"Albania là một xứ sở Âu Châu vì nền văn hóa của nó - thứ văn hóa chung sống, cũng như vì nền văn hóa lịch sử của nó". 

ĐTC Phanxicô trả lời phỏng vấn trên chuyến bay tông du Albania về lại Vatican 21/9/2014

Cha Lombardi, giám đốc văn phòng báo chí của Tòa Thánh, mở lời: 

Giờ đây chúng ta phải tỏ hềt lòng cám ơn Đức Thánh Cha đã ở với chúng ta, cho dù vào lúc cuối cùng của một ngày căng thẳng. Ngài muốn để cho chúng ta đặt một số câu hỏi, ít thôi, về chuyến đi này. Bởi vậy, theo tiêu chuẩn chúng ta đã chấp thuận đó là để cho 3 người bạn Albania của chúng ta hỏi, những người đã đồng hành với chúng ta trọn chuyến đi này: họ đã đến Rôma là để hành trình với anh chị em và giờ đây họ cũng trở về Rôma để hoàn thành kinh nghiệm của họ với anh chị em. Họ từ 3 đài truyền hình của Albania. Chúng ta bắt đầu với Bà Mira Tuci thuộc đài Truyền Hình Quốc Gia Albania.

Phóng viên hỏi 1: 

Ngài đã lưu lại một ý nghĩ trong đầu cho nhân dân Albania, cho đất nước Albania - đó là nhân dân Albania đã chẳng những chịu khổ đau ra sao mà họ còn tỏ ra khoan nhượng nữa. Ngài còn thấy được một số phẩm chất khác nơi nhân dân Albania hay chăng? Những phẩm chất ấy có phải là những phẩm chất đích thực để làm cho phượng hoàng bay về tổ của mình hay chăng?

ĐTC Phanxicô đáp:

Nỗi khổ đau mà nhân dân Albania của anh chị em chịu đựng tôi đã thấy được rõ nét hơn. Còn đối với việc khoan nhượng... Tôi muốn thay đổi chữ này. Nhân dân Albania không phải là khoan nhượng mà là một người anh em. Họ có khả năng về tình huynh đệ và còn hơn thế nữa. Điều này được chứng thực nơi việc cùng chung sống, nơi việc hợp tác giữa những tín đồ Hồi giáo, Chính Thống giáo và Công giáo. Họ không đang hợp tác với nhau như là anh em hay sao? Thế rồi một điều khác đã tác động tôi từ đầu đó là tính chất trẻ trung của xứ sở này. Khi tôi bày tỏ nhận định này thì tôi được bảo rằng nó là một xứ sở trẻ nhất Âu Châu. Thế nhưng thực sự người ta thấy Albania đạt được một phát triển siêu vượt về văn hóa cũng như về việc quản trị, nhờ tình huynh đệ này. 

Phóng viên hỏi 2: 

Thưa Ngài, khi di chuyển trên đại lộ chính ở Tirana, bên dưới những phông hình của các vị giáo sĩ tử đạo trong chế độ Cộng sản ở một xứ sở bị chủ nghĩa vô thần của Nhà Nước áp đặt 25 năm trước, ngài đã cảm thấy như thế nào? 

ĐTC Phanxicô đáp:

Tôi đã nghiên cứu hai tháng để hiểu được giai đoạn khó khăn ấy của Albania. Tôi cũng đã nghiên cứu giai đoạn đầu ở một mức độ nào đó. Thế nhưng anh chị em có được những gốc nguồn văn hóa tuyệt vời nhất, và vững mạnh của thứ đại văn hóa ngay từ ban đầu. Tôi đã tìm hiểu giai đoạn này và nó là một giai đoạn hung tàn: mức độ của sự hung tàn kinh hoàng. Khi tôi trông thấy những phông ảnh ấy, chẳng những của tín hữu Công giáo mà còn cả của Chính Thống giáo, thậm chí của Hồi giáo,... và khi tôi nghĩ về những lời bảo với họ rằng "Ngươi không được tin vào Thiên Chúa" - "Tôi vẫn tin!" - đoàng, và họ bắn chết một cách công khai. Bởi thế tôi muốn nói rằng tất cả 3 yếu tố tôn giáo đã làm chứng cho Thiên Chúa và giờ đây làm chứng cho tình huynh đệ. 

Phóng viên hỏi 3:

Thưa Ngài, ngài đã viếng thăm Albania là một xứ sở đa số là tín đồ Hồi giáo. Tuy nhiên, chuyến viếng thăm này đã diễn ra ở một thời điểm nguy hiểm trước tình hình thế giới. Chính ngài đã nói rằng Thế Chiến Thứ Ba đã bắt đầu. Phải chăng sứ điệp về chuyến viếng thăm này của ngài chỉ cống hiến cho nhân dân Albania hay bao gồm hơn thế nữa?

ĐTC Phanxicô đáp:

Không, nó bao gồm hơn thế nữa. Albania đã thực hiện một cuộc hành trình hòa bình, chung sống và hợp tác là những gì vươn dài mở rộng; nó đi đến cả các xứ sở khác cũng có các gốc nguồn sắc tộc khác nhau. Bạn đã nói rằng "Nó là một xứ sở đa số Hồi giáo". Đúng thế, nó không phải là một xứ sở Hồi giáo. Nó là một xứ sở Âu Châu. Điều này khiến tôi ngỡ ngàng. Thật vậy, Albania là một xứ sở Âu Châu vì nền văn hóa của nó - thứ văn hóa chung sống, cũng như vì nền văn hóa lịch sử của nó. 

Phóng viên hỏi 4:

Giờ đây ngài đã thực hiện chuyến viếng thăm Albania là nước ở Âu Châu. Những chuyến viếng thăm tới là những chuyến nào?

ĐTC Phanxicô đáp:

Đúng thế, tôi không thể nào thay đổi được địa dư. Những chuyến đi tới sẽ vào ngày 25/11, ở Strasbourg, với Hội Đồng Âu Châu và Nghị Viện Âu Châu, cả hai, rồi sau đó vào ngày 28 - có lẽ - ở Thổ Nhĩ Kỳ để tham dự lễ Thánh Anrê ngày 30/11 với Đức Thượng Phụ Bartholomew.

Phóng viên hỏi 5:

Thưa Ngài, chúng tôi đã biết rằng ngài có một nhãn quan về Albania ở một nghĩa nào đó khác với nhãn quan của những người Âu Châu, tức là chúng tôi nhìn Âu Châu hầu như là Khối Hiệp Nhất Âu Châu. Ngài đã chọn xứ sở đầu tiên của Âu Châu để thăm viếng lại là một xứ sở ở ngoài rìa không thuộc về Khối Hiệp Nhất Âu Châu. Ngài có thể nói sao với những ai chỉ nhìn Âu Châu của thành phần "quyền lực"?

ĐTC Phanxicô đáp:

Chuyến đi của tôi là một sứ điệp, nó là một dấu chỉ; nó là một dấu chỉ tôi muốn cống hiến vậy. 

Phóng viên hỏi 6:

Tôi tin rằng tất cả chúng tôi đã thấy ngài khóc lần đầu tiên, ngài đã tỏ ra rất cảm kích trong cuộc gặp gỡ ấy: tôi nghĩ đó là giây phút cảm động nhất của chuyến đi này? (Biệt chú của người dịch: Trước giờ kinh chiều với các linh mục, tu sĩ nam nữ, chủng sinh và các phong trào giáo dân trong Vương Cung Thánh Đường Thánh Phaolô ở Thủ Đô Tirana, và sau lời nghênh đón của Đức Tổng Giám Mục Rrok K. Mirdita, Đức Thánh Cha đã nghe chứng từ của một vị linh mục triều lão thành là Cha Ernesto Simoni Troshani và của một nữ tu Dòng Dấu Thánh là Maria Kaleta, và ngài đã không thể cầm hãm được nỗi xúc động đến độ rơi nước mắt sau khi nghe chứng từ của vị linh mục lão thành).

ĐTC Phanxicô đáp:

Việc nghe một vị tử đạo nói về cuộc tử đạo của mình là những gì mãnh liệt! Tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta ở đó đều cảm kích, tất cả chúng ta. Và những ai làm chứng đã nói như thể họ bấy giờ đang nói về người khác, nói một cách tự nhiên, một cách khiêm tốn. Điều này đã làm cho tôi cảm thấy tốt đẹp! Xin cám ơn anh chị em rất nhiều và chào anh chị em buổi tối nhé. 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo http://www.zenit.org/en/articles/full-text-of-in-flight-papal-press-conference-from-albania