1- Sau khi cống hiến việc chính đáng về tín lý đối với lòng tôn kính Đức Trinh Nữ, Công Đồng Chung Vaticanô II khuyến dụ tất cả mọi tín hữu hãy cổ võ lòng tôn kính ấy như sau: "Thánh Công Đồng thận trọng giảng dạy tín lý Công giáo này và đồng thời cảnh giác tất cả mọi con cái của Giáo Hội rằng việc tôn sùng ấy, nhất là việc tôn sùng về phụng vụ, đối với Đức Trinh Nữ, cần phải được nhiệt tâm nuôi dưỡng, và những việc thực hành cũng như thi hành lòng tôn sùng đối với Mẹ, đã được khuyến khích bởi thẩm quyền giảng dạy của Giáo Hội qua các thế kỷ, cần phải được hết sức trân trọng" (Lumen gentium - 67).

Với câu cuối cùng này, các vị Nghị Phụ của Công Đồng, không đi vào những chi tiết đặc biệt, đã có ý tái khẳng định tính chất hiệu lực của một số kinh nguyện như Kinh Mân Côi và Kinh Truyền Tin, những gì thân thương với truyền thống của dân Kitô giáo và thường được khuyến khích bởi các vị Giáo Hoàng như là một phương tiện hữu hiệu trong việc nuôi dưỡng đời sống đức tin và lòng sùng kính đối với Đức Trinh Nữ.

2- Bản văn của Công Đồng tiếp tục xin các tín hữu rằng "những sắc chỉ ấy, những sắc chỉ được ban bố trong những ngày xa xưa liên quan đến việc tôn kính các hình ảnh của Chúa Kitô, của Đức Trinh Nữ và của các thánh, cần phải được sốt sắng tuân giữ" (Lumen gentium - 67).

Như thế bản văn này lập lại các quyết định của Công Đồng Chung Nicaea II năm 787, một công đồng đã xác nhận tính chất hợp lý của việc tôn kính các ảnh tượng thánh, chống lại với những người muốn phá hủy chúng đi, vì họ coi chúng không thích đáng để làm tiêu biểu cho thần tính (cf Redemptoris Mater - 33). Các Nghị Phụ của Công Đồng này đã nói rằng: "Chúng tôi xác định một cách hoàn toàn chính xác và cẩn trọng rằng, như biểu hiệu của Thập Giá ban sự sống quí báu thế nào thì các hình ảnh thánh được tôn kính, dù được vẽ hay bằng vi thạch hoặc bởi bất cứ chất liệu xứng hợp nào khác, cần phải được trưng bày ở các thánh đường của Thiên Chúa, trên các vật dụng thánh và áo thánh, trên tường và cửa ở nhà và đường phố, vì chúng là hình ảnh về Chúa là Thiên Chúa và Đức Giêsu Kitô Cứu Thế của chúng ta, hay về Đức Mẹ vô nhiễm của chúng ta, Thiên Chúa Thánh Mẫu, về các thánh thiên thần, hay về tất cả mọi thánh nhân và người công chính" (DS 600).

Bằng việc nhắc lại định nghĩa này, Hiến Chế Lumen gentium có ý nhấn mạnh đến tính chất hợp lý và hiệu năng của các hình ảnh thánh, phản lại với một số khuynh hướng muốn dẹp chúng khỏi các nhà thờ và đền thánh để chỉ hoàn toàn tập trung vào Chúa Kitô mà thôi.

3- Công Đồng Nicaea chẳng những xác nhận tính chất hợp lý của các hình ảnh mà còn tìm cách để diễn tả tính cách hữu dụng của chúng đối với lòng đạo đức Kitô giáo nữa: "Thật vậy, những hình ảnh này càng thường được chiêm ngắm thì những ai chiêm ngắm chúng càng được gợi nhớ và mong được những mô phạm nguyên thủy, và trong việc hôn kính chúng, họ tỏ ra kính trọng và sùng kính chúng" (DS 601).

Những điều hướng dẫn này áp dụng một cách đặc biệt đến việc sùng kính Đức Trinh Nữ. Các hình ảnh, các hình tượng và các bức tượng về Đức Mẹ, ở trong nhà, ngoài công cộng và vô số các nhà thờ và nguyện đường, giúp tín hữu kêu cầu sự hiện diện liên lỉ của Mẹ và việc chở che bảo hộ từ ái của Mẹ ở những hoàn cảnh khác nhau trong đời. Bằng việc làm cho nỗi dịu dàng từ mẫu của Đức Trinh Nữ trở thành cụ thể và hầu như hữu hình, những lời hướng dẫn này mời gọi chúng ta hãy hướng về Mẹ, hãy tin tưởng nguyện cầu cùng Mẹ và hãy noi gương bắt chước Mẹ trong việc quảng đại chấp nhận ý muốn thần linh.

