†LÒNG TỪ NHÂN VÀ SỰ TINH TẾ CỦA ĐỨC MARIA *

Anh bạn Parthenius ơi, giờ đây bạn ngỡ ngàng, bàng hoàng và khiếp hãi. Sự cao sang, phẩm tước, và uy nghi của Mẹ Thiên Chúa mà chúng tôi trình bày cho bạn có lẽ đã làm nẩy sinh trong bạn một tâm tình tôn trọng, kính phục, và một thái độ sùng ái hết sức sâu xa đối với Đấng cao trọng và thánh thiện tuyệt đỉnh không ai sánh bằng, chỉ kém một mình Thiên Chúa; nhưng đàng khác, có lẽ tâm trạng đó cũng đã dập tắt, hay ít ra cũng làm nguội bớt nhiệt tâm của bạn đối với Mẹ Maria chỉ vì bạn thấy mình hoàn toàn bất xứng không đáng được yêu mến Mẹ. Bạn còn nghĩ rằng mình đã đưa mắt quá cao, và có thể còn tin rằng Mẹ Maria quá trọng vọng, quá cao sang nên chắc gì đã đoái nhìn đến sự thấp hèn của bạn. Nhưng anh Parthenius ơi, hãy can đảm lên chứ. Trước tiên, bạn hãy nhớ lại những điều chúng tôi đã trình bày trong hai chương đầu tiên và mời bạn hãy gẫm suy về niềm hạnh phúc dịu ngọt của tình yêu Mẹ. Bạn hãy xác tín rằng Mẹ Maria đã không bao giờ và sẽ mãi mãi không bao giờ là một người quyền thế kiêu kỳ, phô trương địa vị cao sang của mình với thái độ tàn đãi, cao ngạo, và khinh mạn.

Những ông hoàng bà chúa của thế gian này đúng là những kẻ ngạo nghễ như thế. Họ không hề biết tự hạ cái oai vệ của mình dù chỉ một chút, và khốn cho ai không biết, mặc dù vô ý, nên liều mình hạ thấp phần nào sự trọng nể tôn kính mà các vị vương tôn ấy tưởng là xứng đáng phải dành cho họ. Đó là số phận của người tôi bộc đáng thương bị chém đầu theo lệnh Alexander đại đế chỉ vì đã nhảy xuống sông vớt mão triều nguyệt quế cho vua rồi đội lên đầu để bơi vào cho dễ (Diod. Sicul.). Đó cũng là số phận của vị tướng lãnh xấu số đã bị kết án tử hình theo lệnh vua Basil nước Macedon vì đã dám đóng trại ở một địa điểm hơi cao hơn doanh trại của đức vua. Vua Domitian còn ghen tị mà bức tử vị danh tướng bách chiến bách thắng Agricola chỉ vì đã chiến thắng người Britons. Và một hiệp sĩ Rome kia đã bị giết chết chỉ vì mang theo mình một bản đồ thế giới (Tacit. in Agricol). Vua nước Assyria là Laborosoarchod đã kết án tử hình một vị công thần đắc sủng chỉ vì ông quan này đã đuổi kịp và giết chết con sư tử mà vua dù đã phóng nhiều mũi lao vẫn không sao giết được.

Nhưng Mẹ Maria không hề và không bao giờ có lối suy nghĩ và tâm địa đa nghi của thứ người trần gian kiêu sa như vậy. Mẹ càng nhân lành, dịu hiền và chúng tôi còn dám nói thêm Mẹ càng cao trọng bao nhiêu, Mẹ càng khiêm hạ bấy nhiêu. Chúng tôi nói như thế vì Mẹ thực sự đã mang về trời một nhân đức rất thân thiết với Mẹ khi còn tại thế để tiếp tục thi ân trong địa vị tuyệt đỉnh mà Mẹ đang hoan hưởng hiện nay. Anh Parthenius ơi, hãy lắng nghe lời chúng tôi nói và bạn sẽ biết rằng chúng tôi nói thật. Nét khả ái đầy lôi cuốn, lòng nhân hậu, thái độ tinh tế, và luôn hạ cố là những đức tính có sức thu hút tâm hồn, lôi cuốn ý chí, làm mềm được những bản tính hung hãn nhất, uốn nắn được những tâm tính ngang ngạnh nhất bằng tâm tình thân ái và sự dịu ngọt chân thành. Vậy nếu một nhân đức khả ái lại được liên kết với một tước vị cao sang và vĩ đại, thì ai có thể nói cho hết những thành quả nhân đức ấy sẽ đạt được và những lời khen ngợi được dành cho nó? Đại đế Alexander được lịch sử ca tụng vì đã dùng hoàng bào băng bó vết thương trên trán của Lysimachus, và viết thư cho người thợ đóng móng ngựa của mình; vua thượng vị Julius Caesar cũng được tán dương vì đã chiếu cố đến người làm vườn cho ông; vua Augustus với người thợ mộc; vua Tiberius với người thợ xay bột; tướng quân Pompey, vì thăm viếng Pandosius mà không mang theo đội quân hộ tống; hoàng đế Vespasian, vì trong khi bị sốt vẫn tiếp kiến các quần thần lâu giờ; vua Antiochus, vì đến từng lều trại thăm viếng các binh sĩ yếu đau, xem xét và đích thân băng bó các thương tích cho họ bằng những vải điều của vua; và rất nhiều danh nhân khác đã không kể chi phẩm tước cao sang của họ khi thực hiện những nghĩa cử khiêm hạ và tinh tế.

Nhưng làm sao có thể đem sánh sự oai vệ của những bậc vương tướng trần gian khốn khổ này sự oai vệ nay đã tan thành bụt đất và bị gió cuốn đi, hoặc có khi bị dấu chân những ác nhân hay dã thú chà đạp với sự cao cả và uy nghi của Đấng Mẫu Nghi của toàn thể vũ trụ, Đấng hiện vẫn sống và sống mãi trong vinh quang vượt trên mọi thủ lãnh của bậc luyến thần cao cả nhất. Và làm sao có thể đem sánh một vài nghĩa cử quan tâm sơ sài của các danh nhân được lịch sử ghi lại với tấm lòng từ nhân, nét tinh tế, đức nhân ái, thái độ ân cần và những hành vi khiêm hạ chúng tôi đã trình bày mà Mẹ Thiên Chúa trong quá khứ, hiện nay, và mãi mãi cho đến ngày tận thế vẫn thực hiện cho những kẻ gian tà khốn nạn nhất trên thế gian này, kể cả cho những người thù hận Mẹ, những người khởi ngụy cùng Thiên Chúa và làm tay sai cho ma quỉ.

