Bài 12 – 24/1/1996:  

Cuộc Chiến Thắng Tội Lỗi Nhờ Một Người Nữ

1.       Các sách Cựu Ước là những gì diễn tả lịch sử cứu độ, một lịch sử cứu độ chất chứa việc từ từ sửa soạn cho việc Chúa Kitô đến trong thế gian. Những văn kiện đầu tiên, như được đọc trong Giáo Hội và được hiểu theo chiều hướng của một mạc khải sâu xa hơn và trọn vẹn hơn, làm cho hình ảnh về một người nữ là Mẹ của Đấng Cứu Chuộc dần dần sáng tỏ hơn” (Lumen Gentium, n. 55).

Bằng những lời phát biểu ấy, Công Đồng Chung Vaticanô II nhắc nhở chúng ta hình ảnh về Mẹ Maria dần dần được hình thành ra sao ngay từ ban đầu của lịch sử cứu độ. Mẹ đã được thoáng thấy trong các bản văn Cựu Ước thế nhưng chỉ hoàn toàn hiểu được kchi những đoạn văn ấy “được đọc theo Giáo Hội” và được hiểu theo chiều hướng Tân Ước.

Thánh Linh, bằng việc linh ứng cho các vị tác giả khác nhau, đã hướng Mạc Khải Cựu Ước về Chúa Kitô, Đấng phải đến trong thế gian từ cung lòng của Trinh Nữ Maria.

2.       Trong số các trình thuật thánh kinh báo trước về Người Mẹ của Đấng Cứu Thế, Công Đồng đặc biệt trích dẫn những câu cho thấy Thiên Chúa tỏ ra cho thấy dự án cứu độ của Ngài sau cuộc sa ngã của Adong và Evà. Chúa phán cùng con rắn, biểu hiệu cho thần dữ: “Ta sẽ đặt mối thù giữa ngươi và người nữ, và giữa giòng dõi ngươi và giòng dõi người nữ; Người sẽ đạp nát đầu ngươi và ngươi sẽ rình cắn gót chân của Người” (Gen 3:15). Những câu này, được truyền thống Kitô giáo từ thế kỷ 16 gọi là Protogospel, nghĩa là Tin Mừng tiên khởi, giúp chúng ta có thể thấy được ý muốn cứu độ của Thiên Chúa ngay từ đầu của nhân loại. Thật vậy, theo trình thuật của vị tác giả thánh, phản ứng đầu tiên của Chúa đối với tội lỗi không phải là việc trừng phải tội lỗi mà cống hiến cho họ niềm hy vọng cứu độ và cho họ chủ động tham phần vào công cuộc cứu chuộc, chứng tỏ cho thấy Ngài rất quảng đại với cả những ai đã xúc phạm đến Ngài.

Những lời lẽ của Tin Mừng tiên khởi này cũng cho thấy số mệnh đặc thù của người nữ, mặc dù chiều theo chước cám dỗ của con rắn trước khi người nam chiều theo, thì theo dự án thần linh, sau đó đã trở nên đồng minh tiên khởi của Thiên Chúa. Evà là kẻ đồng lõa của ma quỉ trong việc cám dỗ con người phạm tội. Ngược lại với tình trạng ấy, Thiên Chúa tuyên bố rằng Ngài sẽ làm cho cngười nữ trở thành thù địch của ma quỉ.

3.     Bởi vậy các nhà dẫn giải Thánh Kinh đồng nhìn nhận rằng đoạn sách Sáng Thế này, theo nguyên bản Do Thái, không qui tác động chống lại con rắn trực tiếp cho ncgười nữ mà là cho giòng dõi của người nữ. Tuy nhiên, đoạn này cũng nhấn mạnh rất nhiều đến vai trò người nữ sẽ đóng trong cuộc chiến đấu chống lại tên cám dỗ: thật vậy, vị chiến thắng con rắn sẽ là giòng dõi của người nữ.

Người nữ này là ai? Đoạn thánh kinh ấy không đề cập tới tên riêng của bà, nhưng cho chúng ta thoáng thấy được một người nữ mới, theo ý muốn của Thiên Chúa trong việc đền bù lại việc sa ngã của Evà; thật vậy, người nữ mới này được kêu gọi để phục hồi vai trò và phẩm vị của nữ giới, và góp phần vào việc biến đổi thân phận của con người, bằng việc hợp tác vào việc chiến thằng của Thiên Chúa trên Satan nhờ sứ vụ từ mẫu của bà.

4.       Theo ý nghĩa của Tân Ước và truyền thống của Giáo Hội, cúng ta biết rằng người nữ mới được Tin Mừng tiên khởi này loan báo là Mẹ Maria, và nơi “giòng dõi” của Mẹ, chúng ta thấy Con Mẹ là Chúa Giêsu, Đấng đã chiến thắng quyền lực của Satan nơi mầu nhiệm vượt qua.

Chúng ta cũng nhận thấy rằng nơi Mẹ Maria mối thù do Thiên Chúa gây ra giữa con rắn và người nữ được nên trọn qua hai cách thức. Là đồng minh của Thiên Chúa và là thù địch của Satan, Mẹ hoàn toàn được thoát khỏi việc thống trị của Satan bằng đặc ân Hoài Thai Vô Nhiễm Tội, khi Mẹ được hình thành bởi Thánh Linh trong ân sủng và được bảo trì khỏi hết mọi tù vết của tội lỗi. Ngoài ra, liên kết với việc cứu độ của Con, Mẹ Maria hoàn toàn tham dự vào cuộc chiến chống lại thần dữ.

Bởi vậy, các tước hiệu “Hoài Thai Vô Nhiễm” và “Đồng Công với Chúa Cứu Thế”, được Giáo Hội tin tưởng qui cho Mẹ Maria, để công bố vẻ đẹp thiêng liêng và việc tham dự sâu xa của Mẹ vào công cuộc Cứu Chuộc tuyệt vời, cho thấy tình trạng đối kháng kéo dài giữa con rắn và Tân Evà này.

5.     Các nhà dẫn giải Thánh Kinh và các thần học gia cho rằng ánh sáng của Tân Evà là Mẹ Maria chiếu tỏa từ những trang này của Sách Khởi Nguyên toàn thể công cuộc cứu độ. Nơi đoạn văn ấy, họ thấy được mối liên kết giữa Mẹ Maria và Giáo Hội. Ở đây chúng ta hân hoan nhận thấy rằng chữ “nữ nhân”, được sử dụng theo hình thức giống loại ở đoạn Khởi Nguyên này, là những gì đặc biệt thôi thúc thành phần nữ giới liên kết với Trinh Nữ Nazarét cùng với công việc của Người trong công việc cứu độ, vì họ được kêu gọi tham phần vào cuộïc chiến chống lại thần dữ.

Thành phần nữa giới, như Evà, có thể chào thua trước cám dỗ của Satan, nhờ liên kết với Mẹ Maria, lãnh nhận được một sức mạnh siêu việt để chiến đấu kẻ thù, trở thành những liên minh tiên khởi của Thiên Chúa trên con đường cứu độ.

Việc liên minh mầu nhiệm của Thiên Chúa với người nữ cũng có thể được thấy ở những cách thức khác nhau trong thời đại của chúng ta: nơi việc nguyện cầu riêng tư và sùng kính phụng vụ chuyên cần của nữ giới, nơi việc dạy giáo lý của họ và chứng từ bác ái của họ, nơi nhiều ơn gọi nữ giới sống đời tận hiến tu trì, nơi việc giáo dục đạo nghĩa trong gia đình v.v. Tất cả những dấu hiệu này là một hoàn trọn rất cụ thể của lời tiên đoán của Tin Mừng tiên khởi. Thật vậy, bằng việc gợi lên một thứ nới rộng cữ “nữ giới” ở bên trong và bên ngoài các giới hạn hữu hình của Giáo Hội, Tin Mừng tiên khởi này cho thấy rằng ơn gọi đặc thù của Mẹ Maria là những gì bất khả phân ly với ơn gọi của nhân loại, và đặc biệt là với ơn gọi của hết mọi người nữ, thành phần đã được vai trò của Mẹ Maria làm sáng tỏ, vị được công bố là liên minh tiên  khởi của Thiên Chúa chống lại Satan và sự dữ.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL,

Chuyển dịch từ L'Osservatore Romano Weekly Edition in English 31/1/1996, trang 11