“Anh chị em hãy cống hiến những gì là mỹ lệ, thế nhưng trước hết hãy làm cho đời sống của anh chị em thành những nơi chốn của sự mỹ”.

Đức Thánh Cha Biển Đức XVI Tông Du Bồ Đào Nha và Fatima 11-14/5/2010: Diễn Từ với Giới Văn Hóa ở Trung Tâm Văn Hóa Belém, Lisbon Thứ Tư ngày 12/5/2010

 (Video)

(lời chào hỏi mở đầu)

 

Văn hóa ngày nay thực sự bị thấm đẫm bởi một thứ “căng thẳng” có những lúc mặc lấy hình thức của một thứ “xung khắc” giữa hiện tại và truyền thống. Việc biến chuyển năng động của xã hội đang cống hiến giá trị tuyệt đối cho hiện tại, tách nó khỏi cái di sản văn hóa của quá khứ, không nỗ lực vạch ra một con đường cho tương lai.  Việc nhấn mạnh này về “hiện tại” như một nguồn hứng cho ý nghĩa của cuộc sống, cả cá nhân lẫn xã hội, tuy nhiên, đụng độ với truyền thống văn hóa mãnh liệt của nhân dân Bồ Đào Nha, một nhân dân sâu đậm với ảnh hưởng ngàn năm của Kitô giáo cũng như với cảm quan về trách nhiệm toàn cầu. Điều ấy xẩy ra trước việc thám hiểm của những cuộc Khám Phá cũng như trước lòng nhiệt tình truyền giáo chia sẻ tặng ân đức tin với các dân tộc khác. Lý tưởng Kitô giáo về hoàn cầu tính và tình huynh đệ đã tác động cuộc thám hiểm chung này, bất chấp ảnh hưởng gây ra bởi Thời Minh Tri và thế tục tính. Truyền thống này đã làm nổi lên những gì được gọi là một thứ “khôn ngoan”, tức là một thứ kiến thức về đời sống và lịch sử bao gồm một bộ giá trí về đạo lý và một thứ “lý tưởng” được hiện thực bởi Bồ Đào Nha là quốc gia luôn tìm cách thiết lập những mối liên hệ với phần còn lại của thế giới.

 

Giáo Hội hiện lên như là một nhà vô địch của một truyền thống lành mạnh và cao quí, một truyền thống phong phú được Giáo Hội mang ra phục vụ xã hội. Xã hội tiếp tục kính trọng và cảm nhận được việc vụ của Giáo Hội đối với công ích nhưng lại tách mình khỏi cái “khôn ngoan” thuộc về di sản của Giáo Hội. Tình trạng “xung khắc” này giữa truyền thống và hiện tại được thể hiện nơi cuộc khủng hoảng về sự thật, tuy nhiên chỉ có sự thật mới có thể cung cấp hướng đi và vạch ra con đường của một cuộc sống toàn vẹn cho cả cá nhân cũng như cho một dân tộc. Thật vậy, một dân tộc không còn ý thức về sự thật của mình sẽ đi đến chỗ bị mất hút trong cái hôn mê của thời gian và lịch sử, bị hụt hẫng những thứ giá trị được minh định và thiếu những đích điểm cao cả được rõ ràng phác họa. Các bạn thân mến, vẫn cần phải biết nhiều về hình thức Giáo Hội đóng vai trò của mình trên thế giới, giúp xã hội hiểu được rằng việc loan báo sự thật là một việc phục vụ Giáo Hội cống hiến cho xã hội, và mở ra những chân trời mới cho tương lai, những chân trời của những gì là cao cả vĩ đại và phẩm giá. Thật vậy, Giáo Hội có “một sứ vụ về sự thật cần phải hoàn tất, ở mọi thời và mọi hoàn cảnh, cho một xã hội xứng với con người, với phẩm giá của họ, với ơn gọi của họ. […] Việc trung thành với con người đòi phải trung thành với sự thật là những gì tự nó bảo đảm cho tự do (cf Jn 8:32) và cho tiềm năng của việc phát triển toàn vẹn con người. Đó là lý do Giáo Hội tìm kiếm chân lý, không ngừng loan báo chân lý và nhận biết chân lý ở bất cứ nơi nào nó hiện diện. Sứ vụ về chân lý này là những gì Giáo Hội không bao giờ bỏ bê (Caritas in Veritate, 9). Đối với một xã hội được tạo nên chính yếu bởi thành phần tín hữu Công giáo, và văn hóa của họ mang đậm nét Kitô giáo, thì việc tìm kiếm chân lý ngoài Chúa Kitô cho thấy được những gì là thê thảm. Đối với Kitô hữu, Chân Lý là thần linh; nó là “Lời” hằng hữu được thấy thể hiện một cách nhân bản nơi Chúa Giêsu Kitô. Đấng có thể khách quan phán: “Thày là sự thật” (Jn 14:6). Giáo Hội, trong việc gắn bó với đặc tính hằng hữu của chân lý, đang ở trong tiến trình học biết cách thức sống tôn trọng đối với “các sự thật” khác và cho sự thật của kẻ khác. Nhờ sự tôn trọng này, hướng về việc đối thoại, những cánh cửa mới có thể được mở ra cho việc truyền đạt sự thật.

