Cây
bút Harry Kazianis trên tạp chí RealClearWorld khuyên Mỹ nhanh chóng
"biến lời nói thành hành động" trên Biển Đông, đồng thời "mách nước" 5
cách Washington có thể làm như vậy.
Từ
cách đây vài năm, chính phủ Tổng thống Barack Obama đã nhắc đi nhắc lại
điệp khúc "xoay trục sang châu Á", với mục tiêu cân bằng cán cân quyền
lực và tầm ảnh hưởng với Trung Cộng tại châu Á - Thái Bình Dương.
Nay,
khi Biển Đông đang trở thành tâm điểm của sự chú ý trong khu vực, đây
được các chuyên gia đánh giá là cơ hội để Mỹ chứng minh cho các nước
thấy cái "trục" của Mỹ là thật chứ không phải là một tiết mục "võ mồm"
ngoại giao đơn thuần.
Tuyên
bố cứng rắn từ tân Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter, lời cảnh báo từ
đô đốc Hải quân Harry Harris, và nhất là sự xuất hiện của máy bay tuần
tra P-8 Poseidon trên không phận các đảo đá Trung Cộng chiếm đóng trái
phép, là những gì Mỹ đã thể hiện.
Hiệu
quả những động thái này mang lại có thể chưa thực sự rõ rệt, nhưng chí
ít điều đó cũng cho thấy lập trường cứng rắn của Mỹ đối với Trung Cộng
là có thật.
Tuy
nhiên theo giáo sư - nhà nghiên cứu Harry Kazianis thuộc Viện chính sách
Quốc phòng Mỹ , Washington
Cụ
thể, ông đưa ra 5 nước cờ chiến lược có thể khiến cái giá Bắc Kinh phải
trả cho những hành vi bành trướng phi pháp của mình trên Biển Đông tăng
lên gấp bội.
Giáo
sư - nhà Nghiên cứu chính sách Harry Kazianis
Giáo
sư Kazianis tốt nghiệp Đại học Harvard (Mỹ), chuyên ngành Quan hệ Quốc
tế. Ông hiện giữ chức vụ tổng biên tập tạp chí National Interest và
thường xuyên viết về các vấn đề đối ngoại của Mỹ, trong đó nổi bật là
với các quốc gia châu Á - Thái Bình Dương. Ngoài ra, ông cũng đang tham
gia nghiên cứu tại Viện chính sách Quốc phòng Mỹ.
1. Đồng
loạt đem Trung Cộng ra tòa
Theo
ông Kazianis , Washington cần
tìm cách đồng lòng và thuyết phục các quốc gia trong khu vực cùng với Philippines
Ông
cho biết đây rõ ràng không phải là điều muốn là làm được vì mỗi nước đều
có một chính sách đối ngoại riêng, nhưng nếu Trung Cộng tiếp tục bỏ
ngoài tai chỉ trích và đẩy mạnh các hành vi bành trướng phi pháp, các
nước trong khu vực sẽ không thể cứ ngồi yên.
Chuyên gia này nhận định, từ trước đến nay luật pháp quốc tế không có ý
nghĩa gì nhiều với một Trung Cộng ngang ngược, nhưng một loạt các đơn
kiện từ nhiều phía không thể không khiến Bắc Kinh lao đao ít nhiều.
"Cùng
một lúc phải đối mặt với hàng loạt các vụ kiện tụng từ nhiều phía như
vậy sẽ khiến Trung Cộng rơi vào một cơn ác mộng hình ảnh. Họ sẽ không
thể cứ phủi tay cho qua như với trường hợp của Philippines
2. Tố
cáo Trung Cộng trên các phương tiện truyền thông
Ông
Kazianis cho rằng phóng sự do CNN thực hiện trên chiếc P-8 Poseidon,
cũng như những báo cáo và hình ảnh vệ tinh của viện nghiên cứu CSIS, là
những gì Washington nên tiếp tục phát huy một cách thường xuyên hơn
trong tương lai.
Ảnh vệ
tinh do CSIS chụp ghi lại những hoạt động xây dựng và cải tạo phi
pháp của Trung Cộng trên Đá Vành Khăn (chủ quyền Việt Nam
"Mỹ
phải thắng Trung Cộng trên mặt trận truyền thông. Để làm được điều đó,
Mỹ cần cho công chúng biết rõ từng đường đi nước bước cũng như âm mưu
đằng sau những hoạt động xây dựng cải tạo trái phép của Trung Cộng trên
Biển Đông".
Chuyên gia này liệt kê một số trường hợp Mỹ có thể tận dụng để phơi bày
sự ngang ngược của Trung Cộng trên các phương tiện thông tin đại chúng.
- Khi
Trung Cộng đổ bê tông xây dựng phi đạo trái phép trên đảo nhân tạo, hình
ảnh và video cần được tàu/máy bay trinh thám Mỹ chuyển về ngay cho các
phương tiện truyền thông.
- Nếu
Bắc Kinh điều động máy bay chiến đấu hiện đại hay hỏa tiển lên các đảo
nhân tạo, thế giới cần được thấy hình ảnh và video ngay lập tức.
- Nếu
tàu Mỹ đi vào bán kính 12 hải lý các đảo nhân tạo do Trung Cộng xây dựng
trái phép để khẳng định quyền tự do đi lại mà gặp phải sự phản kháng từ
Bắc Kinh, chi tiết này cũng cần được cho lên mặt báo.
Tóm
lại, theo ông Kazianis, vũ khí truyền thông nếu được tận dụng triệt để
sẽ giúp Mỹ đặt Trung Cộng vào thế bị động, liên tục phải giải thích cho
những hành vi của mình.
3. Hỗ
trợ quân sự cho các nước khu vực
Chuyên gia này nhận định, Mỹ có thể dễ dàng giúp đỡ các nước trong khu
vực phát triển hoặc mua về vũ khí diệt hạm hiện đại.
Cụ
thể, họ có thể kêu gọi đồng minh Nhật Bản bán tên lửa đối hạm Type 12
cho các nước này. Dù Type 12 vẫn còn nhiều hạn chế, nhưng hệ thống tên
lửa này có thể được nâng cấp để tăng tầm bắn, và là một mối đe dọa thực
sự với Trung Cộng.
4. Đánh
vào lợi ích quốc gia Trung Cộng
Theo
chuyên gia Kazianis, nếu Bắc Kinh tiếp tục "gây hấn" trên Biển Đông, Mỹ
cần phải chứng minh rằng những hành vi này sẽ đem lại hậu quả nghiêm
trọng cho Trung Cộng trong những lợi ích quốc gia nước này coi trọng
nhất.
"Nếu
Trung Cộng cứ ngang ngược thay đổi trật tự thế giới ở châu Á để phục vụ
những mục đích riêng của họ, tại sao Mỹ lại phải tôn trọng lợi ích quốc
gia của Bắc Kinh làm gì?" - ông nhận định.
Cụ
thể, theo ông Kazianis, Mỹ hoàn toàn có thể đẩy mạnh trang bị quân sự
cho Đài Loan, tiếp tục nới lỏng lệnh cấm vũ khí với Việt Nam, cũng như
gây áp lực lên một số lĩnh vực khác mà Trung Cộng coi trọng.
5. Tối
hậu thư kinh tế
Sự
trỗi dậy của Trung Cộng lấy trọng tâm là sự phát triển kinh tế nhảy vọt
của nước này.
Nếu
xét đến những hành vi bành trướng của Bắc Kinh trong những năm vừa qua,
ông Kazianis cho rằng đã đến lúc Washington
"Liệu
sự phát triển kinh tế của Mỹ có nên phụ thuộc quá nhiều vào một quốc gia
đang ngày càng cho thấy mình là mối đe dọa đối với trật tự thế giới?" -
chuyên gia này đặt dấu hỏi.
Tất
nhiên việc này cũng sẽ ảnh hưởng tới kinh tế Mỹ, nhưng việc Mỹ cân nhắc
thay đổi chính sách kinh tế áp dụng từ nhiều thập kỉ qua cũng đủ để
khiến Bắc Kinh "giật mình".
Kim
ngạch thương mại song phương Mỹ-Trung có giá trị hơn 550 tỉ USD, và chỉ
một thay đổi nhỏ thôi cũng dẫn đến những hậu quả đáng kể, và nhiều khả
năng sẽ bị giới tài phiệt Mỹ đang làm giàu ở Trung Cộng phản đối kịch
liệt.
Nhưng
theo ông Kazianis, với việc hơn 1.200 tỉ USD hàng hóa trao đổi của Mỹ đi
qua hải phận Biển Đông mỗi năm, và một hệ thống an ninh đang bị sự bành
trướng phi pháp của Trung Cộng tại đây đe dọa, đã đến lúc Mỹ cần xem xét
lại hợp tác kinh tế với Trung Cộng.
"Đã
đến lúc Mỹ cần đưa ra chính sách cụ thể, khiến Trung Cộng hiểu rằng
những gì Bắc Kinh đã và đang làm tại Biển Đông sẽ đem lại những hậu quả
nghiêm trọng, và cái giá Trung Cộng phải trả nếu còn tiếp tục bành
trướng sẽ rất đắt" - chuyên gia Kazianis kết luận.
Đức Huy