Trong bài viết trước, tựa “Edward Snowden là một người can đảm” đăng trên diễn đàn này ngày 6/1/14, ngay đầu bài tôi đã viết rằng nếu độc giả đang sống ở Mỹ và đang đọc bài báo thì các dữ liệu từ máy điện toán hay điện thoại tinh khôn của bạn rất có thể đã được Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ (NSA) thu thập.
 
Vấn đề đặt ra là việc thu thập thông tin về người dân Mỹ của NSA có vi phạm pháp luật hay không?
 
Từ khi Edward Snowden công bố tài liệu cho thấy chính phủ Mỹ đã thu thập dữ liệu thông tin của hầu hết các cuộc điện đàm ở Mỹ, mà không có phép từ một giới chức tư pháp, như thế NSA có thể đã vi phạm Tu chính án Số 4 của Hiến Pháp Hoa Kỳ. Đó là điều đang gây tranh luận trong dân chúng và chính quyền.
 
Việc làm của NSA dẫn đến hai vụ kiện trước toà với hai kết quả trái nghịch nhau cho thấy vấn đề rất được chú ý vì liên quan đến văn bản pháp luật cao nhất nước. Chánh án William H. Pauley III kết luận NSA không phạm luật, còn chánh án Richard Leon cho rằng NSA vi phạm Tu chính án Số 4 bảo đảm quyền riêng tư của dân. Vụ việc rồi sẽ được đưa lên Tối cao Pháp viện trong tương lai.
 
Trong khi đó các tổ chức công quyền cao nhất nước, từ Tòa Bạch Ốc, Quốc hội đến cơ quan pháp luật cũng đang tìm cách giải quyết, sao cho an ninh quốc gia được bảo đảm và quyền công dân cũng được tôn trọng.
 
Cựu Bộ trưởng Nội an Michael Chertoff tháng trước nói với phóng viên báo USA Today rằng chỉ những người bị nghi ngờ có liên lạc với khủng bố nước ngoài mới là mục tiêu theo dõi và khả năng tìm ra những đầu mối đó là vũ khí cần có trong cuộc chiến chống lại al Qaida.
 
Nhật báo Wall Street Journal trong một bài phân tích, đưa ra quan điểm bất đồng với quyết định của chánh án Richard Leon và để bênh vực NSA, đã cho rằng việc làm của cơ quan này không soi mói quá sâu vào đời sống riêng tư của dân vì những dữ liệu điện thoại thu thập không có tên hay địa chỉ người sử dụng.
 
Tổng thống Barack Obama lên tiếng bảo vệ NSA qua lời tuyên bố: “Không một ai đang nghe [điện thoại] của bạn”.
 
Những gì trước đây thuộc về cá nhân như điện thoại, hồ sơ, tài liệu riêng tư nằm trong nhà được bao bọc bởi những bức tường chung quanh, hay trong khuôn viên bệnh viện, trường học, ngân hàng cũng thế. Nhưng trong thời đại thông tin điện tử, hầu hết mọi thứ đều có thể truyền đi trong không gian hay qua mạng. Như thế những cuộc điện đàm, những hồ sơ được chuyển vận qua không gian ảo nên những ai muốn thu thập các dữ liệu đó có thể làm được mà không cần xâm nhập vào tư gia, vào trụ sở các công ty.
 
Vì vậy quyền riêng tư của người dân đang được định nghĩa lại, qua vụ việc NSA thu thập một số lượng khổng lồ những dữ liệu điện thoại của dân.
 
Một số nhà lập pháp cho rằng NSA đã đi quá xa và đưa ra những đề nghị nhằm kiểm soát cơ quan này.
 
Tháng 7 năm ngoái, một dự luật tại Hạ viện do Dân biểu Justin Amash đệ trình nhằm chấm dứt ngay việc NSA thu thập dữ liệu đã không được thông qua, tuy tỉ số thất bại rất sát với 217 chống và 205 thuận.
 
Thượng Nghị sĩ Dianne Feinstein của California sau đó đệ trình một dự luật đòi hỏi NSA công bố báo cáo thường niên về sự minh bạch hoạt động của cơ quan. Thượng Nghị sĩ Patrick Leahy và Dân biểu Jim Sensenbrenner, tác giả của đạo luật chống khủng bố Patriot Act 2001, đã đệ trình một dự luật giới hạn việc NSA thu thập hồ sơ điện thoại và sinh hoạt mạng của dân. Còn Thượng nghị sĩ Mark Udall muốn đình chỉ ngay việc NSA thu thập ồ ạt dữ liệu điện thoại.
 
Chủ tịch những công ty và mạng xã hội với cả tỉ khách hàng như Facebook, Google, Apple, Microsoft cũng đã cùng ký tên vào một thư ngỏ yêu cầu chính phủ cải cách việc làm của NSA.
 
Tại California, một số nhà lập pháp tiểu bang còn đưa ra đề nghị không cho phép NSA đặt cơ sở lưu giữ tại bang này và ngăn cấm không cho cơ quan này thu thập dữ liệu từ những công ty có trụ sở tại đây.
 
Dư luận quần chúng Mỹ có người ủng hộ, có người phản đối việc làm của NSA. Vì thế Tổng thống Barack Obama trong những tháng qua đã lập ra một nhóm xem xét vụ việc và sau khi nghiên cứu sẽ trình các phương án giải quyết để tổng thống lựa chọn. Dự trù những cải cách công việc bảo vệ an ninh quốc gia của NSA sẽ được công bố trong những ngày tới đây.
 
Qua bài viết trước của tôi, có những bạn đọc hiểu biết đã góp ý trong chủ đề, với cả hai quan điểm bênh cũng như chống NSA, trong tinh thần tự do phát biểu.
 
Tranh luận chính ở đây là quyền riêng tư của công dân Mỹ trong thời đại thông tin điện tử có đã bị nhà nước vi phạm hay không.
 
Còn như việc Hoa Kỳ thu thập thông tin của các quốc gia khác, hay chính phủ nước khác có theo dõi dân của họ hay không thì là những chủ đề khác. Những chuyện đó không phải là chủ điểm của bài viết trước, cũng như bài viết này.
 
Vấn đề cũng không phải là nếu không làm gì phạm pháp thì chẳng có gì lo sợ. Điểm chính là người dân muốn bảo vệ quyền hiến định của họ, không muốn nhà nước, nhất là những cơ quan an ninh, cảnh sát soi mói vào chuyện đời tư, đơn giản như các cuộc điện đàm, những mạng thông tin nào họ ghé vào mà ngày nay những sinh hoạt như thế đã vượt ra ngoài không gian bốn bức tường nhà.
 
Một báo cáo của nhóm nghiên cứu độc lập Quỹ Nước Mỹ Mới vừa đưa ra kết quả cho thấy việc NSA theo dõi những cuộc điện đàm không giúp nhiều cho việc ngăn ngừa khủng bố tấn công. Các phương tiện cổ điển khác của ngành anh ninh tình báo vẫn đem lại nhiều hiệu quả hơn.
 
Những tranh cãi đang có trong dư luận Mỹ cũng là do bởi Edward Snowden can đảm chỉ ra sự thiếu minh bạch của chính phủ, để mọi người thấy những việc làm của NSA có thể đã vi phạm quyền riêng tư của dân như ghi trong Hiến pháp.
 
Một thăm dò dư luận do cơ quan Pew thực hiện vào tháng 6 năm ngoái cho thấy có 56% ủng hộ việc làm của NSA. 41% phản đối. Trong đó có tôi.

Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả. Các bài viết được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.   

http://www.voatiengviet.com/content/nsa-va-quyen-rieng-tu-cua-dan/1830832.html