TIN MỪNG CHÚA GIÊSU KITÔ
TRONG MÔI TRƯỜNG XĂ HỘI VIỆT NAM HÔM NAY
I. BA MƯƠI NĂM SỐNG VÀ LÀM CHỨNG NHÂN TIN MỪNG
1. Năm Thánh 2010 là
cơ hội cho gia đ́nh giáo phận nh́n lại đời sống và sứ mạng của Giáo
Hội trong thành phố này. Nh́n lại để tạ ơn và sám hối, đồng thời để
xác định hướng đi cho giai đoạn tới.
Tin Mừng Vượt Qua
2.
Năm 1975 là thời điểm thay đổi chế độ chính trị tại
Việt Nam. Sự thay đổi đó làm tan ră khung nếp văn hoá xă hội kinh tế
chính trị cũ, lôi kéo theo nhiều mất mát và giới hạn cho Giáo Hội
công giáo tại Việt Nam. Cộng thêm hơn 10 năm đất nước đóng cửa, mối
liên hệ với thế giới và mối hiệp thông với Giáo Hội toàn cầu hầu như
hoàn toàn bị cắt đứt.
Riêng Tổng giáo phận Saigon đổi tên là Tổng giáo phận
Thành phố HCM, với nhiều mất mát :
(1) về nhân sự,
số linh mục từ 414 c̣n 226, số giáo dân từ 516.000 c̣n 387.184 ; (2)
về cơ sở giáo dục, y tế, từ thiện nhân đạo, mất đi gần 400 cơ
sở. Do đó không c̣n trường công giáo là nơi dạy giáo lư, giáo dục
đức tin cho giới trẻ. Không c̣n bệnh viện công giáo, không c̣n những
trung tâm từ thiện nhân đạo. Không c̣n hoạt động bác ái xă hội, chỉ
c̣n những cơ sở và sinh hoạt thờ tự.
3. T́nh h́nh đó mở
đường cho gia đ́nh giáo phận tập trung vào trung tâm và đỉnh cao của
đời sống đạo là Chúa Giêsu Thánh Thể và Lời Chúa, đặt trọng tâm mục
vụ vào công việc xây dựng các gia đ́nh và cộng đoàn tín hữu thành
gia đ́nh Chúa, nơi đó có Chúa là Cha, mọi người là anh em một nhà,
cùng chung một ḷng tin cậy mến.
Và cũng từ đó, các
gia đ́nh cùng các cộng đoàn tín hữu dành nhiều thời giờ hơn cho việc
xây đắp nếp sống hiếu thảo với Chúa, huynh đệ hiệp thông và hiệp
nhất với nhau, bác ái và đồng cảm, bao dung và liên đới với đồng bào
và đồng loại. Mọi người có nhiều cơ hội hơn để bước đi trong ánh
sáng chân lư và t́nh yêu cứu độ của Chúa Kitô. Nhờ đó, đời sống đạo
dần dần trở nên muối men và ánh sáng Tin Mừng trong môi trường c̣n
xa lạ. H́nh ảnh khiêm tốn làm chứng nhân Tin Mừng cũng dần dần đổi
mới lối nh́n của nhiều người trong xă hội về Giáo Hội : từ một tổ
chức bị coi là ngoại lại và thù nghịch trở thành một tổ chức có tiềm
năng góp phần phục vụ dân tộc và phát triển đất nước cách vững bền.
Tin Mừng Sự Sống
4. Trong t́nh h́nh
đó, Chúa vẫn thương đồng hành với dân Người, và gieo nhiều hạt giống
hồng ân cứu độ vào ḷng đất Việt Nam, hạt giống đức tin, hạt giống
ơn gọi linh mục, tu sĩ. Nhờ đó đời sống gia đ́nh giáo phận phục hồi
và tăng trưởng qua những thăng trầm trong lịch sử. Hiện nay,
giáo phận gồm có :
- 200 cộng đoàn giáo
xứ với 662.148 giáo dân, 5.289 thành viên HĐGX, 6.254 giáo lư viên,
900 ca đoàn, 25 tổ chức tông đồ giáo dân,
- 318 linh mục giáo
phận, 327 linh mục ḍng, 5.047 tu sĩ, 180 đại chủng sinh của 3 giáo
phận, 20 học viên dự bị, 300 dự tu, 15 tổ chức mục vụ giáo phận,
- 190 cơ sở nhà trẻ,
lớp t́nh thương, dạy nghề, bác ái, từ thiện, nhân đạo, góp phần phát
triển thành phố, đồng thời khắc phục những hậu quả tiêu cực đi kèm
theo phát triển kinh tế xă hội.
Tin Mừng T́nh Thương
5. Nhờ ơn Chúa
thương ban, các gia đ́nh công giáo, các cộng đoàn tín hữu trở nên
thửa đất màu mỡ, được mọi người chăm sóc bằng đời sống cầu nguyện và
phụng vụ bí tích, đời sống bác ái hy sinh và gian khổ. Đời sống đó
khơi nguồn cho ḍng nước trong lành của ơn thánh vun tưới cho các
hạt giống hồng ân cứu độ phát triển xanh tươi và đơm bông kết trái
như ngày nay.
Nay, theo lời nhắn
nhủ của Đức Thánh Cha, gia đ́nh giáo phận, trong sứ mạng yêu thương
và phục vụ, tiếp tục chăm sóc cho những hạt giống đó đơm bông kết
trái cho mọi người. Giáo phận xây mới Trung Tâm Mục vụ thành nơi mở
rộng và nâng cao kiến thức đức tin và mục vụ cho các tín hữu, đặc
biệt cho giáo dân ; xây đắp t́nh huynh đệ hiệp thông và liên đới với
nhau, trợ lực cho các gia đ́nh công giáo, 200 cộng đoàn giáo xứ, 300
cộng đoàn tu sĩ, 15 Ban Mục vụ giáo phận, 25 đoàn thể tông đồ giáo
dân, trở thành những mái trường giáo dục đức tin, thành tŕ bảo vệ
đức tin, chứng nhân lưu truyền đức tin, nhằm bước theo Chúa Kitô yêu
thương và phục vụ cho sự sống con người.
Tin Mừng cho mọi người
6. Cuộc gặp gỡ với
Đức Kitô trên đường Đa Mát đă đổi mới Saolô bắt đạo thành Phaolô nhà
truyền đạo cho lương dân. Thánh nhân
đă cống hiến cuộc đời và mạng sống cho sứ vụ loan truyền Tin
Mừng và xây dựng Giáo Hội Chúa Kitô trong ḷng nhiều dân tộc. Từ
đó, Thánh Phaolô lưu truyền lại nhiều kinh nghiệm cho người công
giáo sống Phúc Âm trong ḷng dân tộc Việt Nam hôm nay.
7. Kinh nghiệm thứ
nhất : "Sống trong ánh sáng chân lư và t́nh yêu cứu độ,
ta sẽ được lớn lên về mọi phương diện, vươn đến Chúa Kitô là Đầu"
(Eph 4,15). Ánh sáng chân lư và
t́nh yêu của Đức
Giêsu Đấng cứu độ mời gọi mọi người bước theo Người trên con đường
t́nh yêu cứu độ. Con đường mang bốn dấu ấn nổi bật : Hội Nhập, Dấn
Thân phục vụ, Hy Sinh và Đổi Mới.
(1) HỘI NHẬP vào đời sống văn hoá xă hội của cộng
đồng dân tộc;
(2) DẤN THÂN PHỤC VỤ
cho sự sống cùng sự phát triển của con người cùng đất nước;
(3) HY SINH ḷng tư
kỷ và tự đại để đồng cảm cùng bao dung khắc phục những hậu quả tiêu
cực kèm theo quá tŕnh phát triển kinh tế xă hội, cũng như các tệ
nạn xă hội;
(4) ĐỔI MỚI ḷng dạ
người người hướng đến t́nh huynh đệ liên đới, chung sức xây đắp nếp
sống văn hoá sự sống và văn minh t́nh thương, v́ sự sống và sự phát
triển của mọi người.
8. Kinh nghiệm thứ
hai : "Trong mọi gian truân thử thách, hăy
kiên nhẫn và cầu nguyện" (Rm 12,12).
Theo giáo huấn của
Giáo Hội công giáo dạy, bước đầu của con đường hội nhập và dấn thân
phục vụ là đối thoại và hợp tác. Đối thoại trong ánh sáng chân lư
và hợp tác trong t́nh bác ái của Chúa Kitô. Xem ra con đường đối
thoại và hợp tác c̣n xa lạ đối với nhiều người. V́ lẽ, một mặt,
tính đối kháng và thói quen đối đầu như đă ăn sâu trong cách nghĩ và
cách sống của mỗi con người. Mặt khác, nhiều người vẫn quan niệm
chân lư chỉ là những ǵ hợp với sở thích và tư lợi. Do đó, con
đường đối thoại và hợp tác đ̣i hỏi sự kiên nhẫn và chuyên cần cầu
nguyện.
