NHỮNG ĐIỀU LƯ THÚ VỀ NHA TRANG

trần minh hiền orlando ngày 30 tháng 11 năm 2012

 

Nha Trang là nơi tôi (TMH) sinh ra và lớn lên . Nha Trang là 1 trong những thành phố đẹp nhất Việt Nam và thế giới với nét hiền hoà, vừa quư phái vừa mộc mạc với 1 vùng trời biển bao la thiên nhiên ưu đăi cảnh vật hữu t́nh, và ḷng người hiếu khách, tốt bụng . Nha Trang đă đi vào thi ca nghệ thuật và tâm khảm của bao thế hệ người . Dẫu có rời xa v́ hoàn cành nhưng trong tâm trí cùa tôi và mọi người vẫn in đậm 1 h́nh ảnh tuyệt vời về Nha Trang dấu yêu 

***

Nha Trang là một thành phố ven biển và là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và du lịch của tỉnh Khánh Ḥa, Việt Nam. Trước khi trở thành phần đất của Việt Nam, Nha Trang thuộc về Chiêm Thành. Các di tích của người Chăm vẫn c̣n tại nhiều nơi ở Nha Trang. Nha Trang được Thủ tướng chính phủ Việt Nam công nhận là đô thị loại 1 vào ngày 22 tháng 4 năm 2009. Đây là một trong 8 đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh của Việt Nam. Nha Trang được mệnh danh là ḥn ngọc của biển Đông, Viên ngọc xanh v́ giá trị thiên nhiên, sắc đẹp cũng như khí hậu của nó

Tọa độ: 12°15′22″B 109°11′47″Đ

Diện tích  251 km²

Dân số  392.279

 Mật độ  1.562 người / km²

 Phía Bắc giáp thị xă Ninh Ḥa, phía Nam giáp huyện Cam Lâm, phía Tây giáp huyện Diên Khánh, phía Đông giáp Biển Đông.

Địa h́nh Nha Trang khá phức tạp có độ cao trải dài từ 0 đến 900 m so với mặt nước biển được chia thành 3 vùng địa h́nh. Vùng đồng bằng duyên hải và ven sông Cái có diện tích khoảng 81,3 km², chiếm 32,33% diện tích toàn thành phố; vùng chuyển tiếp và các đồi thấp có độ dốc từ 3⁰ đến 15⁰ chủ yếu nằm ở phía Tây và Đông Nam hoặc trên các đảo nhỏ chiếm 36,24% diện tích, vùng núi có địa h́nh dốc trên 15⁰ phân bố ở hai đầu Bắc-Nam thành phố, trên đảo Ḥn Tre và một số đảo đá chiếm 31,43% diện tích toàn thành phố.

Đồng bằng Diên Khánh - Nha Trang

Nha Trang nằm ở phía Đông Đồng bằng Diên Khánh - Nha Trang. Một đồng bằng được bồi lấp bởi sông Cái Nha Trang có diện tích gần 300 km², địa h́nh đồng bằng bị phân hóa mạnh:

Phần phía Tây dọc sông Cḥ từ Khánh B́nh đến Diên Đồng bị bóc ṃn, độ cao tuyệt đối khoảng 10–20 m

Phần phía Đông là địa h́nh tích tụ độ cao tuyệt đối dưới 10m, bề mặt địa h́nh bị phân cắt mạnh bởi các ḍng chảy.

Thành phố có nhiều sông suối tập trung ở 2 hệ thống sông chính là sông Cái Nha Trang và sông Quán Trường.

Sông Cái Nha Trang (c̣n có tên gọi là sông Phú Lộc, sông Cù) có chiều dài 75 km, bắt nguồn từ đỉnh Chư Tgo cao 1.475 m, chảy qua các huyện Khánh Vĩnh, Diên Khánh và thành phố Nha Trang rồi đổ ra biển ở Cửa Lớn (Đại Cù Huân). Đoạn hạ lưu thuộc địa phận Nha Trang có chiều dài khoảng 10 km. Sông là nguồn cung cấp nước chủ yếu cho sản xuất công-nông nghiệp, du lịch-dịch vụ và sinh hoạt dân cư cho thành phố và các huyện lân cận.

Sông Quán Trường (hay Quán Tường) là 1 hệ thống sông nhỏ có chiều dài khoảng 15 km, chảy qua địa phận các xă Vĩnh Trung, Vĩnh Hiệp, Vĩnh Thái, Phước Đồng và 3 phường Phước Long, Phước Hải, Vĩnh Trường rồi đổ ra Cửa Bé. Sông chia thành 2 nhánh: nhánh phía Đông (nhánh chính) có chiều dài 9 km và nhánh phía Tây (c̣n gọi là sông Tắc) dài 6 km.

Thủy triều vùng biển Nha Trang thuộc dạng nhật triều không đều, biên độ trung b́nh lớn nhất từ 1,4 - 3,4 m. Độ mặn biến thiên theo mùa từ 1 - 3,6%

Nha Trang có khí hậu nhiệt đới xavan chịu ảnh hưởng của khí hậu đại dương. Khí hậu Nha Trang tương đối ôn ḥa, nhiệt độ trung b́nh năm là 26,3⁰C. Có mùa đông ít lạnh và mùa khô kéo dài .Mùa mưa lệch về mùa đông bắt đầu từ tháng 9 và kết thúc vào tháng 12 dương lịch, lượng mưa chiếm gần 80% lượng mưa cả năm (1.025 mm). Khoảng 10 đến 20% số năm mùa mưa bắt đầu từ tháng 7, 8 hoặc kết thúc sớm vào tháng 11. So với các tỉnh Duyên hải Nam Trung Bộ, Nha Trang là vùng có điều kiện khí hậu thời tiết khá thuận lợi để khai thác du lịch hầu như quanh năm. Những đặc trưng chủ yếu của khí hậu Nha Trang là: nhiệt độ ôn ḥa quanh năm (25⁰C - 26⁰C), tổng tích ôn lớn (> 9.5000C), sự phân mùa khá rơ rệt (mùa mưa và mùa khô) và ít bị ảnh hưởng của băo

Theo điều tra dân số năm 2009 th́ dân số toàn thành phố có 392.279 người , trong đó dân số thành thị chiếm 74,6%, dân số nông thôn chiếm 25,4%. Về tỉ lệ giới tính, nam chiếm 48,5% và nữ chiếm 51,5%. Tuy nhiên theo cách tính quy mô dân số trong phân loại đô thị (bao gồm cả dân số thường trú và dân số tạm trú quy đổi) th́ quy mô dân số Nha Trang hiện nay khoảng 480.000-490.000 người (bao gồm cả học sinh, sinh viên các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, lao động tạm trú thường xuyên, tạm trú văng lai...nhưng không tính khách du lịch).

Mật độ dân số trung b́nh toàn thành phố là 1.562 người/km2. Dân cư phân bố không đều, tập trung chủ yếu ở các phường nội thành. Khu vực trung tâm thành phố thuộc các phường Vạn Thắng, Vạn Thạnh, Phương Sài, Phước Tân, Phước Tiến, Tân Lập có mật độ dân cư rất cao với gần 30000 người/km².Tuy nhiên một số xă như Vĩnh Lương, Phước Đồng với địa h́nh chủ yếu là núi cao có mật độ dân số thấp, chỉ vào khoảng 320-370 người/km2

Từ 1653 đến giữa thế kỷ XIX, Nha Trang vẫn là một vùng đất c̣n hoang vu và nhiều thú dữ thuộc Hà Bạc, huyện Vĩnh Xương, phủ Diên Khánh. Chỉ qua hai thập niên đầu thế kỷ XX, bộ mặt Nha Trang đă thay đổi nhanh chóng. Với Nghị định ngày 30 tháng 8 năm 1924 của Toàn quyền Đông Dương, Nha Trang trở thành một thị trấn (centre urbain). Thị trấn Nha Trang h́nh thành từ các làng cổ: Xương Huân, Phương Câu, Vạn Thạnh, Phương Sài, Phước Hải.

Thời Pháp thuộc, Nha Trang được coi là tỉnh lỵ (chef lieu) của tỉnh Khánh Ḥa. Các cơ quan chuyên môn của chính quyền thuộc địa như Ṭa Công sứ, Giám binh, Nha Thương chánh, Bưu điện… đều đặt tại Nha Trang. Tuy nhiên, các cơ quan Nam triều như dinh quan Tuần vũ, Án sát (coi về hành chánh, tư pháp), Lănh binh (coi việc trật tự trị an) vẫn đóng ở Thành Diên Khánh (cách Nha Trang 10km về phía Tây Nam).

Đến Nghị định ngày 7 tháng 5 năm 1937 của Toàn quyền Đông Dương, Nha Trang được nâng lên thị xă (commune)[9]. Lúc mới thành lập, thị xă Nha Trang có 5 phường: Xương Huân là phường đệ nhất, Phương Câu là phường đệ nhị, Vạn Thạnh là phường đệ tam, Phương Sài là phường đệ tứ, Phước Hải là phường đệ ngũ.

Ngày 27 tháng 1 năm 1958, chính quyền Ngô Đ́nh Diệm ban hành Nghị định 18-BNV băi bỏ quy chế thị xă, chia Nha Trang thành 2 xă là Nha Trang Đông và Nha Trang Tây thuộc quận Vĩnh Xương.

