|
Anh Chị Em thân mến,
Hôm nay chúng ta đến đây để biết thêm một đan sĩ Biển Đức khác ở thế kỷ 12. Tên của vị đan sĩ này là Rupert ở Deutz, một thành phố gần Cologne, trụ sở trung ương của một đan viện danh tiếng. Chính Rupert nói về đời sống của ḿnh ở một trong những tác phẩm quan trọng, đó là cuốn “Vinh Quang và Vinh Dự của Con Người”, một tác phẩm chất chứa một phần dẫn giải về Phúc Âm Thánh Marcô. Khi c̣n là một đứa nhỏ, cậu đă được “cống hiến” cho đan viện Biển Đức Thánh Laurence ở Liege, theo tục lệ của thời ấy trong việc kư thác một trong những con cái của ḿnh cho các vị đan sĩ dạy dỗ, với ư định làm cho bé trở thành lễ vật dâng lên Thiên Chúa. Rupert luôn luôn yêu thích đời sống đan tu. Em chóng được học tiếng Latinh để nghiên cứu Thánh Kinh và cử hành phụng vụ. Vị đan sĩ này nổi bật về thái độ triệt để chính trực về luân lư và mạnh mẽ gắn bó với Ṭa Thánh Phêrô.
Thời điểm của vị đan sĩ này được đánh dấu bằng cuộc đối nghịch nhau giữa vai tṛ của giáo hoàng và đế quốc, liên quan tới cuộc xung khắc được gọi là quyền phong chức phẩm là cuộc xung khắc – như tôi đă nói đến ở các bài giáo lư khác – mà vai tṛ giáo hoàng muốn ngăn ngừa cuộc bổ nhiệm các vị giám mục cùng với việc hành sử quyền hạn của các vị khỏi bị lệ thuộc vào thẩm quyền dân sự, một thẩm quyền được chi phối chính yếu bởi những động lực chính trị và kinh tế, thật sự không phải là những động lực về mục vụ. Vị giám mục ở Liege là Otbert ra mặt chống lại những chỉ thị của Giáo Hoàng và lưu đầy Berengarius là đan viện phụ của đan viện Thánh Lawrence, chính v́ vị đan viện này trung thành với vị Giáo Tông. Đan sĩ Rupert sống ở đan viện ấy và không ngần ngại theo vị đan viện phụ này đi đầy. Chỉ co đến khi Giám Mục Otbert tái hiệp thông với Giáo Hoàng đan sĩ Rupert mới trở về Liege và chấp nhận thụ phong linh mục.
Thật vậy, cho tới bấy giờ, vị đan sĩ này đă tránh thụ phong linh mục từ một vị giám mục bất ḥa với Giáo Hoàng. Rupert dạy chúng ta rằng khi nào xẩy ra những cuộc tranh luận trong Giáo Hội, th́ việc căn cứ vào thừa tác vụ của Thánh Phêrô là những ǵ bảo đảm cho ḷng trung thành với tín lư lành mạnh và giúp cho nội tâm được thanh thản và tự do. Sau cuộc tranh luận với Giám Mục Otbert, vị đan sĩ này vẫn phải rời bỏ đan viện của ḿnh thêm hai lần nữa. Thật vậy, vào năm 1116, các đối phương đă muốn truy tố ngài. Mặc dù được tha bổng khỏi mọi cáo giác, Rupert vẫn thích đến Siegbur một thời gian, thế nhưng v́ các cuộc tranh luận này vẫn chưa kết thúc khi ngài trở lại đan viện ở Liege nên vị đan sĩ đă quyết định vĩnh viễn ở lại Đức quốc. Được bổ nhiệm là đan viện phụ ở Deutz vào năm 1120, ngài đă ở đó cho tới năm 1129 là năm ngài qua đời. Ngài chỉ rời nơi này chỉ một lần duy nhất để hành hương tới Rôma năm 1124.
