NHÂN QỦA (CN 34 A)
 
Lm. Giuse Trần Việt Hùng
 
Chiên th́ Người cho đứng bên phải, c̣n dê ở bên trái Mt 25,33).
 
"Nhân" là nguyên nhân, "Quả" là kết quả.Nhân là cái mầm. Quả là cái hạt do mầm ấy phát sinh. Trong nhân có qủa và trong qủa có nhân. Chính trong Nhân hiện tại có hàm chứa cái Qủa tương lai. Nhân thếnào th́ Qủa thế ấy. Thưởng phạt ngày sau đều tùy thuộc vào những hành động tốt hoặc xấu của chúng ta thực hiện ngày hôm nay. Nói chung, ai trong chúng ta cũng muốn được hưởng hạnh phúc cả đời này lẫn đời sau. Chúng ta biết con đường lên thiên đàng là thiên đàng mà. Nếu chúng ta muốn được hưởng an lạc ngày sau, chúng ta phải sống vui tươi và an b́nh ngày nay. Biết rằng cuộc đời ai cũng có những sự chen lẫn giữa vui sướng và khổ sầu. Sự khổ đau trong cuộc sống không phải luôn luôn là sự tiêu cực. V́ sự đau khổ cần thiết như là những thửthách để giúp ta tinh luyện cho cuộc đời sáng thêm. Ví như lửa thử vàng, gian nan thử đức vậy.
 
Kết thúc Năm Phụng Vụ, Giáo Hội mừng Đại Lễ Chúa Kitô Vua, Vua Các Vua, Chúa Các Chúa. Chúa Giêsu là trung gian giao ḥa giữa trời vớiđất. Ngài đă nhập thể để rao truyền tin mừng cứu độ. Chính Ngài là trung tâm và là cốt lơi của tất cả mọi sự hiện hữu. Ngài mở lối dẫn chúng ta vào hưởng niềm vui hạnh phúc Nước Trời. Con đường Chúa đi là con đường yêu thương trong khổgiá. Muốn lănh nhận ơn cứu độ, chúng ta phải dơi theo lối bước của Ngài. Hai giới răn nồng cốt tóm kết tất cả lề luật là yêu mến Thiên Chúa hết ḷng và yêu thương anh chị em như chính ḿnh. Đức yêu thương được thể hiện qua sự giúp đỡ,chia sẻ, thăm viếng và sống t́nh bác ái với nhau. Con đường đức ái là con đường tuyệt hảo dẫn vào quê trời.
 
Chúa Giêsu dẫn bước chúng ta vào cuộc sống thật ngày sau qua dụ ngôn phân định Chiên và Dê. Chiên và dê chỉ là h́nh ảnh tượng trưng gởi theo một sứ điệp nói về sống bác ái vị tha. Chiên dê, phải trái, bên này bên kia hay thiên đàng hỏa ngục là ranh giới để phân biệt tốt xấu, lành dữ và thưởng phạt. Phúc thay những ai được xếp vào hàng bên phải: Hăy đến, hỡi những kẻ Cha Ta chúc phúc, hăy lănh lấy phần gia nghiệp là Nước Trời đă chuẩn bị cho các ngươi từ khi tạo dựng vũ trụ (Mt 25, 34). Không phải tự nhiên hùa theo đám đông mà được ơn cứu độ. Mỗi người phải phấn đấu từng ngày để nên trọn lành. Chúng ta có thể quan sát h́nh ảnh một thửa ruộng trong đó có lúa và cỏ dại. Khi chủruộng vun xới chăm sóc cả hai lúa và cỏ đều được hưởng phân bón và tưới gộiđồng đều. Lúa và cỏ cùng chung hưởng nắng ban mai, sương sớm và mưa nguồn. Phát triển tốt nhưng kết qủa th́ khác nhau, lúa trổ sinh bông hạt và được thu hoặch cho vào kho lẫm. C̣n cỏ dại bị người ta chà đạp và thu gọn đem thiêu đốt.
 
Theo giáo lư Nhà Phật, nhân là năng lực phát động, Quả là sựh́nh thành của năng lực phát động ấy. Nhân và quả là hai trạng thái tiếp nối nhau mà có. Nếu không có Nhân th́ không có Quả và nếu không có Quả th́ không có Nhân. Cũng chính trong cái Quả hiện tại, đă có h́nh bóng của Nhân quá khứ. V́ thế, mỗi vật đều có thể gọi là nhân hay quả: Đối với quá khứ, th́ nó là quả,nhưng đối với tương lai th́ nó là nhân. Nhân và qủa tiếp nối nhau và đắp đổi nhau như những ṿng trong sợi dây chuyền. Nhân qủa đi đôi và ảnh hưởng tới nhau như gieo gió th́ gặt băo. Việc lành hay việc dữ đều có quả báo, chỉ khác nhau đến sớm hay muộn mà thôi. Đôi khi chúng ta tự hỏi rằng tại sao những người làm ác mà họ vẫn sống phây phây lại giầu có sung sướng, trong khi những người hiền lành, đạo đức lại rơi vào cảnh túng quẫn và khổ đau. Câu trả lời là đời sống tạm này chưa kết thúc, chúng ta chưa thể kết luận thế nào là hạnh phúc thật.
 
Một Nhân không thể sinh ra Qủa, mà phải nhờ vào môi trường vạn vật chung quanh. Sự vật trong vũ trụ nầy đều là sự tổ hợp của nhiều nhân duyên. Cho nên không có một Nhân nào có thể tự tác thành kết quả được, nếu không có sự giúp đỡ của nhiều Nhân khác. Sự liên đới trùng trùng điệp điệp giữa muôn loài làm thành bước tiến của thiên nhiên vạn vật. Không có thụ tạo nàođứng riêng biệt một ḿnh trong vũ trụ. Nói rằng hạt lúa sanh ra cây lúa, là nói một cách giản dị cho dễ hiểu, chứ thật ra hạt lúa không thể sanh ra ǵ được cả,nếu để một ḿnh nó giữa khoảng trống không, thiếu không khí, ánh sáng, đất nước và nhân công. Có biết bao nhiêu yêu tố để h́nh thành một chuỗi Nhân Quả. Trong bất cứ một loài thụ tạo nào cũng có mỗi liên hệ chằng chịt với thế giới hiện hữu chung quanh.
 
Về phương diện tinh thần, những tư tưởng và hành vi trong quá khứ, tạo cho ta những tính t́nh tốt hay xấu trong hiện tại. Tư tưởng và hành động quá khứ là Nhân, tính t́nh và nếp sống trong hiện tại là Quả. Tính t́nh và nếp sống hiện tại là Nhân, để tiếp tục tạo ra hành động trong tương lai là Quả. Nhân Qủa tiếp nối không ngừng qua những hành vi chúng ta thực hiện hằng ngày. Chúng ta có thể thay đổi và sửa sai những lầm lỡ trong qúa khứ để tạo thành Nhân tốt. Không bao giờ trễ, nếu chúng ta biết bắt đầu lại. Mỗi ngày chúng ta có thể tạo nhân tốt, hậu qủa sẽ tốt. Sống trong xă hội, con người phải tương trợ và có ảnh hưởng lẫn nhau. Tục ngữ nói: Gần mực th́ đen, gần đèn thị rạng. Một người làm phúc, muôn người đều được hưởng nhờ. Một cây trổhoa, cả vườn cây thơm hương.
 
Sống bác ái vị tha là một bổn phận cao quư của con người. Chúng ta thường gặp thấy các Tăng Ni Phật Giáo đi khất thực. Các Tỳ-kheo đi một ḿnh hay từng nhóm, không đứng trước cửa chợ mà đi theo thứ tự, từ nhà này sang nhà khác, không phân biệt, mắt nh́n xuống và yên lặng đứng đợi trước mỗi cửa nhà đểxem thức ăn có được đặt vào b́nh bát không. Khất thực là xin vật thực của người đời để nuôi thân mà cũng c̣n có bổn phận nhắc nhở chúng sinh làm việc phúc đức. Trong Đạo Công Giáo, Kinh Bổn có dạy thương người có mười bốn mối, thương xác bảy mối: Cho kẻ đói ăn. Cho kẻ khát uống. Cho kẻ rách rưới ăn mặc. Viếng kẻliệt cùng kẻ tù rạc. Cho khách đỗ nhà. Chuộc kẻ làm tôi. Chôn xác kẻ chết. Thương linh hồn bảy mối: Lấy lời lành mà khuyên người. Mở dạy kẻ mê muội. Yên ủi kẻâu lo. Răn bảo kẻ có tội. Tha kẻ dể ta. Nhịn kẻ mất ḷng ta. Cầu cho kẻ sống và kẻ chết. Đây là những mối phúc quan trọng giúp đỡ tha nhân về vật chất và tinh thần. Thật ngạc nhiên khi chúng ta nghe Chúa Giêsu dùng dụ ngôn nói vềngày phán xét. Ngài phán xét về thực hành đức yêu thương hơn là về những sa ngă phạm tội khác. Được thưởng hay bị phạt đều tùy thuộc vào việc thực hành mười bốn mối này.
 