Ngày 22 tháng 10 năm 1970, sắc lệnh số 132-SL/NV của chính quyền Việt Nam Cộng ḥa lấy 2 xă Nha Trang Đông, Nha Trang Tây và các xă Vĩnh Hải, Vĩnh Phước, Vĩnh Trường, Vĩnh Nguyên, các ấp Phước Hải (xă Vĩnh Thái), Vĩnh Điềm Hạ (xă Vĩnh Hiệp), Ngọc Thảo, Ngọc Hội, Lư Cấm (xă Vĩnh Ngọc) thuộc quận Vĩnh Xương cùng các hải đảo Ḥn Lớn, Ḥn Một, Ḥn Mun, Ḥn Miễu, Ḥn Tằm tái lập thị xă Nha Trang, tỉnh lỵ tỉnh Khánh Ḥa. Thị xă Nha Trang chia làm 2 quận: quận 1 và quận 2. Quận 1 gồm các xă Nha Trang Đông, Vĩnh Hải, Vĩnh Phước, các ấp Ngọc Thảo, Ngọc Hội và Lư Cấm thuộc xă Vĩnh Ngọc, ấp Vĩnh Điềm Hạ thuộc xă Vĩnh Hiệp; Quận 2 gồm các xă Nha Trang Tây, Vĩnh Trường, Vĩnh Nguyên (kể cả các đảo Ḥn Tre, Ḥn Một, Ḥn Mun, Ḥn Tằm), ấp Phước Hải của xă Vĩnh Thái.

Tiếp đó, nghị định số 357-ĐUHC/NC/NĐ ngày 5 tháng 6 năm 1971 chia thị xă Nha Trang thành 11 khu phố: quận 1 có các khu phố Vĩnh Hải, Vĩnh Phước, Ngọc Hiệp, Vạn Thạnh, Duy Tân; Quận 2 có các khu phố Vĩnh Nguyên, Vĩnh Trường, Phương Sài, Tân Phước, Tân Lập, Phước Hải.

Đến Nghị định số 553-BNV/HCĐP/NV ngày 22 tháng 8 năm 1972 đổi các khu phố thành phường. Nghị định số 444-BNV/HCĐP/26.X ngày 3 tháng 9 năm 1974 sáp nhập các đảo Ḥn Một, Ḥn Cậu, Ḥn Đụn, Ḥn Chóp Vung, Ḥn Đỏ vào phường Vĩnh Hải (quận 1) và Ḥn Ngọc vào phường Vĩnh Nguyên (quận 2) thị xă Nha Trang.

Ngày 2 tháng 4 năm 1975, Quân Bắc Việt tiếp quản Nha Trang. Ngày 6 tháng 4 năm 1975, Ủy ban Quân quản Khánh Ḥa chia Nha Trang thành 3 đơn vị hành chính: quận 1, quận 2 và quận Vĩnh Xương.

Tháng 9 năm 1975, hợp nhất hai quận: quận 1 và quận 2 thành thị xă Nha Trang.

Ngày 30 tháng 3 năm 1977, theo quyết định số 391-CP/QĐ của Hội đồng Chính phủ , thị xă Nha Trang được nâng lên cấp thành phố trực thuộc tỉnh và là tỉnh lỵ tỉnh Phú Khánh (bao gồm hai tỉnh Phú Yên và Khánh Ḥa hiện nay). Phần đất 7 xă của huyện Vĩnh Xương cũ trước đây là Vĩnh Thái, Vĩnh Ngọc, Vĩnh Hiệp, Vĩnh Lương, Vĩnh Trung, Vĩnh Thạnh, Vĩnh Phương được cắt ra khỏi huyện Khánh Xương sáp nhập vào Nha Trang.

Quyết định số 54-BT ngày 27 tháng 3 năm 1978 thành lập xă Phước Đồng thuộc Nha Trang.

Ngày 1 tháng 7 năm 1989, tái lập tỉnh Khánh Ḥa từ tỉnh Phú Khánh cũ, Nha Trang là tỉnh lỵ tỉnh Khánh Ḥa.

Ngày 22 tháng 4 năm 1999, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định số 106/1999 công nhận Nha Trang là đô thị loại 2.

Ngày 22 tháng 4 năm 2009, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đă kư quyết định công nhận TP. Nha Trang là đô thị loại I

Theo nhiều nhà nghiên cứu, tên "Nha Trang" được h́nh thành do cách đọc của người Việt phỏng theo âm một địa danh Chăm vốn có trước là Ya Trang hay Ea Trang (có nghĩa là "sông Lau", tiếng người Chăm, tức là gọi sông Cái chảy qua Nha Trang ngày nay, con sông này đổ ra biển đúng chỗ có nhiều cây lau). Từ tên sông, sau chỉ rộng ra vùng đất từ năm 1653.