Là một cây bút đồ sộ, Rupert đă lưu lại rất nhiều tác phẩm, ngày nay vẫn c̣n rất hay, một phần là v́ ngài năng động ở một số những cuộc bàn luận quan trọng về thần học vào thới đó. Chẳng hạn, ngài đă cương quyết nhúng tay vào cuộc tranh luận về Thánh Thể vào năm 1077 là cuộc tranh luận đă dẫn tới chỗ lên án Berengarius thành Tours. Nhân vật bị lên án này đă giải thích giảm thiểu về sự hiện diện của Chúa Kitô trong bí tích Thánh Thể, diễn tả Thánh Thể chỉ là một thứ biểu hiệu. Chữ “biến thể” bấy giờ vẫn chưa có trong ngôn ngữ của Giáo Hội, thế nhưng Rupert, bấy giờ bằng việc sử dụng những diễn tả bạo dạn, đă biến ḿnh trở thành một tay cương quyết ủng hộ thực tại của Thánh Thể. Nhất là trong một tác phẩm nhan đề “De dininis officiis” (Những Sứ Vụ Thần Linh), ngài đă nhất quyết khẳng định sự tiếp tục giữa Thân Xác của Lời Nhập Thể nơi Chúa Kitô với Thân Xác hiện diện nơi các h́nh bánh và rượu của Thánh Thể. Anh chị em thân mến, ở đây tôi dường như cảm thấy rằng chúng ta cũng cần phải nghĩ đến thời đại của chúng ta; cái nguy hiểm cũng đang xẩy ra ngày nay về việc xét lại vấn đề thực tế của Thánh Thể, tức là, coi Thánh Thể hầu như là một nghi thức của mối hiệp thông, của việc xă hội hóa, quá dễ dàng quên đi rằng Chúa Kitô phục sinh thực sự đang hiện diện – bằng thân xác phục sinh của Người – Đấng được đặt trong bàn tay của chúng ta để kèo chúng ta ra khỏi bản thân chúng ta, để liên hợp vào thân xác bất tử của Người, nhờ đó dẫn chúng ta tới sự sống mới. Mầu nhiệm cao cả Chúa Kitô hiện diện này nơi tất cả thực tại của Người trong các h́nh dạng Thánh Thể là một mầu nhiệm cần phải được tôn thờ và không ngừng mến yêu một cách mới mẻ!
Tôi muốn trích lại ở đây những lời trong Sách Giáo Lư Giáo Hội Công Giáo là những ǵ chất chứa hoa trái của việc suy niệm đức tin cũng như của việc suy tư thần học qua 2 ngàn năm: “Thể thức hiện diện của Chúa Kitô dưới các h́nh dạng Thánh Thể là những ǵ độc nhất vô nhị. Thể thức này làm cho Thánh Thể vượt trên tất cả mọi bí tích như là ‘sự trọn hảo của đời sống thiêng liêng và là đích điểm được tất cả mọi bí tích qui về’. Trong bí tích cực linh Thánh Thể này, ‘ḿnh và máu, cùng với linh hồn và thần tính, của Chúa Giêsu Kitô Chúa chúng ta, và bởi thế, chất chứa một cách đích thực, thực sự và chính yếu toàn thể Giáo Hội’” (1374). Bằng việc suy niệm của ḿnh, Rupert là một đóng góp viên cho công thức chính xác này.
(tiếp)
Một cuộc tranh luận khác, trong đó, đan viện phụ ở Deutz này tham gia liên quan tới vấn đề dung ḥa giữa vị Thiên Chúa thiện hảo và toàn năng với sự hiện diện của sự dữ. Nếu Thiên Chúa là Đấng toàn năng và thiện hảo th́ người ta phải giải thích ra sao về thực tại của sự dữ? Thật vậy đan viện phụ Rupert phản ứng trước những chủ trương của các giáo sư thuộc trường thần học ở Laon, thành phần, qua một loạt lập luận về triết học, đă phân biệt nơi ư muốn của Thiên Chúa “chấp thuận” và “cho phép”, kết luận rằng Thiên Chúa cho phép sự dữ xẩy ra nhưng không chấp thuận nó, và v́ thế, không muốn sự dữ xẩy ra. Trái lại, Rupert không sử dụng đến triết lư, v́ ngài coi nó không thích ứng trước một vấn đề quan trọng như thế, và vẫn chỉ trung thành với tŕnh thuật Thánh Kinh. Ngài bắt đầu từ ḷng thiện hảo của Thiên Chúa, từ sự thật Thiên Chúa là Đấng thiện hảo nhất và không muốn ǵ khác ngoài thiện hảo. Bởi vậy, ngài vạch ra nguồn gốc của sự dữ ở nơi chính con người cũng như nơi việc sử dụng sai lầm tự do của con người. Khi đan viện phụ Rupert nói đến lập luận này, ngài đă viết ra các trang sách đầu hứng khởi đạo hạnh trong việc chúc tụng ḷng thương vô biên của Cha và sự nhẫn nại cùng nhân từ của Thiên Chúa đối với con người tội lỗi.
Như các thần học gia khác ở Thời Trung Cổ, đan viện phụ Rupert cũng tự hỏi: Tại sao Lời Thiên Chúa, Con Thiên Chúa, đă hóa thân làm người? Một số, nhiều người, đă trả lời cho biết là việc nhập thể của Lời liên quan tới việc cần phải bù đắp tội lỗi của con người. Trái lại, đan viện phụ Rupert, với một nhăn quan lấy Chúa Kitô làm tâm điểm nơi lịch sử cứu độ, đă nới rộng quan điểm này, và trong tác phẩm của ngài nhan đề “Tôn Vinh Ba Ngôi”, ngài chủ trương rằng Viện Nhập Thể, biến cố trọng tâm của lịch sử, đă được thấy trước từ đời đời, thậm chí không dính dáng ǵ tới tội lỗi của loài người, nhờ đó tất cả mọi tạo vật có thể chúc tụng Thiên Chúa là Cha và mến yêu Ngài như trong một gia đ́nh duy nhất được qui tụ chung quanh Chúa Kitô là Con Thiên Chúa. Bởi thế ngài thấy Mạc Khải, qua người nữ mang thai, toàn thể lịch sử của nhân loại, một lịch sử hướng về Chúa Kitô, như việc thụ thai hướng về sinh nở, một quan điểm sẽ được khai triển bởi các tư tưởng gia khác và mưu ích thậm chí cho cà khoa thần học hiện đại, một khoa thần học xác nhận rằng toàn thể lịch sử của thế giới và của nhân loại là việc thụ thai hướng về cuộc hạ sinh của Chúa Kitô.
Chúa Kitô bao giờ cũng là tâm điểm của việc đan viện phụ Rupert dẫn giải Thánh Kinh qua các nhận định của ngài về các cuốn sách Thánh Kinh, những ǵ ngài chuyên cần và say mê theo đuổi. Bởi thế ngài tái khám phá ra cái hiệp nhất kỳ diệu nơi tất cả mọi biến cố của lịch sử cứu độ, từ khi tạo thành cho tới ngày cùng tháng tận của thời gian. Ngài khẳng định là “toàn thể Thánh Kinh chỉ là một cuốn sách duy nhất, một cuốn sách hướng về cùng một đích điểm (Lời thần linh); một cuốn sách xuất phát từ một Thiên Chúa duy nhất và được viết bởi một Thần Linh duy nhất” (De glorificatione Trinitatis et processione Sancti Spiritus I, V, PL 169, 18).