Địa cầu đầy dẫy tràn ngập những kỳ công của Mẹ: mọi ngôn ngữ ca ngợi, mọi lịch sử ghi nhớ, mọi quốc gia, mọi thế hệ tán dương những điều Mẹ đã thực hiện. Chúng tôi sẽ phủ khắp mặt đất này bằng những quyển sách khổng lồ nếu như có khả năng ghi lại phần nào những sự việc ấy. Nào có ai đã từng biết được tất cả những công cuộc Mẹ đã thực hiện? Bút nghiên nào, tâm trí nào, cho dù là trí năng của các thiên thần đi nữa, có được khả năng kể lại những điều ấy? Anh Parthenius ơi, chúng tôi không thể đảm nhận việc kể lại bởi vì không bao giờ có thể kể hết được. Bạn đã biết được nhiều kỳ công của Mẹ. Bạn đã quá biết Mẹ vẫn thường xuyên ân cần ủi an và yêu chiều những tôi trung của Mẹ. Mẹ hay gọi họ là những người con ưu ái. Mẹ vẫn mau mắn đến cứu giúp họ trong những cơn nguy khốn, khuyên dạy họ trong những lúc nghi nan, an ủi họ trong những ngày gian khổ truân chiên, đỡ đần tiền nong cho họ trong những khi túng thiếu, giải thoát họ khỏi những nhọc nhằn, phá tan những xiềng xích, chữa lành những bệnh tật và băng bó những thương tích cho họ, giải cứu họ khỏi những quân thù, cho họ được lành mạnh, gìn giữ họ khỏi những cơn nguy tử phần hồn phần xác, vỗ về và phục vụ họ, chúng tôi sẽ không nói như một người mẹ hay một người chị, mà như một người tôi tớ. Mẹ không khác gì một người tôi tớ, dù Mẹ là Bà Chúa của tất cả. Một ngày kia Mẹ đã phán với thánh nữ Bridget rằng: “Mẹ đón nhận mọi lời cầu nguyện của tất cả mọi người. Giờ đây tuy ngự trên tòa vinh quang tuyệt đỉnh, nhưng Mẹ vẫn khiêm nhu như khi còn ở thế gian . Khi chị Domenica dal Paradiso xin Mẹ hãy thưởng thức những bông hoa chị dâng lên Mẹ, Mẹ đã ra dấu cảm hưởng, cho biết những bông hoa ấy đã làm Mẹ rất vui thích (In vita). Một tu sĩ dòng Citeaux là thầy Thomas, vị tu sĩ chúng ta đã có lần nói đến rất khát khao được nhìn thấy Mẹ, và Mẹ đã hiện đến dịu dàng an ủi thầy . Chân phước Alphonsus Rodriguez dòng Chúa Giêsu thấy mình quá mệt mỏi và nhễ nhại mồ hôi vì tuổi già phải đi đường khó khăn trong thời tiết nóng bức, Đức Nữ Vương khả ái hiện đến an ủi, trấn an, nâng đỡ, và còn lau mồ hôi trên trán cho thánh nhân nữa (In vita). Các đan sĩ thuộc đan viện Claivaux vừa làm việc đồng áng vừa hát khen mừng Mẹ, Mẹ đã vui nhận và đáp lại những lời ca khen của họ . Một vị linh mục rất sùng kính các nỗi đau khổ của Mẹ, và một góa phụ kia rất đau đớn trong giờ hấp hối đã được Mẹ nhân lành nâng đỡ và biến các đau khổ của họ thành nên những niềm vui . Một vị giám mục thánh thiện ở Terento buộc phải trả nợ cho người cháu mười đồng vàng vì đã mượn để giúp đỡ những kẻ nghèo khó, Đức Mẹ đã cho ngài đầy đủ món tiền để trả nợ .

Thật sự là Mẹ yêu thương những ai yêu mến Mẹ, và Mẹ phục vụ những ai phục vụ Mẹ đúng như lời Jordan, người được gọi là Người Khùng của Mẹ đã nói . Một góa phụ nghèo khó kia giữa lúc thống khổ vì bị cơn sốt hành hạ đã được Mẹ Maria đến ủi an . Thánh Dominic ngày kia ẩn mình trong rừng vắng khóc lóc, ăn chay, và hành xác để cầu nguyện cho những người theo bè rối Albigensian vì ngài đã mất cả ngày giảng khuyên nhưng chẳng được gì; và khi đã mệt nhoài vì yếu nhược và đau đớn, thánh nhân đã nhìn thấy Mẹ Đồng Trinh bất ngờ hiện đến và nói với ngài một cách yêu dấu: “Hỡi Dominic, con yêu của Mẹ, con đã kêu cầu đến Mẹ và Mẹ sẵn lòng giúp đỡ cho con” (B. Alan.). Mẹ cũng đã hiện đến với chị Frances of Serrone. Một đêm kia vì bị đuổi khỏi nhà, chị toan trèo lên một mỏm đá cao để gieo mình tự vẫn. Đức Mẹ Maria đã giải thoát cho chị khỏi cơn tuyệt vọng và thuyết phục chị trở về, lòng đầy ơn an ủi lạ lùng khôn tả (In vita). Đức Mẹ còn cung cấp bánh mì hằng ngày cho chân phước Columba thành Milan thuộc dòng Dominic khi bị nhốt kẹt trong nhà không ai nhớ đến.

Người ta còn có thể kể thêm gì nữa? Một người có máu cờ bạc bị quỉ ám đã điên cuồng dùng đá đánh đập túi bụi vào bức ảnh Mẹ Maria trên tường và còn thốt lên những lời phạm thượng lộng ngôn. Vết thương trên ảnh Mẹ bỗng chảy máu xối xả. Thiên Chúa đã trừng phạt y nghiêm thẳng để làm gương, cổ hắn bị bẻ quặt lại, mặt vẹo về lưng. Theo công lý thì hắn lập tức bị kết án tử hình, nhưng Đức Mẹ Maria rất nhân lành từ ái, không chấp hành vi lăng nhục công khai hắn đã làm đối với Mẹ, Mẹ đã giải cứu hắn khỏi án tử hình đáng kiếp mà hắn đã tự chuốc lấy . Ôi, Đức Nữ Vương cao sang đã hạ mình khoan dung và nhân hậu thái quá! Chỉ vì lợi ích cho những tôi tớ của mình mà người đã trở thành một người mẹ, người chị, người tôi tớ, người phát chẩn, người mục tử, không chê bỏ một ai cho dù họ thấp hèn, gian ác, và khốn nạn. Ôi, sự hạ mình ân cần không lời nào tả xiết! Ôi, sự khiêm nhu tột độ vô song! Ôi, Mẹ Maria ơi, lò lửa đầy yêu thương, Mẹ đẹp xinh hơn mặt trời, ngọt ngào hơn mật ong, là kho tàng sự thiện hảo, liệu sẽ còn ai không kính yêu Mẹ nữa chăng? Như lời của thánh Bonaventure (Quis enim), Mẹ khả ái với mọi người, Mẹ diễm kiều với tất cả, Mẹ làm cho mọi người an vui.

Anh bạn Parthenius ơi, bạn còn nói gì nữa? Bạn không cảm thấy con tim mình bị chiếm đoạt vì sự dịu ngọt, vì sự khả ái tuyệt vời như thế hay sao? Bạn không cảm thấy kinh ngạc thán phục khi một đấng cao trọng, tôn quí, vĩ đại, thánh thiện tuyệt đỉnh nhưng lại khiêm nhu, và có thể nói là đã chịu mất chịu thiệt vì đã tự hạ khi ban phát những hồng ân, khi thể hiện sự khả ái, tinh tế, ân cần, và những công việc phục vụ hèn kém không những cho các tâm hồn yêu mến và những người bạn thân ái, mà còn cho cả những người thù hận, những kẻ khởi ngụy, những bọn cam tâm làm nô lệ cho Satan hay sao? Ắt hẳn người ta phải có một trái tim bằng đá mới không bị đánh động, mới không cảm thấy mình được bừng lên ngọn lửa yêu mến một đối tượng đáng yêu như thế, một đối tượng mà chỉ thấy toàn nhân ái, dịu dàng, từ hậu, hiền lành, yêu thương và thiện hảo.

Thánh Denis the Cathusian nói rằng: “Ôi Mẹ Maria, đối với con, Mẹ quá khả ái và lúc nào cũng luôn luôn đáng khát mong, vì Mẹ vô cùng tốt lành.” Bạn còn ước mong gì nữa nếu không phải là yêu mến và chiếm hữu cho được Mẹ Maria? Mẹ nhân ái và tinh tế đến độ luôn ở kề bên bạn, gần gũi bạn khi cô đơn, đồng hành với bạn trên mọi nẻo đường, khuyên dạy bạn khi nghi nan, ủi an bạn lúc đau khổ, trợ giúp bạn khi yếu bệnh, gìn giữ bạn khỏi những kẻ thù hữu hình và vô hình, khuyến khích bạn khi nhát đảm, và che chở bạn cho khỏi cơn nghĩa nộ và sự báo oán của Thiên Chúa. Khi bạn kêu cầu, Mẹ sẽ lập tức trả lời; khi bạn chào kính, Mẹ sẽ lịch thiệp đáp lại; khi bạn tán dương Mẹ, Mẹ sẽ dịu dàng cảm ơn; khi bạn phụng sự Mẹ, Mẹ sẽ trả ơn dồi dào; khi bạn dâng lên niềm tin yêu, Mẹ sẽ ôm ghì bạn thắm thiết và ban cho bạn những dấu chỉ đáp yêu dịu dàng vô song.

Nhưng tại sao chúng tôi lại cứ dài dòng nói mãi thế nhỉ? Bạn đã có kinh nghiệm đầy đủ rồi mà; vì thế chúng tôi kết luận rằng Đức Mẹ Maria là miếng mồi ngon lành, ưu tuyển, được Thiên Chúa dọn sẵn và tiền định để câu những trái tim nhân loại, như Người đã phán với thánh nữ Catharine Siena . Mẹ Maria ơi, chúng con mong sao cho cả thế giới đều biết Mẹ, ước mong sao cho mọi người yêu mến Mẹ!