Chúa Kitô Phục Sinh - Thứ Tự các lần hiện ra, nhất là lần thứ nhất

 

 

Trong Tuần Bát Nhật Phúc Sinh, Giáo Hội chọn đọc các bài Phúc Âm liên quan tới những lần hiện ra của Chúa Kitô Phục Sinh:

 

Thứ Hai, Phúc Âm Thánh Mathêu 28:8-15 thuật lại lần Chúa Giêsu hiện ra với các phụ nữ đến thăm mộ của Người từ tảng sáng trong khi các bà chạy đi báo tin cho các tông đồ về những gì các bà nghe thấy thiên thần nói với các bà về Đấng các bà tìm đã sống lại;

 

Thứ Ba, Phúc Âm Thánh Gioan 20:11-18 thuật lại lần Chúa Giêsu hiện ra với Chị Mai Đệ Liên trong khi chị đang tìm xác của Người ở ngoài mồ, tức là ngay sau bài Phúc Âm Chúa Nhật (Jn 20:1-9) thuật lại việc chị ra mồ, thấy xác Thày không còn thì chạy về báo tin cho tông đồ Phêrô và Gioan hay, rồi sau đó tiếp tục ở lại mồ khi hai vị tông đồ này đã ra mồ và trở về;

 

Thứ Tư, Phúc Âm Thánh Luca 24:13-35 thuật lại lần Chúa Giêsu hiện ra với 2 môn đệ đang đi về làng Emmau vào buổi chiều, để rồi sau khi nhận ra Người, hai vị chạy về báo tin cho các tông đồ;

 

Thứ Năm, Phúc Âm Thánh Luca 24:35-48 thuật lại lần Chúa Giêsu hiện ra với 11 tông đồ vào buổi tối ngày thứ nhất trong tuần, (ngay sau đoạn Người hiện ra với 2 môn đệ đi Emmau), đoạn trình thuật này cũng được Phúc Âm Thánh Gioan nhắc đến (x. Jn 20:19-23), nhưng ở hai khía cạnh khác nhau liên quan đến sứ vụ làm chứng của các tông đồ (theo Phúc Âm Thánh Luca) và thừa tác vụ thánh hóa (theo Phúc Âm Thánh Gioan); 

 

Thứ Sáu, Phúc Âm Thánh Gioan 21:1-14 thuật lại lần Chúa Giêsu hiện ra với 7 tông đồ vào tảng sáng ở bờ hồ Tibêria để tỏ mình ra cho các vị qua mẻ cá lạ các vị bắt được vị nghe theo lời Người chỉ dẫn sau cả đêm thất bại, và "đó là lần thứ ba" được Phúc Âm Thánh Gioan thuật lại;  

 

Thứ Bảy, Phúc Âm Thánh Marcô 16:9-15 thuật lại thứ tự 3 lần Chúa Giêsu hiện ra vào ngày thứ nhất trong tuần: trước hết với Chị Mai Đệ Liên, sau đó với 2 môn đệ trên đường về làng Emmau, và sau hết với 11 tông đồ.

 

Về các lần hiện ra của Chúa Kitô sau khi Người sống lại từ trong kẻ chết, có thể căn cứ vào Phúc Âm Thánh Marcô, như Cuộc Khổ Nạn của Chúa Kitô trong Tuần Thánh được căn cứ chính yếu vào bố cục của đoạn trình thuật về biến cố này theo Phúc Âm Thánh Gioan.

 

Thật vậy, Thánh Ký Marcô (16:9-14), như bài Phúc Âm cho Thứ Bảy trong tuần Bát Nhật Phục Sinh cho thấy, đã thuật lại thứ tự 3 lần Chúa Giêsu hiện ra vào ngày thứ nhất trong tuần: trước hết với Chị Mai Đệ Liên, sau đó với 2 môn đệ trên đường về làng Emmau, và sau hết với 11 tông đồ.

 

Thánh Ký Gioan còn thuật lại thêm 2 lần sau đó nữa, một lần với 11 tông đồ vào 8 ngày sau (x Jn 20:26-29), và một lần với 7 tông đồ ở bờ hồ Tibêria (x Jn 21:1-14).

 

Cuối cùng, Thánh Ký Mathêu thuật lại lần hiện ra sau hết ở Galilêa vào lúc Người thăng thiên về trời cùng Cha (x Mt 28:16-20).

 

Như thế, các Phúc Âm thuật lại 6 lần Chúa Giêsu hiện ra sau khi Người phục sinh, 3 trong 4 lần có đầy đủ 11 vị tông đồ: lần nhất vào buổi tối ngày thứ nhất trong tuần (x Lk 24:36; Jn 20:19), lần thứ hai vào buổi tối 8 ngày sau đó (x Jn 20:26), và lần thứ ba ở Galilêa khi Người thăng thiên về trời cùng Cha (x Mt 28:16-17).

 

Tuy nhiên, theo thứ tự 3 lần hiện ra của Chúa Giêsu trong ngày thứ nhất trong tuần được Thánh Ký Marcô thuật lại thì không thấy lần Chúa Giêsu hiện ra với các phụ nữ trên đường các bà chạy về báo tin cho các tông đồ, như Thánh Mathêu thuật lại trong bài Phúc Âm cho ngày Thứ Hai trong Tuần Bát Nhật Phục Sinh.