Không một hình ảnh được biết đến nào là sản phẩm đích thực về dung nhan của Mẹ Maria, như Thánh Âu Quốc Tinh đã nhận thấy (De Trinitate, 8, 7); tuy nhiên, chúng cũng gúp cho chúng ta thiết lập một mối liên hệ sống động hơn với Mẹ. Bởi thế, việc trừng bày hình ảnh về Mẹ Maria ở các nơi thờ phượng cũng như ở các dinh thự khác là những gì cần phải được khuyến khích, để nhận thức thấy việc trợ giúp của mẹ trong những lúc khó khăn cũng như để nhắc nhở hãy sống một cuộc đời càng ngày càng thánh đức hơn và trung thành với Thiên Chúa hơn.

4- Để phấn khích việc sử dụng thích đáng các hình ảnh thánh, Công Đồng Necaea đã nhắc nhở rằng: "việc tôn kính đối với hình ảnh thực sự là dành cho vị nó biểu hiệu, và những ai tôn kính hình ảnh ấy là tôn kính thực tại về vị được nó biểu hiệu" (DS 601).

Bởi thế, trong việc tôn thờ Ngôi Vị Lời Nhập Thể nơi hình ảnh về Chúa Kitô, tín hữu đang thực hiện một tác động thực sự thờ phượng là tác động chẳng dính dáng gì với ngẫu tượng.

Tương tự như vậy, khi tôn kính những hình ảnh về Mẹ Maria, tác động của tín hữu tựu kỳ trung là có ý tỏ lòng tôn kính bản thân của Người Mẹ Chúa Giêsu.

5- Bởi thế, Công Đồng Chung Vaticanô II thôi thúc các thần học gia và các giảng thuyết viên hãy kiềm chế khỏi hai thái cực quá đáng về cả tăng lẫn giảm phẩm vị đặc biệt của Mẹ Thiên Chúa. Công Đồng nói thêm rằng: "Theo đuổi việc nghiên cứu Thánh Kinh, các vị Giáo Phụ, các vị tiến sĩ và phụng vụ của Giáo Hội, theo sự hướng dẫn của Huấn Quyền của Giáo Hội, họ hãy thích đáng làm sáng tỏ các phần vụ và đặc ân của Đức Trinh Nữ là những gì bao giờ cũng qui về Chúa Kitô, nguồn mạch của tất cả sự thật, thánh thiện và lòng tôn sùng" (Lumen gentium - 67).  

Tín lý Thánh Mẫu chân thực được đảm bảo bằng việc trung thành với Thánh Kinh và Thánh truyền, cũng như với các bản văn phụng vụ và Huấn Quyền. Đặc tính bất khả châm chước của nó đó là qui về Chúa Kitô, ở chỗ hết mọi sự nơi Mẹ Maria đều xuất từ Chúa Kitô và đều hướng về Người.

6- Sau hết, Công Đồng Chung Vaticanô II cống hiến cho các tín hữu một vài tiêu chuẩn để sống một cách chân thực mối liên hệ con cái với Mẹ Maria: "Hơn nữa tín hữu hãy nhớ rằng lòng sùng kính đích thực không phải ở thứ cảm tình cằn cỗi tạm bợ, hay ở một vài điều gị đó nhẹ dạ phù phiếm, mà nó cần phải được xuất phát từ đức tin chân thực, nhờ đó chúng ta mới tiến đến chỗ nhận biết những gì là tuyệt vời nơi Người Mẹ của Thiên Chúa, và chúng ta mới có được một tình yêu con cái đối với Mẹ của chúng ta cũng như noi gương bắt chước các nhân đức của Mẹ" (Lumen gentium - 67).

Bằng những lời ấy, các Nghị Phụ Công Đồng đã cảnh giác dân chúng ngược lại với những gì có "tính cách nhẹ dạ phù phiếm" cũng như tính chất nặng về tình cảm. Các vị trên hết nhắm đến việc tái khẳng định lòng tôn sùng Thánh Mẫu chân thực, một lòng tôn sùng xuất phát từ đức tin và từ việc nhìn nhận phẩm vị của Mẹ Maria, một lòng tôn sùng nuôi dưỡng tình cảm con cái đối với Mẹ và tác động quyết tâm mãnh liệt coi gương bắt chước các nhân đức của Mẹ.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch