Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI – tiếp tục loạt bài giáo lý về Cầu Nguyện Thứ Tư 27/6/2012 – bài thứ 35 về Lời cầu nguyện trong Thư gửi Giáo Đoàn Philiphê đoạn 2 của Thánh Phaolô

 

Anh chị em thân mến,

 

Việc cầu nguyện của chúng ta, như chúng ta đã thấy ở những ngày Thứ Tư trước đây, được làm nên bởi những giây phút thinh lặng và bởi ngôn từ, bởi ca hát và cử chỉ bao gồm toàn thể con người: từ miệng lưỡi đến trí khôn, từ con tim đến toàn thân mình. Đó là đặc tính chúng ta thấy nơi việc cầu nguyện của dân do Thái, nhất là nơi các bài Thánh Vịnh. Hôm nay, tôi muốn nói về một trong những bài ca và những bài thánh ca cổ nhất của truyền thống Kitô giáo, được Thánh Phaolô nêu lên trước chúng ta nơi cái, ở một nghĩa nào đó, là di chúc thiêng liêng của ngài: Thư gửi Kitô hữu Philippi. Thật vậy, đó là một bức thư được Vị Tông Đồ này đọc viết trong khi đang ở trong tù, có lẽ ở Rôma. Ngài cảm thấy cái chết gần kề, vì ngài nói rằng sự sống của ngài sẽ được cống hiến như một hy tế (cf. Philippians 2:17).

 

Bất chấp tình trạng rất nguy hiểm này cho vấn đề an toàn về thể lý của mình, trải suốt bức thư ấy, Thánh Phaolô bày tỏ niềm vui được làm môn đệ của Chúa Kitô, được có thể đến gặp gỡ Người, thậm chí tới độ ngài coi chết chóc không phải như là một cái gì mất mát mà là chiếm đạt. Trong đoạn cuối cùng của bức thư này, có một lời mời gọi mãnh liệt đến với niềm vui, một đặc tính căn bản của việc làm Kitô hữu và của việc cầu nguyện của chúng ta. Thánh Phaolô viết: “Hãy luôn mãi vui lên trong Chúa; một lần nữa, tôi muốn nói rằng Hãy vui lên” (4:4). Thế nhưng làm thế nào con người ta có thể vui lên trước một cái án tử đã gần kề?  Từ đâu, đúng hơn, từ ai Thánh Phaolô đã lấy được tình trạng thanh thản này, lấy được sức mạnh và lòng can đảm để giáp mặt với tử đạo và với việc đổ máu mình ra như thế?

 

Chúng ta tìm thấy câu trả lời ở ngay tâm điểm của Thư gửi Kitô hữu Phillipi, nơi những gì được truyền thống Kitô giáo gọi là carmen Christo, bài thánh ca cho Chúa Kitô, hay thông dụng hơn, “bài thánh ca Kitô học”; một bài thánh ca trong đó tất cả đều tập trung vào “những cảm thức” của Chúa Kitô; tức là, cách thức Người suy nghĩ và vào thái độ cụ thể và trải qua của Người. Lời cầu nguyện này được mở đầu bằng lời kêu gọi: “Anh em hãy có lấy tâm trí này nơi anh em, một tâm trí đã có ở nơi Chúa Giêsu Kitô” (2:5). Những cảm thức này được trình bày ở những câu sau đó là: yêu thương, quảng đại, tuân phục Thiên Chúa, hiến bản thân mình. Đây không phải chỉ là và thuần túy là vấn đề theo gương của Chúa Giêsu như là một cái gì đó về luân lý, mà còn bao gồm toàn thể cuộc sống của con người theo đường lối suy tư và tác hành của Người nữa. Việc cầu nguyện cần phải dẫn đến một kiến thức và mối hiệp nhất yêu thương sâu xa hơn với Chúa, để nghĩ tưởng, tác hành và yêu thương như Người, trong Người và cho Người. Việc thực hành này, việc học biết tâm trí của Chúa Kitô, đó là cách sống đời Kitô hữu vậy.

 

Giờ đây tôi muốn vắn tắt đề cập tới một số yếu tố của bài thánh ca cô đọng này, một bài thánh ca tóm gọn tất cả cuộc hành trình thần linh và nhân loại của Con Thiên Chúa và bao gồm toàn thể lịch sử nhân loại: từ thân phận Thiên Chúa đến việc Nhập Thể, tới chỗ chết trên thập tự giá và được Cha tôn vinh, cũng bao gồm cả hạnh kiểm của Adong và của con người ngay từ ban đầu. Bài thánh ca về Chúa Kitô này mở đầu bằng việc Người là “en morphe tou Theou”, theo bản Hy Lạp; tức từ chỗ là “hình thể của Thiên Chúa” hay đúng hơn, thân phận của Thiên Chúa. Chúa Giêsu, Thiên Chúa thật và là con người thật, không sống “như là Thiên Chúa” để trổi vượt và áp đặt tính chất tối thượng của mình; Người không coi đó như là một sở hữu, một đặc ân, hay là một kho tàng cần phải canh giữ một cách ganh tị. Thật thế, “Người lột trần bản thân mình ra”, Người hư không chính bản thân mình – mặc lấy, như bản Hy Lạp viết, “morphe doulos”, “thân phận của một kẻ nô lệ”, một thực tại loài người với đầy khổ đau, nghèo nàn và chêá chóc; Người đã đồng hóa bản thân mình với loài người ngoại trừ tội lỗi, nhờ đó tác hành như một người tôi tớ hiến mình phục vụ kẻ khác. Về vấn đề này, giáo phụ Eusebius of Cesarea thuộc thế kỷ thứ 4 đã nói: “Người đã mang lấy trên bản thân mình những khốn khó của các phần tử chịu khổ đau. Người lãnh lấy cho mình những bệnh nạn tật nguyền hèn hạ của chúng ta. Người đã chịu khổ và đã cực nhọc vì chúng ta: như thế mới hợp với tình yêu cao cả của Người đối với nhân loại” (The Evangelical Demonstration, 10,1,22).

 

Thánh Phaolô tiếp tục bằng việc tóm gọn câu truyện “lịch sử” hiện thực hóa việc hạ bệ bản thân mình của Chúa Giêsu đó là “Người đã tự hạ và đã vâng lời cho đến chết” (2:8). Người Con Thiên Chúa này thực sự đã trở nên con người và đã theo con đường hoàn toàn tuân phục cùng trung thành với ý muốn của Cha, cho dù phải tận tuyệt hy sinh sự sống của Người. Còn nữa, như Vị Tông Đồ chi tiết hóa, “cho đến chết, dù chết trên thập tự giá” (2:8). Trên thập tự giá, Chúa Giêsu Kitô đã lên đến tầm mức tột độ của những gì là nhục nhã nhất, vì việc bị đónh đanh là hình phạt giành cho thành phần nô lệ chứ không phải cho những con người tự do: “mors turpissima crucis” (cái chết thập giá nhục nhã nhất) như Cicero viết (cf. In Verrem, V, 64, 165).

 

Nơi Thập Giá của Chúa Kitô, con người đã được cứu chuộc và kinh nghiệm của Adong đã được đảo ngược, ở chỗ, Adong, được dựng nên theo hình ảnh và tương tự như Thiên Chúa, đã tìm cách nên giống như Thiên Chúa theo sức riêng của mình, đặt mình vào vị thế của Thiên Chúa, bởi thế ông đã đánh mất đi phẩm vị chính thực có được. Trái lại, Chúa Giêsu là “thân phận Thiên Chúa”, nhưng lại tự hạ, Người đã dìm mình vào thân phận con người hoàn toàn trung thành với Cha, để cứu Adong nơi chúng ta và để phục hồi cho con người phẩm vị họ đã bị mất đi. Các vị Giáo Phụ đã nhấn mạnh rằng Người đã tuân phục, nhờ đó phục hồi cho bản tính của con người, bằng sự khiêm nhượng và tuân phục của Người, những gì đã bị mất bởi sự bất tuân phục của Adong.

 

Trong việc cầu nguyện, trong mối liên hệ của chúng ta với Thiên Chúa, chúng ta hãy cởi mở trí khôn, tâm can và ý muốn của chúng ta cho tác động của Thánh Linh để được tham dự vào cái động lực này của sự sống. Như Thánh Cyril thành Alexandria khẳng định, vị thánh có lễ kính hôm nay: “Công việc của Thần Linh là tìm cách biến đổi chúng ta bằng ân sủng thành hình ảnh vẹn toàn tình trạng nhục hèn của Người” (Festal Letter 10, 4). Trái lại, lý lẽ của loài người thường tìm kiếm việc thể hiện bản thân mình bằng quyền lực, thống trị, và những phương tiện mãnh liệt. Con người tiếp tục muốn xây dựng tháp Babel bằng quyền lực của mình, để tiến tột đỉnh của Thiên Chúa mà không cần trợ giúp, giống như Thiên Chúa. Việc Nhập Thể và Thập Giá nhắc nhở chúng ta rằng vấn để hoàn toàn hiện thực là ở chỗ tuân hợp ý muốn của con người với ý muốn của Cha, ở chỗ hư không hóa cái tôi để tràn đầy yêu thương, tràn đầy đức ái của Thiên Chúa, nhờ đó có thể yêu thương người khác. Con người không tìm thấy bản thân mình bằng việc khép kín bản thân mình lại, bằng việc tự phụ. Con người tìm thấy bản thân mình chỉ bằng cách ra khỏi bản thân mình; chúng ta chỉ tìm thấy bản thân mình nếu chúng tar a khỏi bản thân chúng ta. Và nếu Adong muốn bắt chước Thiên Chúa, thì điều ấy tự nó không xấu, nhưng ông đã lầm lạc nơi ý nghĩ của mình về Thiên Chúa. Thiên Chúa không phải là Đấng chỉ muốn những gì là cao cả. Thiên Chúa là tình yêu, Đấng ban mình trước hết nơi Ba Ngôi, rồi sau đó nơi việc tạo dựng. Và việc bắt chước Thiên Chúa có nghĩa là ra hỏi bản thân mình; nghĩa là hiến mình trong yêu thương.

 

Ở phần thứ hai của “bài thánh ca Kitô học” này nơi Thư gửi Kitô hữu Phillipi, chủ đề được thay đổi; không còn là Chúa Kitô nữa mà là Thiên Chúa Cha. Thánh Phaolô nhấn mạnh rằng chính vì Người tuân phục ý muốn của Cha mà “Thiên Chúa đã tôn vinh Người và ban cho Người một danh hiệu vượt trên mọi danh hiệu” (Philippians 2:9). Đấng đã tự hạ sâu xa bằng việc mặc lấy thân phận của một kẻ nô lệ được thượng tôn; Người được nâng lên trên hết mọi sự bởi Cha là Đấng ban cho Người danh hiệu “Kyrios”, Chúa, phẩm vị tối thượng và vai trò chúa tể. Thật vậy, trước danh hiệu này, một danh hiệu cũng chính là danh xưng của Thiên Chúa trong Cựu Ước, “hết mọi đầu gối phải quì xuống, trên trời cũng như dưới đất và dưới lòng đất, cùng hết mọi miệng lưỡi tuyên xưng rằng: ‘Giêsu KIitô là Chúa’ cho vinh hiển của Thiên Chúa là Cha” (các câu 10-11). 

 

Chúa Giêsu, Đấng được tôn vinh là Đấng đã hiện diện trong Bữa Tiệc Ly, Đấng cởi áo mình ra, quấn khăn vào mình, cúi xuống rửa chân cho các tông đồ và hỏi các vị rằng: “Các con có hiểu những gì Thày đã làm cho các con hay chăng? Các con gọi Thày là Thày và là Chúa thì thậm phải; vì Thày quả thực là như thế. Vậy nếu Chúa của cáccon và Thày của các con còn rửa chân cho cáccon thì các con cũng phải rửa chân cho nhau” (John 13:12-14). Đó là những gì bao giờ cũng cần phải nhớ trong việc cầu nguyện của chúng ta và trong đời sống của chúng ta: “Việc vươn lên cùng Thiên Chúa thực sự xẩy ra ở chỗ hạ mình xuống phục vụ, hạ mình xuống yêu thương, vì tình yêu là yếu tính của Thiên Chúa, và vì thế là quyền lực thực sự thanh tẩy con người và giúp họ có thể nhận thức Thiên Chúa và thấy được Ngài” (Jesus of Nazareth, New York 2007, p.95).

 

Bài thánh ca ở Thư gửi Kitô hữu Phillipi ở đây cống hiến cho chúng ta hai bài học quan trọng đối với việc cầu nguyện của chúng ta. Bài học thứ nhất đó là nơi việc kêu “Chúa” được ngỏ cùng Chúa Giêsu Kitô, đang ngự bên hữu Cha: Người là Chúa duy nhất của cuộc đời chúng ta, giữa nhiều “kẻ cai trị” là thành phần muốn chỉ dẫn và hướng dẫn họ. Vì lý do này cần phải có một bậc thang cho các thứ giá trị trong đó Thiên Chúa phải ưu tiên hơn hết, nhờ đó, cùng với Thánh Phaolô, chúng ta khẳng định rằng “tôi coi mọi sự như thua lỗ vì cái giá trổi vượt trong việc nhận biết Đức Giêsu Kitô là Chúa của tôi” (Phil 3:8). Việc gặp gỡ Đấng Phục Sinh làm cho ngài hiểu rằng Người là kho tàng duy nhất đáng theo đuổi suốt cả đời người.

 

Bài học thứ hai đó là việc qui phục, việc “quì gối xuống” ở trên trời cũng như dưới đất là những gì nhắc nhở câu diễn tả của Tiên Tri Isaia, khi ông nói đến việc tôn thờ mà hết mọi tạo vật cần phải có đối với Thiên Chúa (cf 45:23). Việc bái gối trước Bí Tích Cực Thánh hay việc quì gối cầu nguyện thực sự diễn tả thái độ tôn thờ này trước Thiên Chúa, cũng với cả thân xác. Bởi thế, tầm quan trọng của việc thực hiện cử chỉ này đừng vì bị bắt buộc theo thói quen hay một cách vội vàng hấp tấp, nhưng bằng một ý thức sâu xa. Khi chúng ta quì trước Chúa chúng ta tuyên xưng đức tin của chúng ta nơi Người, chúng ta nhìn nhận rằng Người là Chúa duy nhất của đời sống chúng ta.

 

Anh chị em thân mến, trong việc cầu nguyện của chúng ta, chúng ta hãy gắn ánh mắt của chúng ta vào Đấng Bị Đóng Đanh; chúng ta hãy tiếp tục việc tôn thờ thường xuyên hơn trước Thánh Thể để cuộc đời của chúng ta được tham dự vào tình yêu của Thiên Chúa, Đấng đã hạ cố một cách khiêm tốn để nâng chúng ta lên cùng Người. Mở đầu bài giáo lý này, chúng ta đã tự hỏi mình là làm thế nào Thánh Phaolô có thể hân hoan trước cuộc tử đạo gần kề của ngài và việc đổ máu của ngài. Điều này chỉ có thể xẩy ra chỉ vì vị Tông Đồ này không bao giờ rời ánh mắt của ngài khỏi Chúa Kitô, cho tới độ nên giống Người ngay cả nơi cái chết, “với niềm hy vọng đạt được sự phục sinh từ kẻ chết” (Phil 3:11). Như Thánh Phanxicô trước Thánh Giá, chúng ta cũng nguyện rằng: “Ôi Thiên Chúa tối Cao và hiển vinh, xin hãy chiếu soi cái tăm tối của tâm hồn con. Xin hãy ban cho con một đức tin xác thật, một đức cậy vững vàng và một đức mến, phán đoán và kiến thức trọn hảo, để con có thể thi hành ý muốn chân thực và thánh hảo của Chúa. Amen” (cf. Prayer before the Crucifix: FF [276]).

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 27/6/2012