Về trường hợp của các người phụ nữ ra thăm mồ Chúa ngay từ tảng sáng ngày thứ nhất trong tuần này, Phúc Âm Nhất Lãm cho biết những chi tiết khác nhau nhưng ăn khớp với nhau như sau: 1- tảng đá lớn lấp cửa mộ của Chúa đã được một vị thiên thần, xuất hiện qua một trận động đất, lăn ra khỏi cửa mồ (x Mt 28:2); 2- các bà được thiên thần báo tin Đấng các bà tìm kiếm đã sống lại rồi và các bà cần phải về báo tin cho các tông đồ (x Mt 28:5-7; Mk 16:6-7; Lk 24:4-7 - riêng Thánh Luca ở đây không thuật lại lời thiên thần bảo các bà về báo tin cho các tông đồ); 3- các bà đang chạy về báo tin cho các tông đồ thì Chúa Giêsu hiện ra với các bà (x Mt 28:8-10), trong khi đó Thánh Marcô thuật lại là các bà sợ quá nên không nói với ai (x Mk 16:8), nhưng Thánh Ký Luca lại cho biết rằng các bà đã về báo cho các tông đồ biết song các vị không tin, tuy nhiên tông đồ Phêrô chạy ra mồ xem sao và tỏ ra bỡ ngỡ (x Lk 24:11-12).

 

Vấn đề ở đây liên quan tới lần hiện ra thứ nhất của Chúa Kitô Phục Sinh. Căn cứ vào Phúc Âm Nhất Lãm (và cả Phúc Âm Thánh Gioan), thì lần hiện ra thứ nhất này Chúa Giêsu chỉ hiện ra với riêng Chị Mai Đệ Liên, đúng như Thánh Marcô thuật lại, chứ không hiện ra với chung "các bà" hay "các phụ nữ". Lý do có thể được suy diễn như sau:

 

1- Cụm từ "các bà" hay "các phụ nữ" ở đây bao gồm con số nữ giới và thành phần nữ giới ra viếng mồ của Chúa vào sáng sớm ngày thứ nhất trong tuần, nhưng không nói rõ bao nhiêu người, ngoài tên tuổi rõ ràng của 2-3 người, trong đó tên Mai Đệ Liên được liệt kê đầu tiên (x Mt 28:1; Mk 16:1; Lk 24:10), nhất là không nói rõ các bà này ra làm mấy đợt hay chỉ có một đợt duy nhất chung với nhau mà thôi.

 

2- Đó là lý do, về thời điểm, trong khi có bà (là Chị Mai Đệ Liên) ra từ khi "trời còn tối" (x Jn 20:1) thị lại có mấy bà lại ra vào "ngay lúc mặt trời vừa lên" (x Mk 16:2) hay "từ tảng sáng" (x. Mt 28:1), và về thị kiến, trong khi Chị Mai Đệ Liên thấy 2 thiên thần (x Jn 20:11-12) thì các bà khác lại thấy 1 thiên thần (x Mk 16:5 và cả Mt 28:2).

 

3- Riêng chuyện loan báo cho các tông đồ, hình như chỉ có Chị Mai Đệ Liên trong số "các bà", vì là người sốt sắng nhất đã ra mồ trước, từ khi trời còn tối chứ chưa sáng như các bà khác, đã chạy về báo cho tông đồ Phêrô và Gioan (x Jn 20:2), nên Phúc Âm Thánh Marcô cho biết là các bà sau khi thấy và nghe vị thiên thần "sợ quá không dám nói với ai" (16:8), tức là không có bà nào về báo cho các tông đồ hết, ngoại trừ Mai Đệ Liên ra trước, và kết quả của việc thông báo này được Phúc Âm Thánh Luca cho biết rằng các vị tỏ ra không tin (x Lk 24:11), chỉ trừ tông đồ Phêrô có chạy ra mồ (x Lk 24:12), một sự kiện được Thánh Ký Gioan thuật lại có cả tông đồ Gioan sau khi được Chị Mai Đệ Liên báo cho biết tảng đá đã bị lăn ra khỏi cửa mồ (x Jn 20:2).

 

4- Nếu theo Thánh Marcô không có bà nào về báo cho các tông đồ, ngoại trừ Chị Mai Đệ Liên thực hiện việc loan báo này như Thánh Gioan cho biết, thì sự kiện Chúa Giêsu hiện ra với các bà được Thánh Mathêu thuật lại (x 28:9) chỉ xẩy ra cho Chị Mai Đệ Liên mà thôi, nhưng không phải là trên đường chị chạy về báo cho các tông đồ (x Mt 28:9-10), mà ở ngay gần ngôi mộ của Chúa, dưới hình thù như một người canh vườn (x Jn 20:14-15). Cử chỉ của Chị Mai Đệ Liên lúc bấy giờ là cử chỉ cố hữu của chị đối với Chúa Giêsu khi Người còn sống cũng chứng tỏ sự kiện Người hiện ra bấy giờ là Người hiện ra với chị chứ không phải với các phụ nữ ra mộ sau chị. Cử chỉ đó là cử chỉ chị muốn đụng chạm tới Chúa, "ôm chân Người", một cử chỉ chẳng những được Thánh Mathêu trực tiếp ghi nhận (x Mt 28:9) mà còn được Thánh Gioan gián tiếp cho thấy nơi chính lời Chúa Giêsu nói với chị: "Đừng chạm đến Thày..." (Jn 20:17).  

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL