Từ Washington, Bộ Ngoại giao Mỹ đã có phản ứng về vụ căng thẳng mới nhất trên Biển Đông giữa Bắc Kinh và Hà Nội.
Phát biểu trước các phóng viên hôm thứ Ba ngày 26/3, ông Patrick Ventrell, phó phát ngôn nhân tạm quyền của Bộ Ngoại giao Mỹ, nói rằng nước này ‘quan ngại’ khi nghe tin về vụ việc và rằng Washington đang tìm hiểu thêm từ cả hai phía Bắc Kinh và Hà Nội.
“Chúng tôi cực lực phản đối việc đe dọa hoặc sử dụng vũ lực hay cưỡng ép của bất cứ bên nào để thúc đẩy tuyên bố chủ quyền của họ trên Biển Hoa Nam,” ông Ventrell nói.
Ông bình luận rằng vụ việc này cho thấy rất cần thiết phải có một bộ quy tắc ứng xử để xử lý các tranh chấp ‘một cách minh bạch và có nguyên tắc’.
'Đúng đắn và hợp lý
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc bác bỏ tàu cá Việt Nam bị hư hại và thúc giục Hà Nội bảo ngư dân tránh vào vùng biển của Trung Quốc.
"Chúng tôi phản đối mạnh mẽ việc đe dọa hoặc sử dụng vũ lựng hay cưỡng ép của bất cứ bên nào để thúc đẩy tuyên bố chủ quyền của họ trên Biển Hoa Đông."
Patrick Ventrell, phó phát ngôn nhân tạm quyền của Bộ Ngoại giao Mỹ
“Phản ứng của cơ quan chức năng của Trung Quốc trước một tàu cá bất hợp pháp của Việt Nam là đúng đắn và hợp lư.
"Chúng tôi hy vọng phía Việt Nam tiến hành các bước nghiêm túc nhằm cải thiện việc giáo dục và quản lư ngư dân để tránh các hoạt động trái phép như vậy”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Hồng Lỗi được Reuters dẫn lời nói với các phóng viên tại Bắc Kinh.
Ông Hồng lỗi đă từ chối trả lời các câu hỏi liệu có hay không việc tàu Trung Quốc bắn vào tàu cá Việt Nam và liệu tàu Trung Quốc có phải tàu chiến hay không.
Vào hôm 25/03, Bộ Ngoại giao Việt Nam xác nhận một tàu Việt Nam bị Trung Quốc bắn bốc cháy ở đảo Hoàng Sa và Hà Nội đang đ̣i Bắc Kinh bồi thường.
"Chúng tôi hy vọng phía Việt Nam tiến hành các bước nghiêm túc nhằm cải thiện việc giáo dục và quản lư ngư dân để tránh các hoạt động trái phép như vậy"
Hồng Lỗi, Bộ Ngoại giao Trung Quốc
Báo Tiền Phong hôm Chủ Nhật đă đưa tin tàu cá của ngư dân Quảng Ngăi bị tàu Trung Quốc đuổi và nổ súng bắn cháy cabin tại đảo Hoàng Sa nhưng sau đó bà đă bị gỡ xuống.
Trang web của Bộ Ngoại giao dẫn lời người phát ngôn Lương Thanh Nghị nói hôm 25/03:
"Ngày 20/3/2013, tàu cá mang số hiệu QNg 96382 TS của ngư dân tỉnh Quảng Ngăi trong lúc đang hoạt động nghề cá b́nh thường tại ngư trường truyền thống thuộc khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đă bị tàu Trung Quốc truy đuổi và nổ súng bắn cháy cabin.
"Đây là vụ việc hết sức nghiêm trọng, vi phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, đe dọa tính mạng và gây thiệt hại tài sản của ngư dân Việt Nam.
"Hành động này đă vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc, trái với tinh thần Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC)."
Ngoài những lời tuyên bố mang tính quy ước này, Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng sử dụng những ngôn từ mạnh mẽ hơn.
Ông Nghị được dẫn lời nói: "Việt Nam kiên quyết phản đối, yêu cầu phía Trung Quốc điều tra, xử lư nghiêm hành động sai trái và vô nhân đạo nói trên, bồi thường thiệt hại cho ngư dân Việt Nam.
"Ngày 25/03/2013, đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam đă gặp đại diện Đại Sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội trao công hàm phản đối việc làm nói trên của phía Trung Quốc."
Trên trang mạng xă hội Weibo của Trung Quốc (một trang nhắn tin kiểu Twitter), người ta thấy có một số ư kiến cho rằng nên khuyến khích việc tấn công vào tàu Việt Nam và một số ư kiến khác nói nên làm điều tương tự với tàu Nhật khi có tranh chấp.
Một người b́nh luận rằng "Đây là một cách tốt để thể hiện sức mạnh của chúng ta. Lần sau chúng ta cần nă đạn thật.”
Một người khác viết “Đừng quên rằng, Bộ trưởng quốc pḥng mới của chúng tôi đă từng tham gia cuộc chiến Việt – Trung.”
Phản hồi lại các b́nh luận đă được dịch và đưa lên trang Facebook của BBC tiếng Việt, một độc giả viết "Đây là một nước đi mạnh của TQ, nếu VN không làm rơ vụ này chắc chắn những bước tiếp theo của TQ sẽ c̣n lớn hơn nữa. Chỉ phản đổi mà không có động thái nào đủ mạnh th́ nhà cầm quyền TQ sẽ "bắt vía" VN. Mọi việc cứ chờ xem".
C̣n một người khác viết "Việt Nam có đầy đủ chứng cứ không thể chối cãi về chủ quyền hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, Việt Nam cương quyết lên án hành động vi phạm chủ quyền đối với hai quần đảo... những câu ai thuộc lòng :)))))"