Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI: Bài Giảng cho Giờ Kinh Tối Vọng Lễ Thánh Phêrô và Phaolô Chúa Nhật 28/6/2009 tại Đền Thờ Thánh Phaolô Ngoại Thành để bế mạc Năm Thánh Phaolô về giáo huấn đại đồng canh tân con người và nhờ đó tạo vật được đổi mới

Chư Vị Hồng Y,

Chư Huynh Giám Mục trong hàng Giáo Phẩm và Linh Mục,

Chư Tôn Vị Đại Biểu Tòa Thượng Phụ Toàn Cầu,

Anh Chị Em thân mến,

(Mấy lời chào vắn tắt). Năm tưởng niệm ngày sinh nhật của Thánh Phaolô kết thúc vào buổi tối hôm nay. Chúng ta qui tụ lại nơi ngôi mộ của vị Tông Đồ có cỗ quan tài bằng đá được bảo trì ở bên dưới bàn thờ giáo hoàng này, gần đây đã là đối tượng cho một cuộc phân tích cẩn thận về khoa học. Một lỗ nhỏ xíu đã được khoan vào cỗ quan tài này, một cỗ quan tài chưa bao giờ mở ra qua nhiều thế kỷ, để đưa vào trong một máy dò đặc biệt đã cho thấy những dấu vết của một tấm vải lanh mầu tía quí báu có hình chiếc lá vàng, và một tấm vải xanh dương có những sợi lanh. Trong đó cũng thấy cả những hạt trầm hương đỏ cùng với những chất đạm và đá phấn. Ngoài ra, những mảnh xương nhỏ xíu đã được gửi đến cho các chuyên viên thử nghiệm chất than 14 là thành phần không hề biết đến lai lịch của chúng. Những mảnh xương vụn này được cho thấy thuộc về một người sống giữa thế kỷ thứ nhất và thứ hai. Điều này dường như xác định truyền thống nhất trí và dứt khoát rằng đó là những hài tích của Tông Đồ Phaolô. Tất cả những điều ấy làm cho lòng chúng ta tràn đầy cảm kích sâu xa. Trong mấy tháng gần đây, nhiều người đã theo các lộ trình của Vị Tông Đồ này, những lộ trình bên ngoài nhất là bên trong được ngài trải qua trong cuộc sống của ngài: con đường dẫn đến Damasco liên quan tới cuộc hội ngộ của ngài với Đấng Phục Sinh; những con đường thuộc thế giới Địa Trung Hải được ngài băng qua với ngọn đuốc Phúc Âm, đối đầu với tình trạng tương khắc và gắn bó cho tới biến cố tử đạo của ngài, một biến cố nhờ đó ngài muôn đời thuộc về Giáo Hội Rôma. Chính cho giáo hội này mà ngài đã ngỏ bức thư quan trọng nhất của mình. Năm Thánh Phaolô đang khép lại thế nhưng những gì sẽ mãi thuộc về cuộc sống Kitô hữu đó là cuộc hành trình với Thánh Phaolô và nhờ ngài để nhận biết Chúa Giêsu, và như vị Tông Đồ này, được Phúc Âm soi sáng và biến đổi. Và mãi mãi vượt ra ngoài tầm mức của tín hữu, ngài vẫn là “thày dạy của Dân Ngoại”, vị tìm cách mang sứ điệp của Đấng Phục Sinh đến cho họ tất cả, vì Chúa Kitô đã biết đến và yêu thương từng người; Người đã chết và sống lại vì tất cả mọi người trong họ. Bởi thế, cả chúng ta cũng lắng nghe ngài vào lúc này đây khi chúng ta đang bắt đầu long trọng mừng Lễ kính Nhị Vị Tông Đồ được ràng buộc với nhau bằng một liên hệ chặt chẽ.

Các Thư của Thánh Phaolô bao giờ cũng được cấu trúc liên quan tới một nơi chốn và trường hợp đặc biệt trong đó trước hết chúng giải thích về mầu nhiệm Chúa Kitô, chúng dạy vẽ về đức tin. Phần thứ hai của các bức thư này bàn đến vấn đề áp dụng vào đời sống của chúng ta: những gì xuất phát từ đức tin này? Nó hình thành cuộc sống của chúng ta ra sao ngày này qua ngày khác? Trong Thư gửi Rôma, phần hai được bắt đầu từ đoạn 12, trong đó Vị Tông Đồ này tóm tắt cái cốt lõi thiết yếu của việc Kitô hiện hữu bằng hai câu đầu tiên. Thánh Phaolô đã nói với chúng ta những gì ở đoạn này? Trước hết ngài khẳng định như một điều nồng cốt là có một cách thức mới mẻ trong việc tôn kính Thiên Chúa được bắt đầu với Chúa Kitô một hình thức tôn thờ mới. Ở sự kiện là chính con người sống động trở thành việc tôn thờ, “hy tế”, thậm chí nơi thân thể của mình. Không còn là những vật được hiến dâng lên Thiên Chúa nữa. Chính sự sống của chúng ta cần phải được trở thành lời ngợi khen Thiên Chúa. Thế nhưng việc này xẩy ra thế nào đây? Câu trả lời đã được cống hiến cho chúng ta ở câu thứ hai, đó là “đừng chiều theo thế gian nhưng hãy biến đổi bằng việc canh tân tâm trí của anh chị em, để anh chị em chứng tỏ cho thấy đâu là những gì Thiên Chúa muốn…” (12:2). Hai chữ quan trọng trong câu này là “biến đổi” và “canh tân”. Chúng ta cần phải trở nên một con người mới, được biến đổi thành một thứ hiện hữu mới. Thế gian bao giờ cũng tìm kiếm những gì là mới mẻ, vì quả thực nó không thỏa mãn với thực tại cụ thể. Thánh Phaolô nói với chúng ta rằng: thế giới không thể nào canh tân nếu không có những con người mới. Chỉ khi nào có những con người mới cũng mới có một thế giới mới, một thế giới được đổi mới và tốt đẹp hơn. Khởi điểm là việc đổi mới con người. Sau đó việc đổi mới ấy áp dụng cho mọi cá nhân. Chỉ khi nào chính chúng ta nên mới thế giới mới trở thành mới. Điều này cũng có nghĩa là việc thích ứng với hiện trạng ấy vẫn chưa đủ. Vị Tông Đồ này khuyên nhủ chúng ta là đừng chiều theo. Trong Bức Thư ngài nói rằng chúng ta không được chiều theo lý lẽ của thời đại chúng ta. Chúng ta sẽ trở lại với điểm này, khi tôi chia sẻ về một bức thư khác được tôi sử dụng để suy niệm với anh chị em tối hôm nay. Cái “đừng” của Vị Tông Đồ này thì rõ ràng và đồng thời cũng cương quyết với bất cứ ai tuân theo “lý lẽ” của thế giới chúng ta. Thế nhưng làm thế nào để trở nên mới đây? Chúng ta thực sự có thể làm điều ấy hay chăng? Bằng những lời của mình về việc trở nên mới mẻ, Thánh Phaolô ám chỉ tới việc hoán cải của ngài: đến cuộc gặp gỡ Chúa Kitô Phục Sinh, một cuộc gặp gỡ được ngài nói đến trong Thư Hai cho Côrintô là “nếu ai ở trong Chúa Kitô thì kẻ ấy là một tạo vật mới; này đây cái cũ đã qua đi, cái mới đã đến” (5:17). Cuộc gặp gỡ Chúa Kitô này đối với ngài quá mãnh liệt đến nỗi ngài đã nói về nó là “tôi… đã chết…” (Gal 2:19; Rm 6). Ngài đã trở nên mới, trở nên một con người khác, vì ngài không còn sống cho chính mình và vì mình nữa, nhưng cho Chúa Kitô và trong Chúa Kitô. Tuy nhiên, qua năm tháng ngài cũng thấy rằng tiến trình canh tân và biến đổi này vẫn tiếp tục diễn ra suốt cuộc sống. Chúng ta trở nên mới nếu chúng ta để mình được nắm bắt và hình thành bởi Con Người mới là Chúa Giêsu Kitô. Người là Con Người mới tuyệt hạng. Nơi Người việc hiện hữu mới mẻ của con người trở thành thực tại và chúng ta thực sự trở nên mới nều chúng ta phó mình vào bàn tay của Người và để Người uốn nắn chúng ta.

Thánh Phaolô làm cho tiến trình “đúc lại” này thậm chí rõ nét hơn khi nói rằng chúng ta trở nên mới nếu chúng ta biến đổi cách suy nghĩ của chúng ta. Cái được đưa vào ở đây liên quan tới “cách thức suy nghĩ” đó là từ ngữ “nous”. Nó là một từ ngữ phức tạp. Nó có thể được chuyển dịch là “tinh thần”, “cảm tình”, “lý trí” và chính yếu cũng là “đường lối suy nghĩ”. Vậy lý trí của chúng ta cần phải trở nên mới. Điều này làm cho chúng ta cảm thấy lạ lùng. Trái lại, chúng ta có thể nghĩ rằng điều ấy liên quan tới một thái độ nào đó, cái chúng ta cần phải thay đổi nơi hành vi cử chỉ của mình. Thế nhưng, không: việc canh tân cần phải đi ngay vào cốt lõi của nó. Cách thức chúng ta nhìn thế gian, hiểu về thực tại thì tất cả mọi ý nghĩ của chúng ta cần phải thay đổi tận gốc rễ của nó. Việc lập luận của con người trước kia, cách suy nghĩ chung thường hướng tới việc chiếm hữu, phúc hạnh, ảnh hưởng, thành đạt, danh tiếng vân vân. Tuy nhiên, nếu thế thì mục tiêu của nó quá hạn hẹp. Như thế, cuối cùng “cái tôi” của con người vẫn là tâm điểm của thế giới này. Chúng ta cần phải biết suy nghĩ sâu xa hơn. Thánh Phaolô nói với chúng ta về ý nghĩa của những gì điều này ở phần hai của câu văn: đó là cần phải học biết ý muốn của Thiên Chúa, để ý muốn của Ngài hình thành ý muốn của chúng ta. Điều này xẩy ra để chúng ta có thể ước muốn những gì Thiên Chúa muốn, vì chúng ta nhìn nhận rằng những gì Thiên Chúa muốn đều là tuyệt vời và thiện hảo. Bởi thế nó là vấn đề của khúc quanh nơi chiều hướng thiêng liêng nồng cốt của chúng ta. Thiên Chúa cần phải tiến vào chân trời tư tưởng chúng ta: ở những gì Ngài muốn và đường lối Ngài đã cưu mang thế giới và tôi. Chúng ta cần phải biết tham phần vào ý nghĩ và ý muốn của Chúa Giêsu Kitô. Bấy giờ chúng ta mới trở thành một người mới, từ đó hiện lên một thế giới mới.

