ĐTC Gioan Phaolô II – Giáo Lý Thánh Mẫu - Bài 49 Ngày 23/4/1997: Người nói với môn đệ rằng ‘Đó là người mẹ của con’

1- Sau khi nhắc lại sự hiện diện của Mẹ Maria và các phụ nữ khát ở nơi thập giá Chúa, Thánh Gioan thuật lại rằng: “Khi Chúa Giêsu thấy mẹ của mình, và người môn đệ Người yêu gần đó thì Người nói cùng mẹ của Người: ‘Hỡi bà, đó là con của bà!’. Đoạn Người nói cùng người môn đệ ấy rằng: ‘Mẹ của con đó!’” (Jn 19:26-27).

Những lời đặc biệt cảm kích này là một “cảnh mạc khải”: chúng cho thấy những cảm thức sâu xa của Chúa Kitô đang hấp hối và chất chứa một kho tàng lớn lao về ý nghĩa đối với đức tin cùng linh đạo Kitô giáo. Ở vào lúc kết thúc cuộc đời trần thế của mình, khi Người ngỏ lời cùng Mẹ của Người và người môn đệ Người yêu, Đấng Thiên Sai tử giá thiết lập một mối liên hệ yêu thươngt mới giữa Mẹ Maria và Kitô hữu.

Có những lúc được cắt nghĩa như thể không còn lời diễn tả nào hơn về lòng ái mộ con cái của Chúa Giêsu đối với Mẹ của mình, vị Người trao phó tương lai cho người môn đệ yêu dấu này của Người, những lời vượt trên thứ nhu cầu bất ngờ trong việc giải quyết vấn đề gia đình. Thật vậy, việc cẩn thận cứu xét đoạn văn này, được củng cố bởi việc dẫn giải từ nhiều vị Giáo Phụ cũng như từ ý kiến chung trong giáo hội, giúp cho chúng ta thấy, nơi việc trao phó có tính cách lưỡng diện của Chúa Giêsu, một trong những biến cố quan trọng nhất để hiểu được vai trò của Đức Trinh Nữ trong công cuộc cứu độ.

Những lời của Chúa Giêsu đang hấp hối bấy giờ thực sự cho thấy rằng ý hướng trước hết của Người không phải là trao phó Mẹ của Người cho Thánh Gioan, mà là trao phó người môn đệ ấy cho Mẹ Maria và ban cho Mẹ một vao trò thân mẫu mới. Hơn nữa, chữ “bà”, một chữ cũng đã được Chúa Giêsu sử dụng ở tiệc cưới Cana, đưa Mẹ Maria đến một chiều kích hiện hữu mới với tư cách là một Người Mẹ, là những gì cho thấy những lời của Đấng Cứu Thế ấy không phải là hoa trái của một thứ cảm thức đơn sơ nơi cảm tình của con cái mà nhắm đến chỗ đặt chúng ở một tầm mức cao hơn ra sao.

2- Mặc dù cái chết của Chúa Giêsu đã gây cho Mẹ sâu xa buồn đau, tự nó cũng không thay đổi cách sống bình thường của Mẹ: thật vậy, khi rời bỏ Nazarét để bắt đầu cuộc đời công khai, Chúa Giêsu đã để cho Mẹ của Người sống một mình. Ngoài ra, sự hiện diện dưới chân Thập Giá của họ hàng Mẹ là Maria Clopas, khiến chúng ta có thể cho rằng Đức Trinh Nữ vẫn còn giữ mối liên hệ tốt đẹp với gia đình và thân thuộc của Mẹ, nhờ họ mà Mẹ có thể được tiếp đón sau cái chết của Con Mẹ.

Thế nhưng, những lời của Chúa Giêsu có một ý nghĩa đích thực nhất của chúng nơi bối cảnh sứ vụ cứu độ của Người. Khi nói vào lúc hy hiến cứu chuộc, chúng chất chứa một giá trị cao quí nhất chính ở nơi bối cảnh cao cả này. Đúng thế, sau những lời của Chúa Giêsu ngỏ cùng Mẹ của Người thì Vị Thánh ký đã thêm một mệnh đề quan trọng: “Chúa Giêsu biết rằng mọi sự đã hoàn tất...” (Jn 19:28), như thể ngài muốn nhấn mạnh rằng Người đã hoàn tất hy tế của mình bằng việc trao phó Mẹ của Người cho Thánh Gioan, và nơi ngài cho toàn thể nhân loại, thành phần Mẹ trở nên Mẹ của họ trong việc cứu độ.

