ĐTC Biển Đức XVI – trả lời thành phần ký giả (trên 70 trong đó có 14 là người Mễ Tây Cơ) phỏng vấn trên máy bay về chuyến tông du Mễ Tây Cơ và Cộng Hòa Cuba 23-28/3/2012: "Người ta thấy ở Mỹ Châu Latinh, cả ở các nơi khác, không phải ở nơi ít người Công giáo, xẩy ra một thứ tâm thần phân liệt nào đó giữa tính chất luân lý cá nhân và quần chúng, ở chỗ, về bản thân, họ là những người Công giáo, những tín hữu, ở lãnh vực riêng tư, thế nhưng, trong đời sống quần chúng họ theo những đường lối khác không tương hợp với các thứ giá trị cao cả của Phúc Âm, những thứ giá trị cần có để làm nền tảng cho một xã hội chân chính".

 

 

Mrs. Maria Collins của Đài Truyền Hình "Univision" Mễ Tây Cơ:  Tâu Đức Thánh Cha, Mễ Tây Cơ và Cuba là những mảnh đất đã được vị tiền nhiệm của ngài đã đi làm lịch sử bằng các chuyến viếng thăm. Hôm nay, ngài theo chân của vị tiền nhiệm này bằng tinh thần nào và niềm hy vọng ra sao?

 

Đức Thánh Cha Biển Đức XVI: Các bạn thân mến, trước hết tôi muốn tiếp đón và cám ơn các bạn về việc các bạn đồng hành với chuyến viếng thăm này, một chuyến đi chúng ta hy vọng sẽ được Chúa chúc phúc cho. Về chuyến đi đây, tôi hoàn toàn cảm thấy nó là một cuộc tiếp tục của Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Tôi nhớ rất rõ chuyến đi đầu tiên của ngài tới Mễ Tây Cơ, một chuyến đi thật là lịch sử. Trong một tình trạng về pháp lý vẫn còn rất là hỗn độn, ngài đã mở ra các cánh cửa, ngài đã bắt đầu một giai đoạn mới của việc hợp tác giữa Giáo Hội, xã hội và Quốc Gia. Và tôi cũng nhớ rõ ràng chuyến đi lịch sử của ngài tới Cuba. Bởi thế, tôi cố gắng theo bước chân của ngài và tiếp tục những gì ngài đã bắt đầu. Đối với tôi, ngay từ đầu đã có ý muốn viếng thăm Mễ Tây Cơ. Khi còn là một hồng y, tôi đã ở Mễ Tây Cơ vẫn những hồi niệm tuyệt vời, và cứ mỗi Thứ Tư tôi lại nghe tiếng vỗ tay, thấy được niềm vui của những người Mễ Tây Cơ. Bây giờ tôi là một vị Giáo Hoàng ở nơi đây, thật là một niềm vui lớn lao và là đáp ứng cho niềm mong ước tôi đã có từ lâu. Nói về những cảm thức tác động tôi thì tôi nhớ đến những lời của Công Đồng Chung Vaticanô II “Gaudium et spes, luctus etangor”, vui mừng và hy vọng, thế nhưng cũng tang thương và sầu khổ nữa. Tôi chia sẻ các niềm vui và hy vọng, nhưng cũng chia sẻ cả nỗi đau thương và khốn khó của xứ sở lớn lao này nữa. Tôi sẽ phấn khích và sẽ học hiểu, sẽ trấn an trong đức tin, đức cậy và đức mến, cũng như sẽ trấn an trong việc dấn thân cho thiện ích và dấn thân trong việc đối chọi với sự dữ. Chúng ta hy vọng rằng Chúa sẽ giúp chúng ta!

 

Dr. Javier Alatorre Soria của Đài Truyền Hình Tele Azteca Mễ Tây Cơ: Tâu Đức Thánh Cha, Mễ Tây Cơ là một xứ sở có những nguồn lợi và tiềm năng phong phú, thế nhưng, qua những năm tháng này, chúng ta biết rằng nó cũng là một mảnh đất của bạo động vì vấn đề buôn bán ma túy. Trong vòng 5 năm qua đã có đến 50 ngàn tử vong. Giáo Hội Công giáo giải quyết tình trạng này ra sao? Ngài có ban bố những lời lẽ nào cho thành phần hữu trách cũng như cho thành phần buôn bán ma túy này hay chăng, thành phần có những lần tự xưng mình là Công giáo, hay thậm chí là ân nhân bảo trợ của Giáo Hội nữa?

