Mẹ Maria là Mô Phạm đức tin, đức cậy và đức mến

1- Trong Thư gửi cho Tín Hữu Êphêsô, Thánh Phaolô đã giải thích mối liên hệ phối ngẫu giữa Chúa Kitô và Giáo Hội bằng những lời sau đây: "Chúa Kitô đã yêu thương Giáo Hội và đã hiến mình cho Giáo Hội để Người có thể thánh hóa Giáo Hội, làm cho Giáo Hội nên thanh sạch bằng cách nước rửa của lời, nhờ đó Người có được cho mình một Giáo Hội rạng ngời, không tì vết hay nhăn nheo hoặc bất cứ một sự gì như thế, hầu Giáo Hội trở nên thánh hảo và không dơ nhớp" (5:25-27).

Công Đồng Chung Vaticanô II tiếp nối những khẳng định của Thánh Phaolô và nhắc nhở rằng "Nơi Trinh Nữ Phúc Đức nhất Giáo Hội đã đạt đến sự trọn lành", trong khi "tín hữu vẫn còn phải chiến đấu để chế ngự tội lỗi và tăng trưởng trong thánh đức" (Lumen gentium - 65).

Như thế là cái khác nhau giữa Mẹ Maria và thành phần tín hữu đã dược nhấn mạnh, mặc dù cả hai đều thuộc về Giáo Hội thánh thiện được Chúa Kitô làm cho "không còn tì vết hay nhăn nheo". Thật vậy, trong khi tín hữu lãnh nhận thánh đức nhờ Phép Rửa thì Mẹ Maria được gìn giữ khỏi tất cả mọi tì vết của nguyên tội và được cứu chuộc trước bởi Chúa Kitô. Hơn nữa, mặc dù tín hữu đã được giải thoát "khỏi lề luật của tội lỗi" (cf. Rm 8:2), họ vẫn còn có thể sa theo chước cám dỗ, và tính chất yếu mềm loài người vẫn tiếp tục chi phối đời sống của họ. "Tất cả chúng ta đều vấp phạm nhiều lầm lỗi", Thư Thánh Giacôbê đã nói thế (3:2). Vì lý do ấy mà Công Đồng Chung Triđentinô đã dạy rằng: "Không ai có thể tránh được tất cả mọi tội lỗi, cho dù là tội nhẹ, suốt cả cuộc đời của họ" (DS 1573). Tuy nhiên, nhờ đặc ân thần linh, vị Trinh Nữ Vô Nhiễm là một luật trừ, như chính Công Đồng Triđentinô nhắc nhở (ibid).

2- Bất kể tội lỗi nơi các phần tử của mình, Giáo Hội trước hết và trên hết là cộng đồng của những ai được kêu gọi sống thánh thiện và nỗ lực mội ngày để đạt được nó.

Trên con người khổ nhọc nên trọn lành này, họ cảm thấy được phấn khích bởi Mẹ là "mô phạm của các nhân đức". Công Đồng Chung Vaticanô II nhận định rằng: "Sốt sắng suy gẫm về Mẹ và chiêm ngưỡng Mẹ trong ánh sáng của Lời làm người, Giáo Hội trân trọng thấm nhập sâu xa hơn vào mầu nhiệm Nhập Thể cao cả và càng ngày càng trở nên giống như Vị Hôn Phu của mình hơn" (Lumen gentium - 65).

Bởi vậy mà Giáo Hội nhìn lên Mẹ Maria. Giáo Hội chẳng những chiêm ngưỡng tặng ân kỳ diệu của tình trạng đầy ơn phúc Mẹ được, mà còn nỗ lực noi gương bắt chước sự trọn lành ở nơi Mẹ là hoa trái của việc Mẹ hoàn toàn sống hợp với lệnh truyền của Chúa Kitô: "Thế nên các con phải nên trọn lành như Cha trên trời của các con là Đấng trọn lành" (Mathêu 5:48). Mẹ Maria là vị toàn thánh. Đối với cộng đồng tín hữu Mẹ hiện lên như mẫu thức của sự thánh thiện đích thực đạt được nơi mối hiệp nhất với Chúa Kitô. Đời sống trần gian của Mẹ Thiên Chúa được đánh dấu bằng mối hòa hợp trọn hảo với bản thân Con Mẹ cũng như bởi việc mẹ toàn hiến cho công cuộc cứu chuộc được Người hoàn thành.

Giáo Hội hướng mắt về mối thân tình từ mẫu đã âm thầm gia tăng nơi cuộc sống ở Nazarét và đã tiến đến chỗ toàn hảo ở vào giây phút hy tế, và Giáo Hội nỗ lực noi gương bắt chước mối thân tình từ mẫu này trong cuộc hành trình hằng ngày của mình. Nhờ đó Giáo Hội càng ngày càng trở nên giống như Vị Hôn Phu của mình. Hiệp nhất như Mẹ Maria với Thánh Giá của Đấng Cứu Chuộc, Giáo Hội, giữa các khó khăn, phản khắc và bách hại là những gì tái diễn nơi đời sống của Giáo Hội mầu nhiệm Khổ Nạn của Chúa mình, vẫn liên lỉ tìm cách trọn vẹn trở nên giống Người.

3- Giáo Hội sống bởi đức tin, khi nghiệm thấy ở nơi mình là "kẻ đã tin rằng những gì Chúa nói về mình sẽ nên trọn" (Lk 1:45), bởi việc thể hiện đầu tiên và trọn hảo đức tin của Giáo Hội. Trong cuộc hành trình tin tưởng phó mình cho Chúa này, Vị Trinh Nữ đã đi trước các môn đệ, khi gắn bó với Lời thần linh bằng một cường độ gia tăng bao gồm tất cả mọi đoạn đời sống của Mẹ và tràn sang cho cả chính sứ vụ truyền giáo của Giáo Hội nữa.

Gương mẫu của Mẹ phấn khích Dân Chúa thực hành đức tin của họ và học hỏi và phát triển nội dung của đức tin, bằng việc giữ trong lòng mình mà suy niệm về các biến cố của ơn cứu độ.

Mẹ cũng trở thành mô phạm của đức cậy cho Giáo Hội nữa. Khi lắng nghe sứ điệp của sứ thần thì vị Trinh Nữ này trước hết hướng niềm hy vọng của mình về vương quốc không cùng mà Chúa Giêsu đã được sai đến để thiết lập.

Mẹ đứng vững gần thập giá của Con Mẹ, đợi chờ lời hứa thần linh được nên trọn. Sau Hiện Xuống, Mẹ của Chúa Giêsu bảo trì niềm hy vọng của Giáo Hội bất chấp mối đe dọa bị bách hại. Bởi thế Mẹ là Mẹ của niềm cậy trông cho cộng đồng tín hữu cũng như cho cá nhân Kitô hữu, và Mẹ phấn khích cùng hướng dẫn con cái của Mẹ khi họ đợi chờ vương quốc của Thiên Chúa, nâng đỡ họ nơi các thử thách hằng ngày và qua các biến cố của lịch sử cho dù thảm thương đến đâu chăng nữa.

Sau hết, Giáo Hội thấy được nơi Mẹ Maria mô phạm về đức mến của Mẹ. Khi nhìn đến trường hợp của cộng đồng Kitô hữu tiên khởi, chúng ta khám phá ra rằng tình trạng đồng tâm nhất trí của họ, những gì được họ tỏ hiện khi đợi chờ biến cố Hiện Xuống, được liên kết với sự hiện diện của Đức Thánh Trinh Nữ (cf Acts 1:14). Và chính vì đức mến rạng ngời của Mẹ Maria mới có thể giữ được tình trạng hòa hợp và tình yêu huynh đệ liên lỉ trong Giáo Hội.

4- Công Đồng tỏ tường đề cao vai trò mẫu gương của mẹ Maria đối với sứ vụ tông đồ của Giáo Hội, bằng nhận định sau đây: "Bởi thế, Giáo Hội, cả trong hoạt động tông đồ của mình, có lý để nhìn lên Mẹ là vị đã hạ sinh Chúa Kitô, Đấng bởi thế được thụ thai bởi Thánh Linh và hạ sinh bởi vị Trinh Nữ, để nhờ Giáo Hội Người có thể được sinh ra và lớn lên trong tâm hồn của tín hữu. Trong đời sống của mình, Vị Trinh Nữ đã trở thành một mô phạm của tình yêu mẫu thân, một mô phạm cần tác động nơi tất cả những ai tham gia sứ vụ tông đồ của Giáo Hội để tái sinh nhân loại" (Lumen gentium - 65). 

Sau khi cộng tác vào công cuộc cứu độ bằng vai trò mẫu thân của mình, việc Mẹ liên hệ với hy tế của Chúa Kitô cùng với việc trợ giúp từ mẫu của Mẹ cho một Giáo Hội mới sinh, Mẹ Maria tiếp tục nâng đỡ cộng đồng Kitô hữu và tất cả mọi tín hữu trong việc quảng đại dấn thân của họ để loan báo Phúc Âm!

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch