TÌNH HÌNH THỜI CUỘC 2016

Cảnh chiến hạm của Mỹ tại Trân Châu Cảng, Hawai bị trúng bom của không quân Nhật. Ảnh chụp ngày 7/12/1941.

Ngược dòng thời gian trở về với bối cảnh lịch sử trước trận chiến. Vào năm 1931, đế chế Nhật Hoàng đã mở rộng bành trướng với cuộc xâm lược Mãn Châu Lý rồi chiếm dần một phần rộng lớn lãnh thổ Trung Quốc. Năm 1940, quân đội Nhật Hoàng gia nhập liên minh với Đức và Ý tạo thành khối Trục. Với mục tiêu mở rộng tìm kiếm nguồn tài nguyên, Nhật Bản tiếp tục cuộc chinh phục thôn tín châu Á, xâm chiếm Đông Dương lúc bấy giờ là thuộc địa của Pháp.

Để ngăn chặn đà bành trướng của đế chế quân phiệt Nhật, Hoa Kỳ áp đặt trừng phạt kinh tế với nước Nhật vào mùa hè năm 1941. Người Nhật bị mất nguồn năng lượng, nguyên liệu sản xuất, lại càng trở nên hung hăng mở rộng thuộc địa tìm kiếm tài nguyên.Trong khi đó, nước Mỹ đang ở vào thời kỳ phồn thịnh kinh tế, người dân không muốn có chiến tranh, chính phủ Mỹ ban đầu còn dè dặt không muốn nhảy vào các mặt trận Châu Âu cũng như Thái Bình Dương.

Nhưng ván bài của nước Mỹ đã thay đổi hoàn toàn khi quân đội Nhật Hoàng bí mật chuẩn bị hơn 400 chiến đấu cơ và 6 tàu sân bay bất ngờ mở cuộc tấn công cảm tử vào căn cứ Trân Châu Cảng, một căn cứ lớn của Mỹ giữa Thái Bình Dương. Mục đích là không để người Mỹ cản trở cuộc chinh phục Đông Nam Á của đế quốc mặt trời mọc.

Sáng ngày 07/12/1941, các chiến đấu cơ của Nhật xuất phát từ nơi cách mục tiêu 350 km đã ồ ạt mở cuộc tấn công vào đảo Oahu, trong quần đảo Hawai. Đợt không kích đầu tiên bắt đầu lúc 7g55, rồi đợt thứ 2 sau đó 1 giờ. Bị tấn công bất ngờ không kịp trở tay, căn cứ Mỹ đã bị thiệt hại nặng nề. Hơn 2400 binh lính và nhân viên Mỹ bị thiệt mạng và hơn 1000 người bị thương. 21 chiến hạm bị đánh chìm hoặc hư hại nặng, 328 chiến đấu cơ bị phá hủy. Trong trận chiến này, người Nhật chỉ bị mất 64 người, 29 máy bay và 5 tàu ngầm loại nhỏ.

Cuộc giao chiến của quân đội Nhật Hoàng không chỉ dừng lại ở đó. Chưa đầy 24 giờ sau oanh kích vào Trân Châu Cảng, Nhật tiếp tục mở các cuộc tấn công vào các lực lượng Mỹ tai Philippines, tấn công quân Anh tại Hồng Kông, Singapore và Malaysia.

Đó là lần đầu tiên kể từ năm 1812, Hoa Kỳ bị tấn công ngay trên lãnh thổ của mình và thiệt hại nặng nề chưa từng thấy. Tổng thống Roosevelt gọi hôm đó là « ngày nhục nhã » của nước Mỹ.

Một ngày sau khi bị Nhật Bản dội bom đạn ồ ạt vào căn cứ lớn gây tổn thất nặng nề, Quốc Hội Mỹ đã chính thức tuyên chiến với Nhật Bản, tiếp sau đó đến lượt Vương Quốc Anh cũng chính thức nhảy vào cuộc chiến với Nhật. Ba ngày sau đó, đến lượt nước Đức Quốc Xã của Hitler tuyên bố chiến tranh với Mỹ. Đến cuối tháng 12 năm đó, Churchill và Roosevelt quyết định tập hợp quân đội hai nước dưới sự chỉ huy thống nhất để chống lại quân Đức Quốc Xã.

Tại Mỹ, mọi nguồn lực kinh tế và con người bắt đầu được huy động tổng lực cho cuộc chiến tranh lớn. Toàn bộ hạm đội tàu chiến được xây dựng lại. Máy bay, đại bác, chiến xa và các phương tiện hậu cần cho quân đội được sản xuất hàng loạt trong các nhà máy chạy hết công suất. Tất cả các công dân Mỹ từ 20 đến 40 tuổi đều được huy động vào quân đội.

Sáu tháng sau trận chiến Trân Châu Cảng, quân đội Nhật Hoàng tiếp tục bành trướng khắp vùng Đông Nam Á. Các vùng đất Hồng Kong, Singapore, Philippines, các đảo lớn của Indonesia như Borneo, Sumatra, Java rồi Miến Điện lần lượt rơi vào tay quân Nhật. Kể từ năm 1942, Hoa Kỳ đã ngăn chặn được các cuộc tấn công của quân đội Nhật ở các hòn đảo như Midway, Guadalcana và lần lượt giành lại nhiều hòn đảo trong Thái Bình Dương.

Cuối năm 1944, người Mỹ mở cuộc tấn công ồ ạt bằng không quân vào đất Nhật và khi cuộc Chiến tranh Thế giới lần thứ 2 sắp kết thúc, người Mỹ đã có một quyết định điên rồ nhất, có thể trong đó cũng ẩn chứa một chút hận thù với người Nhật, đó là ném 2 quả bom nguyên tử xuống Hiroshima ngày 06/08/1945 và Nagasaki ngày 090/8/1945. Nhật Hoàng phải ký đầu hàng đồng minh, kết thúc Thế chiến thứ 2 tại châu Á.

Cùng lúc với mặt trên trên Thái Bình Dương, Hoa Kỳ còn mở rộng các cuộc ném bom ồ ạt vào Bắc Phi, miền nam nước Ý và Pháp cho đến tận khi đế chế Quốc Xã của Hitler sụp đổ hoàn toàn vào ngày 07/05/1945.

Trân Châu Cảng, nguồn cảm hứng cho kịch bản "Thế chiến thứ 3"?

75 năm đã trôi qua, cuộc tấn công bất ngờ vào Trân Châu Cảng vẫn luôn là bài học lịch sử cho nước Mỹ nói chung và cho giới quân sự nói riêng. Bộ Quốc phòng Mỹ giờ đây đặc biệt chú đến « Ghost Fleet », tên một cuốn tiểu thuyết lấy cảm hứng từ trận Trân Châu Cảng, giả định về một cuộc chiến tranh trong tương lai giữa Hoa Kỳ với Trung Quốc và Nga.

Rất nhiều quan chức cao cấp quân sự Mỹ đã khuyên các cấp dưới của mình nên đọc cuốn tiểu thuyết trên của hai đồng tác giả August Cole và P.W.Singer, xuất bản năm 2015. Hai tác giả này còn được quân đội Mỹ nhiều lần mời tọa đàm về cuốn sách của họ và nhất là các kịch bản chiến tranh mà họ viết trong sách.

Giới quân nhân Mỹ rất thích thú với cuốn tiểu thuyết đã mô tả chi tiết thế nào là một cuộc chiến tranh trong tương lai với sự tham gia của các loại máy bay được điều khiển từ xa, các máy tính với dung lượng cực mạnh, các hacker, laser và cả một phi thuyền không gian.

Đô đốc Harry Harris, tư lệnh các lực lượng Mỹ ở Thái Bình Dương, đã bình luận : « tác phẩm đã đặt lại vấn đề một số học thuyết quân sự trên cơ sở cấu thành các lực lượng của chúng ta, trên sức mạnh của hệ thống mới và trên cả cách thức chúng ta chiến đấu ».

Trong cuốn truyện « Ghost Fleet », tạm dịch : « Hạm đội ma », quân đội Trung Quốc bất ngờ tấn công vào căn cứ Trân Châu Cảng, lần này còn có sự hiện diện của các tàu chở hàng dân sự. Một lần nữa, giống như kịch bản cuộc tấn công của người Nhật năm 1941, hạm đội Mỹ cũng bị phá hủy nặng nề.

Cuộc tấn công được quyết định bởi một « ban lãnh đạo » tức một nhóm tỷ phú và chỉ huy quân đội Trung Quốc vừa chiếm quyền tại Bắc Kinh. Nhóm này muốn đế chế của họ được tiếp cận các nguồn tài nguyên năng lượng ở vùng biển sâu giữa Thái Bình Dương.

Cũng như cuộc tấn công của quân đội Nhật năm 1941 đã lôi Hoa Kỳ vào Thế chiến thứ 2, « ban lãnh đạo » Trung Quốc tìm cách ngay lập tức tiêu diệt đối thủ Mỹ bằng cách đột ngột cắt đứt trung tâm đầu não của lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương.

