ĐẮC NHÂN TÂM

 

Chuyển Dịch: Nguyễn Hiến Lê

 

 

Bảy Lời Khuyên Để Tăng Hạnh Phúc Trong Gia Đ́nh,

Chôn Sống Hạnh Phúc Gia Đ́nh

 

     Năm 1852, Hoàng Đế Nă Phá Luân đệ tam say mê Nữ bá tước Marie Eugénie Ignace Augustine de Montijo, người đàn bà đẹp nhất thế giới và cưới nàng. Cận Thần có người can gián Hoàng Đế v́ lẽ không được "môn đăng hộ đối".

      Nhưng Hoàng Đế nói: "Có cần chi điều đó". Cái duyên và vẻ trẻ đẹp Lộng lẫy của nàng làm cho Hoàng Đế mê ly như gặp tiên. Trong một bài Diễn văn, Hoàng Đế nói như thách cả nước Pháp: "Trẫm đă cưới một Người bàn bà mà Trẫm yêu và ngưỡng mộ, như vậy c̣n hơn là cưới một Người mà Trẫm không được biết".

      Hoàng Đế và Hoàng Hậu có đủ điều kiện để cuộc lương duyên hoàn toàn theo ư tưởng: Sức mạnh, tiền bạc, quyền thế, vinh quang, sắc đẹp, t́nh yêu. Chưa bao giờ người ta thấy hạnh phúc thiên liêng trong gia đ́nh chói lọi Rực rỡ như vậy.

      Than ôi! Chẳng bao Lâu, lửa thiêng đó chập chờn lu mờ và tắt hẳn. Nả Phá Luân đă có Thể làm cho nàng Eugénie thành một bà Hoàng Hậu được, nhưng không có Ǵ ở đời này, cả t́nh thương của ông, cả uy quyền của ông, có thể Thay đổi nổi tính t́nh người đàn bà đó.

      Bà điên cuồng v́ ghen tuông, bị nghi ngờ nó giày ṿ bà, làm cho đời Sống của ông không được mảy may tự do. Bà không kể ǵ tới mệnh lệnh Của ông nữa, bà sồng sộc xông vào văn pḥng của ông trong khi ông Bề bộn việc nước, trong lú ông bàn kín việc quốc gia đại sự, bà cũng Vào cho kỳ được mới nghe. Bà nhứt định không bao giờ để ông ở một Ḿnh hết, luôn luôn sợ ông có ngoại t́nh.

      Thường thường bà chạy vào nhà một bà chị để phàn nàn về chồng, trút Hết tâm sự, khóc la, đe dọa. Có lắm lần bà đạp cửa vô thư viện của ông để chửi ông nữa. Cho nên, làm chủ mười hai ṭa cung điện lộng lẫy mà Nă Phá Luân đệ tam không có lấy một cái tủ để trốn trong đó yên Thân được.

      Rồi sau xảy ra sao? Đoạn Văn sau này, trích trong cuốn sách thú vị của E.A. Rheinhardt Nă Phá Luân Và Eugénie: bị hài kịch của một đế chính trả lời câu hỏi đó: "Như vậy, Rốt cuộc, Nă Phá Luân có ngoại t́nh thật và ông luôn luôn lén lút Ra khỏi cung, đội chiếc nón nỉ kéo sụp xuống che mắt, có độc một người Hầu cận theo sau, để đi tới nơi hẹn ḥ với một giai nhân... nếu không Phải, như hồi c̣n hàn vi, để đi lang thang trong kinh đô, vớ vẫn dạo Chơi trong những con đường mà các vị Hoàng Đế chỉ được nghe tả trong sách..".

      Đó, cách cư xử của bà Eugénie đưa tới hậu quả như vậy đó. Đành rằng Bà vẫn c̣n là Hoàng Hậu nước Pháp. Đành rằng bà vẫn là người đẹp Nhất thế giới. Nhưng khốn nạn thay, cả chức Hoàng Hậu và sắc đẹp đó Không đủ văn cứu t́nh yêu bị ngạt trong không khí đầy chất độc v́ những Cuộc bất ḥa đó.

      Phải, Eugénie cũng Có thể kêu Trời như Job: Ghét của nào, Trời trao ư? Không đâu. Chính Bà tự đem nó trút lên đầu bà v́ cái máu ghen và nhũng lời đay nghiến Của bà. Đành hanh, nhiếc móc, giày ṿ, thứ khí giới tại hại nhất của Diêm vương đặt ra để tiêu diệt t́nh yêu. Khí giới đó chắc chắn có hiệu Quả hơn hết cũng như nọc rắn hổ vậy, không ai thoát khỏi chết.

      Hầu tước phu nhân Tolstsoi t́m thấy chân lư đó nhưng trễ quá. Lúc lâm Chung, bà thú với con gái bà rằng, chính má đă làm cho ba các con chết. Con các bà không biết trả lời ra sao, sa lệ. V́ biết rằng quả đúng Như vậy: Ông Tolstoi chết v́ bà đă đầu độc đời ông bằng những Lời đay nghiến cay chua không ngớt, những cuộc xung khắc bất tận.

      Mà cặp vợ chồng đó có đủ điều kiện của hạnh phúc. Tolstoi là một Văn sĩ nổi danh nhất hoàn cầu. Ngoài vinh quang đó ra, ông bà lại giàu Sang, có địa vị quan trọng trong xă hội và nhiều con. Không bao giờ cuộc Hôn nhân trổ bông dưới nền trời tươi sáng hơn nữa mới đầu, hạnh phúc Của ông bà đầy đủ quá, hoàn toàn quá đến nỗi có khi cả hai đều quỳ Gối cầu xin Thượng đế giữ ǵn họ trong hoàn cảnh thần tiên đó.

      Rồi th́ một sự lạ lùng xảy ra. Lần đầu tiên Tolstoi biến đồi tính nết, Thành một người khác hẳn. Ông xấu hỗ về những danh tác ông đă viết, Và bắt đầu từ những lúc đó, ông mệt mài viết những bài thuyết giáo Về ḥa bính và kêu gọi diệt trừ chiến tranh và khổ cực cho nhân loại. Ông thú rằng hồi thiếu thời, ông đă mắc những tội lỗi không thể Tưởng tượng được, cả tội giết người nữa và để chuộc tội, ông nhất Định theo đúng giáo lư Ki Tô. Ông phân phát hết của cải, thề sống Trong cảnh nghèo. Ông làm lụng ngoài đồng, chặt cây, phơi cỏ, đóng Lấy giày quét lấy pḥng, ăn trong đĩa bằng gỗ, rán yêu cả những kẻ Thù ông.

      Đời của ông là một bi kịch, Mà như vậy chỉ do hôn nhân của ông. Bà xưa xa hoa, ông th́ ghét. Bà Ham danh vọng, thích được tôn trọng, thích giao du, mà ông lại không màng Tới những thú tầm phào đó. Bà đ̣i có nhiều vàng, sống cuộc đời quan Trọng, c̣n ông th́ cho giàu có là một tội lỗi.

      Trong nhiều năm, bà đay nghiến ông, thịnh nộ với ông, mạt sát ông, V́ ông in sách phát không, không đ̣i quyền tác giả, mà bà th́ không Muốn bỏ những món tiền đó.

      Khi ông Chống lại th́ bà phát cơn động kinh, lăn trên mặt đất, ngậm ở môi Một ve thuốc phiện, thề sẽ tự tử hay đọa đâm đầu xuống giếng.

      Có một chi tiết mà tôi cho là vô cùng thương tâm trong đời của ông Bà. Như tôi đă nói, lúc mới cưới, cuộc t́nh duyên đó thật đẹp đẽ, Vậy mà bốn mươi tám năm sau, ông Tolstoi đến nỗi hễ trông thấy mặt bà là chịu Không nỗi... Có khi buổi tối, bà già cô đơn có thèm khát t́nh thương, Lại quỳ bên ông và xin ông đọc cho nghe những đoạn dịu dàng cảm động Mà ông viết vô nhật kư để tặng bà, năm mươi năm về trước.

      Và khi ông đọc, sống lại những ngày tươi sáng rực rỡ, bây giờ đă Tan như mây khói, cả hai đều rơi lệ. Than ôi! Thực trạng khác xa những Mơ mộng thiếu thời một cách độc địa làm sao!

      Sau cùng năm tám mươi hai tuổi, Tolstoi không chịu nỗi sự bất ḥa ghê gớm trong Gia đ́nh nữa và một buổi tối tháng mười năm 1910, tuyết sa đầy trời, ông Trốn bà, đi xa, trong đêm tối và lạnh lẽo, không biết là đi về đâu.

      Mười một ngày sau, ông đau phổi và chết tại một nhà ga. Lời cầu xin Cuối cùng của ông là đừng để ông thấy mặt vợ.

      Đó là Tolstoi phải chuộc những cơn giận lời dọa nát, lời trách móc Với cái giá đó.

      Có lẽ độc giả tự Nhủ rằng có nhiều chỗ bà phàn nàn cũng đáng. Phải. Nhưng vấn đề không Phải ở đóVấn đề ở chỗ này, bà phàn nàn có ích ǵ cho bà không? Hay Là, trái lại chỉ làm cho t́nh thế đă tệ hại c̣n tệ hại thêm nhiều?

      Khi trễ quá rồi, bà mới tự thú: "Tôi tin chắc rằng hồi đó tôi điên". Bi kịch thảm thương nhất trong đời Lincoln cũng là cuộc hôn nhân của ông Tôi nói rơ: không phải là vụ ám sát ông mà là cuộc hôn nhân của ông. Khi tên Both hạ sát ông Bằng một viên đạn, ông không hay rằng người ta mới bắn ông, nhưng trong Hai mươi ba năm trời, gần như mỗi ngày, ông được nếm những trái cây chua chát Của một duyên nợ đau khổ" như lời ông Herndon, người bạn ông đă nói. Thật vậy, trong gần một phần tư thế kỷ bà Lincoln rút dần mạch sống Của đời ông bằng cách kích bác, gây lộn, giày ṿ, đay nghiến ông.

