Kontum ngày 11 tháng 11 năm 2010
VỤ VIỆC NGÀY 07.11.2010
Kính gửi:
Quư Cha cùng toàn thể gia đ́nh Giáo
Phận Kontum.
Anh chị em thân mến,
Mấy ngày nay tôi liên tục nhận được
điện thoại, điện thư, tin nhắn từ
nhiều nơi, từ một vài Ṭa Đại Sứ và
cả từ Thánh Bộ ở Rôma. Tất cả đều
hiệp thông về chuyến đi dâng lễ tại
Kon Chro và K’Bang hôm Chúa nhật
07.11.2010 vừa qua. Tôi xin chân
thành cám ơn mọi người đă quan tâm
và cầu nguyện. Tôi tưởng chuyện hôm
đó cũng sẽ âm thầm trôi qua như đă
từng xảy ra tại các nơi như Thanh Hà,
Hoàng Yên (h.Chư Prông), Ia Nan (h.Đức
cơ), Ia Tô, Ia Sao (h.Ia Grai) hay ở
Tơtung (h.K’bang) và nhiều nơi khác
nữa! Nhưng trưa ngày thứ ba - nghĩa
là 48 tiếng đồng hồ sau vụ việc -
tôi nghe nói trên mạng đă đề cập tới
chuyện này! Tôi không biết tác giả
là ai? Tôi không chủ trương đưa lên
mạng. Nhưng chuyện đă ra công khai.
Có anh chị em muốn tôi làm sáng tỏ.
Tôi thiết nghĩ anh chị em trong gia
đ́nh giáo phận có quyền được biết rơ
đầu đuôi câu chuyện để khỏi hoang
mang và diễn dịch không lợi cho ai.,
để tất cả dồn tâm sức cho việc xây
dựng Đất Nước thân yêu. Cầu xin
Thiên Chúa xoay chuyển mọi sự nên
tốt đẹp đôi bề.
Câu chuyện đơn giản lắm!
Như anh chị em đă biết: Năm 1967,
Ṭa Thánh cắt tỉnh Buôn Ma Thuột (tức
Daklak ngày nay) làm thành một phần
của Giáo phận mới, Giáo phận Buôn Ma
Thuột. Giáo Phận Kontum c̣n lại 3
tỉnh Kontum, Pleiku và Phú Bổn. Sau
1975, hai tỉnh Pleiku và Phú Bổn sát
nhập thành tỉnh Gialai, trừ quận
Thuần Mẫn của tỉnh Phú Bổn lại thuộc
huyện Ea Hleo, tỉnh Đăklak. Giáo
Phận Kontum vẫn c̣n là giáo phận
rộng lớn với nhiều núi nhiều rừng.
Nhiều vùng sâu vùng xa đă trở thành
các căn cứ địa của chính quyền cộng
sản trước 1975. Các căn cứ địa này –
như Kon Chro, như K’Bang, như Ia
Grai, như Chư Prông … - rất tự hào
về quá khứ nhưng lại đóng kín với
vấn đề tôn giáo, cách riêng với Kitô
giáo. Hiểu biết của các cán bộ về
tôn giáo thật hạn hẹp, nhiều người
c̣n nghịch chống, nên các vùng cứ
địa này được kể là những “vùng đặc
biệt”, những vùng anh hùng, những
“vùng trắng”, những vùng đă “sạch
bóng mê tín dị đoan”, những vùng bất
khả xâm phạm! “Người lạ” bước vào
các vùng này thật khó! Về tôn giáo,
tại các vùng này, đều có hiện tượng
giống nhau: hiện tượng “3 không”:
Không nhà thờ, không linh mục, không
phụng tự hay sinh hoạt tôn giáo! Có
xin phép cũng không cho. Tại những
vùng này vẫn có đông đảo anh chị em
giáo dân cũng như có rất nhiều người
muốn được nghe Tin Mừng, muốn được
bước vào ngôi nhà Hội Thánh công
giáo. Biết rơ thế, nên ngày
11.09.2010 tôi đă gửi cho Ông Chủ
Tịch Tỉnh Gialai chương tŕnh dâng
lễ - bản sao gửi đủ ban ngành từ
tỉnh xuống xă cũng như các gia đ́nh
tại 3 họ đạo này (*). Trong văn thư,
tôi cũng đề nghị Ông Chủ Tịch Tỉnh
hoặc cơ quan thừa hành cứu xét nếu
không chấp thuận th́ cũng cho tôi
xin một văn bản từ chối. Sau 57 ngày
(từ 11.09 đến 07.11.2010), tôi không
nhận được bất cứ văn bản hay lời
chối từ nào, nên sáng 07.11.2010 tôi
đă lên đường tới Yang Trung, An
Trung và Sơn Lang.