 

Đức Giáo Hoàng Phaolô VI đã viết “Giáo Hội cần phải thực hiện việc đối thoại với thế giới chung quanh. Giáo Hội trở nên lời, Giáo Hội trở thành sứ điệp, Giáo Hội trở thành cuộc đối thoại” (Ecclesiam Suam, 67). Đối thoại một cách thẳng thắn không mập mờ và tỏ ra tôn trọng thành phần tham dự là ưu tiên của thế giới ngày nay, và Giáo Hội không muốn thoái lui. Một chứng cớ cho điều này đó là việc hiện diện của Tòa Thánh ở một số tổ chức quốc tế, như trường hợp Giáo Hội hiện diện ở Hội Đồng Âu Châu Bắc Trung Nam là một tổ chức được thiết lập 20 năm trước ở Lisbon đây, một tổ chức tập trung vào việc đối thoại liên văn hóa nhắm mục đích cổ võ việc hợp tác giữa Âu Châu, Nam Địa Trung Hải và Phi Châu, cũng như xây dựng một vai trò công dân toàn cầu được xây dựng trên nhân quyền và trách nhiệm dân sự, bất kể nguồn gốc sắc tộc hay bổn phận chính trị, và tỏ ra tôn trọng các niềm tin tôn giáo. Trước một thực tại có tính chất đa dạng về văn hóa, dân chúng không những cần phải chấp nhận việc hiện hữu văn hóa của kẻ khác mà còn cảm thấy được phong phú hóa bởi nó nữa, và cống hiến cho nó bất cứ những gì thiện hảo, chân thực và mỹ miều họ có được.

 

Thời đại của chúng ta là một thời điểm cần đến những nỗ lực hết sức của chúng ta, đến lòng can đảm ngôn sứ và đến khả năng mới trong việc “chỉ cho thế giới những tân thế giới”, theo lời lẽ của một thi sĩ nước anh chị em (Luís de Camões, Os Lusíades, II, 45). Anh chị em là thành phần đại diện về văn hóa ở tất cả mọi hình thức của nó, là thành phần khuôn đức tư tưởng và ý kiến, “nhờ tài năng của mình, anh chị em có cơ hội để nói với tâm can của nhân loại, chạm tới các cảm thức cá nhân cũng như cộng đồng, khơi động những ước mơ và hy vọng, nới rộng các chân trời kiến thức và việc liên kết nhân bản. […] Anh chị em đừng sợ tiến đến với nguồn mạch đầu tiên và sau cùng của sự mỹ, thực hiện việc đối thoại với các tín hữu, với những ai, như anh chị em, cho rằng họ là thành phần hành hương trên thế gian này và trong giòng lịch sử hướng về Sự Mỹ vô cùng bất tận!” (Address to Artists, 21 November 2009).

 

Chính vì thế, vì muốn “liên hệ thế giới tân tiến này với những năng lực ban sự sống và vĩnh tồn của Phúc Âm” (John XXIII, Apostolic Constitution Humanae Salutis, 3), mà Công Đồng Chung Vaticanô II đã được triệu tập. Nơi Công Đồng này, Giáo Hội, dựa vào việc ý thức mới mẻ về truyền thống Công giáo, đã nghiêm cẩn lưu ý và nhận thức, biến đổi và thắng vượt những bình phẩm nồng cốt đã xuất hiện trong thế giới tân tiến, đó là Phong Trào Cải Cách và Minh Tri. Như thế chính Giáo Hội đã chấp nhận và tái thời trang hết sức những đòi hỏi của tính chất tân tiến bằng việc một mặt trổi vượt những đòi hỏi này và một mặt bằng việc tránh đi những lỗi lầm của chúng cùng với những ngõ cụt của chúng. Công Đồng này đã đặt nền tảng cho việc canh tân Công giáo đích thực cũng như cho một nền văn minh mới – “nền văn minh yêu thương” – như là một việc phục vụ truyền bá phúc âm hóa con người và xã hội.

 

Các bạn thân mến, Giáo Hội cho rằng sứ vụ quan trọng nhất của mình trong văn hóa ngày nay đó là làm tồn tại việc tìm kiếm chân lý, cuối cùng là tìm kiếm Thiên Chúa; là giúp cho dân chúng biết nhìn vượt ra bên ngoài cái áp cuối của những thực tại và tìm kiếm những gì là tối hậu. Tôi mời gọi anh chị em hãy đào sâu kiến thức của mình về Thiên Chúa như Ngài đã tỏ mình ra nơi Chúa Giêsu Kitô cho việc hoàn toàn nên trọn của chúng ta. Anh chị em hãy cống hiến những gì là mỹ lệ, thế nhưng trước hết hãy làm cho đời sống của anh chị em thành những nơi chốn của sự mỹ. Chớ gì Đức Mẹ Belém chuyển cầu cho anh chị em, Mẹ là Đấng được tôn kính qua các thế hệ bởi thành phần hoa tiêu thủy thủ, và ngày nay được tôn kính bởi những thủy thủ hoa tiêu của Sự Thiện, Sự Thật và Sự Mỹ.

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch trực tiếp từ mạng điện toán toàn cầu của Tòa Thánh (những chỗ được in đậm lên là do tự ý của người dịch trong việc làm nổi bật những điểm chính yếu quan trọng)

http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/speeches/2010/may/documents/hf_ben-xvi_spe_20100512_incontro-cultura_en.html