      Bà luôn luôn ray rứt, đay nghiến rằng ông chẳng được vẻ ǵ: nào là Lưng gù, chân đi th́ kéo lê như thằng mọi, dáng điệu cứng như que củi, Gai mắt lạ lùng.

      Bà nhại dáng đi của ông rồi nghiến răng hỏi ông sao không bắt chước dáng đi lịch sự của Bà?

      Bà oán cả hai tay ông, vừa rộng Vừa vểnh ra như tai voi. Bà chê mũi ông lệch, bà chê môi dưới ông Trề ra, bà chê ông có vẻ ốm đói, tay chân th́ lớn quá mà đầu th́ Nhỏ quá!

      Hai ông bà trái ngược nhau Về đủ mọi phương diện: giáo dục, tính t́nh, thị hiếu. Chọi nhau hoài... Một sử giả thông thạo nhất về đời sống Tổng Thống Lincoln có viết: "Giọng nói the thé của bà Lincoln, ở ngoài đường cũng nghe thấy, và Những cơn thịnh nộ của bà th́ điếc tai hàng xóm. Mà không phải khi bà Giận dữ chỉ là la hét mà thôi đâu, bà c̣n làm hung nữa, có nhiều Chứng cớ không thể căi được".

      Chẳng Hạn, sau khi cưới, ông bà lại trọ nhà bà Farly, vợ góa một y sĩ có Nấu cơm tháng.

      Một hôm, lúc điểm tâm, ông Lincoln có một cử chỉ hoặc thốt một lời làm cho bà ta nổi giận. Không ai nhớ ông đă làm ǵ, nhưng người ta thấy bà Lincoln trong lúc Cơn điên lên đến cực điểm, liệng một tách cà phê nóng vào mặt chồng Ngay lúc đông đủ khách trọ khác.

      Lincoln Xấu hổ lắm, làm thinh ngồi trơ trên ghế trong khi bà chủ trọ đem chiếc Khăn ướt lại chùi và quần áo cho ông.

      Ḷng ghen của bà Loncoln, vô lư, dữ tợn, và không thể tưởng tượng Được, đến nỗi chỉ cần đọc những đoạn tả những cơn giận dữ, bi thảm Làm cho mất mặt trước công chúng, phải, chỉ cần đọc những đoạn đó, Bảy mươi lăm năm sau, cũng c̣n thấy kinh tởm rùng ḿnh. Sau cùng bà hóa điên. Người ta cho rằng tánh hạnh bà như vậy, bởi v́ bà mắc bệnh thần kinh. Không thể có lời nào nhân từ hơn để xét bà nữa.

      Bây giờ ta tự hỏi: Những cơn thịnh nộ đó, những lời đay nghiến đó, Cái lối bù lu bù loa đó có cải thiện ông Lincoln chút nào không?

      Một ngàn lời không. Nó chỉ giết chết t́nh cảm của ông đối với bà, Nó làm cho ông suốt đời hối hận rằng đă cưới bà và chỉ muốn có mỗi Hành vi là đi khỏi nhà cho khuất mắt.

      Tại tỉnh Springfield, là nơi gia đ́nh Lincoln, có mười ông luật sư. V́ đông Quá, không thể kiếm ăn trong tỉnh đó được, họ phải đi ngựa từ tỉnh Ly này qua tỉnh ly khác, theo sau ông ṭa David Davis để căi trong những Lúc ông này xử án khắp trong miền. Nhưng trong khi bạn đồng nghiệp của ông Lincoln cứ cuốt tuần lại trở về gia đ́nh th́ ông Lincoln không muốn Về, v́ rất kinh tởm sự ở gần bà vợ. Và trong ba tháng hè và ba tháng Thu, ông ở xa biệt, không lại văng gần miền Springfield.

      Như vậy trong nhiền năm. Đời sống trong những quán trọ nhà quê đó không Vui thú, cũng không đủ tiện nghi, nhưng sống như vậy, ông c̣n thích hơn Là về nhà thấy bà Lincoln với những cơn tam bành lục tặc của bà.

      Hành vi của bà Lincoln, Hoàng Hậu Eugénie và Nữ bá tước Tolstoi có Những kết quả như vậy. Chỉ mang lại bất hạnh phúc cho gia đ́nh và diệt Hết nguồn ân ái mà mấy bà quư hóa nhất. Sau khi bàn căi trong mười một năm ở "Ṭa chuyện xử các vụ lôi thôi trong gia đ́nh ở Nữu Ước" và nghiên Cứu cả ngàn vụ chồng bỏ nhà ra đi, bà luật sư Bessie Hamburger tuyên Nố rằng đàn ông phải trốn vợ v́ họ chán chê vợ rầy rà, gây gổ. Như một văn sĩ đă nói: "Đàn bà đào huyệt chôn sống hạnh phúc gia đ́nh Bằng nanh vuốt của họ".

      Vậy, thưa quư Bà, nếu quư bà muốn giữ sự vui vẻ ḥa nhă trong gia đ́nh, xin quư bà Theo lời khuyên dưới đây: Đừng ray rứt đay nghiến chồng!