Tôi viết bài này như một lời tâm
t́nh với tất cả trí thức trẻ Việt
Nam và hải ngoại. Mục đích duy nhất
bài viết là mong muốn trí thức Việt
Nam hăy làm điều ǵ đó để cứu lấy
Việt Nam, cứu lấy chính ḿnh. Tôi là
một người Việt trẻ sinh trong thời
b́nh, với kiến thức hạn hẹp nên tôi
rất mong được sự góp ư của tất cả
các bậc tiền bối. Tôi xin nhấn mạnh
một điều: Bài viết của tôi chỉ là
một lời chia sẻ gửi đến trí thức
mang ḍng máu Việt Nam.
Việt Nam hiện nay có nhiều điều kiện
để trở thành nước có nền kinh tế
phát triển: nguồn lao động trẻ,
thuận tiện giao thông, có nhiều loại
tài nguyên. Tuy vậy, nước ta vẫn
trong cái ṿng luẩn quẩn của nghèo
nàn, lạc hậu. Nguyên nhân chính là
do đất nước chúng ta không tôn trọng
tri thức.
Một xă hội bảo thủ, coi thường sư
tiến bộ của khoa học dương nhiên sẽ
tụt hậu. Và Việt Nam đă tụt hậu. Nếu
chỉ so sánh trong Đông Nam Á chúng
ta cần tới 18 năm để đuổi kịp
Indonesia, 34 năm với Thái Lan và
197 năm với Singapore. Hậu quả của
một chính phủ xem thường trí thức.
Ngay trong định hướng của đảng:
“Giai cấp công nhân là giai cấp lănh
đạo” đă sai lầm trầm trọng, phản
khoa học.
Vấn đề đầu tư vào giáo dục luôn
quyết định hưng, suy của một quốc
gia. Nền giáo dục của Việt Nam và cả
xă hội Việt Nam làm nhân tài không
có đất dụng vơ. Với bằng cấp tràn
lan, người Việt có khi ảo tưởng về
ḿnh. Mỗi năm chúng ta có rất nhiều
kỹ sư, cử nhân, tiến sĩ, giáo sư mới
nhưng nền kinh tế của chúng ta èo
uột, đất nước chúng ta lạc hậu. Hoàn
toàn thiếu một sản phẩm Việt sánh
ngang tầm các quốc gia khác trên thế
giới. Nhắc đến Samsung, Hyundai,
người ta nghĩ đến Hàn Quốc, nhắc tới
Sony nhớ tới Nhật… Thực tế này cho
thấy chất xám Việt đang bi lăng phí.
Có thể nói Việt Nam đă tụt hậu,
người lănh đạo đất nước không phải
là tinh hoa của dân tộc, học thứckém
xa nhiều người trong xă hội. Bằng
cấp Việt Nam không có giá trị quốc
tế. Theo tôi, đă đến lúc trí thức
Việt Nam nh́n thẳng vào chính ḿnh,
nh́n nhận thực tế và thực hiện vai
tṛ của ḿnh để cứu chính ḿnh và
cứu xă hội. Thực tế cần phải chấp
nhận: nước ta là nước nghèo nàn, lac
hậu. Và nếu chúng ta không khắc phục
được sự yếu kém của đất nước nạn
nhân cũng chính là chúng ta.
Bất cứ xă hội nào, trí thức và tinh
thần dân tộc luôn dẫn đầu để đưa đất
nước đi lên. Nước Mỹ phồn vinh với
giấc mơ Mỹ, Người Hàn Quốc chấp nhận
“ăn mày chất xám” ở phương tây, tinh
thần Samurai của Nhật… Các dân tộc
khác đă làm rạng danh dân tộc họ.
Việt Nam kém phát triển chứng tỏ trí
thức Việt chưa phát huy được vai tṛ
của ḿnh. Trí thức Việt đang bị gông
cùm, bị cuốn vào ṿng xoáy của xă
hội lưu manh và mất đi trí thức, ư
chí.
Là một người sinh sau 75, tôi chỉ
nêu ra cái ṿng xoáy mà người trí
thức trẻ phải chịu. Sau năm 75, thế
hệ 8x là lực lượng trí thức đông đảo
nhất. Rất tiếc, không ít phải thỏa
hiệp với cái lưu manh trong xă hội
“hành hạ nhau mà sống”. Xă hội mà
trí thức vừa là nạn nhân vừa là thủ
phạm. Tôi đưa ra vài ví dụ cho thấy
cái ṿng luẩn quẩn mà chí thức phải
chịu:
VD: Một bác sĩ với mức lương chết
đói, anh ta t́m cách làm khó bệnh
nhân để nhận “lót tay”. Nhưng khi
anh ta sử dụng các dịch vụ khác, anh
ta lại bị làm khó lại.
Vụ sập cầu Cần Thơ, những kỹ sư làm
việc trên công tŕnh đó đă làm hại
hoặc tiếp tay cho người khác làm hại
rất nhiều người. Sẽ ra sao nếu như
những kỹ sư này đứng dưới công tŕnh
của chính họ.
Mỗi người trong xă hội tự hại ḿnh
và hại người khác. Có thể nói trí
thức Việt Nam cũng như bao người
Việt khác là nạn nhân của nhau, nạn
nhân của định hướng xă hội, nạn nhân
của sự lănh đạo tồi tệ. Một nền giáo
dục tồi tệ.
Khi một người nước ngoài nói: “Giáo
dục Việt Nam tồi tệ”, chúng ta phải
công nhận họ đúng. Nền giáo dục của
chúng ta mang tính chất bịt miệng,
giáo điều. Học sinh phổ thông học
khổ hơn đi cày. Học, học như điên,
như bị ma đuổi. Học sinh cố gắng vào
trường A, trường B mà đôi khi không
biết học ngành đó làm ǵ, ngành đó
ra sao, ḿnh có thích ngành đó hay
không. Học sinh bị nhồi vào đầu
những kiến thức mang tính giáo điều.
Ngay cả văn chương, nhạc họa cũng
sặc mùi đảng, đảng, đảng..... Họ
không được cung cấp kiến thức xă hội
để có thể định hướng cuộc đời.
Phương tiện truyền thông đưa những
thông tin láo khoét. Cứ coi điểm
chuẩn của các trường đại học sẽ thấy
nực cười. Có ngành năm trước cao
ngất, năm sau xấp xỉ xuống sàn. Học
sinh chạy theo ngành nghề đan g nổi.
Những năm gần đây, kinh tế lên ngôi,
sự bùng nổ của ngân hàng, chứng
khoán làm mức lương ngành này cao
ngất và đương nhiên điểm chuẩn tăng
theo. Bên cạnh đó, nhiều ngành kỹ
thuật lại không phát triển, lương kỹ
sư bèo bọt. Có thể nói giáo dục
không định hướng, nền giáo dục ăn
theo. Nh́n nhận lại nền giáo dục,
chúng ta thấy hầu như các trường đào
tạo theo kiểu đem con bỏ chợ, lăng
phí thời gian và tiền bạc của sinh
viên. Việt Nam có rất nhiều trường
thuộc bộ nhưng ngành chính th́ mờ
nhạt so với các ngành khác.
Các trường này chỉ biết cấp bằng c̣n
sinh viên ra trường sẽ như thế nào
họ không quan tâm. Sinh viên bị buộc
đóng tiền và lăng phí rất nhiều thời
gian cho các môn vô bổ hoặc vô lí.
Triết học Mác- Lê tốn khá nhiều thời
gian, kinh tế chính trị, học xong bỏ
xó, lịch sử đảng tách thành 1 môn
riêng biệt. Có những trường đào tạo
Anh Văn cho sinh viên với giáo tŕnh
cơ bản mà học sinh phổ thông đă học
qua. Nếu tính số tiền đầu tư cho một
sinh viên đại học ta thấy sự lăng
phí rất lớn, cái bằng không có giá
trị thực thụ. Bốn năm học tiêu tốn
cả trăm triệu và sau ra trường phải
đi “đào tạo lại”.