Về địa danh "Nha Trang", trong Toàn tập Thiên Nam Tứ Chí Lộ Đồ Thư, tập bản đồ Việt Nam do nho sinh họ Đỗ Bá soạn vào khoảng nửa sau thế kỷ 17 đă thấy có tên "Nha Trang Môn" (cửa Nha Trang). Trong một bản đồ khác có niên đại cuối thế kỷ 17 mang tên Giáp Ngọ Niên B́nh Nam Đồ của Đoan Quận công Bùi Thế Đạt cũng thấy ghi tên "Nha Trang Hải môn" (cửa biển Nha Trang). Trong thư tịch cổ Việt Nam, đây có lẽ là những tài liệu sớm nhất đề cập đến địa danh nổi tiếng này.

Trong Phủ biên tạp lục (1776) của Lê Quư Đôn đă có nhiều tên gọi Nha Trang như "đầm Nha Trang, dinh Nha Trang, nguồn Nha Trang, đèo Nha Trang".

Nha Trang gồm 27 đơn vị hành chính, gồm có:

19 phường nội thành là: Vĩnh Hải, Vĩnh Phước, Vĩnh Thọ, Xương Huân, Vạn Thắng, Vạn Thạnh, Phương Sài, Phương Sơn, Ngọc Hiệp, Phước Ḥa, Phước Tân, Phước Tiến, Phước Hải, Lộc Thọ, Tân Lập, Vĩnh Nguyên, Vĩnh Trường, Phước Long (thành lập tháng 11 năm 1998), Vĩnh Ḥa (thành lập tháng 4 năm 2002)

8 xă ngoại thành là: Vĩnh Phương, Vĩnh Trung, Vĩnh Thạnh, Vĩnh Thái, Vĩnh Hiệp, Vĩnh Ngọc, Vĩnh Lương và Phước Đồng.

Từ năm 1998 đến nay, do tốc độ phát triển đô thị gia tăng, nhiều khu quy hoạch mới đă được h́nh thành như: Ḥn Rớ, Bắc Việt, Thánh Gia, Đường Đệ, Ḥn Khô, An Viên... Ngày 22 tháng 4 năm 2009, thành phố Nha Trang được công nhận là Đô thị loại 1 thuộc tỉnh Khánh Ḥa

Hoạt động nghiên cứu khoa học ở Nha Trang đă được đặt nền móng từ thời Pháp thuộc với việc h́nh thành hai cơ sở khoa học thực nghiệm là Viện Pasteur Nha Trang vào năm 1891, nghiên cứu về vệ sinh dịch tễ và Sở Ngư nghiệp Đông Dương năm 1922 (tiền thân của Viện Hải dương học Nha Trang) chuyên nghiên cứu về biển và động vật biển. Lĩnh vực khoa học từ đó dần dần được mở rộng sang các ngành khoa học ứng dụng. Giáo dục đại học tại Nha Trang bắt đầu phát triển từ năm 1971 với cơ sở đào tạo bậc đại học đầu tiên là Đại Học Cộng Đồng Duyên Hải . Sau năm 1975, Trường Đại học Thủy sản Nha Trang, được chuyển từ Hải Pḥng vào cùng với một số trường quân sự như Trường Sĩ quan không quân từ Cát Bi và Trường Sĩ quan Hải quân II (tiền thân của Học viện Hải quân chuyển vào từ Quảng Ninh. Hiện nay, Nha Trang có nhiều trường đại học quân sự và dân sự, cao đẳng phục vụ cho việc đào tạo nhân lực cho địa phương tại tất cả các bậc học

Đến năm 2012, thành phố có trên 898 tuyến đường, trong đó 280 tuyến đường do thành phố quản lư với tổng chiều dài là 115,64 km; đường tỉnh 7 tuyến với tổng chiều dài 41,377 km; đường liên xă có 11 tuyến với tổng chiều dài 29,47 km; đường hẻm nội thành 619 tuyến, tổng chiều dài 174 km.

Để kết nối với các địa phương khác, Nha Trang có quốc lộ 1A chạy qua ngoại thành theo hướng Bắc Nam, đoạn qua địa bàn thành phố dài 14,91 km và quốc lộ 1C ,nối trung tâm thành phố với quốc lộ 1A, có chiều dài 15,08 km. Ngoài ra c̣n có đại lộ Nguyễn Tất Thành nối thành phố Nha Trang với sân bay quốc tế Cam Ranh và đường 723 nối lên thành phố Đà Lạt.Về giao thông nội thị, mạng lưới đường trong trung tâm thành phố có h́nh nan quạt, bao gồm các tuyến đường hướng tâm, đường vành đai bao quanh khu trung tâm và các khu vực của đô thị. Các đường vành đai chính là đường Lê Hồng Phong, 2/4. Trục Thái Nguyên - Lê Thánh Tôn là trục xuyên tâm, Trần Phú - Phạm Văn Đồng là các trục ven biển. Đường trong các phường trung tâm có dạng ô bàn cờ.

