Vậy Chúa dạy ta sử dụng tiền bạc như thế nào? Hãy san sẻ tiền bạc cho kẻ túng thiếu, bởi lẽ hễ bạn cứu giúp họ qua cơn ngặt nghèo, ấy là bạn đã kết thân được với những người bạn sẵn lòng giúp bạn rỗi linh hồn. Dĩ nhiên người ta chẳng thể dùng tiền để mua được nước thiên đàng, nhưng tiền bạc có thể giúp ta tìm được bạn hữu nâng đỡ ta khi ta thất bại. “Những gì các ngươi làm cho người anh em bé mọn nhất, ấy là các ngươi đã làm cho Ta”. Những kẻ được Ta đoái lòng nhân từ thương xót hẳn sẽ cung xưng ra trước ngai phán xét rằng: “Thưa Chúa, đây chính là người chúng con đã nói đến. Người này thuở còn sinh thời vẫn ra tay giúp đỡ chúng con rất nhiều”.

Khi du lịch tới xứ nào, ta đều phải đổi tiền xứ ấy để dùng. Cũng vậy, ta phải đổi của cải đời này thành của cải thiêng liêng ở đời sau “không hề bị rỉ sét, mối mọt hay bị trộm cắp đi được”.

Thế những kẻ chẳng hề ra tay bố thí thì sao? Họ có tâm lý là cóp nhặt càng nhiều của cải càng tốt. Họ quý báu từng xu một. Nhưng câu trả lời cho họ là mọi người đều được tạo dựng để hướng tới Đấng Vô Biên là Thiên Chúa. Thế mà chỉ vì mù quáng bởi tội lỗi hoặc thiên kiến, lý trí họ đã thay Thiên Chúa bằng tiền của, mà họ cho là vô hạn. Họ càng lúc càng muốn có nhiều hơn, thay vì muốn được sống cuộc đời bên Chúa. Người ta có vô số tóc trên đỉnh đầu, nhưng nhổ đi một sợi cũng đủ gây đau đớn. Một người dù giàu có ức triệu mà mất đi một xu, y cũng xót ruột lắm. Y biết rằng “mình không thể đem theo tiền tài được” nên y chối nhận có đời sau.

Người Kitô hữu phải biết dùng tiền bạc để chuẩn bị cho đời sống ở thiên đàng. Có một phú hộ bảo người tớ gái hái hoa quả trong vườn đem biếu hàng xóm, để nhờ vậy mà kết thân với họ. Như thế, tiền tài (mà tiếng Anh là wealth) đã tỏ ra xứng hợp với nguyên ủy của nó, là sự an lạc (weal).

Có một câu chuyện về một phụ nữ giàu có sau khi chết bà được thánh Phêrô chỉ cho thấy ngôi dinh thự nguy nga của người tài xế của bà. Bà liền bảo “Ôi chao, nhà của y mà đồ sộ thế, chắc hẳn dinh cơ của con còn lộng lẫy ghê lắm!” Nhưng thánh Phêrô chỉ cho bà một cái chòi xơ xác hơn và nói với bà: “Đó là nhà của bà”. Bà thốt lên: “Nhà như thế làm sao con ở được?” Thánh Phêrô trả lời: “Thưa bà, với những vật liệu bà đã gửi lên cho ta, ta dựng được cái chòi như thế là khá lắm rồi đấy!”

Người ta dâng cúng rất nhiều tiền của, nhưng dùng tiền của để phục vụ linh hồn lại rất ít ỏi. Họ thường hiến tặng tiền của để tên tuổi mình được gắn trên biển vàng bệnh viện, đại học… Người ít học lại thường đỡ đầu tiền bạc cho các thư viện để làm ra vẻ ta đây là người có học hành. Chúa dạy “Đừng để cho tay trái biết việc tay phải làm”. Như thế ta biết thêm nguyên tắc thứ hai này: khi cho tặng, ta phải có ý tốt lành. Nếu nhân danh Đức Kitô ta cho kẻ khác chỉ một cốc nước lã thì cũng được Chúa thưởng cho gấp trăm lần.

Cách đây nhiều năm, nhân lễ Têrêxa, người ta mở cửa tu viện dòng kín cho công chúng vào xem, nhiều người tò mò đổ xô vào để xem các nữ tu hiến mình sống thinh lặng, chiêm niệm và đánh tội. Một người không hiểu gì về cuộc sống dòng kín đã gọi một nữ tu trẻ đẹp và chỉ cho một tòa nhà lộng lẫy bên kia đồi, và bảo rằng: “Này chị, nếu như có được tòa nhà sang trọng đó, và có được cuộc sống an lạc, xa hoa, liệu chị có bỏ mình để vào tu dòng kín không?” Chị đáp: “Thưa ông, dinh cơ đó trước kia là của tôi đấy!”

Người ta đã bố thí rất nhiều một cách vô ích vì họ không làm việc đó để phục vụ linh hồn. Thế gian cho rằng những gì cao cả nhất phải được sử dụng để được những gì hèn hạ nhất, ví dụ như dùng trí tuệ để tạo ra của cải dư dật. Người con của Chúa lại cho rằng những gì thấp hèn phải được sử dụng để phục vụ cho những gì cao cả, nghĩa là ta phải dùng tiền bạc để phục vụ Chân Lý, để an ủi kẻ hoạn nạn, cứu chữa người bệnh hoạn, để cứu vớt các linh hồn. Để trả lời cho câu nói: “Ngươi chẳng thể nào đem theo được”, ta có câu: “Được chứ, miễn là ngươi biết từ bỏ”. Như thế ngươi sẽ được thưởng công trong cuộc sống mai hậu.

 

VỀ VIỆC RỈ TAI

Thường tình từ thuở xa xưa đến nay, người ta cho rằng chỉ đàn bà mới ngồi lê đôi mách. Nhưng thực sự, cánh đàn ông cũng mắc phải chính tật xấu này mà họ gọi là “phê phán”.

Chúa đã từng phán “Đừng xét đoán tha nhân, để ngươi khỏi bị xét đoán”. “Xét đoán” ở đây nghĩa là đánh giá một cách đầy ác ý, bới lông tìm vết. Chỉ duy có Thiên Chúa mới biết rõ tâm hồn con người, còn người phàm chỉ thấy được vẻ bề ngoài. Ở nước Anh, các thẩm phán phải mang tóc giả khi luận xét hầu chứng tỏ cho thấy là họ không dùng ý riêng để phán xử. Điều này nói lên một sự thực là loài người ai cũng nghi ngờ hết. Họ cho rằng ngay cả các vị thông thái khôn ngoan nhất cũng không đáng được tin tưởng để phán định ai vô tội ai có tội.

Mỗi khi ta xét đoán tha nhân là ta xét đoán chính bản thân ta. Chúa dạy ta không được xét đoán để khỏi bị xét đoán. Và nhiều khi lời phê phán của ta đối với tha nhân chính là một lời kết án lỗi lầm chính bản thân ta. Khi người đàn bà gọi một bà khác là kẻ “lang chạ” hẳn bà đã biết được chuyện “mèo chuột” rồi. Sự ganh ghét là một thuộc tính của thói tự ti: ta ganh tỵ kẻ khác bởi vì ta cảm thấy không bằng họ, và vì rằng ta không thể nào vươn cho bằng họ được nên phải kéo họ xuống ngang hàng với ta cho được mới thôi. Khi phê bình người khác thì cũng tương tự như thế.

Chúa dạy rằng kẻ nào nói xấu kẻ khác thì mang tội nặng hơn chính kẻ bị họ nói xấu. “Cớ sao ngươi thấy được cọng rơm trong mắt anh em, còn cái xà to tướng trong mắt ngươi? Hỡi kẻ giả hình, hãy lấy cái xà khỏi mắt ngươi cái đã, đoạn ngươi mới thấy đường để nhặt cọng rơm khỏi mắt anh em ngươi!”

Khi cho rằng mình có quyền phê phán tha nhân thì ta đã kiêu ngạo rồi, ta đã bị “cái xà” che khuất mắt ta. Nói xấu kẻ khác thì hoặc là ta đã đưa mình lên cao, hoặc đã hạ thấp kẻ khác xuống… nhưng thường là cả hai. Bởi chưng kẻ ưa nói xấu thường thích đổ tội mình phạm lên đầu kẻ khác. Người nói dối thường xuyên chắc chắn sẽ nổi giận hơn nhiều khi y phát hiện ra chính y bị kẻ khác dối gạt. Cũng vậy, kẻ ưa nói xấu hẳn tức tối ghê gớm khi hay nghe rằng đến lượt y bị kẻ khác nói xấu sau lưng. Chúa đã nhắc kẻ nói xấu nên suy nghĩ về việc lên án kẻ khác phạm tội. “Kẻ nào trong các ông không có tội, hãy ra tay ném đá trước đi!” Vậy rõ ràng là chỉ có ai vô tội mới có quyền kết tội. Nhưng kẻ vô tội bao giờ cũng muốn gánh lấy tội kẻ khác, coi sa ngã của người khác là của chính mình. Tình yêu không chỉ nhìn nhận tội lỗi mà còn dám chết để chuộc tội nữa.

Theo bản năng thường cảm thấy rằng nếu kẻ nào lợi dụng ta thì chắc chắn y sai quấy. Và rồi ta sẽ la ó như thể sắp ra tay cắt cổ y vậy. Họ thường dùng nhiều cách để tự biện minh như “Ai mà chẳng có lòng từ bi hỷ xả, nhưng…” hoặc “Dĩ nhiên, tôi không hề có ý phê phán, nhưng…” hay “Tôi không hề muốn phê bình ai cả, thế nhưng…” Những câu nói này càng được gọt dũa sắc sảo hơn nữa… và càng chứng tỏ rằng kẻ nói ra hoàn toàn có tâm lý đen tối “Ai yêu mến anh em, người ấy ở trong vùng ánh sáng. Còn ai ghét bỏ anh em, kẻ ấy ở trong tăm tối”.

Thiên Chúa hứa ban cho kẻ không kết án một phần thưởng cao quí vô ngần: họ sẽ không bị phán xét khi đến trước tòa Chúa. Mà dù cho họ có bị Thiên Chúa xét xử đi nữa thì sự phán xét của Chúa cũng rất nhân từ, hơn loài người nhiều. Vua Đavid khi đã phạm tội, ông đã khôn ngoan chọn hình phạt do Chúa định đặt hơn là do loài người ấn định, bởi vì Thiên Chúa bao giờ cũng nhân hậu hơn nhiều. Hết thảy chúng ta, nam cũng như nữ, đều không khôn ngoan đủ hoặc vô tội đủ để lên tiếng phê phán nhau. Và quyết định đúng đắn duy nhất về anh em khi thấy họ làm sai là ta nên chấp nhận và nói “Chúng ta hãy để cho Chúa phát xét họ”.
Đức cha Fulton Sheen. (Nguyên tác: Way to Happiness)