Con người không thể nên tốt một ḿnh, nhưng phải tương trợlẫn nhau mà sống. Người ta thường nói: Thiên thời, địa lợi và nhân ḥa.Ba yếu tố kết thành sự thành công. Chúng ta cần có tha nhân để cùng chia sẻnâng đỡ, cần có cuộc sống xă hội để cộng tác xây dựng và cần có người đồng hànhđể chung vai sát cánh gánh vác công việc. Ngày phán xét sau cùng, thẩm phán sựsống sẽ hỏi chúng ta về sự liên đới Nhân Qủa giữa người với người. Với những người tạo Nhân tốt qua việc bác ái, sẽ được nghe những lời an ủi: V́ xưa Tađói, các ngươi cho ăn; Ta khát, các ngươi đă cho uống; Ta là khách lạ, các ngươi đă tiếp rước (Mt 25, 35).
 
Bất cứ vị thánh nào cũng có trái tim yêu thương rộng mở. Các Ngài biết chia sẻ và dâng hiến. Hiến dâng cuộc đời cho Chúa và phục vụ tha nhân. Không có sự liên đới với tha nhân, chúng ta khó có thể nên trọn lành. Tha nhân tốt hoặc xấu vẫn có thể sẽ giúp chúng ta nên tốt lành. Chúng ta có thể t́m tựa nương đức ái nơi những người khốn cùng, nghèo đói, cô đơn, bệnh hoạn, tùđầy và thất vọng. Họ chính là h́nh ảnh của Đấng đă dám thí mạng v́ yêu. Giúp đỡnhững kẻ bé mọn và cùng khốn nhất là chúng ta đang làm cho chính Chúa, Chúa Giêsu đă phán: Ta ḿnh trần, các ngươi đă cho mặc; Ta đau yếu các ngươi đă viếng thăm; Ta bị tù đày, các ngươi đă đến với Ta' (Mt 25, 36).
 
Thật đáng phải run rẩy và sợ hăi khi chúng ta phải đối diện với sự phán xét sau cùng. Thiên Chúa nhân từ nhưng công bằng vô cùng. Giờ phán xét sẽ không có một ai khác chống lưng cho chúng ta. Chúng ta cũng không c̣nđiểm tựa nào khác để biện hộ. Sự thật phơi bầy trước tôn nhan chói ḷa của Tạo Hóa. Chúng ta gieo Nhân nào th́ sẽ được gặt Qủa đó. Trong cuộc lữ hành trần thế, biết bao lần chúng ta ngoảnh mặt làm ngơ trước nỗi đau khổ, đói khát và cùng quẫn của anh chị em, giờ đây chúng ta phải đối diện: Rồi Người cũng sẽnói với những kẻ bên trái rằng: 'Hỡi phường bị chúc dữ, hăy lui khỏi mặt Ta mà vào lửa muôn đời đă đốt sẵn cho ma quỷ và kẻ theo chúng (Mt 25,41).
 
Ngày phán xét, Chúa sẽ không chất vấn chúng ta về bao nhiêu việc vĩ đại đă thực hiện. Chúa Giêsu nhắc nhở các môn đệ: Tuy nhiên, anh em chớ mừng v́ quỷ thần phải khuất phục anh em, nhưng hăy mừng v́ tên anh em đăđược ghi trên trời (Lc 10,20). Thiên Chúa không đếm bao nhiêu giờ chúng tađă đọc kinh, cầu nguyện, lần hạt, tụ họp sinh hoạt… Chúa sẽ nh́n xem trái tim của chúng ta đă mở rộng yêu thương đến mức nào. Chúng ta đă chia sẻ ǵ cho những kẻ bé mọn nhất của Chúa. Thiên Chúa tạo dựng chúng ta qua ư muốn của Chúa, nhưng để cứu chuộc chúng ta, Chúa lại dành quyền cho chúng ta lựa chọn. Hạnh phúc thay những ai được Chúa cho đứng về phía bên phải: C̣n các người lành th́ được vào cơi sống ngàn thu" (Mt 25,46).
 
Lạy Chúa, đă rất nhiều lần chúng con đă thưa rằng: Lạy Chúa có bao giờ chúng con đă thấy Chúa đói khát, khách lạ hay ḿnh trần, yếuđau hay ở tù, mà chúng con chẳng giúp đỡ Chúa đâu? (Mt 25,44). Chúa trả lời: Ta bảo các ngươi: những ǵ các ngươi đă làm cho một trong các anh em bé mọn nhất của Ta đây là các ngươi đă làm cho chính Ta'. (Mt 25,40). Xin Chúa khơi dậy ḷng yêu thương bác ái nơi tâm hồn, để chúng con biết cùng chia sẻ. Chúng con cảm tạ danh Chúa muôn ngàn đời. Amen.
 
Lm. Giuse Trần Việt Hùng
 
Bronx, New York