Thánh Clare Assisi

 

Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI

Buổi Triều Kiến Chung Thứ Tư 15/9/2010

Bài 116 về Giáo Lý Giáo Hội Hiệp Thông Tông Truyền

   
[Video]

 

Anh chị em thân mến,

 

Một trong những vị thánh được yêu chuộng nhất hẳn là Thánh Clare Assisi, vị đã sống ở thế kỷ 13 và là người đồng thời với Thánh Phanxicô. Chứng từ của ngài cho chúng ta thấy toàn thể Giáo Hội đã nặng nợ ra sao với các người phụ nữ can trường dồi dào đức tin như ngài, có khả năng mang lại một tác lực quyết liệt cho việc canh tân của Giáo Hội.

 

Vậy thí Thánh Clare Assisi là ai? Để trả lời cho câu hỏi này chúng ta có nhiều nguồn đáng tin cậy: Chẳng những các câu truyện tiểu sử xưa như của Thomas of Celano, mà còn cả các văn kiện của tiến trình phong thánh được Đức Giáo Hoàng đề xướng chỉ vài tháng sau khi Thánh Clare qua đời, những văn kiện chất chứa các chứng từ của các người sống lâu dài với thánh nhân. 

 

Được sinh ra vào năm 1193, Thánh Clare thuộc về một gia đình quí tộc giầu sang phú quí. Ngài đã từ bỏ những gì là sang trọng và giầu có để sống nghèo khó và tầm thường, theo lối sống được Thánh Phanxicô Assisi phát động. Mặc dù gia đình của ngài – như tập tục thời bấy giờ - đã có ý gả ngài cho một nhân vật quan trọng, bằng một cử chỉ cương quyết theo lòng ước muốn sâu xa muốn theo Chúa Kitô và lòng cảm phục Thánh Phanxicô, Thánh Clare đã rời bỏ gia đình của mình vào năm 18 tuổi, và được một người bạn hộ tống là Bona di Guelfuccio, ngài đã âm thầm kín đáo gặp các Người Anh Em Tu Sĩ Hèn Mọn ở một nhà thờ nhỏ ở Portiuncula. Đó là vào buổi chiều Chúa Nhật Lễ Lá năm 1211.

 

Giữa sự xúc động chung đã xẩy ra một cử chỉ tiêu biểu, đó là trong lúc những người anh em đồng bạn của mình cầm trong tay các cây đuốc sáng thì Thánh Phanxicô đã cắt tóc cho Thánh Clare và Thánh Clare đã được mặc một chiếc áo dòng thống hối thô sơ. Từ lúc ấy, thánh nhân đã trở nên vị hôn thê của Chúa Kitô, thấp hèn và nghèo khó, và ngài đã hoàn toàn hiến thân cho Người. Trải qua giòng lịch sử, vô vàn người phụ nữ như Thánh Clare và đồng bạn của thánh nhân đã được Chúa Kitô thu hút, Đấng đã làm cho lòng họ được tràn đầy với vẻ đẹp Ngôi Vị Thần Linh của mình. Và toàn thể Giáo Hội, qua ơn gọi nhiệm hôn của các trinh nữ thánh hiến này, đã cho thấy Giáo Hội sẽ mãi mãi là Hiền Thê tuyệt đẹp và tinh tuyền của Chúa Kitô.

 

Ở một trong 4 bức thư Thánh Clare gửi cho Thánh Agnes Prague, nữ tử của vua Bohemia, người muốn theo chân thánh nhân, thánh nhân đã nói về Chúa Kitô, Vị Phu Quân yêu dấu của mình, bằng những lời diễn tả có tính cách hôn nhân, những lời diễn tả đáng ngạc nhiên nhưng lại là những gì cảm kích: “Yêu mến Người, con được thanh sạch, chạm đến Người, con sẽ càng tinh tuyền hơn, được Người chiếm hữu con trở thành một trinh nữ. Quyền năng của Người là những gì mãnh liệt hơn, lòng quảng đại của Người cao quí hơn, diện mạo của Người mỹ lệ hơn, tình yêu của Người dịu dàng hơn và hết mọi ân sủng đều duyên dáng hơn. Giờ đây con được Người ấp ủ trong cánh tay của Người, Đấng đã trang điểm cho ngực của con bằng những viên đá quí… và đã tôn vinh con bằng một triều thiên vàng mang dấu hiệu của sự thánh đức” (First letter: FF, 2862).