Thánh Phaolô dẫn giải cũng tư tưởng này về việc canh tân cần thiết nơi cách thức làm người của chúng ta ở hai đoạn Thư cho Êphêsô; bởi thế chúng ta hãy vắn tắt suy tư về chúng. Ở đoạn 4 của bức thư này, Vị Tông Đồ nói với chúng ta rằng với Chúa Kitô chúng ta cần phải đạt tới tình trạng trưởng thành, một đức tin chín mùi. Chúng ta có thể không còn là “trẻ con, bị xô lấn đẩy đưa theo đủ mọi luồng học thuyết…” (4:140. Thánh Phaolô muốn Kitô hữu có một “đức tin trách nhiệm” và “trưởng thành”. Những chữ “đức tin trưởng thành” trong những thập niên gần đây đã trở thành một lời hô hoán phổ thông. Nó thường ám chỉ tới chiều hướng về thái độ của những ai không còn lắng nghe Giáo Hội và các vị Chủ Chiên của Giáo Hội nhưng tự động chọn lấy cho mình những gì họ muốn tin tưởng và không tin tưởng như là một thứ đức tin tự tiện. Và nó được cho thấy như là một hình thức “can đảm” về việc thể hiện bản thân trước Huấn Quyền của Giáo Hội. Tuy nhiên, thật ra chẳng cần can đảm gì cho vấn đề này, vì người ta bao giờ cũng muốn được quần chúng hoan hô. Trái lại, việc gắn bó với đức tin của Giáo Hội mới cần phải tỏ ra can đảm, thậm chí nếu đức tin này tương phản với “lý lẽ” của thế giới hiện đại. Đó là tình trạng đừng chiều theo của thứ đức tin được Thánh Phaolô gọi là “đức tin trưởng thành”. Đó là đức tin ngài mong muốn. Đàng khác, ngài diễn tả việc chạy theo chiều gió và chiều hướng của thời đại là những gì trẻ con. Bởi vậy, việc dấn thân cho tình trạng bất khả vi phạm của sự sống con người từ giây phút đầu tiên của nó, từ đó mạnh mẽ chống lại nguyên tắc vi phạm ở chính việc bênh vực những con người bất khả tự vệ nhất, là những gì thuộc về một đức tin trưởng thành. Một đức tin trưởng thành khi nhìn nhận hôn nhân giữa một người nam và một người nữ trọn đời như Thiên Chúa ấn định, được Chúa Kitô tái thiết cách mới mẻ. Đức tin trưởng thành không để cho mình bị xô lấn đẩy đưa bởi bất cứ chiều hướng nào. Nó chống lại những luồng gió thời trang. Nó biết rằng những luồng gió này không phải là hơi thở của Thánh Linh; nó biết rằng Thần Linh Thiên Chúa đang được thể hiện và biểu lộ nơi mối hiệp thông với Chúa Giêsu Kitô. Tuy nhiên, cả ở đây nữa, Thánh Phaolô cũng không ngừng lại ở chỗ nói “đừng”, mà còn dẫn chúng ta tới chỗ to tiếng nói “vâng” nữa. Ngài diễn tả tình trạng chín chắn, đức tin thực sự trưởng thành một cách tích cực bằng: “việc nói sự thật cách yêu thương” (cf. Eph 4:15). Cách thức suy nghĩ mới mẻ, được đức tin cống hiến cho chúng ta, trước hết và trên hết, là việc hường tới sự thật. Quyền lực của sự dữ là những gì sai lầm. Quyền năng của đức tin, quyền năng của Thiên Chúa, là sự thật. Sự thật về thế giới và về bản thân chúng ta trở thành hữu hình khi chúng ta nhìn lên Thiên Chúa. Và Thiên Chúa làm cho chính mình trở thành hữu hình cho chúng ta nơi Dung Nhan của Chúa Giêsu Kitô. Nhìn vào Chúa Kitô, chúng ta nhận ra một cái gì khác, đó là sự thật và tình yêu bất khả phân ly: Nơi Thiên Chúa cả hai duy nhất bất khả phân ly; chính vì thế mà nó là yếu tính của Thiên Chúa. Thế nên, đối với Kitô hữu, chân lý và yêu thương đi với nhau. Yêu thương là cái thử của chân lý. Chúng ta lúc nào cũng cần phải đo lường chính mình một cách mới mẻ căn cứ theo qui chuẩn ấy, nhờ đó chân lý được trở thành yêu thương và yêu thương làm cho chúng ta phong phú.

Một ý nghĩ quan trọng khác xuất hiện nơi câu nói này của Thánh Phaolô. Thánh Phaolô nói với chúng ta rằng bằng việc tác hành theo chân lý trong yêu thương, chúng ta giúp vào việc bảo đảm rằng tất cả mọi sự (ta pánta) vũ trụ này có thể tăng trưởng, hướng về Chúa Kitô. Theo chiều hướng niềm tin của mình, Thánh Phaolô không chỉ quan tâm tới đức chính trực của chúng ta hay tới việc phát triển của Giáo Hội mà thôi. Ngài chú ý tới vũ trụ: ta pánta. Mục đích tối hậu nơi công cuộc của Chúa Kitô là vũ trụ, là việc biến đổi vũ trụ, biến đổi toàn thể loài người, biến đổi tất cả mọi tạo vật. Những ai phụng sự chân lý trong yêu thương cùng với Chúa Kitô góp phần vào tình trạng tiến bộ thực sự của thế giới. Phải, đến đây đã quá rõ ràng là Thánh Phaolô đã quen với ý nghĩ tiến bộ. Chúa Kitô là sự sống của ngài, là khổ đau của ngài và là phục sinh của ngài, là bước nhẩy vọt dẫn đường mở lối cho sự tiến bộ của nhân loại, của thế giới này. Tuy nhiên, hiện nay vũ trụ đang cần phải tăng trưởng theo Người. Ở đâu việc hiện diện của Chúa Kitô gia tăng thì ở đó có sự tiến bộ thực sự của thế giới. Ở đó nhân loại trở nên mới mẻ và nhờ đó thế giới trở nên mới.