 

Đức Thánh Cha Biển Đức XVI: Chúng ta biết rất rõ về những vẻ đẹp của Mễ Tây Cơ, thế nhưng cũng biết rõ cả vấn đề trầm trọng về việc buôn bán ma túy và bạo động này. Chắc chắn là Giáo Hội Công giáo có một trách nhiệm lớn lao ở một xứ sở có 80% Công giáo đây. Chúng ta cần phải làm mọi sự có thể để chống lại sự dữ ấy, một sự dữ đang hủy hoại nhân loại và giới trẻ của chúng ta. Tôi muốn thấy rằng tác động đầu tiên đó là việc loan báo Thiên Chúa: Thiên Chúa là vị thẩm phán, Thiên Chúa là Đấng yêu thương chúng ta, thế nhưng Ngài yêu thương chúng ta để kéo chúngta tới với sự thiện, tới với sự thật ngược lại với sự dữ. Vì thế, trách nhiệm lớn lao của Giáo Hội đó là việc giáo dục lương tâm, là việc giáo dục về trách nhiệm luân lý và việc vạch mặt chỉ tên sự dữ, việc điểm mặt thứ ngẫu tượng tiền bạc này, một thứ ngẫu tượng nô lệ hóa con người cho nguyên tiền bạc mà thôi; là việc vạch trần cả những thứ hứa hẹn sai lầm, những thứ dối giả gian xảo ẩn nấp đằng sau ma túy. Chúng ta cần phải thấy rằng con người cần đến những gì là vĩnh hằng. Nếu Thiên Chúa không ở đó thì cái vĩnh hằng này tạo nên những thứ thiên đường riêng của nó, một ngoại hình của “thứ tính chất vô cùng” hoàn toàn giả dối. Vì thế, vấn đề rất quan trọng ở đây là Thiên Chúa hiện diện, khả đạt; đó là một trách nhiệm lớn lao trước nhan Thiên Chúa là Đấng hướng dẫn chúng ta, Đấng lôi kéo chúng ta đến với sự thật và sự thiện, và theo chiều hướng ấy, Giáo Hội cần phải lột trần sự dữ, cần phải làm cho sự thiện của Thiên Chúa hiện diện, làm cho sự thật của Ngài hiện diện, một thứ vĩnh hằng chân thực mà chúng ta đang khao khát. Đó là một nhiệm vụ lớn lao của Giáo Hội. Chúng ta hãy cùng nhau làm những gì có thể, liên tục hơn nữa. 

 

Ms. Valentina Alazraki của Televisa Mễ Tây Cơ: Tâu Đức Thánh Cha, ngài đã nói rằng từ Mễ Tây Cơ ngài muốn ngỏ cùng toàn thể Mỹ Châu Latinh nhân dịp kỷ niệm 200 năm mừng Độc Lập của nó. Bất chấp việc phát triển của mình, Mỹ Châu Latinh tiếp tục trở thành một miền đất rộng lớn của những thứ tương phản về xã hội, nơi mà thành phần rất giầu có ở ngay bên thành phần rất ư là nghèo khổ. Có những lúc Giáo Hội Công Giáo dường như chưa phấn khích đủ và dấn thân đủ ở lãnh vực này. Chúng ta có thể nói về “thần học giải phóng” một cách tích cực hay chăng, sau khi xẩy ra một số những thứ quá trớn về Chủ Nghĩa Marxít hay bạo động đã được chỉnh lại?

 

