiệm cao quí trong việc khơi dậy khả năng chấp nhận sự thật và sự thiện thuộc về tất cả mọi vị lănh đạo – tôn giáo, chính trị và văn hóa, tùy theo cách thức của mỗi người. Chúng ta cần phải cùng nhau liên kết trong cuộc tranh đấu cho tự do và việc t́m kiếm chân lư là những ǵ cùng nhau sánh bước hay cùng nhau bị tiêu vong một cách thê thảm (cf. Fides et Ratio, 90).
Đối với thành phần Kitô hữu th́ sự thật có một danh xưng đó là Thiên Chúa. Và sự thiện có một diện mạo đó là Chúa Giêsu Kitô. Đức tin của Kitô hữu, từ thời các Thánh Cyril và Methodius và các vị thừa sai ban đầu, thực sự đă đóng một vai tṛ quyết liệt trong việc h́nh thành gia sản thiêng liêng và văn hóa của xứ sở này. Nó cũng cần phải làm như thế trong hiện tại và tương lai nữa. Cái gia sản phong phú về các giá trị thiêng liêng và văn hóa, mỗi thứ được thể hiện nơi nhau, chẳng những đă giúp vào việc h́nh thành căn tính của quốc gia này mà c̣n cung cấp cho nó một nhăn quan cần thiết để thực hiện vai tṛ liên kết ở ngay tại tâm điểm của Âu Châu. Qua các thế kỷ, lănh thổ này đă từng là tụ điểm giữa các dân tộc khác nhau, truyền thống khác nhau và văn hóa khác nhau. Như tất cả chúng ta đều biết, nó đă trải qua những trang sử đau thương và mang những dấu vết của các biến cố thảm thương gây ra bởi hiểu lầm, chiến tranh và bách hại. Tuy nhiên, cũng đúng nữa, đó là những gốc rễ Kitô giáo của nó đă nuôi dưỡng một tinh thần đặc biệt của sự thứ tha, ḥa giải và hợp tác là những ǵ đă giúp cho nhân dân của đất nước này có thể t́m thấy tự do và mở ra một khởi điểm mới, một tổng hợp mới, một niềm hy vọng mới. Tinh thần này không phải là chính những ǵ Âu Châu hiện đại đang cần hay sao?
Âu Châu c̣n hơn là một châu lục nữa. Nó là một ngôi nhà! Và tự do t́m thấy ư nghĩa sâu xa của nó nơi một quê hương thiêng liêng. Hoàn toàn tôn trọng cái khác biệt giữa lănh giới chính trị và lănh giới tôn giáo – một lănh giới thực sự bảo tŕ quyền tự do của người công dân trong việc bày tỏ niềm tin tôn giáo và sống theo niềm tin này – tôi muốn nhấn mạnh tới vai tṛ bất khả thay thế của Kitô giáo đối với việc h́nh thành lương tâm của từng thế hệ và việc cổ vơ một thứ đồng tâm nhất trí về đạo lư căn bản giúp ích cho hết mọi người nhận châu lục này là “nhà”! Trong tinh thần này, tôi ghi nhận tiếng nói của những ai hôm nay đây, ở khắp xứ sở này và châu lục đây, t́m cách áp dụng đức tin của ḿnh một cách tôn trọng nhưng quyết liệt ở lănh vực công chúng, mong thấy các tiêu chuẩn và những chính sách xă hội được truyền đạt bởi ước muốn sống theo sự thật giải phóng hết mọi người (cf. Caritas in Veritate, 9).
Việc trung thành với nhân dân được anh chị em phục vụ và làm đại diện đ̣i anh chị em trung thành với một sự thật là bảo đảm duy nhất cho tự do và việc phát triển toàn vẹn con người (cf. ibid., 9). Việc can đảm nói lên sự thật thực sự giúp cho tất cả mọi phần tử trong xă hội, ở chỗ chiếu sáng cho con đường tiến bộ của nhân loại, nêu lên những nền tảng về đạo lư và luân lư của nó, và bảo đảm là chính sách dân sự được xuất phát từ kho tàng khôn ngoan của con người. Không bao giờ được che lấp đi nhậy cảm tính đối với sự thật phổ quát bởi những lợi lộc riêng biệt, dù chúng quan trọng mấy chăng nữa, v́ như thế chỉ dẫn tới những trường hợp mới của t́nh trạng phân mảnh hay kỳ thị xă hội là những ǵ được những nhóm tỏ ra hết sức quan tâm và vận động muốn thắng vượt. Thật thế, việc theo đuổi chân lư chẳng những không đe dọa tới việc chấp nhận những khác biệt hay tính chất đa văn hóa mà c̣n làm cho vấn đề đồng tâm nhất trí trở thành khả dĩ, giúp cho cuộc tranh luận chung được hợp lư, chân thực và khả tín, cũng như bảo đảm mối hiệp nhất mà những quan niệm mập mờ về vấn đề ḥa nhập không thể nào với tới. Tôi tin rằng các phần tử thuộc cộng đồng Công giáo – cùng với những phần tử của những Giáo Hội khác, các cộng đồng giáo hội và các tônh giáo khác – theo chiều hướng của truyền thống Giáo Hội về ḷng yêu thương trần thế, tri thức và thiêng liêng, sẽ tiếp tục theo đuổi các mục đích của việc phát triển có được một thứ giá trị nhân bản và nhân bản hóa ở cả quốc gia này lẫn ở bên ngoài nó (cf. ibid., 9).
Các bạn thân mến, sự hiện diện của chúng ta ở thủ đô tráng lệ này, một thủ đô thường được nói như là tâm điểm của Âu Châu, khiến chúng ta đặt vấn đề “tâm điểm” này là ở chỗ nào. Dù không có câu trả lời giản dị nào cho vấn đề ấy, chúng ta chắc hẳn cũng thấy được cái đầu mối của nó ở nơi những thứ trang sức về kiến trúc tô điểm cho thành phố này. Vẻ đẹp thu hút nơi những thánh đường của nó, những lâu đài thành quách của nó, những công viên quảng trường của nó và những cây cầu nhịp nối của nó đều lôi kéo tâm trí chúng ta đến cùng Thiên Chúa. Vẻ đẹp của chúng là những ǵ bày tỏ niềm tin; chúng là những thứ hiển linh của Thiên Chúa, những ǵ thực sự khiến chúng ta ngẫm nghĩ về những kỳ công vinh hiển được thành phần tạo vật chúng ta tỏ ra khao khát, khi chúng ta bày tỏ con người sâu thẳm của chúng ta ra trước những chiều kích mỹ lệ và minh tuệ. Thê thảm biết bao nếu người ta thấy được những thứ mỹ lệ như thế, mà lại bỏ qua mầu nhiệm siêu việt chúng chất chứa. Cuộc gặp gỡ sáng tạo của truyền thống cổ điển và Phúc Âm đă làm xuất phát một nhăn quan về con người và về xă hội chú trọng tới việc Thiên Chúa hiện diện giữa chúng ta. Trong việc h́nh thành gia sản về văn hóa của châu lục này cần phải nhấn mạnh là lư trí không kết thúc với những ǵ mắt thấy mà c̣n được lôi kéo tới những ǵ trổi vượt, những ǵ chúng ta sâu xa mong ước khát khao, chúng ta có thể nói, đó là Thần Linh của Việc Sáng Tạo.
Ở giao điểm hiện tại của nền văn minh, một nền văn minh rất thường được đánh dấu bằng một thứ tách biệt xáo trộn về mối hiệp nhất của sự thiện, sự thật và sự mỹ, cùng với cái khó khăn bởi đó mà ra trong việc t́m được một chấp nhận cho những thứ giá trị chung, th́ hết mọi nỗ lực cho việc tiến bộ của con người cần phải lấy cảm hứng từ cái gia sản sống động này. Âu Châu, trung thành với những cội gốc Kitô giáo của ḿnh, có một ơn gọi đặc biệt trong việc đề cao nhăn quan siêu việt này nơi những khởi động của ḿnh để mang lại công ích cho cá nhân, cộng đồng và các quốc gia. Một vấn đề đặc biệt quan trọng đó là việc khẩn trương đào luyện thành phần Âu Châu trẻ trung biết tôn trọng và nuôi dưỡng khả năng Trời ban của họ để họ vượt lên trên chính những giới hạn đôi khi được cho đánh bẫy chúng. Trong các môn thể thao, các thứ nghệ thuật sáng tạo và việc theo đuổi học vấn, giới trẻ đón nhận cơ hội trong việc trổi vượt. Cũng không đúng hay sao một khi họ được cho thấy những lư tưởng cao cả họ sẽ khát vọng nhân đức luân lư và một đời sống thương cảm và thiện hảo? Tôi thiết tha khuyến khích thành phần cha mẹ và lănh đạo cộng đồng có thẩm quyền hăy cổ vơ những thứ giá trị ḥa hợp những chiều kích tri thức, nhân bản và thiêng liêng của một nền giáo dục lành mạnh xứng với những khát vọng nơi giới trẻ của chúng ta.
“Veritas vincit”. Đây là khẩu hiệu nơi lá cờ của Tổng Thống Cộng Ḥa Tiệp Khắc: Cuối cùng chân lư mới là cái chiến thắng chứ không phải bằng vơ lực, mà là bằng thuyết phục, bằng chứng từ anh hùng của những con người nam nữ sống theo nguyên tắc vững vàng, bằng việc chân thành đối thoại vượt ra ngoài tư lợi tới những đ̣i hỏi của công ích. Niềm khát khao sự thật, sự mỹ và sự thiện này, một niềm khát khao được Thiên Chúa gieo trồng nơi tất cả mọi con người nam nữ, là những ǵ nhắm đến chỗ lôi kéo con người lại với nhau trong việc t́m cầu công lư, tự do và ḥa b́nh. Lịch sử đă mạnh mẽ chứng tỏ rằng sự thật có thể bị phản bội và mạo dụng cho cnhững ư hệ sai lạc, cho việc đàn áp và bất công. Thế nhưng, những thách đố mà gia đ́nh nhân loại đang đối diện không kêu gọi chúng ta hăy phóng tầm nh́n của chúng ta vượt ra ngoài những thứ nguy hiểm này hay sao? V́ cuối cùng, c̣n ǵ phi nhân hơn và hủy hoại hơn là cái tính chất yếm thế chối bỏ sự cao cả của việc chúng ta t́m cầu chân lư, và hơn là thứ chủ nghĩa tương đối làm tiêu hao đi chính những giá trị phấn khích việc xây dựng một thế giới hiệp nhất và huynh đệ? Trái lại, chúng ta cần phải tái thích ứng niềm tin tưởng vào tính chất cao sang và bao rộng của tinh thần con người nơi khả năng của nó trong việc nắm bắt chân lư, và hăy để cho niềm tin tưởng này hướng dẫn chúng ta trong việc nhẫn nại làm chính trị và ngoại giao.
Thưa Quí Bà và Quí Ông, với những cảm thức này, tôi gửi đến những lời chúc nguyện tốt đẹp để việc phục vụ của quí vị được tác động và nâng đỡ bởi ánh sáng của sự thật là phản ảnh Đức Khôn Ngoan vĩnh hằng của Thiên Chúa Hóa Công. Tôi thân ái cầu xin muôn vàn ân phúc thần linh xuống trên quí vị và gia đ́nh của quí vị.
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch trực tiếp từ mạng điện toán toàn cầu của Ṭa Thánh (những chỗ được in đậm lên là do tự ư của người dịch trong việc làm nổi bật những điểm chính yếu quan trọng)
|
