Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI – tiếp tục loạt bài giáo lý về Cầu Nguyện Thứ Tư 26/9/2012 – bài thứ 40 về Phụng Vụ Thánh là một Học Đường Cầu Nguyện 

Anh chị em thân mến, 

Trong những tháng gần đây, chúng ta đã thực hiện một cuộc hành trình theo ánh sáng Lời Chúa để học biết nguyện cầu một cách trung thực hơn, bằng việc nhìn vào một số đại nhân vật trong Cựu Ước, vào Thánh Vịnh, vào Các Thư của Thánh Phaolô cũng như vào Sách Khải Huyền, thế nhưng, trên hết là bằng việc nhìn đến cảm nghiệm đặc thù và sâu xa của Chúa Giêsu, nơi mối liên hệ của Người với Cha trên trời. Thực thế, chỉ trong Chúa Kitô con người mới có thể hiệp nhất mình với Thiên Chúa một cách sâu xa và thân tình, của một người con hướng về một người cha yêu thương nó; chỉ ở trong Người chúng ta mới có thể hướng về Thiên Chúa trong tất cả sự thật, mới âu yếm gọi Ngài là “Abba! Cha ơi!” Như Thánh Tông Đồ, cả chúng ta cũng đã lập lại trong những tuần lễ này và hôm nay chúng ta lại thưa cùng Chúa Giêsu rằng: “Lạy Chúa, xin dạy chúng con cầu nguyện” (Lk 11:1).

 

Hơn nữa, để biết sống một cách thiết tha hơn nơi mối liên hệ riêng tư với Thiên Chúa, chúng ta đã biết kêu cầu Thánh Linh, tặng ân đầu tiên của Đấng Phục Sinh ban cho những ai tin tưởng, vì chính Ngài là Đấng “giúp chúng ta nơi nỗi yếu hèn của mình; vì Thánh Phaolô nói chúng ta không biết phải cầu nguyện làm sao mới phải” (Rm 8:26), và chúng ta biết Ngài đúng đắn như thế nào. 

 

Ở đây, sau một chuỗi dài giáo lý về cầu nguyện theo Thánh Kinh, chúng ta tự hởi rằng: làm sao tôi có thể để cho mình được Thánh Linh uốn nắn, nhờ đó, tôi có thể tham phần vào bầu khí của Thiên Chúa, nguyện cầu cùng Thiên Chúa? Đâu là học đường này, trong đó, Ngài dạy cho tôi cầu nguyện, giúp tôi nỗ lực hướng về Thiên Chúa một cách đúng đắn? Học đường đầu tiên – nơi chúng ta đã trải qua những tuần lễ ấy – là Lời Chúa, là Thánh Kinh. Thánh Kinh là cuộc đối thoại kéo dài giữa Thiên Chúa và loài người, một cuộc đối thoại liên tục, trong đó, Thiên Chúa tỏ ra Ngài càng ngày càng gần gũi, ở đó chúng ta có thể nhận ra hơn nữa dung nhan của Ngài, tiếng nói của Ngài, hữu thể của Ngài; và con người biết chấp nhận Thiên Chúa, nhận biết Thiên Chúa, nói cùng Thiên Chúa. Thế nên, qua những tuần lễ ấy, bằng việc đọc Thánh Kinh, chúng ta đã thấy được từ Thánh Kinh, từ cuộc đối thoại kéo dài này, cách thức chúng ta có thể giao tiếp với thiên Chúa.

 

Tuy nhiên, còn có một “nơi” quí báu khác nữa, một “nguồn mạch” quí hóa khác nữa để gia tăng việc cầu nguyện, một mạch nước hằng sống trong mối liên hệ chặt chẽ với mạch nước trước đó. Tôi cố ý nói tới phụng vụ, một nơi chốn đặc biệt được Thiên Chúa sử dụng để nói với từng người chúng ta, ở nơi đây và trong lúc này đây, và đợi chờ việc đáp ứng của chúng ta. 