3- Thực tại xẩy ra bởi những lời của Chúa Giêsu, tức vai trò thân mẫu mới của Mẹ Maria liên quan tới người môn đệ này, là dấu hiệu hơn nữa của một tình yêu thương cao cả khiến Chúa Giêsu hiến mạng sống mình cho tất cả mọi dân tộc. Trên Đồi Canvê, tình yêu này được thể hiện nơi việc ban tặng một người mẹ, Mẹ của Người, Vị bởi thế cũng trở nên mẹ của chúng ta nữa.

Chúng ta cần phải nhớ rằng, theo truyền thống, chính Thánh Gioan, người môn đệ được Đức Trinh Nữ thực sự nhìn nhận như là người con của Mẹ; thế nhưng đặc ân này được Kitô hữu giải thích từ ban đầu như là dấu hiệu của một giòng dõi thiêng liêng liên quan tới toàn thể nhân loại.

Vai trò loàm mẹ phổ quát của Mẹ Maria, Người đàn “Bà” ở tiệc cưới Cana và trên Đồi Canvê, gợi lại Evà là “mẹ của mọi sinh loinh” (Gen 3:20). Tuy nhiên, trong khi Evà đã làm cho tội lỗi lọt vào thế gian, thì tân Evà là Mẹ Maria lại hợp tác trong biến cố cứu độ. Như thế, nơi Đức Trinh Nữ, hình ảnh “người đàn bà” đã được phục hồi và vai trò làm mẹ của Mẹ thực hiện công việc lan truyền sự sống mới trong Chúa Kitô giữa loài người. 

Đối với sự vụ này, Người Mẹ ấy được yêu cầu thực hiện một hy sinh rất đau thương trong việc chấp nhận cái chết của Người Con duy nhất của mình. Những lời Chúa Giêsu nói: “Này bà, đó là con của bà!” khiến cho Mẹ cảm thấy được mối liên hệ mẫu thân mới là mối liên hệ cần phải được nới rộng và vươn dài mối liên hệ trước đó. “Tiếng vâng” của Mẹ về dự án này, bởi thế, là một sự đồng thuận với hiến tế của Chúa Kitô mà Mẹ quảng đại chấp nhận bằng việc tuân hợp ý muốn thần linh. Ngay cả trong dự án của Thiên Chúa, vai trò làm thân mẫu của Mẹ Maria cũng đã được ấn định ngay từ đầu trong việc bao gồm toàn thể nhân loại, chỉ ở trên Đồi Canvê, nhờ hiến tế của Chúa Kitô, mà chiều kích phổ quát mới được tỏ hiện.

Những lời Chúa Giêsu phán: “Này là con của bà!” tác dụng những gì chúng bày tỏ, khi làm cho Mẹ Maria trở nên mẹ của Thánh Gioan cũng như của tất cả các môn đệ được ấn định lãnh nhận tặng ân này của ân sủng thần linh.

4- Trên Thập Giá, Chúa Giêsu không tuyên bố một cách chính thức vai trò thân mẫu phổ quát của Mẹ Maria, thế nhưng đã thiết lập một mối liên hệ mẫu thân cụ thể giữa Mẹ và người môn đệ yêu dấu. Trong việc chọn lựa của Chúa này, chúng ta có thể thấy mối quan tâm của Người đó là vai trò thân mẫu này không được giải thích một cách mơ hồ, mà cần phải hướng tới mối liên hệ riêng tư mật thiết với từng Kitô hữu.

Chớ gì mỗi người chúng ta, chính nhờ thực tại cụ thể của vai trò thân mẫu phổ quát của Mẹ Maria, hoàn toàn nhận biết Mẹ là Mẹ của chúng ta, và tin tưởng phoí thác cho tình yêu thương từ mẫu của Mẹ.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL,

Chuyển dịch từ mạng điện toán toàn cầu của Tòa Thánh.

http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/audiences/1997/documents/hf_jp-ii_aud_23041997_en.html