9. Vậy chúng ta hăy
kiên nhẫn và chuyên cần cầu nguyện. Cầu nguyện như Chúa Giêsu đă
cầu nguyện và đă dạy. Ta cầu nguyện như Chúa dạy, không phải là
khẩn nài Chúa làm theo ư riêng ta, song là lắng nghe lời Chúa dạy
qua những dấu chỉ và những biến cố trong cuộc đời, đồng thời mở rộng
ḷng trí đón nhận ánh sáng và sức mạnh của Chúa Thánh Thần, giúp ta
nhận ra và thi hành ư Cha trên trời, là mọi người trên đất nước cùng
thế giới hôm nay được sống và sống dồi dào.
II. TIN MỪNG MỜI GỌI NGƯỜI NGƯỜI CHUNG SỨC VUN ĐẮP
NẾP SỐNG VĂN HOÁ SỰ SỐNG VÀ VĂN MINH T̀NH THƯƠNG
Lời mời gọi
1. Con Chúa mang
phận người ở giữa chúng ta, nhằm làm chứng cho sự thật căn bản số
một này là : Thiên Chúa là Sự Sống, là T́nh Yêu, và là người Cha đă
trao tặng cho gia đ́nh nhân loại hai món quà cao quư nhất là sự sống
và t́nh yêu.
Tin Mừng cứu độ mà
Đức Giêsu loan báo cho loài người là Tin Mừng Sự Sống, Tin Mừng T́nh
Thương, và mời gọi mọi người thiện tâm hăy chung sức kiến tạo nền
văn hoá sự sống và văn minh t́nh thương, v́ sự sống và hạnh phúc của
mọi người.
2. Trong thư gửi
dân Chúa Việt Nam ngày 7.10.2010, HĐGM.VN mời gọi người công giáo
Việt Nam hăy chung sức xây đắp nếp sống hiếu trung đối với Cha trên
trời, hiệp thông huynh đệ đối với mọi người anh em đồng đạo, đồng
bào và đồng loại, nhằm chung sức vun đắp nếp sống văn hoá sự sống và
văn minh t́nh thương trên quê hương đất nước hôm nay.
Trong sứ điệp nhân
ngày Thế Giới Truyền Giáo 24.10.2010, Đức Giáo Hoàng Bênêđitô XVI
cũng kêu gọi người công giáo xây dựng sự hiệp thông trong Giáo Hội
là ch́a khoá loan Tin Mừng Đức Giêsu Kitô, cũng nhằm mục đích phục
vụ cho sự sống cùng sự phát triển của xă hội loài người hôm nay.
T́nh h́nh xă hội
3. Là dân sống
trong thành phố này, nhiều người nhận thấy trong thập niên đầu thiên
niên kỷ thứ ba, bên cạnh sự phát triển rất nhanh về mặt kinh tế xă
hội, có những dấu ấn văn hoá sự chết ngày càng lan rộng, như nạn phá
thai hủy diệt sự sống, nạn x́ ke ma tuư đưa nhiều bạn trẻ đến cái
chết trắng, để lại nhiều bà mẹ, nhiều trẻ thơ sống với HIV, nạn trẻ
sơ sinh bị bỏ rơi ngày càng gia tăng, nạn bạo hành và phân hoá trong
gia đ́nh, cùng những quốc nạn và tệ nạn khác hủy hoại sự sống và
phẩm giá con người...
4. Ai chịu trách
nhiệm về sự h́nh thành và phát triển lối sống văn hoá sự chết này ?
Khoa học xă hội xác định có ba nhân tố chung phần vào sự h́nh thành
nhân cách của mỗi con người : (1) di truyền, (2) môi trường xă hội
gồm gia đ́nh, nhà trường, các tổ chức trong xă hội, đạo đời, truyền
thống văn hoá cùng những nét văn hoá du nhập từ thế giới toàn cầu
hoá hôm nay, (3) ư thức và ư chí của các đương sự.
5. Kỳ thực, một số
tổ chức đạo đời trong thành phố đă có những biện pháp t́nh thế nhằm
khắc phục những hậu quả nặng nề của lối sống văn hoá sự chết. Muốn
giúp cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau từng bước vượt qua lối sống
văn hoá sự chết trong xă hội hôm nay, thiển nghĩ cần có những giải
pháp căn cơ. Hiện nay, chúng ta không có khả năng thay đổi những yếu
tố về di truyền, nhưng chúng ta có thể góp phần xây dựng và
cải tạo môi trường sống cho lành mạnh hơn, cùng huấn luyện và củng
cố ư chí nơi mỗi con người.
Trách nhiệm liên đới trong xă hội hôm nay
6.
Để đạt mục đích trên, ưu tiên là ba giải pháp như sau :
(1) Một là đổi
mới cơ chế luật lệ hiện hành, mở ra cho mọi tổ chức đạo đời đồng
trách nhiệm tham gia vào việc tổ chức và điều hành công cuộc phục vụ
cho sự sống cùng nhân phẩm và nhân quyền, trước tiên là quyền sống
và quyền được phát triển, của mọi người trong cộng đồng dân tộc hôm
nay, đặc biệt người nghèo khổ, kém may mắn, bị bỏ rơi...
(2)
Hai là liên kết mọi thành phần xă hội trong nỗ lực chung.
Gia đ́nh, nhà trường và nhà giáo, nhà báo và nhà khoa học, nhà thờ
và nhà chùa, nhà kinh tế và nhà chính trị, với ư thức trách nhiệm
liên đới, quan tâm liên kết, chung sức xác lập định hướng cho nếp
sống văn hoá sự sống và văn minh t́nh thương cho thế hệ trẻ trong xă
hội hôm nay.
(3) Ba là nêu
gương sáng cho giới trẻ. Gia đ́nh, nhà trường cùng giới lănh
đạo các tổ chức đạo đời trong xă hội thể hiện ư thức trách nhiệm nêu
gương sáng thuyết phục, và truyền đạt kỹ năng sống nếp sống mới cho
thế hệ trẻ hôm nay và mai sau. Thực hiện được ba giải pháp căn cơ
đó, là xây nền móng cho nếp sống văn hoá mới, và mở ra một tương lai
tươi sáng hơn cho người trẻ hôm nay.
Xây mới ngôi nhà chung trên nền vững chắc
7.
Nếp sống văn hoá sự sống và văn minh t́nh thương là
nếp sống mang những nét văn hoá nền tảng như sau:
(1) Thể hiện ư
thức tôn trọng con người là mục đích tối cao của sự phát triển
đất nước, hơn là coi họ chỉ là phương tiện sản xuất, là công cụ cho
sự phát triển. Tôn trọng con người tất nhiên đ̣i hỏi quư trọng sự
sống, nhân phẩm, nhân quyền, theo truyền thống văn hoá dân tộc, hơn
là chỉ biết dùng luật lệ, quyền hành, vũ lực, tiền bạc để đối xử,
giáo dục, cải tạo, đổi mới con người, nhất là người trẻ...
(2) Phát huy ḷng
nhân ái và ḷng tự trọng theo truyền thống đạo lư của dân
tộc, hơn là để ḿnh bị cuốn hút chạy theo tiền tài, quyền lực, danh
vọng, thời trang, hưởng thụ vật chất ; đồng thời phát huy
tính trung thực và sự trong sáng đáng tin cậy, hơn là chỉ coi sự
thật là những ǵ mang tính thực dụng, đem lại lợi lộc
...
(3) Và bài học trong
truyền thống văn hoá "tu thân, tề gia, trị quốc, b́nh thiên hạ",
vẫn c̣n nguyên giá trị và thật cần thiết cho công cuộc xây đắp nếp
sống văn hoá mới hôm nay.
8. Thể hiện những
nét văn hoá nền tảng đó trong nếp sống gia đ́nh và xă hội, vừa là
tiến bước dưới ánh sáng chân lư trong trời đất, vừa là đáp lại đ̣i
hỏi của đạo lư trong thiên hạ, vừa là góp phần xây mới ngôi nhà gia
đ́nh, ngôi nhà xă hội, ngôi nhà Việt Nam trên nền đá vững chắc là
Lời Chúa, với bốn trụ cột vững bền là chân lư và t́nh thương, cùng
công lư và hoà b́nh, cho đất nước cùng thế giới toàn cầu hoá hôm
nay. Thông điệp "T́nh Yêu Trong Chân Lư" của Đức Bênêđitô
XVI xác minh điều đó.
9. Chung sức xây
dựng nếp sống văn hoá sự sống và văn minh t́nh thương, gia đ́nh giáo
phận bước theo Chúa Kitô sống, làm chứng và loan báo Tin Mừng, và
đồng hành với dân Người phục vụ cho sự sống cùng phẩm giá của mọi
người anh em đồng bào và đồng loại trong thành phố này.
Tổng Giáo phận
Thành phố HCM, Năm Thánh 2010
Gioan B. Phạm
Minh Mẫn
Hồng Y Tổng Giám
mục