 

Phụng vụ là gì? Nếu chúng ta mở Sách Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo, tôi có thể nói, một trợ giúp bất khả châm chước và quí báu, chúng ta đọc thấy rằng chữ “phụng vụ”, theo nguồn gốc, có nghĩa là “một thứ phục vụ nhân danh / thay cho dân chúng” (khoản 1069). Nếu thần học Kitô giáo đã sử dụng chữ này từ thế giới Hy Lạp, thì rõ ràng là nó đã nghĩ đến thành phần tân Dân Chúa được Chúa Kitô qui tụ lại, Đấng đã giang cánh tay của mình ra trên Thập Giá để liên kết con người lại trong hòa bình của Vị Thiên Chúa Duy Nhất. “Phục Vụ thay cho dân chúng” – một dân không tự mình hiện hữu mà đã được hình thành bởi Mầu Nhiệm Vượt Qua của Chúa Giêsu Kitô. Thật vậy, Dân Thiên Chúa không liên hệ với nhau bởi máu mủ, lãnh thổ hay quốc gia; trái lại, nó tiếp tục hình thành bằng công cuộc của Con Thiên Chúa và nhờ mối hiệp thông với Cha, mối hiệp thông Ngài chiếm được cho chúng ta. Sách Giáo Lý cũng cho biết rằng “theo truyền thống Kitô giáo (chữ ‘phụng vụ’) có nghĩa là việc tham dự của Dân Thiên Chúa vào ‘công việc của Thiên Chúa’” (số 1069).

 

Chính việc khai triển của Công Đồng Chung Vaticanô II cũng đã nhắc nhở chúng ta về điều này. Công Đồng đã bắt đầu công việc của mình 50 năm trước đây với việc bàn luận về đồ án về phụng vụ thánh, một đồ án sau đó được long trọng chuẩn nhận vào ngày 4/12/1963, bản văn đầu tiên được Công Đồng này chuẩn nhận. Văn kiện về phụng vụ này là thành quả đầu tiên của Công Đồng được một số người coi như có lẽ bởi một thứ tình cờ nào đó. Giữa quá nhiều dự án thì bản văn về phụng vụ thánh này đã là một bản văn ít tranh luận nhất, và chính vì thế đã có thể phục vụ như một thứ thực hành để biết được phương pháp học nơi công việc làm của Công Đồng. Thế nhưng, chắc chắn là, những gì thoạt tiên có thể là một biến cố tình cờ, đã trở thành một sự chọn lựa đúng đắn, theo cả cấp độ của các chủ đề, cũng như theo các công việc quan trọng nhất của Công Đồng. Thật vậy, từ ban đầu, với chủ đề về “phụng vụ”, Công Đồng đã nhấn mạnh, một cách hết sức rõ ràng, vai trò chính yếu của Thiên Chúa, quyền ưu tiên tuyệt đối của Ngài. Trước tất cả mọi sự khác là Thiên Chúa: đó là những gì mà việc chọn lựa của Công Đồng trong việc bắt đầu bằng phụng vụ muốn nói với chúng ta. Bất cứ ở đâu ánh mắt của chúng ta hướng về Thiên Chúa mà không quan trọng thì tất cả mọi sự khác đều lạc hướng. Tiêu chuẩn trọng yếu này đối với phụng vụ đó là hướng chiều của nó về Thiên Chúa, nhờ đó chúng ta có thể tham dự vào công việc của Ngài.

 

Thế nhưng chúng ta có thể tự hỏi rằng: Công việc của Thiên Chúa này là gì mà chúng ta được kêu gọi để tham dự? Câu trả lời được Hiến Chế về Phụng Vụ Thánh cống hiến cho chúng ta dường như là một câu trả lời lưỡng diện. Ở khoản số 5, hiến chế này nói với chúng ta rằng: thật thế, công việc của Thiên Chúa là ở tại các tác động của Ngài trong lịch sử mang lại cho chúng ta ơn cứu độ, và là những công việc đạt đến tột đỉnh của mình nơi Cái Chết và Phục Sinh của Chúa Giêsu Kitô; tuy nhiên, ở khoản số 7, cũng Hiến Chế này định nghĩa, việc cử hành phụng vụ như là “công việc của Chúa Kitô”.