Thánh Phaolô cũng đã làm sáng tỏ cùng điều này theo một quan niệm khác. Ở đoạn 3 Thư cho Êphêsô ngài nói với chúng ta về nhu cầu cần phải “kiên cường… con người nội tại” (3:16). Từ đó ngài tiếp tục một vấn đề trước đó, trong một hoàn cảnh rắc rối, ngài đã ngỏ trong Thư Hai cho Corinto: “Cho dù bản chất ngoại tại của chúng ta đang hao mòn đi, bản chất nội tại của chúng ta đang được đổi mới hằng ngày” (4:16). Con ngượi nội tại cần phải được củng cố, đó là một lệnh truyền rất thích đáng cho thời đại của chúng ta, một thời đại tất cả mọi người rất thường cảm thấy trống rỗng nội tâm nên cần phải gắn liền với những thứ hứa hẹn và nghiện ngập, để rồi lại càng cảm thấy trống rỗng hơn nữa trong cõi lòng mình. Tình trạng trống rỗng nội tâm này, tình trạng con người nội tại yếu kém này, là một trong những vấn đế lớn trong thời đại của chúng ta. Nội tâm cần phải được củng cố cái nhận thức của cõi lòng; cái khả năng để thấy và hiểu thế giới này và con người từ bên trong, bằng con tim của mình. Chúng ta cần có một trí khôn được soi sáng bởi con tim để biết tác hành theo chân lý trong yêu thương. Tuy nhiên, điều này không trở thành hiện thực nếu không có một mối liên hệ sâu xa thân tình với Thiên Chúa, nếu không có đời sống nguyện cầu. Chúng ta cần gặp gỡ với Thiên Chúa được ban cho chúng ta nơi các bí tích. Và chúng ta không thể nói về Thiên Chúa trong nguyện cầu trừ phi chúng ta để cho Ngài nói trước, trừ phi chúng ta lắng nghe Ngài nơi những lời Ngài đã ban cho chúng ta. Về vấn đề này Thánh Phaolô nói với chúng ta rằng “Chúa Kitô ngự trong lòng anh chị em bởi đức tin; để anh chị em, được cắm rễ sâu trong yêu thương, có thể cùng với tất cả các thánh thấu hiểu những gì là dài rộng và cao sâu, và biết được tình yêu Chúa Kitô vượt trên kiến thức” (Eph 3:17ff). Với những lời ấy, Thánh Phaolô nói với chúng ta rằng yêu thường nhìn thấy cả được những gì thuần lý trí. Và ngài cũng nói với chúng ta rằng chỉ khi nào hiệp thông với tất cả các thánh, tức là ở trong đại cộng đồng của tất cả mọi tín hữu và không chống lại hoặc ở ngoài cộng đồng này chúng ta mới biết được mầu nhiệm vô biên của Chúa Kitô. Ngài đã vẽ lên cái vòng vô hạn này bằng những lời có ý bày tỏ các chiều kích của vũ trụ là dài rộng và cao sâu. Mầu nhiệm Chúa Kitô có một chiều kích rộng lớn của vũ trụ; Người không thuộc về chỉ một nhóm đặc biệt nào. Chúa Kitô Tử Giá ôm lấy toàn thể vũ trụ nơi tất cả mọi chiều kích của nó. Người cầm nắm thế giới trong tay của mình và nâng nó lên tới Thiên Chúa. Bởi thế bắt đầu với Thánh Irênê thành Lyon, từ thế kỷ thứ hai các vị Giáo Phụ đã thấy nơi những lời về chiều rộng, chiều dài, chiều cao và chiều sâu về tình yêu của Chúa Kitô này một ám chỉ về Thánh Giá. Nơi Thánh Giá, tình yêu của Chúa Kitô ôm lấy những vực sâu thẳm nhất là đêm tối chết chóc cũng như những tột đỉnh là sự cao vời của chính Thiên Chúa. Và Người đã ôm trong cánh tay của mình chiều rộng và cái bao la của nhân loại và thế giới với tất cả khoảng cách của chúng. Người bao giờ cũng ôm lấy tất cả vũ trụ, tất cả chúng ta.

Chúng ta hãy cầu xin Chúa giúp chúng ta nhận ra một cái gì đó bao la của tình Người yêu thương. Chúng ta hãy cầu xin Người để tình yêu của Người và chân lý của Người chạm tới tâm can của chúng ta. Chúng ta hãy xin Chúa Kitô ngự trong lòng chúng ta và làm cho chúng ta nên những con người nam nữ mới, thành phần tác hành theo chân lý trong yêu thương. Amen!

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch trực tiếp từ mạng điện toán toàn cầu của Tòa Thánh

(những chỗ được in đậm lên là do tự ý của người dịch trong việc làm nổi bật những điểm chính yếu quan trọng)

http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/homilies/2009/documents/hf_ben-xvi_hom_20090628_chius-anno-paolino_en.html