Điều chắc chắn là nếu giáo dục không
được đầu tư đúng sẽ rất lăng phí
thời gian, tiền bạc và chất xám.Thực
tế là kỹ sư Việt Nam có rất nhiều
người làm bảo tŕ nhưng nếu máy hư,
kỹ sư chỉ được phép gỡ, chờ kỹ sư
nước ngoài. Có người đă nói : Kỹ sư
Việt Nam thầy không ra thầy, thợ
không ra thợ.
Cả xă hội đang đuổi theo một thứ rất
hư ảo: Bằng cấp. Một thứ mà ngay tại
Việt Nam cũng chưa được tôn trọng.
Nếu những năm trước đây, tiến sĩ,
giáo sư hiếm th́ nay tràn lan. Có vẻ
như bậc đại học bây giờ chỉ là phổ
cập. Cả xă hội đua bằng cấp trong
khi giá trị của cái bằng lại ngày
càng giảm. Tư tưởng học lấy bằng rất
đáng lo ngại.
Với hệ thống giáo dục tệ hại, người
Việt không phát huy được năng lực,
không sánh tầm được với đồng nghiệp
thế giới. Trí thức Việt sống trong
môi trường thiếu lành mạnh, khoa
học.
Đảng cộng sản Việt Nam và hệ thống
truyền thông nô dịch đă lừa bịp toàn
dân. Họ làm cho người dân tưởng đất
nước đang đi lên một cách mạnh mẽ
bằng cách đưa ra những con số mị dân
trên phương tiện truyền thông.
Nhưng nếu chúng ta thử đặt bên cạnh
những con số khác th́ sẽ ra một kết
quả cười ra nước mắt. Ví dụ: tăng
trưởng 7% bên cạnh lạm phát 11%. Nhà
nước ra rả nói đă thoát nghèo nhưng
trên VTV1 ngày 21-1-2011, khi nói về
một gia đ́nh “cận nghèo”, thu nhập
300 ngàn/ người/tháng. Mức cận nghèo
là 0.5 USD/người/ngày. Nhiều người
v́ không để ư đă tin tưởng vào thông
tin họ nghe thấy và ảo tưởng về Việt
Nam.
Điều đáng tiếc là vẫn c̣n nhiều trí
thức trẻ đang tiếp tay cho sự dối
trá. Về mục đích, họ cũng v́ mưu
sinh. Họ chấp nhận mua việc làm ở
các cơ quan, doanh nghiệp nhà nước
với cái giá không nhỏ và tin tưởng
rằng họ sẽ ổn định. Họ bước vào ṿng
xoáy, đầu hàng nghịch lí. Nhưng nếu
xét kỹ họ cũng không khá hơn được.
Ai hiểu về cơ quan, doanh nghiệp nhà
nước đều phải công nhận rằng càng
ngày xin chỗ làm càng khó, giá càng
cao. Trong khi hoạt động của doanh
nghiệp nhà nước yếu kém c̣n nguồn
nhân lực tăng nhanh (do con cháu,
quen biết trong ngành) th́ việc hiếm
là đương nhiên. Với 40% tổng vốn của
nền kinh tế quốc doanh chỉ tạo ra 26
% GDP. Vinashin là bài học nhăn
tiền.
Nh́n sâu vào hoạt động của các tập
đoàn nhà nước, chúng ta có thể thấy
các tập đoàn này đang t́m mọi cách
để giành giựt lợi nhuận của nhau.
Việc các tập đoàn kinh doanh đa
ngành không nói lên sự phát triển:
Dầu khí, EVN, nhảy vào viễn thông.
Viettel, VNPT cũng giành giựt nhau
từng ngày. Các tập đoàn đang bế tắc,
t́m cách kiếm tiền bằng cách đầu tư
vào ngành đang ăn khách. Hiện
tại,Vinashin đang gây ảnh hưởng lớn
đến sự tồn vong của các tập đoàn
khác. Trái phiếu chính phủ xuống
hạng rác, các tập đoàn khó khăn với
ngân hàng nước ngoài. Nếu như các
tập đoàn này phá sản như Vinashin ,
những trí thức đă mua việc vào cảnh
tiền mất tật mang. Họ cũng khó thích
ứng với công việc ngoài quốc doanh.
Nhiều trí thức chọn con đường du
học. Họ đi và phải t́m cách ở lại
nước ngoài v́ so với mức đầu tư của
họ, mức lương trong nước không thích
ứng được. Họ vào cảnh tha phương cầu
thực.
Vài trí thức bước vào con đường của
doanh nhân và không ít đă bị gẫy
nặng trước một cách thức làm ăn lưu
manh. Trí thức Việt bị bít đường
sống.
Với hiện trạng, tôi nghĩ đến tư
tưởng của Lỗ Tấn: Chữa bệnh thể xác
không quan trọng bằng chữa bệnh tinh
thần. Đă đến lúc người trí thức Việt
phải tự giải cứu ḿnh để trở thành
trí thức thực thụ, để nhận đồng
lương một cách công khai, xứng đáng
và không phải áy náy với bất cứ ai.
Trong lịch sử, các cuộc cách mạng
thường được một lực lượng trí thức
dẫn đầu. Trong dân tộc cũng có những
người đă từng đưa thanh niên đi du
học để giải phóng đất nước.
Tôi nghĩ trí thức Việt nên nh́n nhận
xă hội và hành động thiết thực bằng
cách đưa tin tức chân thực đến với
mọi người. Truyền thông luôn đóng
vai tṛ quan trọng để thay đổi xă
hội. Chúng ta hăy tự đào tạo ḿnh,
hăy viết suy nghĩ của ḿnh, hăy phân
tích bẻ gẫy luận điệu dối trá của
đảng. Gửi những thông tin, bài viết
có giá trị về t́nh h́nh đất nước cho
bất cứ ai qua email hay bất cứ
phương tiện nào có thể. Tôi mong
muốn những trí thức ở hải ngoai hăy
giúp đỡ trí thức trong nước bằng
những tài liệu, giáo tŕnh của các
đại học tân tiến trên thế giới qua
internet để người muốn học có cơ hội
tiếp cận. Chúng ta sẽ có một lực
lượng mạnh nếu đoàn kết. Đảng cộng
sản xử dụng chiêu chia rẽ, đưa vào
chúng ta những ranh giới: hải ngoai-
trong nước, khen người này chê người
kia nhằm ngăn cản sự đoàn kết. Chúng
ta hăy sát cánh bên nhau để trí thức
tiền bối chỉ dạy trí thức trẻ, một
khối đại đoàn kết Việt Nam. Tôi góp
ư vài điều mà bất cứ ai cũng có thể
làm:
- Tích cực tự học hỏi và chia sẻ tài
liệu cho người khác, xích lại gần
nhau qua email (chúng ta không cần
biết nhau, chỉ cần là người Việt )
- Viết báo, phân tích báo chí nô
dịch để vạch mặt kẻ nói dối.
- Tham gia tuyên truyền (Gửi email
cho bất cứ ai)
Hăy cùng tôi tích cực dọn đường cho
sự thay đổi của Việt Nam. V́ chính
chúng ta, v́ Việt Nam, để không c̣n
nỗi nhục nhược tiểu, để không có
cảnh phụ nữ Việt phải đi lấy chồng
ngoại, trẻ em Việt bị mua bán, bị
đẩy vào các nhà chứa, để trí thức
Việt không c̣n phải tha phương cầu
thực, nông dân, công nhân không phải
vất vả và c̣ng lưng trả nợ cho kẻ
cầm quyền. Chúng ta hăy hành động.
Tự cứu ḿnh và cứu những người khác
nữa. V́ tương lai, xin tất cả hăy
t́m cách liên kết với nhau trong
t́nh dân tộc.
Nguyễn Nguyễn