Trong việc giải thích Thánh Kinh, đan viện phụ Rupert không hạn chế ḿnh vào việc lập lại của các vị Giáo Phụ, thế nhưng cho thấy tính chất sáng tạo của ngài. Chẳng hạn, ngài là cây bút đầu tiên đă đồng hóa vị hôn thê trong Diểm T́nh Ca với Mẹ Maria Rất Thánh. Bởi thế, việc ngài dẫn giải về cuốn Thánh Kinh này là một thứ tổng luận Thánh Mẫu Học, trong đó, hiện lên cho thấy những đặc ân cùng với những nhân đức tuyệt hảo của Mẹ Maria. Ở một trong những đoạn dẫn giải thần hứng nhất của ḿnh, đan viện phụ Rupert viết: “Ôi vị đáng yêu nhất trong thành phần đáng yêu, vị Trinh Nữ của các trinh nữ, ở nơi Mẹ có những ǵ mà Con yêu dấu của Mẹ đă ca ngợi Mẹ, Người Con mà toàn thể ca đoàn thiên thần tôn tụng? Những ǵ nơi Mẹ được ca ngợi đó là tính đơn sơ, sự tinh tuyền, niềm vô tội, ḷng tin tưởng, đức khiêm nhượng, sự toàn vẹn của tâm trí và xác thịt, nói cách khác, là đức đồng trinh tinh tuyền” (In Canticum Canticorum 4, 1-6, CCL 26, pp. 69-70). Việc giải thích có tính cách Thánh Mẫu của đan viện phụ Rupert về cuốn Diễm T́nh Ca là một mẫu mực tốt đẹp của sự ḥa hợp giữa phụng vụ và thần học. Thật vậy, một số trang của cuốn Sách Thánh này đă được sử dụng trong các việc cử hành phụng vụ cho những lể về Mẹ Maria.
Ngoài ra, đan viện phụ Rupert chú ư tới việc đưa tín lư Thánh Mẫu của ḿnh vào tín lư Giáo Hội Học. Nói cách khác, ngài đă thấy nơi Mẹ Maria Rất Thánh phấn thánh hảo nhất của toàn thể Giáo Hội. Đó là lư do tại sao vị tiền nhhiệm Phaolô VI đáng kính của tôi, ở cuối bài nói bế mạc khóa ba của Công Đồng Chung Vaticanô II, đă long trọng tuyên bố Mẹ Maria là Mẹ của Giáo Hội, thật sự trích một phần được bàn đến trong các tác phẩm của đan viện phụ Rupert, vị diễn tả Mẹ Maria như là portio maxima, portio optima – phần cao cả nhất, phần tốt nhất của Giáo Hội (cf. In Apocalypsem 1.7, PL 169, 1043).
Các bạn thân mến, từ bức họa vắn gọn này, chúng ta nhớ lại rằng đan viện phụ Rupert là một thần học gia nhiệt huyết, rất sâu xa. Như tất cả các vị tiêu biểu cho khoa thần học đan viện, ngài đă có thể tiếp tục ḥa hợp việc học hỏi theo lư trí về các mầu nhiệm đức tin với việc cầu nguyện và chiêm niệm là những ǵ được coi là tột đỉnh của tất cả kiến thức về Thiên Chúa. Chính ngài đôi khi nói về các cảm nghiệm thần bí của ngài, như khi ngài bày tỏ niềm hân hoan khôn phai trong việc nhận thức được sự hiện diện của Chúa. Ngài khẳng định là “Trong giây phút ngắn ngủi ấy, tôi cảm thấy chân thực biết bao những ǵ chính Người đă phán là hăy học cùng Tôi v́ Tôi hiền lành và khiêm nhượng trong ḷng” (De gloria et honore Filii hominis. Super Matthaeum 12, PL 168, 1601). Chúng ta cũng có thể, mỗi người tùy theo cách thức của ḿnh, gặp được Chúa Giêsu, Đấng không ngừng đồng hành với chúng ta trong cuộc hành tŕnh của chúng ta, Đấng làm cho ḿnh hiện diện nơi bánh Thánh Thể và Lời cho phần rỗi của chúng ta.
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 9/12/2009
|