 

Trước hết, khi bắt đầu sống cảm nghiệm về đời sống tu trì của mình, Thánh Clare đã coi Thánh Phanxicô Assisi chẳng những như bậc thày hướng dẫn thánh nhân mà còn là một người bạn huynh muội nữa. Tình bạn giữa hai vị thánh này là một tình bạn rất đẹp và là một yếu tố quan trọng. Thật vậy, khi hai tâm hồn tinh tuyền gặp nhau, được bừng cháy bởi cùng một tình yêu mến Chúa, họ kín múc từ mối tương thân này một kích thích rất mạnh mẽ để tiến trên con đường trọn lành. Tình bạn là một trong những cảm tình nhân bản cao sang và cao quí được ân sủng thần linh thanh tẩy và biến đổi. Như Thánh Phanxicô và Clare, các vị thánh khác cũng đã cảm nghiệm được một tình thân hữu sâu xa trên cùng một con đường nên trọn lành, chẳng hạn như Thánh Phanxicô Salêsiô và Thánh Jane Frances de Chantal. Chính Thánh Phanxicô Salêsiô đã viết: “Thật là dễ thương khi có thể yêu mến trên thế gian này như yêu mến trên thiên đàng, và biết yêu nhau trên trần gian này như chúng ta sẽ yêu nhau trong cõi vĩnh hằng đời sau. Ở đây tôi không nói đến thứ tình yêu bình thường theo đức bác ái, vì cúng ta cần phải có tình yêu này đối với tất cả mọi người; tôi đang nói về thứ tình bạn thiêng liêng, trong đó hai, ba hay hơn nữa có những con người trao đổi với nhau lòng đạo đức, những cảm tình thiêng liêng, và thực sự trở nên một tinh thần” (Introduction to the Devout Life, III, 19).

 

Sau khi sống một thời gian vài tháng ở các cộng đồng đan viện khác, để chống lại các áp lực của họ hàng thân quyến, thành phần mới đầu không chấp nhận ý định của mình, chính Thánh Clare đã cùng với thành phần đồng bạn tiên khởi của mình đến sống ở nhà thờ Thánh Damiano, nơi các Thày Dòng Anh Em Hèn Mọn đã dọn sẵn cho họ một tu viện nhỏ. Thánh nhân đã sống ở đan viện ấy trên 40 năm, cho đến khi qua đời xẩy ra vào năm 1253. Chúng ta có được một văn kiện nguyên sơ cho biết về tình trạng những người nữ này đã sống trong những năm ấy khi bắt đầu có phong trào của Thánh Phanxicô. Nó là một bản tường trình đầy lời ca ngợi của một vị giám mục người Flemish là James of Vitry, nhân chuyến viếng thăm Ý, vị nói rằng mình đã gặp một số đông những con người nam nữ, thuộc tất cả mọi tầng lớp trong xã hội, thành phần “bỏ hết mọi sự vì Chúa Kitô, thoát ly thế gian này. Họ được gọi là các Thày Dòng Hèn Mọn và Chị Dòng Hèn Mọn và được Đức Giáo Hoàng và các vị hồng y trọng vọng… Thành phần nữ giới… cùng nhau ở trong các nhà tế bần khác nhau không xa phố xá. Họ không nhận bất cứ một sự gì, nhưng sống nhờ những gì tay họ làm ra. Và họ cảm thấy đau khổ và hết sức khổ tâm bởi được các giáo sĩ và giáo dân tôn kính ngoài lòngï mong muốn” (Letter of October 1216: FF, 2205.2007).

 

Tác giả James of Vitry đã thấu hiểu được một đặc tính chuyên biệt của linh đạo Phanxicô rất nhậy cảm với Thánh Clare, đó là đức khó nghèo đến cùng tận được liên kết với lòng tin tưởng trọn vẹn vào Sự Quan Phòng Thần Linh. Vì thế, thánh nhân đã hết sức quyết tâm thực hiện cái được gọi là Privilegium Paupertatis (cf. FF, 3279), với phép của Đức Giáo Hoàng Gregory IX hay có lẽ ngay từ Đức Giáo Hoàng Innocent III. Theo đó, Thánh Clare và chị em của mình ở đan viện San Damiano không thể sở hữu bất cứ sản vật thể chất nào. Điều ấy thực sự là một điều ngoại lệ đặc biệt đối với giáo luật hiện hành, và thẩm quyền giáo hội thời ấy6 đã ban phép, khi cảm nhận thấy được các hoa trái của sự thánh đức theo phúc âm nơi đường lối sống của Thánh Clare và chị em dòng của ngài. Điều này cũng cho thấy rằng trong các thế kỷ Thời Trung Cổ, vai trò của nữ giới không phải thuộc loại thứ yếu mà là những gì đáng kể. Về vấn đề này, đáng được nhắc lại rằng Thánh Clare là người nữ đầu tiên trong lịch sử Giáo Hội đã viết một bản luật thành văn, được Giáo Hoàng phê chuẩn, nhờ đó đặc sủng của Thánh Phanxicô Assisi được bảo trì ở tất cả mọi cộng đồng nữ giới bấy giờ đang được thiết lập rất nhiều vào thời của thánh nhân và muốn theo gương Thánh Phanxicô và Clare.

 

Ở tu viện San Damiano, Thánh Clare đã thực hành một cách anh hùng các nhân đức cần phải nổi bật nơi hết mọi Kirô hữu, đó là đức khiêm nhượng, một tinh thần đạo hạnh và thống hối, đức bác ái. Cho dù là bề trên, thánh nhân cũng muốn đích thân phục vụ các chị em bệnh hoạn, làm những công việc rất hèn hạ: Thật vậy, đức bác ái thắng vượt tất cả mọi thứ kháng cự và con người yêu thương hân hoan thực hiện mọi hy sinh. Đức tin của thánh nhân nơi Sự Hiện Diện Thực Sự của Thánh Thể mạnh mẽ đến nỗi người ta đã chứng kiến thấy hai trường hợp đã xẩy ra những biến cố lạ lùng. Chỉ bằng việc đặt Bí Tích Thánh ra ngoài, thánh nhân đã thành công trong việc đẩy lui các binh lính đáng thuê Ả Rập Hồi giáosắp tấn công tu viện San Damiano và tàn phá thành Assisi.

 

Những tình tiết này, như các phép lạ khác còn ghi nhận, đã khiến Đức Giáo Hoàng Alexander IV tuyên phong hiển thánh cho ngài chỉ sau hai năm ngài qua đời, tức vào năm 1225, phác tả một bài tán tụng về thánh nhân trong sắc lệnh phong thánh với những lời chúng ta đọc thấy như sau: “Sống động biết bao mãnh lực của ánh sáng này và mạnh mẽ biết mấy ánh rạng ngời của nguồn sáng soi ấy. Thật vậy, ánh sáng này đã được che đậy bằng một cuộc ẩn thân trong đời sống tu trì kín cổng cao tường, và ở bên ngoài nó đã chiếu tỏa rạng ngời; nó được phản ánh trong một đan viện nhỏ bé, và lan tỏa ra ngoài trên khắp thế giới bao rộng. Nó được giữ bên trong và tỏa ra bên ngoài. Thật vậy, Thánh Clare sống ẩn thân nhưng đời sống của ngài đã được tỏ ra cho tất cả mọi người. Thánh Clare sống thầm lặng nhưng tiếng tăm của ngài lại vang dội” (FF, 3284).

 

Các bạn thân mến, đó chính là đường lối của các sự vật: Chính các thánh nhân làm cho thế giới nên tốt hơn, các vị biến đổi nó một cách lâu bền, hiến cho nó những sinh lực chỉ xuất phát từ tình yêu bởi Phúc Âm. Các vị thánh là thành phần đại ân nhân của nhân loại!

 

Linh đạo của Thánh Clare, một tổng luận đề án thánh đức của ngài, được gói ghém ở bức thư thứ bốn gửi cho Thánh Agnes of Prague. Thánh Clare sử dụng hình ảnh của tấm gương soi, một hình ảnh rất phổ thông thời Trung Cổ, được bắt nguồn từ các vị giáo phụ. Thánh nhân đã mời gọi người bạn Prague này của mình hãy soi mình trước cái gương trọn lành của hết mọi nhân đức là chính Chúa. Thánh nhân viết: “Thật là hạnh phúc cho chị em nào được hoan hưởng cuộc hiệp nhất linh thánh ấy, được liên kết với tất cả tấm lòng mình với Chúa Kitô, với Đấng mà sự mỹ lệ của Người được tất cả mọi thành phần phúc kiến trên trời không ngừng ngợi khen, tình yêu của Người làm say mê, ánh mắt của Người làm hồi phục, lòng lành của Người làm thỏa mãn, sự dịu dàng của Người làm tràn đầy, ký ức của Người dịu dàng tỏa chiếu, hương thơm của Người khiến kẻ chết hồi sinh và thị kiến vinh quang của Người sẽ trở thành hạnh phúc cho tất cả mọi công dân của Gia Liêm thiên quốc. Nếu Người là ánh rạng ngời của vinh quang, là cái trắng tinh tuyền của ánh sáng vĩnh hằng và là tấm gương soi tuyền vẹn, thì hằng ngày con hãy nhìn vào tấm gương soi ấy, ôi nữ hoàng, hiền thê của Chúa Giêsu Kitô, và hãy tiếp tục nhìn cho kỹ dung nhan Người ở nơi Người, nhờ đó con mới có thể trang điểm cho mình một cách trọn vẹn cả trong lẫn ngoài… bằng cách tỏa chiếu trong tấm gương soi ấy đức khó nghèo hồng ân, đức khiêm nhượng thánh hảo và đức bác ái khôn tả” (Fourth Letter: FF, 2901-2903).

 

Tạ ơn Chúa là Đấng đã ban cho chúng ta những vị thánh nói với lòng của chúng ta và hiến cho chúng ta tấm gương sống đời Kitô giáo để chúng ta bắt chước, tôi muốn kết thúc bằng chính những lời chúc phúc được Thánh Clare sáng tác cho chị em của mình và là những lời chúc phúc được các Chị Em Hèn Mọn ngày nay, thành phần nữ tu đang thi hành một vai trò quí báu trong Giáo Hội bằng việc cầu nguyện của mình và bằng việc làm của mình, hết sức mộ mến. Những lời ấy là một bày tỏ cho thấy tất cả những gì là dịu dàng chăm sóc của tình mẹ thiêng liêng của thánh nhân: “Mẹ chúc lành cho các con khi mẹ còn sống và sau khi mẹ qua đời, như mẹ có thể và hơn cả mẹ có thể, với tất cả phúc lành được Vị Cha của lòng thương xót chúc phúc và sẽ chúc phúc cho các người con nam nữ của mình ở trên trời cũng như dưới thế, và là những phúc lành được người cha thiêng liêng và người mẹ thiêng liêng chúc lành và sẽ chúc lành cho những người con nam nữ thiêng liêng của mình. Amen” (FF, 2856).

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 15/9/2010

(những chỗ được in đậm lên là do tự ý của người dịch trong việc làm nổi bật những điểm chính yếu quan trọng)