Về giao thông tĩnh, Nha Trang có 2 bến xe liên tỉnh đang hoạt động: Bến xe phía Nam nằm trên đường 23/10 chủ yếu phục vụ hành khách đi liên tỉnh. Bến xe phía Bắc trên đường 2/4 có phục vụ hành khách đi liên tỉnh và nội tỉnh. Hệ thống giao thông tĩnh phục vụ vận tải công cộng c̣n bao gồm 6 tuyến xe buưt nội thành với khoảng 150 điểm dừng đỗ dọc đường phục vụ cho nhu cầu đi lại trong thành phố và huyện Diên Khánh. Ngoài ra c̣n có 2 tuyến xe buưt liên huyện Nha Trang – Cam Lâm - Cam Ranh và Nha Trang – Ninh Ḥa – Vạn Ninh nối Nha Trang với khu vực phía Nam và phía Bắc Khánh Ḥa

Trước đây các chuyến bay đến Nha Trang và hạ cánh ngay trong thành phố tại sân bay Nha Trang tuy nhiên do nằm trong trung tâm thành phố, gây nhiều khó khăn trong hoạt động, nên sân bay đă được chuyển mục đích sử dụng để phục vụ phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ và du lịch. Hoạt động bay thương mại được chuyển đến sân bay quốc tế Cam Ranh cách trung tâm Nha Trang 35 km về phía Nam. Phương tiện đi lại giữa Nha Trang và sân bay Cam Ranh là xe buưt hoặc taxi. Vé xe buưt được bán ngay cửa ra sau khi lấy xong hành lư.

Các băi biển dài của thành phố này đă biến nó thành một thành phố du lịch. Nơi đây cũng đă được chọn làm nơi tổ chức các sự kiện lớn như Festival Biển (Nha Trang), hay các cuộc thi sắc đẹp lớn như Hoa hậu Việt Nam, Hoa hậu Thế giới người Việt 2007 , Hoa hậu Hoàn vũ 2008, Hoa hậu Trái đất 2010...

Vịnh Nha Trang có diện tích khoảng 507 km² bao gồm 19 ḥn đảo lớn nhỏ, trong đó Ḥn Tre là đảo lớn nhất, với diện tích 3.250 ha; đảo nhỏ nhất là Ḥn Nọc chỉ khoảng 4 ha. Vịnh có khí hậu hai mùa rơ rệt Mùa khô kéo dài từ tháng giêng đến tháng 8, mùa mưa từ tháng 9 đến tháng 12; nhiệt độ b́nh quân hàng năm là 26⁰C; nóng nhất 39⁰C, lạnh nhất 14,4⁰C. Về mặt sinh thái, vịnh Nha Trang là một trong những h́nh mẫu tự nhiên hiếm có của hệ thống vũng, vịnh trên thế giới bởi nó có hầu hết các hệ sinh thái điển h́nh, quư hiếm của vùng biển nhiệt đới. Đó là hệ sinh thái đất ngập nước, rạn san hô, rừng ngập mặn, thảm cỏ biển, hệ sinh thái cửa sông, hệ sinh thái đảo biển, hệ sinh thái băi cát ven bờ. Đặc biệt khu vực Ḥn Mun của Vịnh Nha Trang có đa dạng sinh học cao nhất với 350 loài rạn san hô chiếm 40% san hô trên thế giới. Trong số các đảo trong vịnh có nhiều đảo là các thắng cảnh nổi tiếng như:

Ḥn Mun là một đảo nhỏ trong Vịnh, sở dĩ có tên là "Ḥn Mun" v́ phía đông nam của đảo có những mỏm đá nhô cao, vách dựng hiểm trở tạo thành hang động, đặc biệt đá ở đây đen tuyền như gỗ mun, rất hiếm thấy ở những nơi khác. Kết quả khảo sát đa dạng sinh học Khu bảo tồn biển cho thấy Ḥn Mun là nơi có rạn san hô phong phú và đa dạng nhất Việt Nam. người ta cũng đă t́m thấy 340 trong tổng số hơn 800 loài san hô cứng trên thế giới. Từ năm 2001, Khu bảo tồn biển Ḥn Mun ra đời bao gồm các đảo như Ḥn Tre, Ḥn Miễu, Ḥn Tằm, Ḥn Một, Ḥn Mun, Ḥn Cau, Ḥn Vung, Ḥn Rơm, Ḥn Nọc và vùng nước xung quanh. Diện tích khoảng 160km2 bao gồm khoảng 38 km2 mặt đất và khoảng 122 km2 vùng nước xung quanh các đảo. Đây là khu bảo tồn biển duy nhất tại Việt Nam hiện nay.

Ḥn Nhiểu (c̣n gọi đảo Bồng Nguyên) nơi có Thủy Cung Trí Nguyên với những sinh vật biển kỳ lạ. Cách hồ là băi sỏi đủ màu, đủ dáng, trải thành từng lớp trên bờ thay cho cát trắng

Ḥn Tằm một điểm du lịch sinh thái biển đảo hấp dẫn, nơi đây vẫn c̣n lưu lại vẻ hoang sơ của thiên nhiên với thảm rừng nhiệt đới xanh mướt, bờ cát dài lăng mạn. Phía sau đảo này có một hang đá rất đặc biệt, kỳ bí mới được ngành du lịch phát hiện và đưa vào khai thác. Đó là hang Dơi, nơi có rất nhiều đàn dơi cư trú trên những vách đá cheo leo ở độ cao 60m. Đảo được đầu tư phát triển nhiều loại h́nh thể thao băi biển như dù bay, bóng chuyền băi biển, đua xuồng Kayak, leo núi….

Ḥn Tre đảo lớn nhất trong vịnh Nha Trang với diện tích trên 32.5 km², nằm cách trung tâm thành phố Nha Trang khoảng 5 km về phía Đông, cách cảng Cầu Đá 3,5 km vị trí tương đối biệt lập, có băi tắm thiên nhiên đẹp vào bậc nhất Việt Nam, thảm thực vật trong khu vực c̣n nguyên sơ, khí hậu ôn hoà, ít gió băo, rất thuận lợi cho việc phát triển du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng biển. Khu vực quy hoạch đảo bao gồm 2 khu vực chức năng: Khu Vũng Me - Băi Trũ - Đầm Già - Băi Rạn được quy hoạch hướng tới một quần thể các dự án du lịch cao cấp bao gồm 7 dự án hiện có: Khu du lịch Con sẻ tre, Vinpearl resort & spa, Khu du lịch sinh thái và Thế giới nước Vinpearl, Công viên văn hóa Vinpearl, Công viên văn hóa Ḥn Tre, Khu du lịch sinh thái Băi Sỏi, Khu biệt thự và sân golf Vinpearl, giao thông đối ngoại của phân khu chủ yếu thông qua 2 cảng du lịch tại Vũng Me và tuyến cáp treo Vinpear (tuyến cáp treo vượt biển dài nhất thế giới). Khu Đầm Bấy được quy hoạch theo mô h́nh khu du lịch cộng đồng bao gồm khu vực dự án Khu du lịch thế giới biển và dự án Làng du lịch sinh thái Đầm Bấy .

Ḥn Chồng-Ḥn Vợ gồm 2 cụm đá lớn nằm bên bờ biển dưới chân đồi Lasan. Dưới chân đồi là băi đá ngổn ngang có thể là do sự xâm thực của thủy triều lên ngọn đồi này. Cụm đá lớn ở ngoài biển gọi là Ḥn Chồng, gồm một khối đá lớn vuông vức nằm trên một tảng đá bằng phẳng và rộng hơn, phía mặt đá quay ra biển có một vết lơm h́nh bàn tay rất lớn Cụm đá thứ hai có h́nh dáng một người phụ nữ ngồi trông ra biển - được đặt một cái tên có ư nghĩa gần gũi với Ḥn Chồng - đó là Ḥn Vợ, cụm đá này ít được du khách để ư hơn.

Đảo yến: đây không phải là tên riêng của một đảo nào, mà cứ đảo nào có yến làm tổ th́ gọi vậy. Nhưng trong 19 ḥn đảo ở Vịnh Nha Trang th́ Ḥn Nội và Ḥn Ngoại là nơi có nhiều yến nhất. Ḥn Nội là đảo nằm phía trong, c̣n Ḥn Ngoại nằm phía ngoài. Ḥn Nội có băi tắm đôi (có hai bờ biển một mặt hướng ra Vịnh Nha Trang mặt c̣n lại hướng vào một vũng lớn bị cô lập trong đảo mùa nước lên, nước sẽ tràn qua doi cát vào vũng) với cát trắng rất đẹp nhưng ít dùng cho du lịch chủ hoạt động chủ yếu trên đảo là khai thác Yến sào

Chạy dọc theo bờ biển Vịnh Nha Trang dài khoảng 7 km, trải dài từ xóm Cồn đến cảng Cầu Đá là đoạn đường Trần Phú con đường đẹp nhất Nha Trang nằm lượn theo bờ biển với rất nhiều ngôi biệt thự xinh xắn, những khách sạn cao cấp, nhà hàng sang trọng nối liền nhau. Xen vào đó là một hệ thống dịch vụ gồm bưu điện, nhà bảo tàng, thư viện, câu lạc bộ, các cửa hàng bán đồ lưu niệm.