 

Thật vậy, hai ý nghĩa này liên kết với nhau bất khả phân ly. Nếu chúng ta tự hỏi rằng, ai là vị đã cứu thế giới này và con người, thì câu trả lời duy nhất đó là Đức Giêsu Nazartét, Đấng là Chúa và là Đức Kitô, Đấng tử giá và phục sinh. Và Mầu Nhiệm Sự Chết và Phục Sinh này của Chúa Kitô trở thành hiện thực ở đâu đối với chúng ta, đối với tôi hôm nay đây? Câu trả lời đó là ở tác động của Chúa Kitô trong Giáo Hội và qua Giáo Hội, trong phụng vụ, nhất là trong Bí Tích Thánh Thể là bí tích hiện thực hóa hiến tế của Con Thiên Chúa, Đấng đã cứu chuộc chúng ta; trong Bí Tích Thống Hối, nhờ đó, chúng ta vượt qua sự chết chóc của tội lỗi mà vào sự sống mới; và trong các tác động của bí tích, nhờ đó, chúng ta được thánh hóa (cf. Presbyterorum ordinis, 5). Như thế, Mầu Nhiệm Vượt Qua về Sự Chết và Phục Sinh của Chúa Kitô là tâm điểm thần học về phụng vụ của Công Đồng này.

 

Chúng ta hãy tiến thêm một bước nữa và tự hỏi rằng: làm thế nào có thể hiện thực hóa Mầu Nhiệm Vượt Qua của Chúa Kitô? Chân Phước Gioan Phaolô II, vào dịp mừng 25 năm ban hành Hiến Chế  Phụng Vụ Thánh Sacrosanctum Concilium, đã viết: “Để tái diễn Mầu Nhiệm Vượt Qua của mình, Chúa Kitô hằng hiện diện trong Giáo Hội của Người, nhất là trong các việc cử hành phụng vụ. Vì thế, Phụng Vụ là nơi đặc biệt để Kitô hữu hội ngộ với Thiên Chúa, cũng như với Đấng Ngài đã sai là Chúa Giêsu Kitô (cf Jn 17:3)” (Vicesimus Quintus Annus, n. 7). Cũng thế, chúng ta đọc thấy trong Sách Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo rằng: “Việc cử hành bí tích là việc gặp gỡ của con cái Thiên Chúa với Người Cha của mình, trong Chúa Kitô và trong Chúa Thánh Thần; cuộc gặp gỡ này mặc hình thức của một cuộc đối thoại, bằng những tác động và ngôn từ” (số 1153).

 

Thế nên, điều kiện tiên quyết đối với một cử hành phụng vụ một cách thích đáng đó là cầu nguyện, là đối thoại với Thiên Chúa, trước tiên là lắng nghe sau đó là đáp ứng. Thánh Biển Đức, trong “Luật” của ngài, khi nói về cầu nguyện Thánh Vịnh, đã vạch ra cho các vị đan sĩ rằng mens corcordet voci, “trí khôn hòa hợp với tiếng nói”. Vị Thánh này dạy rằng trong việc cầu nguyện Thánh Vịnh, thì những ngôn từ cần phải đến trước trí khôn của chúng ta. Thường thì không xẩy ra như vậy; trước hết chúng ta phải suy nghĩ, rồi chúng ta biến đổi những gì chúng ta suy nghĩ thành ngôn từ. Ở đây, trái lại, nơi phụng vụ, hoàn toàn ngược lại – ngôn từ trước. Thiên Chúa đã cống hiến cho chúng ta ngôn từ, và phụng vụ thánh cống hiến cho chúng ta các thứ ngôn từ; chúng ta cần phải tiến vào những ngôn từ ấy, tiến vào ý nghĩa của chúng, đón nhận chúng vào trong chúng ta, trở thành hòa hợp với những ngôn từ này; nhờ đó, chúng ta trở nên con cái của Thiên Chúa, nên giống như Thiên Chúa. Như Hiến Chế Sacrosanctum Concilium nhắc nhở chúng ta rằng, để phụng vụ có thể mang lại đầy đủ hiệu quả, “cần tín hữu cử hành bằng những chuẩn bị xứng đáng, trí khôn của họ cần phải hòa hợp với tiếng nói của họ, và họ cần phải nhờ ân sủng thần linh hợp tác kẻo họ chẳng lãnh nhận được gì” (khoản 11).

 

Một yếu tố nồng cốt và thiết yếu của việc đối thoại với Thiên Chúa nơi phụng vụ, là vấn đề hòa hợp giữa những gì chúng ta nói với môi miệng của chúng ta, và những gì chúng ta tin tưởng trong lòng. Bằng việc tham dự vào những lời lẽ của một đại lịch sử về cầu nguyện, chính chúng ta đã tuân hợp theo tinh thần của những ngôn từ này, và nhờ đó có thể nói chuyện với Thiên Chúa.

 

Theo chiều hướng này, tôi chỉ muốn chạm đến một trong những thời điểm mà phụng vụ qui tụ chúng ta lại, và giúp chúng ta thấy được cái hòa hợp này, thì việc tuân hợp bản thân chúng ta với những gì chúng ta nghe, chúng ta nói và chúng ta làm trong việc cử hành phụng vụ. Tôi đang muốn nói tới việc mời gọi được vị Chủ Tế đọc lên trước Kinh Nguyện Thánh Thể: “Sursum corda”, chúng ta hãy nâng tâm hồn lên vượt trên những gì vướng mắc nơi cách quan tâm của chúng ta, nơi những ước vọng của chúng ta, nơi những lo âu của chúng ta, và nơi những phân tâm của chúng ta. Tâm hồn của chúng ta, nơi thâm sâu nhất trong chúng ta, cần phải cởi mở một cách chân thành trước Lời Chúa, và cần phải tập trung vào kinh nguyện của Giáo Hội, nhờ đó chiều theo ý hướng của việc cầu nguyện này đối với Thiên Chúa, từ chính những ngôn từ chúng ta nghe và nói. Cái ánh mắt của tâm hồn cần phải hướng về Chúa, Đấng ở giữa chúng ta: nó là một chuẩn bị nồng cốt.

 

Khi chúng ta sống phụng vụ với thái độ căn bản này, tâm hồn của chúng ta thật sự thoát khỏi cái trọng lực kéo tâm hồn của chúng ta xuống, và tâm hồn chúng ta được thăng hoa bên trong, hướng về sự thật, hướng về yêu thương, hướng về Thiên Chúa. Như Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo nhắc nhở chúng ta rằng: “Trong phụng vụ về bí tích của Giáo Hội, sứ vụ của Chúa Kitô và của Chúa Thánh Thần loan báo, hiện thực hóa và thông đạt mầu nhiệm cứu độ, một mầu nhiệm được tiếp tục trong tâm hồn nguyện cầu” (khoản 2655): altare Dei est cor nostrum.

 

Các bạn thân mến, chúng ta cử hành và sống phụng vụ một cách tốt đẹp, chỉ khi nào chúng ta giữ thái độ  nguyện cầu, chứ không phải là lúc chúng ta muốn “làm một cái gì đó”, muốn cho bản thân chúng ta được thấy hay tác hành, mà là lúc chúng ta hướng tâm trí của chúng ta về Thiên Chúa, và là lúc chúng ta giữ thái độ cầu nguyện, bằng cách liên kết bản thân của chúng ta với Mầu Nhiệm của Chúa Kitô, cũng như với cuộc đối thoại của Người, như Con với Cha. Chính Thiên Chúa dạy chúng ta cầu nguyện, Thánh Phaolô khẳng định (cf Rm 8:26). Chính Ngài đã cống hiến cho chúng ta những lời lẽ thích đáng để chúng ta ngỏ cùng Ngài, những lời lẽ chúng ta gặp thấy nơi Thánh Vịnh, nơi đại kinh nguyện này của phụng vụ thánh, cũng như nơi chính việc cử hành Thánh Thể. Chúng ta hãy xin Chúa cho được nhận thức mỗi ngày một hơn, vấn đề Phụng Vụ là tác động của Thiên Chúa và của con người; cầu nguyện xuất phát từ Thánh Linh và từ chính bản thân chúng ta, hoàn toàn hướng về Cha, hiệp nhất với Con Thiên Chúa làm người (cf. Catechism of the Catholic Church, n. 2564). Cám ơn anh chị em.

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 26/9/2012