Đức Thánh Cha Biển Đức XVI: Dĩ nhiên Giáo Hội bao giờ cũng cần phải tự hỏi xem mình đã làm đủ chưa cho công bằng xã hội. Đây là một vấn đề của lương tâm chúng ta cần phải tự hỏi mình. Chúng ta cần phải hỏi rằng: Giáo Hội có thể và cần phải làm gì, những gì Giáo Hội không thể làm và không được làm. Giáo Hội không phải là một quyền lực chính trị, Giáo Hội không phải là một đảng phái, mà là một thực thể về luân lý, một quyền lực về luân lý. Về vấn đề chính trị, Giáo Hội cần phải chính yếu là một thực thể về luân lý; theo chiều hướng ấy, Giáo Hội chính yếu có một cái gì đó liên quan tới chính trị. Tôi xin lập lại những gì tôi vừa nói: ý nghĩ đầu tiên của Giáo Hội đó là vấn đề giáo dục lương tâm, nhờ đó kiến tạo nên trách nhiệm cần thiết; vấn đề giáo dục lương tâm chân chính về đạo lý cá nhân, chân chính về đạo lý quần chúng. Có lẽ ở chỗ này có một cái gì đó bị hụt hẫng. Người ta thấy ở Mỹ Châu Latinh, cả ở các nơi khác, không phải ở nơi ít người Công giáo, xẩy ra một thứ tâm thần phân liệt nào đó giữa tính chất luân lý cá nhân và quần chúng, ở chỗ, về bản thân, họ là những người Công giáo, những tín hữu, ở lãnh vực riêng tư, thế nhưng, trong đời sống quần chúng họ theo những đường lối khác không tương hợp với các thứ giá trị cao cả của Phúc Âm, những thứ giá trị cần có để làm nền tảng cho một xã hội chân chính. Vì thế, cần phải giáo dục để thắng vượt cái tình trạng phân liệt tâm thần này, cần phải giáo dục chẳng những về tính chất luân lý cá nhân mà còn về tính chất luân lý quần chúng nữa, và chúng ta đang cố gắng thực hiện điều này theo Giáo Huấn về Xã Hội của Giáo Hội, vì, theo tự nhiên, tính chất quần chúng này cần phải là một thứ luân lý hữu lý, thứ luân lý của chung thành phần không phải là tín hữu và cũng cần phải chia sẻ với họ nữa, một thứ luân lý của lý trí. Dĩ nhiên, theo ánh sáng đức tin chúng ta có thể thấy rất nhiều điều tốt hơn lý trí có thể thấy, nhưng, thật ra đức tin cũng giúp giải thoát lý trí khỏi những khuynh hướng sai lầm và khỏi làm lu mờ đi những lợi ích, nhờ đó tạo nên theo giáo huấn về xã hội những mẫu thức chính yếu cho việc hợp tác về chính trị, nhất là cho việc thắng vượt những phân rẽ về xã hội, phản xã hội ấy, những gì, tiếc thay, đang hiện hữu. Chúng ta muốn làm việc theo chiều hướng ấy. Tôi không biết có nên sử dụng chữ “thần học giải phóng” hay chăng, một chữ cũng có thể được giải thích rất rõ, sẽ giúp chúng ta nhiều. Điều quan trọng đó là tính chất hữu lý chung được Giáo Hội cống hiến như là một đóng góp căn bản và luôn phải giúp vào việc giáo dục lương tâm chân chính cho đời sống quần chúng, chân chính cho đời sống tư riêng.

 

Mr. Paloma Gomez Borrero người Tây Ban Nha: Tâu Đức Thánh Cha, chúng ta nhìn đến Cuba. Tất cả chúng ta đều nhớ những lời nói nổi tiếng của Đức Gioan Phaolô II: “Chớ gì Cuba cởi mở với thế giới và chớ gì thế giới cởi mở với Cuba”. Mười bốn năm đã qua đi, thế nhưng những lời này dường như vẫn còn hợp thời. Như ngài biết, trong khi chờ đợi chuyến viếng thăm của ngài, thành phần đối phương với nhân quyền và thành phần ủng hộ của nhân quyền đã vang lên tiếng nói của họ.  Tâu Đức Thánh Cha, ngài có tính tiếp tục sứ điệp của Đức Gioan Phaolô II hay chăng, khi nghĩ đến tình trạng đối nội hay quốc tế của Cuba?

 

Đức Thánh Cha Biển Đức XVI: Như tôi đã nói, tôi cảm thấy hoàn toàn tiếp tục những lời nói của Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II là những gì vẫn còn hợp thời. Chuyến viếng thăm của vị Giáo Hoàng ấy đã mở lối cho sự hợp tác và đối thoại xây dựng; một con đường dài và cần nhẫn nại, thế nhưng đang thăng tiến. Hôm nay đây, rõ ràng là ý hệ Marxít như nó chủ trương không còn đáp ứng với thực tại nữa; bởi thế nó không còn đáp ứng và xây dựng xã hội nữa; cần phải tìm thấy những mẫu thức mới một cách nhẫn nại và xây dựng. Trong tiến trình này, một tiến trình cần nhẫn nại nhưng cũng cương quyết, chúng tôi muốn tiếp tay bằng một tinh thần đối thoại, tránh đi những chấn thương và giúp mở lối cho một xã hội huynh đệ và công chính, như chúng tôi đã ước mong cho toàn thế giới và chúng tôi muốn hợp tác theo chiều hướng ấy. Hiển nhiên là Giáo Hội bao giờ cũng ở bên phiá tự do: tự do theo lương tâm, tự do cho tôn giáo. Chúng tôi sẽ tiếp tục chiều hướng này; thật vậy, chỉ cần trung thành góp phần vào đường lối này trong việc tiến bước.

 

Mr. Jean Louis de La Vaissiere của France Press ở Rome: Tâu Đức Thánh Cha, sau Hội Nghị ở Aparecida, vấn đề đã được đặt ra về một thứ “truyền giáo châu lục” của Giáo Hội ở Mỹ Châu Latinh; trong vòng ít tháng nữa thôi, Thượng Nghị Giám Mục Thế Giới sẽ diễn ra và Năm Đức Tin sẽ bắt đầu. Ở Mỹ Châu Latinh cũng có những thách đố về tình trạng tục hóa, về các giáo phái. Ở Cuba vẫn còn những hậu quả gây ra bởi một thứ tuyên truyền lâu đời của chủ nghĩa vô thần; tính chât tôn giáo của Người Cuba gốc Phi Châu đang rất thịnh hành. Ngài có nghĩ rằng chuyến đi này là một cuộc phấn khích cho “Việc Tân Truyền Bá Phúc Âm Hóa” và đâu là những điểm được lòng ngài quan tâm ở chiều hướng này?

 

Đức Thánh Cha Biển Đức XVI:  Giai đoạn Tân Phúc Âm Hóa được mở màn từ Công Đồng Chung Vaticanô II. Đó thực sự là ý hướng của Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII. Nó đã được Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô đặc biệt nhấn mạnh và tính chất khẩn thiết của nó, trong một thế giới đầy những đổi thay, càng trở nên hiển nhiên hơn bao giờ hết. Tính chất khẩn thiết là ở chỗ Phúc Âm cần phải được diễn tả một cách mới mẻ; tính chất khẩn thiết cũng có một ý nghĩa khác nữa, đó là thế giới đang cần đến một thứ ngôn từ trong tình trạng lầm lẫn, trong tình trạng khó khăn hướng dẫn bản thân mình hôm nay đây. Đó là một tình trạng chung của thế giới, tình trạng tục hóa, tình trạng vắng bóng Thiên Chúa, tình trạng khó khăn tìm đường đến với Ngài như là một thực tại liên quan tới đời sống của tôi. Đàng khác, còn có những bối cảnh đặc biệt; quí vị nhắc tới bối cảnh của Cuba với tình trạng hòa đồng của người Caba gốc Phi Châu, với rất nhiều thứ khó khăn khác, thế nhưng hết mọi xứ sở đều có tình hình văn hóa đặc biệt của mình. Một đàng, chúng ta cần phải bắt đầu từ những vấn đề chung: như ngày nay, trong bối cảnh của tính chất tân tiến của chúng ta, chúng ta có thể tái khám phá Thiên Chúa một lần nữa như là một định hướng căn bản cho đời sống của chúng ta, là niềm hy vọng chính yếu của cuộc đời chúng ta, là nền tảng của những thứ giá trị thật sự xây dựng xã hội, và công bố một Vị Thiên Chúa đáp ứng lý trí của chúng ta, vì chúng ta thấy tínhchất hữu lý của vũ trụ, chúng ta thấy rằng có một cái gì đó ở đằng sau, thế nhưng chúng ta không thấy Vị Thiên Chúa này gần gũi ra sao, Ngài quan tâm đến tôi thế nào và cái tổng hợp về vị Thiên Chúa cao cả uy nghi của vị Thiên Chúa nhỏ bé gần gũi với tôi, hướng dẫn tôi, cho tôi thấy những giá trị của một cuộc đời tôi sống là tâm điểm của việc truyền bá phúc âm hóa. Bởi thế, một Kitô giáo thiết yếu, nơi mà cái tâm điểm chính yếu thật sự được thấy để sống ngày nay bao gồm tất cả mọi vấn đề của thời đại chúng ta. Đàng khác, cần phải lưu ý tới thực tại cụ thể này. Ở Mỹ Châu Latinh nói chung, vấn đề rất quan trọng ở đây là Kitô giáo không bao giờ là một cái gì đó quá nhiều về lý trí mà là về cõi lòng. Đức Mẹ Guadalupe được tất cả mọi người nhận biết và yêu mến, vì họ hiểu rằng Mẹ là một Người Mẹ đối với tất cả mọi người và đã từng hiện diện ngay từ ban đầu ở Châu Mỹ Latinh này, sau khi người Âu Châu tới. Cũng ở Cuba, chúng ta có Đức Mẹ Cobre, vị tác động tâm can và tất cả đều trực giác biết rằng thực sự là Đức Mẹ này cứu trợ chúng ta, rằng Mẹ đang hiện diện, Mẹ đang yêu thương và phù trì chúng ta. Thế nhưng, cái trực giác này của cõi lòng cần phải liên kết với tính chất hữu lý của đức tin cũng như với tính chất sâu sắc của đức tin vượt lên trên lý trí. Chúng ta cần phải cố gắng để khỏi cảm thấy chán nản, nhưng liên kết cõi lòng với lý trí, nhờ đó chúng hợp tác với nhau, vì chỉ có thế con người mới hoàn trọn và thực sự có thể giúp và hoạt động cho một tương lai tốt đẹp hơn.  

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 27/3/2012

(những chỗ được in đậm lên là do tự ý của người dịch trong việc làm nổi bật những điểm chính yếu quan trọng)