Chợ Đầm, chợ trung tâm của thành phố biển Nha Trang, là một công tŕnh kiến trúc đẹp, độc đáo. Đây là chợ lớn nhất và cũng là biểu tượng thương mại của thành phố biển này. Đây là trung tâm thương mại mua sắm và cũng là điểm tham quan du lịch. Chợ có tên chợ Đầm là v́ chợ nằm trên một cái đầm cũ rộng đến 7 mẫu tây, ăn thông ra cửa sông Nha Trang dưới chân cầu Hà Ra nay đă bị lấp. Chợ hiện nay bán rất nhiều sản phẩm gia dụng lẫn những mặt hàng lưu niệm, hải sản... rất phong phú. Ngay tại cửa ra vào, băi đậu xe là tới khu vực chợ, tại các cánh cung bọc 2 bên chợ là bán hải sản, khô, nem nướng và các mặt hàng lưu niệm. Trung tâm chợ bán các mặt hàng thiết yếu.

Chùa Long Sơn hay c̣n gọi là Chùa Phật trắng trước có tên là Đăng Long Tự, tọa lạc ở số 22 đường 23 tháng 10, phường Phương Sơn dưới chân đồi Trại Thủy ở Nha Trang. Ngôi chùa này được xây dựng cách đây hơn một trăm năm, trải qua nhiều lần trùng tu, và đến nay là ngôi chùa nổi tiếng nhất Khánh Ḥa. Trên đỉnh đồi là bức tượng Kim Thân Phật tổ (c̣n gọi là tượng Phật trắng) ngồi thuyết pháp, tượng cao 21 m, đài sen làm đế cao 7 m, rất dễ nh́n thấy tại một khu vực rộng xung quanh Chùa. Tượng được xây từ năm 1963 do sự đóng góp của tăng ni phật tử của vùng lân cận. Xung quanh đài sen là chân dung bảy vị ḥa thượng, đại đức đă tự thiêu để phản đối chính sách đàn áp Phật giáo của Ngô Đ́nh Diệm trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 9 năm 1963. Dưới chân đài sen là bức tường chia thành những ngăn nhỏ để chứa hài cốt do các gia đ́nh Phật tử gửi.

Nhà thờ Núi (tên chính thức là: Nhà thờ Chánh ṭa Kitô Vua) là một nhà thờ Công giáo ở thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Ḥa. Nhà thờ này c̣n có nhiều tên gọi b́nh dân như: Nhà thờ Nha Trang (v́ trước đây nó thuộc họ đạo Nha Trang); Nhà thờ Đá (v́ nó được xây bằng đá); Nhà thờ Ngă Sáu (v́ nó tọa lạc gần một x̣ng xoay giao thông); nhưng phổ biến hơn cả là tên gọi Nhà thờ Núi (v́ nó được xây trên một núi nhỏ)Nhà thờ này được xây dựng theo phong cách kiến trúc nhà thờ phương Tây. Nh́n tổng thể, công tŕnh có bố cục chắc khỏe với những khối lập thể nhỏ dần từ thấp vươn cao, nổi bật giữa trời xanh. Điểm cao nhất là nơi đặt thánh giá trên đỉnh tháp chuông, cao 38 mét, tính từ mặt đường.

Viện Hải dương học Nha Trang là một viện nghiên cứu đời sống động thực vật hải dương. Viện Hải dương học được người Pháp thành lập năm 1922, được xem là một trong những cơ sở nghiên cứu sớm nhất ở Việt Nam và là nơi có bộ sưu tầm các hiện vật về cuộc sống hải dương lớn nhất Đông Nam Á. Hiện nay viện không những là một viện nghiên cứu mà c̣n là điểm tham quan hấp dẫn đối với du khách yêu thích sinh vật biển

Diamond Bay (Wonderpark Resort), một resort trên đại lộ Nguyễn Tất Thành, Nha Trang, Khánh Ḥa là nơi diễn ra lễ đăng quang của cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ 2008, được hoàn thành chỉ sau bốn tháng xây dựng, khánh thành vào ngày 30 tháng 6, 2008.

Biệt thự Cầu Đá (Lầu Bảo Đại) tọa lạc trên đỉnh núi Chụt (núi Cảnh Long), là một di tích lịch sử văn hóa khá nổi tiếng, nằm cách trung tâm thành phố Nha Trang khoảng 6 km. Đây là một công tŕnh kiến trúc độc đáo, có sự kết hợp hài ḥa giữa phong cách kiến trúc phương Tây với nghệ thuật hoa viên phương Đông. Lầu Bảo Đại được người Pháp đă xây dựng năm 1923 ban đầu là một cụm 5 biệt thự trên núi Chụt để làm nơi ăn ở cho các nhà hải dương học đến nghiên cứu vùng biển Đông Nam Á tại Viện hải dương học Đông Dương (hiện là Viện hải dương học Nha Trang) người Pháp đặt tên cho các ngôi biệt thự này theo tên các loài cây và hoa trồng xung quanh. Lần lượt từ mỏm núi trở vào là biệt thự Xương Rồng, Bông Sứ, Bông Giấy, Phượng Vĩ, Cây Bàng. Từ năm 1940 đến 1945, hoàng đế Bảo Đại và hoàng hậu Nam Phương thường đến nghỉ ngơi ở biệt thự Xương Rồng và Bông Sứ nên từ đó cụm di tích này được gọi là Lầu Bảo Đại

Tháp Bà do vua Chămpa là Harivácman xây dựng vào những năm 813 - 817. Trải qua mưa nắng của thời gian, tháp bị hư hại nhiều. Thời Pháp thuộc, trường Viễn Đông Bác Cổ đă tổ chức dùng gạch xây lại nhiều phần và đắp một số tượng lên thân tháp. Mặt bằng thứ nhất của tháp được lát gạch, có 14 trụ và các bậc liên tiếp. Mặt bằng thứ hai là một cụm gồm bốn tháp, cả bốn tháp đều được xây dựng theo kiểu tháp của người Chăm gạch xây rất khít mạch, không nh́n thấy chất kết dính. Ḷng tháp rỗng tới đỉnh, cửa tháp quay về hướng Đông. Mặt ngoài thân tháp có nhiều gờ, trụ và đấu. Trên đỉnh các trụ thường đặt gạch trang trí hoa văn h́nh ṿm tháp, trông như chiếp tháp nhỏ đặt trên một tháp lớn trên thân tháp c̣n có nhiều tượng và phù điêu bằng đất nung, trong đó có h́nh thần Ponagar, thần Tenexa, các tiên nữ, các loài thú như nai, ngỗng vàng, sư tử...Tháp chính thờ thần Ponagar, tượng trưng cho sắc đẹp, nghệ thuật và sự sáng tạo. Các tháp khác thờ thần Siva, thần Sanhaka và thần Ganeca. Hàng năm, vào tháng 3 âm lịch người dân đến lễ bái ở Tháp Bà rất đông

Ngoài các sản vật biển, Nha Trang có nước yến/yến sào (hay tổ chim yến được chúng làm từ nước dăi của ḿnh) và nem nướng Ninh Ḥa. Ngoài ra, nói đến các món dân dă Nha Trang c̣n nổi tiếng qua món bún cá hay bánh căn. Với món bánh canh Nha Trang th́ không giống với bất kỳ ở một địa phương nào khác, nước lèo được làm từ chất ngọt của cá cộng với bột bánh canh tạo nên một hương vị khó quên. Ngoài ra tại Nha Trang c̣n có bong bóng cá , vi cá , nước mắm , khô cá thu được xếp vào loại ngon . Hải sản Nha Trang đa dạng và phong phú với rất nhiều loại và vô số những món ăn khác nhau , nổi tiếng có món nhum - c̣n gọi là cầu gai hay nhím biển ăn sống với cải bẹ xanh .

***

Nói tóm lại Nha Trang là 1 thành phố đẹp đẽ và hiền ḥa, chân chất như người dân Nha Trang vẫn muôn đời hiền lành, chất phác, mộc mạc . Dù xa Nha Trang nhưng h́nh ảnh Nha Trang vẫn muôn đời trong tâm trí của tôi .

 

Nha Trang, tên tiếng Hoa là 芽莊 Yazhuang. Theo nhiều nhà nghiên cứu, tên Nha Trang bắt nguồn từ tiếng Chăm là Ea Tran hay Yjatran có nghĩa là sông Lau. Gọi như vậy là v́ xưa kia, lau lách mọc đầy hai bên bờ sông Cái đổ ra cửa biển Cù Huân (cửa Lớn Nha Trang ngày nay).

Một thuyết khác cho rằng tên gọi Nha Trang là do người phương Tây viết chệch từ cụm từ "Nhà Trắng". Tương truyền, ngày xưa nơi đây toàn nhà tranh vách đất, duy nhất có ngôi nhà của bác sĩ Alexandre Yersin người Pháp xây bằng gạch, lợp ngói, quét vôi trắng toát. Một lần có chiếc tàu lớn của ngoại quốc đi ngang qua cửa biển Cù Huân, thấy đất liền, viên chỉ huy hỏi xứ ǵ? Viên thông ngôn thấy nhà Bác sỹ Yersin trắng liền đáp "Nhà Trắng". Viên chỉ huy ghi vào bản đồ. V́ tiếng nước ngoài không có dấu nên phát âm là "Nha Trang".

Trong thư tịch cổ của Việt Nam, từ Nha Trang đă được nhắc đến khá sớm: Phủ biên tạp lục (1776) của Lê Quư Đôn đă có ghi nhiều địa danh như "đầm Nha Trang, dinh Nha Trang, nguồn Nha Trang, đèo Nha Trang".