Nhưng cuộc tấn công thực sự bất ngờ của « ban lãnh đạo » Trung Quốc bắt đầu ở những giờ trước khi có diễn ra trận đánh vào Hawai « trong không gian và trên mạng ». Với việc phá hủy các vệ tinh viễn thông và quan sát của Mỹ nhờ một hệ thống laser được kích hoạt từ một trạm quỹ đạo của Trung Quốc, toàn bộ hệ thống định vị toàn cầu của Mỹ bị nhiễu loạn.

Như vậy người Trung Quốc đã làm tê liệt toàn bộ khả năng đáp trả của quân đội Mỹ, lúc này chỉ còn như là người khổng lồ chân đất sét. Các máy bay tàng hình F-35 của Mỹ bị gài các chíp điện tử của Trung Quốc trở nên mù, mất khả năng điều khiển vũ khí. Các chỉ huy quân đội Mỹ bị mất hệ thống thông tin cực kỳ hiện đại…

Sau cơn choáng váng vì các đòn tấn công từ mọi phía, người Mỹ bắt đầu định thần lại, họ huy động các hacker trẻ, một tỷ phú lập dị của Silicon Valley và cả một dây chuyền hậu cần khổng lồ của nhà phân phối bán lẻ Walmart…. Tất cả lao vào một cuộc phản công đầy kỳ thú và chiến thắng cuối cùng thuộc về người Mỹ.

Cuốn « Ghost Fleet » đã được tái bản nhiều lần ở Mỹ và đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ, trong đó có tiếng Hoa, nhưng dành cho thị trường Đài Loan.

Pearl Harbor: Diều Hâu Nhật Abe và Bồ Câu Mỹ Obama đồng lòng hòa giải

Phải nói là ý nghĩa biểu tượng của trận đánh Trân Châu Cảng rất to lớn, vì nó là nguyên nhân dẫn đến việc Mỹ chính thức lao vào cuộc Chiến Tranh Thế Giới Thứ Hai, dẫn đến một kết cuộc bi thảm cho Nhật Bản với hai quả bom nguyên tử ném xuống Hiroshima và Nagasaki.

Cuộc tấn công của Nhật vào Trân Châu Cảng được khởi động vào sáng sớm hôm 07/12/1941. Trước đó, phó đô đốc Nhật Nagumo Chūichi đã nhận được mật lệnh « Leo núi Niitaka », để tung hạm đội của mình đến đánh Trân Châu Cảng. Trong vòng một tuần trước ngày tấn công, 6 hàng không mẫu hạm Nhật, chở theo gần 400 chiến đấu cơ, cùng với hai thiết giáp hạm, ba tuần dương hạm, chín khu trục hạm, ba tàu ngầm và tám tàu tiếp liệu đã rình rập trong sương mù ở vùng biển giữa quần đảo Kuril và Hawaii.

Đúng ngày tấn công, lợi dụng lúc đối thủ đang còn ngủ, vào lúc 07g30 sáng, một chiếc phi cơ Nhật Bản đầu tiên đã bay qua căn cứ Mỹ và tung ra tín hiệu: « Trân Châu Cảng đang ngủ ». Chỉ 23 phút sau, một đàn chiến đấu cơ, oanh tạc cơ và máy bay phóng phóng ngư lôi của Nhật lao đến đánh phá các tàu Hải Quân Mỹ đang neo đậu tại cảng.

Đó tuy nhiên chỉ là đợt đầu tiên trong một chiến dịch tấn công ồ ạt bất ngờ, đã khiến cho gần 2.500 người Mỹ thiệt mạng, một nửa trong vụ nổ chiếc tàu USS Arizona. Về phía Nhật Bản, họ chỉ bị mất 29 máy bay và sáu mươi binh sĩ.

Tuy nhiên, cái may cho phía Mỹ, và cũng là cái rủi cho phía Nhật Bản, là ba tàu sân bay Mỹ ở Thái Bình Dương, nhờ không có mặt tại Trân Châu Cảng lúc xẩy ra cuộc tấn công, cho nên vẫn còn nguyên vẹn, giúp Mỹ bảo toàn được lực lượng để sau này phản công.

Điều được giới quan sát ghi nhận là chiến thắng trên bề mặt của Nhật Bản tại Trân Châu Cảng đã khích động lòng yêu nước của người Mỹ, với những hệ quả là Mỹ tham chiến, đẩy lùi Nhật Bản ở khắp nơi trên vùng Thái Bình Dương và đẩy nước Nhật đến chỗ phải đầu hàng.

Hệ quả của trận Trân Châu Cảng còn vượt xa quy mô của cuộc chiến vì chính từ khi ấy mà Hoa Kỳ đã càng lúc càng tăng cường ảnh hưởng và sự hiện diện của mình trong khu vực châu Á Thái Bình Dương, một điều đã được chính ông Obama nhắc lại khi ông khẳng định vai trò « Cường quốc Thái Bình Dương » của nước Mỹ.

