Bài 25 – 3/7/1996: Mẹ Maria tự nguyện cộng tác vào dự án của Thiên Chúa

1- Trong trình thuật Phúc Âm về cuộc Viếng Thăm, Bà Isave, “được đầy Thánh Linh”, đã nghênh đón Mẹ Maria đến nhà của mình và kêu lên rằng: “Em có phúc vì đã tin rằng những gì Chúa phán sẽ được thực hiện” (Lk 1:45). Cái diễm phúc này, cái diễm phúc đầu tiên được Phúc Âm Thánh Luca thuật lại, cho thấy Mẹ Maria như là một con người, nhờ đức tin của Mẹ, đã đi trước Giáo Hội trongviệc hoàn trọn tinh thần của các mối phúc đức.

Việc bà Isave chúc tụng đức tin của Mẹ Maria được tái củng cố bởi việc so sánh với lời loan báo của thiên thần cho ông Zacaria. Việc đọc sơ sài hai lời loan báo này có thể sẽ soi ông Zacaria và Mẹ Maria như đã có những phản ứng tương tự như nhau với sứ điệp thần linh: “Việc ấy thành sự sao được vì tôi không có chồng?” (Lk 1:18,34). Thế nhưng, cái khác biệt sâu xa giữa những thái độ bên trong của hai nhân vật chính trong hai đoạn này có thể được thấy từ chính lời của vị thiên thần, vì đã trách ông Zacaria vì ông không tin, trong khi đó thiên thần lại trả lời ngay cho vấn đề của Mẹ Maria. Không như chồng của bà Isave, Mẹ Maria hoàn toàn tuân phục dự án thần linh và không đặt điều kiện cho việc ưng thuận của Mẹ vào việc ban cho một dấu hiệu hữu hình.

Vị thiên thần, vị cho biết rằng Mẹ trở thành một người mẹ, được Mẹ Maria cho biết ý định muốn sống đồng trinh của Mẹ. Tin tưởng rằng việc loan báo này có thể được hoàn thành, Mẹ đặt vấn đề với vị sứ giả thần linh chỉ nguyên về cách thức hoàn tất công việc đó thôi, để hoàn thành ý Chúa cách tốt đẹp hơn, ý muốn Mẹ hoàn toàn muốn thuận phục. “Thánh Au Quốc Tinh đã nhận định rằng: “Mẹ tìm cách chứ Mẹ không ngờ vực quyền toàn năng của Thiên Chúa” (Sermo 291). 

Mẹ Maria cần chuyên chú lắng nghe và tinh tuyền tin tưởng

2- Cái bối cảnh mà trong đó xẩy ra hai lời loan báo này cũng giúp vào việc đề cao tính chất tuyệt hảo nơi đức tin của Mẹ Maria. Trong trình thuật của Thánh Luca, chúng ta thấy tình hình thuận lợi hơn của ông Zacaria và cái không tương xứng nơi lời đáp ứng của ông. Ông nhận được lời loan báo của thiên thần ở trong đền thờ Giêrusalem, tại bàn thờ trước “nơi cực thánh” (cf. Ex 30:6-8); thiên thần ngỏ lời cùng ông khi ông đang dâng hương, tức là, khi ông đang thi hành nhiệm vụ tư tế của mình, ở một giây phút quan trọng trong đời sống của ông; quyết định thần linh được thông đạt cho ông trong một thị kiến. Những hoàn cảnh đặc biệt này giúp thuận lợi hơn cho tính chất chân thực thần linh nơi sứ điệp này và giúp phấn khích trong việc mau mắn chấp nhận sứ điệp ấy.

Tuy nhiên, việc loan báo cho Mẹ Maria xẩy ra ở một bối cảnh đơn sơ thường tình hơn, không có những yếu tố linh thánh nào bên ngoài kèm theo lời loan báo cho ông Zacaria. Thánh Luca không nói chính xác nơi chốn xẩy ra việc Truyền Tin của Chúa: ngài chỉ tường trình rằng Mẹ Maria ở Nazarét, một ngôi làng chẳng có tiếng tăm gì, một nơi chốn dường như không được tiền định cho biến cố ấy. Ngoài ra, Vị Thánh ký này cũng không qui tầm quan trọng bất thường cho giây phút xuất hiện của thiên thần và không diễn tả những hoàn cảnh lịch sử. Trong cuộc gặp gỡ vị thần sứ, người ta chú trọng nguyên vào ý nghĩa lời lẽ của ngài, những lời lẽ đòi Mẹ Maria phải lắng nghe và có một đức tin tinh tuyền.

Điều quan tâm cuối cùng giúp chúng ta cảm nhận được tính chất cao cả của đức tin Mẹ Maria, nhất là so sánh với khuynh hướng, bấy giờ cũng như hiện nay, nhấn mạnh đến các dấu hiệu hữu hình để có thể tin tưởng chấp nhận. Ngược lại, việc đồng ý của Mẹ Maria với ý muốn thần linh được tác động duy bởi tình Mẹ kính mến Thiên Chúa.

3- Mẹ Maria được xin chấp thuận trước một sự thật cao cả hơn rất nhiều so với những gì được loan báo cho ông Zacaria. Việc loan báo cho ông Zacaria được mời gọi tin tưởng vào một cuộc sinh hạ lạ lùng sẽ xẩy ra trong một cuộc hôn nhân son sẻ Thiên Chúa muốn cho sinh hoa kết trái: một can thiệp thần linh tương tự như những cuộc can thiệp mang lại lợi ích cho một số người nữ trong Cựu Ước: Sarah (Gn 17:15-21; 18:10-14), Rachel (Gn 30:22), mẹ của Samson (Jgs 13:1-7), Hanna mẹ của Samuel (1 Sm 1:11-20). Nơi những đoạn này, tính chất nhưng không của tặng ân Chúa ban được đặc biệt nhấn mạnh.

Mẹ Maria được kêu gọi để tin tưởng vào vai trò làm mẹ đồng trinh, một vai trò chưa từng được Cứu Ước đề cập tới. Thật vậy, lời tiên tri lừng danh của Isaia: “Này đây một thanh nữ sẽ thụ thai và hạ sinh một con trai và sẽ đặt tên Người là Emmanuel” (7:14), mặc dù không loại trừ một thứ nhãn quan như thế, hoàn toàn được giải thích theo ý nghĩa ấy chỉ sau khi Chúa Kitô sinh ra và theo chiều hướng của mạc khải Phúc Âm.

Mẹ Maria được yêu cầu đồng ý với một sự thật chứ bao giờ thể hiện trước đó. Mẹ chấp nhận nó bằng một tâm hồn đơn sơ nhưng gan dạ. Với câu hỏi “Việc ấy thành sự sao được?”, Mẹ bày tỏ đức tin của Mẹ vào quyền năng thần linh trong việc làm cho tình trạng đồng trinh tương hợp với vai trò làm mẹ ngoại lệ và đặc thù của Mẹ.

Khi trả lời: “Thánh Thần sẽ xuống trên bà, và quyền phép Đấng Tối Cao sẽ bao phủ bà” (Lk 1:35), vị thiên thần cống hiến việc Thiên Chúa giải quyết chắc chắn cho vấn đề được Mẹ Maria đặt ra. Tình trạng đồng trinh, tưởng chừng là một ngăn trở, trở thành một bối cảnh cụ thể nhờ đó Thánh Thần hoàn thành nơi Mẹ việc thụ thai Con Thiên Chúa nhập thể. Lời đáp ứng của vị thiên thần mở đường cho việc cộng tác của Vị Trinh Nữ với Chúa Thánh Thần trong việc sinh hạ Chúa Giêsu.

4- Việc tự nguyện hợp tác của con người được hiện thực nơi việc thi hành dự án thần linh. Bằng việc tin tưởng vào lời Chúa, Mẹ Maria hợp tác vào việc hoàn tất vai trò làm mẹ được loan báo cho Mẹ.

Tác động đức tin của Mẹ Maria nhắc lại đức tin của tổ phụ Abraham

Các vị Giáo Phụ của Hội Thánh thường nhấn mạnh đến khía cạnh này về việc hoài thai trinh nguyên của Chúa Giêsu. Khi dẫn giải Phúc Âm về biến cố Truyền Tin, Thánh Âu Quốc Tinh đặc biệt nói rằng: “Vị thiên thần loan báo, người Trinh Nữ lắng nghe, tin tưởng và thụ thai” (Sermo 13 in Nat. Dom.). Chưa hết, “Chúa Kitô được tin tưởng và thụ thai bởi đức tin. Việc đức tin xuất hiện trước nơi tâm can của Mẹ Maria rồi mới tới việc thụ thai trong cung lòng của Người Mẹ này” (Sermo 293).

Tác động đức tin của Mẹ Maria là những gì gợi lại đức tin của Abraham, vị ở vào lúc rạng đông của Cựu Ước, đã tin tưởng vào Thiên Chúa, nhờ đó trở thành cha của một đại miêu duệ (cf. Gn 15:6; Redemptoris Mater, n. 14). Vào lúc mở màn cho Tân Ước, Mẹ Maria cũng sử dụng một ảnh hưởng quyết liệt bằng đức tin của mình nơi việc hoàn tất mầu nhiệm Nhập Thể là những gì mở đầu và tổng hợp tất cả sứ vụ cứu chuộc của Chúa Giêsu.

Mối liên hệ chặt chẽ giữa đức tin và ơn cứu chuộc, được Chúa Giêsu nhấn mạnh trong đời sống công khai của Người  (cf. Mt 5:34; 10:52; etc.), cũng giúp chúng ta hiểu được vai trò nền tảng được đức tin của Mẹ thực hiện và tiếp tục thực hiện trong việc cứu độ nhân loại.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL,

Chuyển dịch từ L'Osservatore Romano Weekly Edition in English 10/7/1996, trang 11.