Nhà báo điều tra Adam Clay Thompson trong một cảnh quay.
Một nhóm sát thủ gốc Việt ở Mỹ biệt danh K-9 đã thẳng tay sát hại các
nhà báo, đốt trụ sở và hăm dọa những ai dám thách thức giấc mộng khơi
mào lại chiến tranh Việt Nam.
Từ giữa năm 1981 đến 1990, tổng cộng đã có 5 nhà báo gốc Việt từ bờ Đông
đến bờ Tây nước Mỹ bị giết hại, nhiều người khác trong cộng đồng người
Việt ở Mỹ bị hăm dọa và tấn công. Ai đứng đằng sau những hành động khủng
bố này, và nghi vấn về cái chết của các nạn nhân vẫn là câu hỏi chưa có
lời đáp bất chấp nhiều thập niên trôi qua.
22 giờ ngày 3/11 (tức 10 giờ ngày 4/11 giờ Việt Nam), chương trình
truyền hình nổi tiếng Frontline (*) và trang tin điều tra ProPublica
(**) trình chiếu bộ phim tài liệu điều tra mang tên Terror in Little
Saigon (tạm dịch Khủng bố ở Little Saigon). Theo Đài truyền hình PBS của
Mỹ, cuộc điều tra sẽ soi rọi ánh sáng vào một trường hợp khủng bố đầy bí
ẩn trên đất Mỹ từng khiến Cục Điều tra Liên bang (FBI) “bó tay” trong
nhiều thập niên qua.
“Từ vụ một biên tập viên ở Houston, bang Texas bị bắn chết tại nhà riêng
– ông ta làm việc cho tờ báo có tên Tự do – đến vụ một chủ bút ở Quận
Cam, bang California bị chết cháy bên trong văn phòng, chúng tôi muốn
tìm hiểu những vụ giết hại dã man này và tìm ra câu trả lời”, theo nhà
sản xuất kiêm nhà báo Adam Clay Thompson, người đã bỏ ra 2 năm lần theo
những dấu vết còn lại của các vụ ám sát cách đây hơn 3 thập niên.
Giám đốc, biên kịch kiêm đồng chế tác là ông Rick Rowley, nổi tiếng với
bộ phim điều tra từng được đề cử giải Oscar có tựa đề Dirty Wars (tạm
dịch Những cuộc chiến bẩn thỉu).
Hầu hết những vụ án mạng này không được giới truyền thông chủ lưu ở Mỹ
chú tâm và các nạn nhân bị chìm vào quên lãng. “Thông thường, dư luận
luôn bày tỏ sự giận dữ và đòi phải có câu trả lời trong những vụ sát hại
dã man các nhà báo. Nhưng chưa từng có ai bị truy tố trong vụ sát hại
các nhà báo Mỹ gốc Việt”, Giám đốc chế tác Rowley nói.
Biệt đội sát thủ K-9
Dựa trên hàng ngàn tài liệu, bao gồm những hồ sơ vừa được FBI giải mật
cũng như ghi nhận của cảnh sát, và hồ sơ di trú lẫn điện tín của Cục
Tình báo trung ương Mỹ (CIA), Frontline và ProPublica đã tìm đến thân
nhân của người bị hại, các cựu đặc vụ và những người Mỹ gốc Việt trên
khắp nước Mỹ trong nỗ lực đòi hỏi công lý cho những người đã khuất.
Theo những gì thu thập được, cả 5 nhà báo bị sát hại đều làm việc cho
những ấn bản báo chí tiếng Việt với số lượng phát hành nhỏ nhằm phục vụ
cho cộng đồng di dân tại Mỹ sau năm 1975. Một điểm chung khác cũng được
Frontline và ProPublica nêu rõ là nhiều ấn phẩm của các tờ báo này đều
chỉ trích một tổ chức chống cộng khét tiếng gọi là “Mặt trận quốc gia
thống nhất giải phóng Việt Nam” (gọi tắt là “Mặt trận”, tiền thân của tổ
chức phản động Việt Tân).
Hoàng Cơ Minh
Trong bộ phim tài liệu Terror in Little Saigon, Frontline và ProPublica
đã phanh phui một đường dây khủng bố trải dài từ các thành phố Mỹ như
Houston và San Francisco đến những khu rừng rậm ở Đông Nam Á. Nhóm điều
tra đã lần theo dấu vết và tìm ra những cựu thành viên tổ chức phản động
này. Và chính 5 cựu thành viên đã thừa nhận rằng “Mặt trận” từng thành
lập một đội ám sát bí mật có bí danh K-9 để thực hiện các vụ ám sát nói
trên.
Đồng thời, các nhà báo điều tra cũng phát hiện những vụ ám sát mới, có
thể liên quan đến nhóm này ở ngoài nước Mỹ.
Các nạn nhân của K-9
Bị ám sát năm 1981 tại San Francisco, California.
21/7/1981 : Nhà báo Dương Trọng Lâm, 45 tuổi, chủ bút tờ Cái Đình Làng,
bị bắn chết tại San Franciso, bang California. Một nhóm đã nhận trách
nhiệm vụ này, nhưng điều tra mới cho thấy K-9 mới là thủ phạm.
Bị ám sát năm 1982 tại Houston, Texas.
24/8/1982 : Nguyễn Đạm Phong, 48 tuổi, người sáng lập tờ Tự do tại
Houston, bang Texas, bị ám sát tại nhà riêng.
Bị ám sát năm 1987 ở Quận Cam, California.
9/8/1987 : Phạm Văn Tập (bút danh Hoài Điệp Tử), 45 tuổi, biên tập của
tờ tuần san Mai, thiệt mạng khi văn phòng của ông bị đốt vào sáng 9.8.
Bị ám sát năm 1989 tại Quận Fairfax, Virginia.
22/11/1989 : Đỗ Trọng Nhân, 56 tuổi, biên tập viên dàn trang cho tạp
chí Văn nghệ Tiền phong, bị bắn chết trong ô tô riêng tại hạt Fairfax,
bang Virginia.
Bị ám sát năm 1990 tại Quận Fairfax, Virginia.
22/9/1990 : Lê Triết, 61 tuổi, nhà bình luận của tạp chí Văn nghệ Tiền
phong, bị bắn chết khi đang đỗ xe trước nhà riêng. Vợ của ông và một
người qua đường cũng thiệt mạng trong vụ xả súng.
***
Đoàn Văn Toại
Nhà văn/nhà hoạt động.
Sống sót từ vụ bắn súng năm 1989 ở Fresno, California.
Phi Yến
(*) Frontline là chương trình phát các loạt phim tài liệu điều tra nổi
tiếng và được phát sóng dài kỳ nhất tại Mỹ. Chương trình đã giành được
toàn bộ các giải thưởng uy tín trong lĩnh vực báo chí và truyền hình,
bao gồm 75 giải Emmy.
(**) ProPublica là tổ chức truyền thông độc lập và phi lợi nhuận, chuyên
ngành điều tra. Năm 2010, ProPublica là hãng tin trực tuyến đầu tiên
đoạt giải thưởng danh giá Pulitzer.