Trong lịch sử Mỹ-Nhật, Hiroshima là vết thương lòng đối với người Nhật, trong lúc Pearl Harbor là một cái gai nhức nhối đối với người Mỹ. Thế nhưng với thời gian, các vết thương như đã được khép lại, và một cách ngẫu nhiên, chính ông Shinzo Abe, một chính khách nổi tiếng diều hâu của Nhật Bản lại trở thành đối tác trong việc thúc đẩy hòa giải giữa hai nước đã trở thành đồng minh.

Tiến trình hòa giải đã chuyển qua một bước ngoặt vào tháng năm vừa qua, khi chính tổng thống Mỹ Barack Obama trở thành tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đặt chân đến Hiroshima, nơi quả bom nguyên tử Mỹ đã sát hại 140.000 người vào năm 1945. Sự kiện ông Shinzo Abe đến Pearl Harbor ngày 27/12 đã bổ sung vào tiến trình hòa giải.

Bên cạnh đó, cử chỉ lịch sử của ông Abe sẽ góp phần củng cố liên minh Nhật-Mỹ, nhắc nhở rằng sự ổn định ở châu Á từ sau Thế Chiến Thứ II đã dựa trên sự phát triển các nước trong vùng, kể cả Trung Quốc, và sức mạnh quân sự của Mỹ. Trân Châu Cảng còn là một sự kiện kết thúc một chu kỳ của chủ nghĩa biệt lập kinh tế tại Mỹ, có khả năng được tổng thống Mỹ tới đây là Donald Trump thúc đẩy trở lại.

Tại Trân Châu Cảng, thủ tướng Nhật cam kết không bao giờ gây chiến

Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và tổng thống Mỹ Barack Obama tại Trân Châu Cảng, ngày 27/12/2016.

Bảy tháng sau chuyến thăm lịch sử của cả hai đến Hiroshima, lần này hai lãnh đạo Mỹ-Nhật đã dùng tàu đến đài tưởng niệm được xây trên xác thiết giáp hạm Mỹ USS Arizona, bị không quân Nhật phá hủy hôm 07/12/1941. Hai người đã đặt vòng hoa trước bức tường bên trên ghi tên của 1.177 người Mỹ bị tử nạn trong chiếc Arizona, và dành một phút để mặc niệm các nạn nhân.

Thủ tướng Nhật Bản đã tuyên bố : « Trong tư cách là thủ tướng Nhật Bản, tôi gửi lời chia buồn chân thành và vĩnh viễn của tôi đến những người đã tử nạn tại đây ». Ông Shinzo Abe nói tiếp : « Chúng ta không được quyền để tái diễn những nỗi kinh hoàng của chiến tranh ». Ông đồng thời nhấn mạnh đến « tình bạn và các giá trị chung » mà hai nước hiện đang chia sẻ trong một « liên minh của hy vọng », coi trọng « tinh thần khoan dung và sức mạnh của sự hòa giải ».

Đáp lời lãnh đạo Nhật, tổng thống Mỹ cũng cho rằng liên minh Mỹ-Nhật là « trụ cột của hòa bình và ổn định ở châu Á-Thái Bình Dương, một sức mạnh tiến bộ cho toàn thế giới. » Ông đã ca ngợi « cử chỉ lịch sử » của ông Shinzo Abe như là một lời nhắc nhở rằng « ngay cả những vết thương sâu nhất của chiến tranh cũng có thể nhường chỗ cho một tình bạn lâu dài và hòa bình ».

Theo thông tín viên RFI tại Tokyo, các cựu chiến binh Nhật Bản trong trận Trân Châu Cảng muốn tin vào sự chân thành của thủ tướng Abe khi ông cầu nguyện cho các nạn nhân và hòa bình, cho dù ông nổi tiếng là một chính khách muốn xóa nhòa quá khứ quân phiệt của Nhật Bản và tìm cách sửa đổi hiến pháp chủ hòa vốn cấm Tokyo lâm chiến.

Một số người khác thì cho rằng liên minh với Mỹ rất quan trọng đối với an ninh của Nhật Bản và châu Á, và Hoa Kỳ là người bạn duy nhất của Nhật Bản.

Trân Châu Cảng, trận chiến Mỹ - Nhật làm thay đổi lịch sử

Pearl Harbor: Diều Hâu Nhật Abe và Bồ Câu Mỹ Obama đồng lòng hòa giải

Tại Trân Châu Cảng, thủ tướng Nhật cam kết không bao giờ gây chiến