* 06g30: Tôi tới dâng lễ tại nhà
Ôb.Trần Đ́nh Hinh, thôn 9 xă Yang
Trung, huyện Kon Chro. Sau lễ, trên
đường đi An Trung, tôi nhận được tin
báo anh em công an xă thôn đă đến
nhắc nhở gia đ́nh bà Hinh - Ông Hinh
hôm đó lại không có ở nhà! - và cảnh
cáo lần sau không được cho tổ chức
lễ trong nhà.
* 09g00: Tới An Trung, huyện Kon
Chro – cách Yang Trung 10km - tôi
dâng lễ tại nhà ông Bộ và bà Hệ chứ
không dâng lễ tại nhà đă đề nghị
trước, v́ chủ nhà đi vắng xa chưa
về! Vừa bước vào nhà th́ Ông chủ
tịch xă và một vị cán bộ cũng vào
theo. Chúng tôi trao đổi ít phút về
chương tŕnh lễ như giấy đă báo. Lễ
xong, các ông trở lại với 4,5 vị cán
bộ thuộc nhiều ban ngành và đề nghị
lập biên bản. Được giải thích, thay
cho biên bản, các ông viết “Bản ghi
nhận sự việc” để có tài liệu báo cáo
cấp trên. Tôi đă kư. Rất nhẹ nhàng!
* 14g00: Tới Sơn Lang, huyện K’Bang,
cách An Trung khoảng 135km. Cách thị
tứ Sơn Lang khoảng 20km, gặp đoạn
đường c̣n đang thi công với mưa dầm
dề suốt mấy ngày qua, nên chúng tôi
phải bỏ ôtô và dùng 8 Honda chở 16
người gồm linh mục, tu sĩ, giáo dân
và tôi. Gần tới thị tứ này, th́ gặp
một số anh chị em du kích (?) chặn
lại. Sau khi hỏi giấy tờ tùy thân và
biết mục đích đến dâng lễ tại nhà
Ông bà Tuyền, vị cán bộ yêu cầu
chúng tôi dừng lại chờ ư kiến chính
quyền xă! 10 phút, 20 phút, 30 phút.
Lúc nào cũng được trả lời sắp tới.
Có một số đồng bào dân tộc cũng có
mặt và có một người anh em dân tộc
vui vẻ nói lớn “Đây là căn cứ cách
mạng không cần cúng kiếng ǵ! Ở đây
chỉ cần thịt gà, thịt ḅ, với rượu
cần với cồng chiêng là tốt rồi!” Mọi
người đều cười vui vẻ. Có người quay
camera, chụp ảnh liên tục. Phía
chúng tôi không được chụp.
*16g20: Đợi lâu không thấy vị cán bộ
nào tới giải quyết. Trời đă sầm tối.
Mưa nhẹ hạt hơn. Gió lạnh. Có vị cán
bộ cho biết hôm nay ngày Chúa nhật,
các cán bộ xă nghỉ làm việc, ông chủ
tịch xă th́ lại ở xa Ủy ban cả mấy
chục cây số, không liên lạc được và
yêu cầu chúng tôi về. Nghe vậy,
chúng tôi chào mọi người có mặt và
quay về tới Pleiku lúc 22g18 cùng
ngày. Được biết Anh Tuyền – người
cho tôi mượn nhà làm nơi dâng lễ -
đă được giữ cả ngày trên Ủy ban, c̣n
“các đầu mục khác” tôi không liên
lạc được! Cuối cùng mọi người về
trong an b́nh! Có thế thôi!
Nhưng được biết ngày 08.11.2010 - Bà
Hinh (Ông Hinh đi xa chưa về) được
mời lên Ủy ban làm việc lúc 14g00;
c̣n Ông Bộ được mời làm việc lúc
14g30. Cả hai đều được yêu cầu nhận
tội. Tội của hai gia đ́nh cũng như
tội của Giám Mục. Tội đă qui tụ
người và tổ chức dâng lễ bất hợp
pháp! Cả hai cũng được yêu cầu không
tái phạm, không được mời linh mục
hay giám mục về dâng lễ nữa! Cả hai
đều trả lời: Không có ǵ sai trái
hay phạm pháp, (1) v́ Hiến Pháp và
Pháp Luật đă xác nhận quyền tự do
tôn giáo và quyền của giám mục trong
mỗi giáo phận; (2) v́ đă có văn thư
báo chính quyền các cấp; các cấp
không có văn bản từ chối; (3) v́
không có nền văn hóa nào lại đi cấm
con cái không được mở cửa đón cha
của ḿnh (Đức Giám Mục Giáo Phận) và
anh chị em ḿnh (giáo dân) về thăm
nhà, vào nhà ḿnh? Nghe nói, cuối
cùng, người th́ chỉ viết bản tường
tŕnh, người th́ kư biên bản nhưng
có ghi thêm “Tôi không đồng ư nội
dung biên bản này”.
Anh chị em thân mến,
Câu chuyện chỉ có thế! Câu chuyện đă
từng xảy ra và sẽ c̣n có thể xảy ra,
nếu chính quyền hôm nay vẫn c̣n quan
niệm tự do tôn giáo như một ân huệ
trao ban thay v́ đó là một trong
những quyền căn bản nhất của con
người. Điều quan trọng là biến cố
này nói ǵ với anh chị em cũng như
với tôi? Tôi xin có vài suy nghĩ sau
đây.
Thành thật mà nói: ai nấy đều cảm
phục đức tin và ḷng đạo của nhiều
anh chị em vùng sâu vùng xa như ở
Kon Chro và K’Bang. Sinh ra, lớn lên
tại những vùng được mệnh danh là “3
không” – không nhà thờ, không linh
mục, không phụng vụ hay sinh hoạt
tôn giáo suốt 20,30,40,50 năm – thế
mà anh chị em vẫn kiên tŕ sống đạo
vượt qua mọi gian nan thử thách. Một
phép lạ! Thật có Chúa ở với anh chị
em!
Nhưng tôi vẫn tự hỏi: tôi và anh em
linh mục, tu sĩ chúng tôi vẫn sống
tốt và có làm ǵ sai trái đâu mà bị
“thiên hạ” xua đuổi hay chặn cản như
hôm 07.11 vậy? Phải chăng tại tôi
cũng như anh chị em tôi đă không
hăng say thi hành lệnh Chúa truyền
“Anh em hăy đi khắp tứ phương thiên
hạ, loan báo Tin mừng cho mọi loài
thụ tạo” (Mc 16,15)? Nếu chính anh
chị em ở Yang Trung, An Trung hay
Sơn Lang chưa biết Danh Chúa Giêsu
và Hội Thánh của Ngài, th́ hôm
07.11, anh chị em có đứng trong hàng
ngũ những ngăn cản không? Và nếu tôi
là người xuất thân từ một gia đ́nh
tại Kon Chro hay Sơn Lang K’Bang, có
cán bộ nào ở đó ra chặn không cho
tôi vào nhà không? Rốt cùng chúng ta,
đặc biệt là tôi, giám mục của anh
chị em, phải khiêm tốn nhận lỗi chưa
triệt để thi hành lệnh Chúa truyền
và xin Chúa ban cho khả năng biết
cảm nhận sâu sắc cái khốn nạn của
người kitô hữu nếu không loan báo
Tin Mừng! (x.1Cr 9,16). Xin Chúa
Thánh Thần soi sáng để chúng ta có
quyết tâm cao biết vun trồng ơn gọi,
đặc biệt biết khai triển Gia đ́nh ơn
gọi và Gia đ́nh Phanxicô Xaviê trong
mỗi xứ họ để có nhiều ơn gọi phục vụ
Giáo hội và Xă hội, để giúp cho mọi
người nhận biết Thiên Chúa là Cha và
mọi người đều là anh em của nhau.
Nhưng bức tường ngăn cách giữa giáo
hội và các cấp chính quyền ở nhiều
nơi, nhất là ở các vùng sâu vùng xa,
vẫn c̣n đó. Làm sao đây?
Anh chị em rất thân mến,
Anh chị em có biết tôi ngại ngùng
đến thế nào khi viết những ḍng này?
Chẳng lẽ chúng ta cứ phải bận tâm
tới những chuyện “nhỏ” như sự việc
07.11 vừa qua trong một Đất Nước đă
và đang phải lo giải quyết bao vấn
đề to lớn như vấn đề biên giới lănh
thổ, vấn đề bauxite Tây Nguyên, vấn
đề tham nhũng, vấn đề y tế, vấn đề
giáo dục, vấn đề giàu nghèo ngày
càng xa cách! Làm sao để tất cả
những chuyện nhỏ bé và cục bộ kia
được giải quyết nhẹ nhàng mau lẹ để
người người dồn hết công sức cho
việc xây dựng quê hương ngày càng
giàu đẹp mọi mặt tinh thần cũng như
thể chất?
Anh chị em thân mến,
Chúa là chủ lịch sử. Chúa viết chữ
thẳng trên đường cong! Chúa sai
chúng ta đi loan báo Tin Mừng, ra đi
xây dựng một xă hội của chân lư, của
công bằng, của t́nh thương, của an
b́nh. Chúa hằng luôn dạy dỗ và tôi
luyện ḷng tin của chúng ta. Chương
tŕnh của Chúa, mai ngày chúng ta sẽ
đọc ra. Chúng ta hăy dâng lời cảm tạ
và tôn vinh Chúa bằng cách tiếp tục
hăng say loan báo Tin Mừng yêu
thương đến cho mọi người, cho cả các
anh chị em cán bộ vô thần duy vật
hôm nay, bằng chính cuộc sống hài
ḥa thống nhất của người môn đệ Chúa
Giêsu, một cuộc sống thống nhất
nhuần nhuyễn giữa hai giới răn
mến-Chúa-yêu-người, là yêu quê hương
yêu Giáo hội. Miễn sao Danh Đức Kitô
được tôn vinh; miễn sao quê hương và
dân tộc được tôn trọng và phát
triển!
Riêng anh chị em Sơn Lang thân mến,
hôm 07.11, anh chị em đă tham dự
“một thánh lễ đặc biệt”. Không chỉ
nửa tiếng, một tiếng, mà cả ngày
“trong chờ đợi, hồi hộp, lo sợ với
cả nước mắt và buồn phiền”. Chúa
biết ḷng anh chị em. Tất cả những
thứ đó chính là của lễ “dễ thương”
dâng lên Chúa và cầu cho quê hương
đất nước. Khi t́nh h́nh êm dịu lại,
tôi sẽ đến thăm anh chị em ngày gần
nhất và thăm chính quyền địa phương.
Tôi cũng xin anh chị em vui ḷng
chuyển tới quí vị cán bộ các cấp tại
địa phương những tâm t́nh quư mến
của tôi. Một cách nào đó, tôi cũng
muốn bày tỏ ḷng biết ơn của tôi đối
với anh chị em cán bộ trong vụ việc
vừa qua. Tôi vẫn nh́n anh chị em như
những “sứ giả” Chúa gửi đến để tôi
luyện tôi và tiếp tay giúp chúng tôi
thi hành lệnh ra đi loan báo Tin
Mừng. Nếu trong những người đi với
tôi hôm đó có nói lời ǵ làm anh chị
em phải bực bội, buồn phiền, tôi
thành thật xin lỗi anh chị em. Tất
cả cũng một tha thiết mong cho nhau
được sống hạnh phúc.
Hiệp thông cùng anh chị em trong tâm
t́nh tôn vinh và tạ ơn Chúa.
Hiệp thông,
Giám Mục Giáo Phận Kontum.