ĐẮC NHÂN TÂM

 

Chuyển Dịch: Nguyễn Hiến Lê

 

 

Chỉ Trích Cách Nào Mà Khỏi Gây Thù Oán?

 

     Chales Schwab, cánh tay mặt của Andrew Carnegie, ông vua Thép, nhờ thiệp thế Và khéo ngoại giao mà được hết thảy mọi người quư mến. Một buổi trưa, Có việc đi qua các xưởng, ông bắt gặp một bọn thợ đương hút thuốc, Mà ngay trên đầu họ có tấm bảng đề: "Cấm hút thuốc". Ông Schwab xử Trí ra sao? Ông có chỉ tấm bảng mà la lên: "Các anh không biết đọc sao?" Không! Ai ḱa th́ xử sự vậy, chứ ông Schwab th́ không bao giờ. Ông lại Gần họ, đưa họ mỗi một điếu x́ gà rồi nói: "Xin anh em vui ḷng ra ngoài Kia hút".

      Bọn thợ hiểu rằng ông biết Họ đă phạm luật của xưởng nên nhắc khéo họ. Họ càng quư mến ông, V́ chẳng những ông không đá động tới điều lệ, c̣n mời họ hút thuốc, Làm cho họ cảm động mà thấy ông nể nang họ. Ai mà không mến một người Như vậy?

      John Wanamaker quản lư một Cửa hàng lớn trong tỉnh Philadephie, cũng dùng phương pháp đó. Ông có Thói quen mỗi ngày đi dạo qua hết các gian hàng của ông. Một lần ông Thấy một bà khách đứng đợi tại một gian hàng mà chẳng ai tiếp bà Hết. Các cô bán hàng c̣n mải cười giỡn, chuyện tṛ trong một xó. Ông Wanamaker không nói chi hết, nhẹ nhàng tiến lại quầy hàng, đích Thân tiếp bà khách hàng, rồi đem giao món hàng bà đă lựa cho một cô Làm công để gói lại... đoạn tiếp tục đi.

      Một vị mục sư nổi danh ở Huê Kỳ, ông Lyman Abbott, khi nhận chức, phải Đăng đàn thuyết pháp tỏ ư ai điếu và ca tụng công đức vị mục sư tiền Nhiệm mà hồi sanh tiền vốn có tài hùng biện. V́ quyết tâm tỏ tài ông ra công gọt bài thuyết giáo của ông c̣n tỉ mỉ hơn văn sĩ Flaubert Nữa. Khi viết xong ông đọc cho bà mục sư nghe.Bài đó chẳng hay ho ǵ, Cũng như phần nhiều càc bài diễn văn soạn sẳn.

      Bà Abbott, nếu vụng xử, ắt đă nói: "Này, ḿnh, bài đó tệ quá... không Đâu được!... Thiên hạ sẽ ngủ gục mất. Nó tràng giang đại hải như một Bộ bách khoa tự điển vậy. Ḿnh thuyết giáo đă lău rồi mà sao c̣n dỡ Vậy? Th́ ḿnh cứ nói tự nhiên, dùng ngôn ngữ của mọi người có hơn Không? Nếu ḿnh đọc bài đó ra th́ sẽ tai hại cho ḿnh lắm đó!..."

      Bà mục sư có thể nói như vậy được. Nhưng rồi sẽ xảy ra sự chi, chắc Bạn đă đoán được. Chính bà cũng biết vậy nữa. Cho nên bà chỉ nói rằng Bài diễn văn đó, nếu có đăng vô Tạp chí Bắc Mỹ th́ tuyệt. Nghĩa là Bà kín đáo vừa khen, vừa chê bài đó không thích hợp với công việc Thuyết giáo.

      Ông Lyman Abbott hiểu ư, Xé bài văn đă tốn nhiều công đó và chẳng cần soạn trước, ông đăng Bài thuyết giáo.

      Vậy, muốn thay đổi Hành động của một người mà không làm phật ư họ cũng không gây thù Oán: Bạn hăy nói ư cho họ hiểu lỗi của ḿnh.